Bệnh viêm vú ở trâu bò
NGUYÊN NHÂN: - Do các vi khuẩn Streptococcus, Staphylococcus,
E.Coli. Nấm Candida albicans cũng gặp trong nhiều trường hợp
viêm tuyến sữa. - Bệnh cũng có thể do kế phát từ các bệnh viêm âm
đạo, tử cung.
TRIỆU CHỨNG:
- Vi khuẩn gây bệnh xâm nhập vào tuyến vú qua các tổn thương ở bầu
vú, núm vú do vắt sữa bằng máy, bằng tay không vô trùng sạch hoặc do
bê, nghé con khi bú. Sữa là môi trường rất tốt cho vi khuẩn và nấm phát
triển, gây ra các ổ viêm phá hoại tổ chức tuyến sữa. Trong các trường
hợp nặng, bệnh viêm vú có thể dẫn đến viêm phúc mạc kế phát và nhiễm
trùng huyết.
- Viêm vú thể tương mạc: Vú bị sưng ở một thùy hay toàn bộ do vi
khuẩn phát triển thành các ổ viêm. Con vật có phản ứng đau khi ấn
mạnh tay vào bầu vú. Lượng sữa giảm rõ rệt ở thuỳ bị sưng. Khi bệnh
lan rộng trong tuyến sữa sẽ thấy sữa loãng và có những hạt lổn nhổn.
- Viêm vú thể cata: Tế bào thượng bì biến dạng và bị tróc ra. Ổ viêm có
dịch thẩm xuất, dịch này cùng với bạch cầu tạo ra một màng phủ trên
niêm mạc đường tiết sữa. Khi vắt sữa màng này có thể tróc ra, lẫn vào
trong sữa, tạo ra cặn sữa hoặc cục sữa vón. Đôi khi cặn sữa này làm tắc
ống dẫn sữa. Bình thường thể viêm cata ít làm cho bầu vú sưng, nhưng
làm cho núm vú to thêm do biểu bì dầy lên. Kiểm tra bằng tay sẽ thấy
đầu vú và tuyến vú có những cục mềm bên trong.
- Viêm vú có mủ: Các vi khuẩn gây mủ tạo ra các ổ viêm lan tràn trong
tuyến vú nên bể sữa, ống tiết sữa đều chứa mủ và dịch thẩm xuất. Con
vật thể hiện triệu chứng toàn thân, sốt cao 40- 410C, mệt mỏi, kém ăn.
Bầu vú và núm vú sưng đỏ từng thuỳ hay toàn bộ. Sờ tay thấy nóng, ấn
vào con vật có phản ứng đau. Lượng sữa giảm hay ngưng hẳn. Sữa
loãng, có màu hồng do sung huyết và xuất huyết tuyến sữa, sau đó sữa
có lẫn các cục sữa vón và dịch mủ, màu vàng hay vàng nhạt.
Qua thời kỳ cấp tính bầu vú giảm hiện tượng sưng đỏ, giảm đau nhưng
lượng sữa vẫn ít và loãng có các cặn mủ và nhớt, màu vàng nhạt.
- Viêm vú có máu: Các tổ chức của ống tiết sữa bị xuất huyết và tụ
huyết. Bệnh thường ở thể cấp tính, sốt cao 40- 410C kéo dài hàng tuần,
mệt mỏi và kém ăn. Bầu vú sưng to một bên hoặc toàn thể. Trên bầu vú
có từng đám tụ huyết màu đỏ sẫm. Con vật đau đớn khi ta ấn tay vào bầu
vú. Lượng sữa giảm hoặc ngưng. Sữa loãng có màu hồng, có khi loãng
như máu do xuất huyết trong tuyến sữa. Bệnh tiến triển nhanh, biến
chứng thường gặp là nhiễm trùng huyết và súc vật bệnh sẽ chết sau 7-9
ngày.
Có thể chẩn đoán bốn thể viêm vú như sau :
- Viêm vú thể tương mạc: sốt nhẹ, sữa loãng, có vón nhẹ lổn nhổn.
- Viêm vú cata: tế bào thượng bì tuyến vú biến dạng, tróc ra, sữa loãng
có cặn, sốt nhẹ hoặc không sốt.
- Viêm vú có mủ: bầu vú sưng đỏ đau, sốt cao, sữa có mủ.
- Viêm vú có máu: bầu vú sưng có tụ huyết, sốt cao, sữa có máu.
PHÒNG BỆNH:
- Vệ sinh chuồng trại và rửa sạch bầu vú sau khi vắt sữa và hai chân sau
bằng dung dịch PIVIDINE.
- Khi vắt sữa phải thao tác nhanh, không để tồn đọng sữa trong bầu vú.
- Dụng cụ vắt sữa phải cọ rữa sát trùng hàng ngày, tay người vắt sữa
phải bảo đảm vệ sinh