Bình giảng đoạn thơ sau: "Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước... Những cuộc đời đã hoá núi sông ta."

Đề  bài: Bình giảng đoạn thơ  sau: "Những người vợ  nhớ  chồng còn góp cho Đất <br /> Nước... Những cuộc đời đã hoá núi sông ta."<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Hình ảnh đất nước đã khơi nguồn cảm hứng vô tận cho biết bao thi sĩ cách mạng để sáng  <br /> tạo nên những vần thơ đẹp tuyệt vời. Chế Lan Viên nhìn suốt chiều dài lịch sử oanh liệt  <br /> để  khẳng định "Tổ  quốc bao giờ  đẹp thế  này chăng?". Lê Anh Xuân đã tạc vào thơ  một <br /> dáng đứng Việt Nam với hình ảnh "Tổ quốc bay lên bát ngát mùa xuân". Tố Hữu với hình  <br /> ảnh đất nước sáng ngời "Ôi! Việt Nam từ trong biển máu. Người vươn lên như một thiên  <br /> thần". Với chương Đất Nước trong Mặt đường khát vọng (1974), Nguyễn Khoa Điềm đã <br /> nói lên những cảm nhận sâu sắc về đất nước, về nhân dân, về dân tộc và trách nhiệm lớn <br /> lao của tuổi trẻ Việt Nam trước non sông đất nước qua những vần thơ:<br /> <br /> Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu<br /> <br /> Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái<br /> <br /> Gót ngựa Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đầm để lại<br /> <br /> Chín mươi chín con voi góp mình dựng đất Tổ Hùng Vương<br /> <br /> Những con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳm<br /> <br /> Người học trò nghèo góp cho Đất Nước mình núi Bút non Nghiên<br /> <br /> Con cóc, con gà quê hương cũng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh<br /> <br /> Những người dân nào đã góp tên Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm<br /> <br /> Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi<br /> <br /> Chẳng mang một dáng hình, một ao ước, một lối sống ông cha<br /> <br /> Ôi đất nước sau 4000 năm đi đâu ta cũng thấy<br />  Những cuộc đời đã hoá núi sông ta<br /> <br /> Đất Nước của Nhân dân<br /> <br /> Nhà thơ  Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943  ở  Thừa Thiên Huế  là con nhà phê bình văn  <br /> học Hải Triều, một nhà phê bình xuất sắc đã từng chủ  trì lý thuyết "nghệ  thuật vị  nhân <br /> sinh" trong cuộc tranh luận với Hoài Thanh 1936­1939. Đất Nước được trích trong trường <br /> ca Mặt đường khát vọng (1974). Bản trường ca viết về sự thức tỉnh của tuổi trẻ sinh viên <br /> các đô thị tạm chiếm ở miền Nam trước 1975 trước vận mệnh hiểm nghèo của đất nước; <br /> kêu gọi họ  hướng về  nhân dân mà xuống đường đấu tranh hoà nhập với cuộc kháng  <br /> chiến của toàn dân tộc. Trong các nhà thơ  trẻ  thời chống Mỹ, Nguyễn Khoa Điềm giầu  <br /> chất suy tưởng, xúc cảm dồn nén, thể hiện một chiều sâu văn hoá, đặc trưng của thế hệ <br /> các nhà thơ  thời kỳ chống Mỹ cứu nước đã có một hành trang văn hoá chuẩn bị  khá chu  <br /> đáo trước khi bước vào chiến trường.<br /> <br /> Chương Đất Nước khai triển có vẻ  phóng túng tự  do như  một thứ  tuỳ  bút thơ, nhưng  <br /> thực ra tứ thơ vẫn tập trung thể hiện tư tưởng Đất Nước của Nhân dân qua các bình diện  <br /> chủ  yếu, đó là đất nước trong chiều dài thời gian lịch sử, đất nước trong chiều rộng  <br /> không gian lãnh thổ  địa lý, đất nước trong bề  sâu truyền thống văn hoá, phong tục, lối  <br /> sống tâm hồn cốt cách dân tộc.<br /> <br /> Tư tưởng “Đất Nước của Nhân dân” là một tư tưởng rất tiến bộ của thơ ca thời đại cách <br /> mạng. Đoạn trích bình giảng trên đây đã thể  hiện một cách sâu sắc và cụ  thể  sự  "hoá <br /> thân" của nhân dân vào đất nước muôn đời.<br /> <br /> Để  nói lên công lao to lớn của nhân dân trong quá trình dựng nước và giữ  nước, nhà thơ <br /> đã nhắc đến những danh lam thắng cảnh, những tên đất tên làng trên mọi miền đất nước  <br /> từ  Bắc chí Nam. Nguyễn Khoa Điềm đã nhìn thấy hình sông, thế  núi là sự  kết tinh đời  <br /> sống tâm hồn của nhân dân. Xuất phát từ  quan niệm của nhà Phật (hoá thân), tác giả  đã <br /> trình bày những cảm xúc suy tưởng của mình: chính nhân dân đã hoá thân thành đất nước <br /> "hoá thân cho dáng hình xứ sở", làm nên đất nước vĩnh hằng. Những danh lam thắng cảnh  <br /> không còn là những cảnh thú thiên nhiên thuần tuý nữa mà đã được cảm nhận thông qua <br /> những cảnh ngộ, số phận của nhân dân, được nhìn nhận như là những đóng góp của nhân <br /> dân, sự hoá thân của những con người không tên, không tuổi.<br /> <br /> Với nghệ  thuật sâu sắc, từ  ngữ  giầu hình  ảnh gợi cảm, tác giả  đã viết lên những hình  <br /> tượng sinh động, giầu sức khái quát. Từ hình sông, thế núi, từ truyền thống, tác giả đã tạo <br /> nên những liên tưởng độc đáo thú vị, giúp người đọc cảm nhận công lao to lớn của nhân  <br /> dân tròng quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.<br /> <br /> Chín mươi chín con voi góp mình dựng đất Tổ Hùng Vương<br /> <br /> Tư  tưởng “Đất Nước của Nhân dân”, khiến cho những địa danh ngàn đời của Tổ  quốc, <br /> qua cái nhìn sắc sảo đầy khám phá của nhà thơ chính là sự hoá thân của những con người  <br /> bình dị  vô danh "Những con người không ai nhớ  mặt đặt tên nhưng họ  đã làm ra Đất <br /> Nước".<br /> <br /> "Những người vợ.... hòn Trống Mái" Những địa danh, những hình sông thế núi mang hồn <br /> người, linh hồn dân tộc. Chúng là sự tượng hình, kết tinh đời sống văn hóa tinh thần của  <br /> nhân dân mang đậm chủ  nghĩa nhân văn, nhân đạo Việt Nam. Núi Vọng Phu, hòn Trống <br /> Mái là kết tinh của tình yêu chung thuỷ  của biết bao người vợ  chờ  chồng trong chiến  <br /> tranh liên miên, của sự gắn kết muôn đời, bất chấp mọi sự bão tố của thời gian:<br /> <br /> Không hoá thạch kