Bi n Đôngể
Bi n Đôngể, th hi n các n c xung quanh và các bi n và đ i d ng lân c nể ệ ướ ể ạ ươ ậ
Bi n Đôngể (vùng bi n đông Vi t Nam) là m t ể ệ ộ bi n rìa l c đ aể ụ ị (marginal sea), m t ph n c a ộ ầ ủ Thái Bình
D ngươ , bao ph m t di n tích t ủ ộ ệ ừ Singapore t i ớeo bi n Đài Loanể v i di n tích áng ch ng kho ngớ ệ ừ ả
3.500.000 km². Đây là m t hình th bi n l n nh t sau năm ộ ể ể ớ ấ đ i d ngạ ươ . Các đ o Bi n Đôngả ở ể có s l ngố ượ
nhi u, t p h p thành m t s ề ậ ợ ộ ố qu n đ oầ ả . Vùng bi n này và ph n l n các đ o không có ng i c a nó làể ầ ớ ả ườ ở ủ
m c tiêu tranh ch p ụ ấ ch quy nủ ề c a nhi u ủ ề qu c giaố xung quanh. Nh ng tranh ch p đó cũng th hi n sữ ấ ể ệ ở ố
l ng tên g i đ c s d ng đ ch vùng bi n này.ượ ọ ượ ử ụ ể ỉ ể
Các tên c a vùng bi nủ ể
Bi n Đông nhìn t ể ừ Mũi Né
South China Sea là thu t ng ph bi n nh t trong ậ ữ ổ ế ấ ti ng Anhế đ ch vùng bi n này, và tên trong đa s cácể ỉ ể ố
ngôn ng Châu Âu khác cũng nh v y, nh ng các n c xung quanh thì g i nó b ng nhi u tên khác nhau,ữ ư ậ ư ướ ọ ằ ề
th ng ph n ánh ch quy n l ch s c a h đ i v i quy n bá ch vùng bi n.ườ ả ủ ề ị ử ủ ọ ố ớ ề ủ ể
Trung Qu cố th ng hay g i t t bi n này là ườ ọ ắ ể Nam H iả ( ( ). Trong ngành xu t b n hi n nay c a Trungấ ả ệ ủ
Qu c, nó th ng đ c g i là ố ườ ượ ọ Nam Trung Qu c H iố ả ( ( u t), và cái tên này cũng th ng đ c dùngườ ượ
trong các b n đ b ng ti ng Anh do Trung Qu c n hành. Philippines g i là ả ồ ằ ế ố ấ ọ bi n Luzónể theo tên hòn đ oả
l n ớLuzon c a Philippine.ủ
T i ạVi t Namệ, h u h t lãnh th h ng chính ra bi n là h ng đông, do đó tên ti ng Vi t c a bi n nàyầ ế ổ ướ ể ướ ế ệ ủ ể
hàm nghĩa là vùng bi n Đông Vi t Nam. đ ng b ng ể ệ Ở ồ ằ sông C u Longử có th ra bi n v h ng tây (ể ể ề ướ v nhị
Thái Lan) v phía các n c Campuchia và Thái Lan. Bi n Đông Vi t Nam còn ghi d u n c a mình vàoề ướ ể ệ ấ ấ ủ
văn hóa và l ch s Vi t Namị ử ệ , th hi n qua câu t c ng "thu n v thu n ch ng tát bi n Đông cũng c n;ể ệ ụ ữ ậ ợ ậ ồ ể ạ
Thu n bè, thu n b n tát c n bi n Đông", hay thành ng "ậ ậ ạ ạ ể ữ dã tràng xe cát bi n Đông". Ng i Trung Qu cể ườ ố
đ o ở ả H i Namả thì có câu "phúc nh Đông h i, th t Nam s n"ư ả ọ ỉ ơ [1]. Trong các tài li u c v hàng h i c aệ ổ ề ả ủ
B Đào Nha vào th k 15-16 còn có tên là ồ ế ỉ Bi n Chăm Paể.
