TR NG ĐI H C CÔNG NGHI P ƯỜ Ạ Ọ Ệ
TH C PH M TP.HCMỰ Ẩ
KHOA CÔNG NGH HÓA H CỆ Ọ
GVHD: TH.S Phan huy Trình
L p 11cdhh1ớ
Nhóm: 04
Phan Thành Nhân (3004110221)
Lê Th Bích Nguyên (30041100213)ị
Tr n Thanh Phong (3004110ầ
BÀI 1: TH C HÀNH S N XU T XÀ BÔNGỰ Ả Ấ
1
I. C s lý thuy tơ ở ế
1. Nguyên li u s n xu t xà bôngệ ả ấ
1.1 Nguyên li u h u cệ ữ ơ
-D u m đng v t: g m có m bò, c u, d u cá, …ầ ỡ ộ ậ ồ ỡ ừ ầ
+ M bò: có ch s xà phòng hóa: 193 – 287, đng l ng xà phòng hóa:ỡ ỉ ố ươ ượ
285 – 287
+ D u cá: ch s xà phòng hóa 20, đng l ng xà phòng hóa: 280 – 330ầ ỉ ố ươ ượ
-D u th c v tầ ự ậ
+ D u d a:ầ ừ
T tr ng: 15ỉ ọ ở oC là 0,86 – 0,90
Ch s xà phòng: 250 – 260ỉ ố
Đng l ng xà phòng: 216 – 225ươ ượ
Ch t không xà phòng hóa: 0,1 – 0,3 %ấ
1.2 Nguyên li u vô cệ ơ
-Xút
Công th c phân t : NaOHứ ử
Dùng đ xà phòng hóaể
L ng 30 – 40%ỏ
R n d ng v y ho c d ng c cắ ạ ẩ ặ ạ ụ
-Soda
Công th c phân t Naứ ử 2CO3
Dùng đ trung hòa Calophanể
Calophan + NaOH xà phòng Calophan
L ng còn l i là ph gia, làm r n xà phòng, h tr cho quá trình t y r a.ượ ạ ụ ắ ổ ợ ẩ ử
-Mu i ăn:ố
Công th c phân t : NaClứ ử
Dùng dung d ch mu i ăn 30 – 40ị ố oBe dùng cho quá trình tách Glixerin
Ngoài ra còn dùng Na2SiO3( th y tinh l ng) có tác d ng đóng r n nhanh, đi uủ ỏ ụ ắ ề
ch nh đ c ng c a xà phòng, tránh hi n t ng n i vân tr ng khi dùng Soda.ỉ ộ ứ ủ ệ ượ ổ ắ
2
-Đt sét ( cao lanh): là ch t đn, làm tăng kh i l ng, giá thành h .ấ ấ ộ ố ượ ạ
2. Các ph ng pháp n u xà phòngươ ấ
2.1Ph ng pháp n u xà phòng không gia nhi tươ ấ ệ
-N u xà phòng theo ph ng pháp này, nguyên li u ph i có ch t l ng cao,ấ ươ ệ ả ấ ượ
vì không th làm s ch s n ph m ra kh i t p ch t do nguyên li u đa vào.ể ạ ả ẩ ỏ ạ ấ ệ ư
-Glixerin không thu h i đcồ ượ
-Sau khi tính toán l ng m c n thi t, hòa tr n th t đu v i l ng xút ượ ỡ ầ ế ộ ậ ề ớ ượ ở
nhi t đ 32 – 35ệ ộ oC.
-L ng xút dùng ph i ít h n so v i l ng lý thuy t đ tránh ki m d trongượ ả ơ ớ ượ ế ể ề ư
s n ph m. Sau khi pha tr n h n h p đng nh t, ng i ta rót vào khuôn s t.ả ẩ ộ ỗ ợ ồ ấ ườ ắ
đây quá trình xà phòng hóa s x y ra, t a nhi t l ng l n.Ở ẽ ả ỏ ệ ượ ớ
-Khuôn ph i gi 30ả ữ ở oC trong su t quá trình. Nh ng ph i gi xà phòngố ư ả ữ
trong khuôn vài ba ngày đ s n ph m có đ c ng c n thi t.ể ả ẩ ộ ứ ầ ế
u đi m:Ư ể
-Nhanh, tiêu hao ít nhiên li u, chi phí đu t nhệ ầ ư ỏ
Nh c đi m:ượ ể
-Không thu h i đc Glixerin m t s n ph m có giá tr trong công nghi pồ ượ ộ ả ẩ ị ệ
2.2 Ph ng pháp n u xà phòng gia nhi t nhươ ấ ệ ẹ
-T ng t nh ph ng pháp n u không gia nhi t, nh ng ta s d ng cácươ ự ư ươ ấ ệ ư ử ụ
axit béo có đ nóng ch y cao h n.ộ ả ơ
-Ph n ng xà phòng hóa đc th c hi n 70 – 80ả ứ ượ ự ệ ở oC
-Có th thêm tùng h ng và axit béo vào h n h p ch t béo. Sau khi thêmể ươ ỗ ợ ấ
xút h n h p đc khoáy liên t c tỗ ợ ượ ụ o<70oC
-L ng ki m có th trung hòa b ng axit béo nh axit oleic. Cu i cùng cóượ ề ể ằ ư ố
th thêm NaCl ho c KCl (0,5%) đ gi m b t kh i ph n ng đc quánhể ặ ể ả ớ ố ả ứ ặ
tr c khi đ khuôn.ướ ổ
-Ng i ta có th thêm ch t đn nh Naườ ể ấ ộ ư 2CO3, Na2SiO3.
-Tr c h t ng i ta cho d u m vào thi t b đun nóng t i 60ướ ế ườ ầ ỡ ế ị ớ oC r i choồ
thêm xút và natri silicat. Khu t liên t c tránh t o b t không khí cho đn khiấ ụ ạ ọ ế
3
đng nh t thì ng ng khu y, đ yên t 1-2 gi . Nhi t đ khi đó nâng lên 80ồ ấ ừ ấ ể ừ ờ ệ ộ oC
và gi nhi t đ này su t th i gian ph n ng. Sau đó trung hòa ki m và khoáyữ ệ ộ ố ờ ả ứ ề
ti p, r i cu i cùng đ khuôn.ế ồ ố ổ
2.3 Ph ng pháp n u xà phòng nhi t đ caoươ ấ ở ệ ộ
-Ngày nay, ph n l n xà phòng s n xu t trong công nghi p b ng ph ngầ ớ ả ấ ệ ằ ươ
pháp gia nhi t vì nó thu h i đc glixerin, m t nguyên li u quý.ệ ồ ượ ộ ệ
-N i n u xà phòng trong ph ng pháp này làm b ng thép, có cánh khoáy,ồ ấ ươ ằ
có h th ng gia nhi t kh i ph n ng,có ng n p li u, có van đáy n i đệ ố ệ ố ả ứ ố ạ ệ ở ồ ể
tháo b dung d ch ki m khi tách l pỏ ị ề ớ
-N p vào n i đng th i 2 nguyên li u: d u m và dung d ch xút 7%.ạ ồ ồ ờ ệ ầ ỡ ị
Khu y tr n đu b ng cách khu y ho c dùng h i n c bão hòa t h th ngấ ộ ề ằ ấ ặ ơ ướ ừ ệ ố
ng xo n có đc l v a đun nóng v a khu y. sau đó thêm t ng gi t dungố ắ ụ ỗ ừ ừ ấ ừ ọ
d ch ki m đm đc h n.ị ề ậ ặ ơ
-Khi quá trình xà phòng hóa đã kêt thúc, thêm mu i ăn v i l ng đã tínhố ớ ượ
toán tr c, đy xà phòng lên trên n i n c n u.ướ ẩ ồ ướ ấ
-L p n c d i ch a glixerin, các t p ch t và ki m đc tháo qua vanớ ướ ướ ứ ạ ấ ề ượ
đy.ấ
-Ti p đó thêm dung d ch li m vào kh i xà phòng và x c h i bão hòa đ xàế ị ề ố ụ ơ ể
phòng hóa n t ph n d u m còn l i.ố ầ ầ ỡ ạ
-L i thêm dung d ch mu i đun nóng đ xà phòng tách l p n i lên trên. Quaạ ị ố ể ớ ỗ
van đy, l i tách l y n c l p d i, k t h p v i ph n n c tr c chuy nấ ạ ấ ướ ớ ướ ế ợ ớ ầ ướ ướ ể
sang thi t b chân không đ thu h i mu i và tách glixerin.ế ị ể ồ ố
-Xà phòng sau khi tách kh i dung d ch mu i có d ng mu i có h t khôngỏ ị ố ạ ố ạ
l n nh n, ph i thêm n c vào đ thu đc m t kh i đòng nh t và có d ngổ ổ ả ướ ể ượ ộ ố ấ ạ
keo. Đ yên 2 – 3 ngày cho tách l p.ể ớ
-K t qu , ng i ta thu đc hai d ng v t lý xà phòng: d ng h t ch a 70%ế ả ườ ượ ạ ậ ạ ạ ứ
xà phòng, 30% n c và d ng keo, ng c l i ch a 30% xà phòng và 70%ướ ạ ượ ạ ứ
n c.ướ
4
-D ng h t n i lên trên và d dàng tách kh i d ng keo. X lý d ng keoạ ạ ỗ ễ ỏ ạ ử ạ
gi ng nh trên và thu đc xà phòng th ph m. n u th c hi n t t quy trìnhố ư ượ ứ ẩ ế ự ệ ố
s thu đc 2/3 lo i xà phòng h t có ch t l ng cao và 1/3 xà phòng keo.ẽ ượ ạ ạ ấ ượ
II. D ng c & thi t b :ụ ụ ế ị
-Xô nh a ự
-Đũa Khu y ấ
-Ca nh a c c th y tinhự ố ủ
-N i n u ồ ấ
-B p đi n ế ệ
-Cân 5kg & 1kg
-Khuôn
-Nhi t kệ ế
-Mu ng ỗ
III. Th c hànhự
1. Nguyên li u và tính toánệ
-S n xu t 1kg xà bông 50% v y là có 500g d u d a. ( ả ấ ậ ầ ừ )
-100 ph n d u d a có l ngNaOHc n đ xà phòng hóa là 17,5%.ầ ầ ừ ượ ầ ể
-V y l ngNaOH100% = ậ ượ =0,175500= 87,5g
-N c và NaOH(30%) =ướ = 291,7 g
-Kh i l ng n c c n dùng là: Hố ượ ướ ầ 2O =291-87.5= 204,2 (g) = 204,2 (ml)
-Nh ng l ng NaOH c n dùng ta l y b t10% c aNaOH 30% :ư ượ ầ ấ ớ ủ
291-(262,53 g
-Ph gia: ụ
-Na2SiO33% =30g()
-Na2CO310% = 100g
-Mùi h ng chanh là 10mlươ
-Ngoài ra còn có dd NaCl bão hòa
5