Ngoài ra còn có East China Sea (tên qu c t c a bi n này) phía b c so v i bi n Đông Vi t Nam, Trungố ế ủ ể ở ắ ớ ể ệ
Qu c g i t t là Đông H i, khi tra c u nh ng tài li u c a Trung Qu c ho c c a n c khác tham kh o tàiố ọ ắ ả ứ ữ ệ ủ ố ặ ủ ướ ả
li u Trung Qu c, chú ý không nh m l n hai bi n Đông này.ệ ố ầ ẫ ể
Tên g i qu c t c a bi n Đông ra đ i t nhi u th k tr c, là bi n Nam Trung Hoa vì th i b y giọ ố ế ủ ể ờ ừ ề ế ỷ ướ ể ờ ấ ờ
Trung Qu cố là n c r ng l n nh t, phát tri n nh t, n i ti ng nh t trong khu v c và đã có giao th ng v iướ ộ ớ ấ ể ấ ổ ế ấ ự ươ ớ
ph ng Tây qua ươ con đ ng t l aườ ơ ụ . Tên g i nhi u bi n, đ i d ng v n căn c vào v trí c a chúng so v iọ ề ể ạ ươ ố ứ ị ủ ớ
các vùng đ t g n đó cho d tra c u, không có ý nói v ch quy n. Có th k ra các thí d là ấ ầ ễ ứ ề ủ ề ể ể ụ n ĐẤ ộ
D ngươ , là đ i d ngạ ươ phía nam ởn ĐẤ ộ, giáp nhi u n c ề ướ ở châu Á và châu Phi, không ph i là c a riêngả ủ
n c n Đ ; hay ướ Ấ ộ bi n Nh t B nể ậ ả , đ c bao quanh b i ượ ở Nga, B c Tri u Tiênắ ề , Hàn Qu cố và Nh t B nậ ả .
Đ a danh trong bi n Đôngị ể
V nh H Longị ạ thu c ộv nh B c Bị ắ ộ
V nh B c Bị ắ ộ là ph n bi n Đông gi a mi n B c Vi t Nam v i ầ ể ữ ề ắ ệ ớ Đ o H i Namả ả mi n Nam Trung Qu c. Bề ố ờ
phía Tây là b bi n Vi t Nam t ờ ể ệ ừ Thanh Hóa đ n ếMóng Cái. Phía b c t Móng Cái tr sang phía Đông là 2ắ ừ ở
t nh ỉQu ng Tâyả, Qu ng Đôngả c a Trung Qu c v i ủ ố ớ bán đ o Lôi Châuả. B Đông là ờđ o H i Namả ả c aủ
Trung Qu c. Trong v nh có hàng nghìn ố ị đ oả nh , n i ti ng nh t là các đ o trong ỏ ổ ế ấ ả v nh H Longị ạ đ cượ
UNESCO x p lo i là ế ạ di s n thiên nhiên th gi iả ế ớ . Đ o B ch Long Vĩả ạ thu c Vi t Nam gi a v nh, có di nộ ệ ở ữ ị ệ
tích kho ng 2,5 km².ả
Hai qu n đ o ầ ả Hoàng Sa và Tr ng Saườ gi a bi n Đông đã đ c nhi u chính quy n Vi t Nam liên t cở ữ ể ượ ề ề ệ ụ
th c hi n ch quy n t nhi u th k qua. Qu n đ o Hoàng Sa do Trung Qu c dùng b o l c chi m giự ệ ủ ề ừ ề ế ỷ ầ ả ố ạ ự ế ữ
m t ph n t nh ng năm 1950 và hoàn toàn t năm ộ ầ ừ ữ ừ 1974. Tranh ch p ch quy n, m t ph n hay toàn b ,ấ ủ ề ộ ầ ộ
cũng đã di n ra t i qu n đ o Tr ng Sa gi a ễ ạ ầ ả ườ ữ Vi t Namệ, Trung Qu cố, Philippines, Malaysia, Indonesia,
Brunei và Đài Loan.
Nh ng lý do chính đ các n c tranh ch p ch quy n hai qu n đ o trên là:ữ ể ướ ấ ủ ề ầ ả
•Di n tíchệ lãnh h i v i đ c quy n kinh t và vi c tri n khai ả ớ ặ ề ế ệ ể qu c phòngố.
•Bi n Đông n m trên m t trong nh ng đ ng giao thông hàng h i l n trên th gi i, có ngu nể ằ ộ ữ ườ ả ớ ế ớ ồ
th y s n và ti m năng d u khí. ủ ả ề ầ
Hi n nay s tranh ch p đang đ c các bên th ng l ng đàm phán vì s hòa bình và n đ nh trong khuệ ự ấ ượ ươ ượ ự ổ ị
v c đ phát tri n kinh t .ự ể ể ế
Đ a lýị
B n đ đ a hình bi n Đông.ả ồ ị ể
T ch c thu văn h c qu c tổ ứ ỷ ọ ố ế xác đ nh vùng bi n tr i dài theo h ng t tây nam đ n đông b c, biên gi iị ể ả ướ ừ ế ắ ớ
phía nam là 3 đ vĩ đ Nam gi a Nam ộ ộ ữ Sumatra và Kalimantan (eo bi n Karimataể), và biên gi i phía b cớ ắ
c a nó là ủeo bi n Đài Loanể t mũi phía b c ừ ắ Đài Loan t i b bi n ớờểPhúc Ki nế thu c ộđ i l c Trung Qu cạ ụ ố .
V nh Thái Lanị chi m ph n phía tây c a bi n Đông.ế ầ ủ ể
Bi n n m trên m t ể ằ ộ th m l c đ aề ụ ị ng m; trong nh ng ầ ữ k băng hàỷ g n đây n c bi n đã h th p xu ngầ ướ ể ạ ấ ố
hàng trăm mét, và Borneo t ng là m t ph n c a l c đ a Châu Á.ừ ộ ầ ủ ụ ị
Các n c và lãnh th có biên gi i v i vùng bi n này (theo chi u kim đ ng h t phía b c) g m: ướ ổ ớ ớ ể ề ồ ồ ừ ắ ồ đ i l cạ ụ
Trung Qu cố, Macao, H ng Kôngồ, Đài Loan, Philippines, Malaysia, Brunei, Indonesia, Singapore, Thái Lan,
Campuchia, và Vi t Namệ.
Nhi u con sông l n ch y vào Bi n Đông g m các sông ề ớ ả ể ồ Châu Giang, Mân Giang, sông C u Long (Phúcử
Ki n)ế, sông H ngồ, sông Mê Kông, sông Rajang, sông Pahang, và sông Pasig.
Các đ o và đá ng mả ầ
Bài chi ti t: ếCác đ o Bi n Đôngả ở ể và Danh sách các đ o Bi n Đôngả ở ể
Phía đông b c Bi n Đông có ắ ể qu n đ o Đông Saầ ả , thu c Trung Qu c (Pratas Islands), mà ộ ố Đài Loan cũng
tuyên b ch quy n.ố ủ ề
Bên trong vùng bi n, có h n 200 đ o và bãi đá ng m đã đ c đ t tên, đa s chúng thu c ể ơ ả ầ ượ ặ ố ộ Qu n đ oầ ả
Tr ng Saườ . Qu n đ o Tr ng Sa tr i dài trên m t vùng r ng 810, dài 900 km v i kho ng 175 đ o đãầ ả ườ ả ộ ộ ớ ả ả
đ c xác đ nh, hòn đ o l n nh t là ượ ị ả ớ ấ đ o Ba Bìnhả (Itu Aba) v i ch h n 1,3 km chi u dài và đi m cao nh tớ ỉ ơ ề ể ấ
là 3,8 mét.
Có m t ộnúi ng mầ r ng 100 km đ c g i là ộ ượ ọ Reed Tablemount đông b c qu n đ o Tr ng Sa, cách bi tở ắ ầ ả ườ ệ
kh i đ o ỏ ả Palawan c a ủPhilippine b i Rãnh Palawan. Hi n nay n m sâu 20m d i m c n c bi n nh ngở ệ ằ ướ ự ướ ể ư
tr c kia nó t ng là m t hòn đ o tr c khi b m c n c bi n dâng lên th i băng hà cu i cùng làm chìmướ ừ ộ ả ướ ị ự ướ ể ở ờ ố
ng p.ậ
Phía đông qu n đ o Hoàng Sa có các bãi ng m nh Macclesfield Bank (ầ ả ầ ư qu n đ o Trung Saầ ả ), Stewart Bank,
Truro Shoal và Scarborough Shoal.
•Bãi Scarborough Shoal
oV trí: n m v phía Đông c a bãi Macclesfield, g n b bi n Philippines ị ằ ề ủ ầ ờ ể
oHình th : là m t bãi khá l n bên d i là đá ng m. Bãi này n m d i m t bi n ch ng 92ể ộ ớ ướ ầ ằ ướ ặ ể ừ
fathoms.
•Bãi Truro Shoal: n m bên c nh Scarborough Shoal, sâu 10 fathoms ằ ạ
•Bãi Stewart Bank: (578 fathoms) g n đ o ầ ả Luzon c a ủPhilippines.
Các ngu n tài nguyênồ
Đây là m t vùng bi n có ý nghĩa đ a chính tr vô cùng quan tr ng. Nó là ộ ể ị ị ọ đ ng hàng h iườ ả đông đúc th haiứ
trên th gi i, trong khi n u tính theo t ng l ng hàng hoá th ng m i chuy n qua hàng năm, h n 50% điế ớ ế ổ ượ ươ ạ ể ơ
qua Eo bi n Malaccaể, Eo Sunda, và Eo Lombok. H n 1.6 tri u m³ (10 tri u barrel) ơ ệ ệ d u thôầ đ c chuy nượ ể
qua eo bi n ểMalacca hàng ngày, n i th ng x y ra các v ơ ườ ả ụ h i t cả ặ , nh ng hi n đã gi m nhi u so v i gi aư ệ ả ề ớ ữ
th k 20ế ỷ .
Vùng này đã đ c xác đ nh có tr l ng ượ ị ữ ượ d u mầ ỏ kho ng 1.2 km³ (7.7 t ả ỷ barrel), v i c tính t ng kh iớ ướ ổ ố
l ng là 4.5 km³ (28 t barrel). Tr l ng ượ ỷ ữ ượ Khí gas t nhiênự đ c c tính kho ng 7.500 km³ (266 nghìn tượ ướ ả ỷ
feet kh i).ố
Theo nh ng nghiên c u do S môi tr ng và các ngu n l i t nhiên Philippine, vùng bi n này chi m m tữ ứ ở ườ ồ ợ ự ể ế ộ
ph n ba toàn b đa d ng sinh h c bi n th gi i, vì v y nó là vùng r t quan tr ng đ i v i h sinh thái.ầ ộ ạ ọ ể ế ớ ậ ấ ọ ố ớ ệ
Tuyên b lãnh h iố ả
Bi n Đông, các khu v c và tài nguyên tranh ch p gi a các n c.ể ự ấ ữ ướ
Có r t nhi u tranh cãi v lãnh h i trên vùng Bi n Đông và các ngu n tài nguyên c a nó. B i ấ ề ề ả ể ồ ủ ở Lu t bi nậ ể
năm 1982 c a ủLiên hi p qu cệ ố cho phép các n c có ướ vùng đ c quy n kinh tặ ề ế (EEZ) m r ng 200 d mở ộ ặ
bi n (370.6 km) t lãnh h i c a h , t t c các n c quanh vùng bi n có th đ a ra tuyên b ch quy nể ừ ả ủ ọ ấ ả ướ ể ể ư ố ủ ề
v i nh ng ph n r ng l n c a nó. C ng hoà nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) đã tuyên b ch quy n h uớ ữ ầ ộ ớ ủ ộ ố ủ ề ầ
nh toàn b vùng bi n. Nh ng báo cáo g n đây cho th y CHNDTH đang phát tri n m t nhóm ư ộ ể ữ ầ ấ ể ộ tàu sân bay
đ b o v nh ng đ ng v n chuy n nhiên li u Bi n Đông. Nh ng vùng có nguy c tranh ch p g m:ể ả ệ ữ ườ ậ ể ệ ở ể ữ ơ ấ ồ
•Indonesia và CHNDTH v vùng bi n Đông B c ề ể ắ đ o Natunaả.
•Philippines và CHNDTH v nh ng khu khai thác khí gas ề ữ Malampaya và Camago.
•Philippines và CHNDTH v bãi cát ng m Scarborough. ề ầ
•Vi t Nam và CHNDTH v vùng bi n phía tây Qu n đ o Tr ng Sa. M t s hay toàn b qu nệ ề ể ầ ả ườ ộ ố ộ ầ
đ o Tr ng Sa đang b tranh ch p b i Vi t Nam, CHNDTH, ả ườ ị ấ ở ệ Trung Hoa Dân qu cố, Philippines,
và m t s n c khác. ộ ố ướ
•Qu n đ o Hoàng Saầ ả đang d i s qu n lý và tuyên b ch quy n c a Vi t Nam, CHNDTHướ ự ả ố ủ ề ủ ệ
qu n lý 6 đ o t năm 1974 đ n nay. ả ả ừ ế
•Malaysia, Campuchia, Thái Lan và Vi t Nam v nh ng vùng ệ ề ữ ở V nh Thái Lanị.
•Singapore và Malaysia d c theo Eo bi n Johore và Eo bi n Singapore. ọ ể ể
C CHNDTH và Vi t Nam đ u theo đu i các tuyên b ch quy n m t cách m nh m . Qu n đ o Hoàngả ệ ề ổ ố ủ ề ộ ạ ẽ ầ ả
Sa đã b ịTrung Qu c chi m đ c 6 đ o năm 1974ố ế ượ ả và 18 binh sĩ đã thi t m ng. ệ ạ Qu n đ o Tr ng Saầ ả ườ là
n i đã x y ra xung đ t h i quân, h n b y m i lính thu Vi t Nam đã b gi t h i phía nam ơ ả ộ ả ơ ả ươ ỷ ệ ị ế ạ ở bãi đá
ng m Chiguaầ tháng 3, 1988. Các n c tranh ch p th ng xuyên thông báo v các v va ch m gi a các tàuướ ấ ườ ề ụ ạ ữ
h i quân.ả
ASEAN nói chung, và Malaysia nói riêng luôn mu n đ m b o r ng nh ng tranh ch p bên trong Bi n Đôngố ả ả ằ ữ ấ ể
s không leo thang tr thành xung đ t quân s . Vì v y, các c c u phát tri n chung (ẽ ở ộ ự ậ ơ ấ ể Joint Development
Authorities) đã đ c l p ra t i các vùng tranh ch p ch ng l n đ cùng phát tri n vùng và phân chia quy nượ ậ ạ ấ ồ ấ ể ể ề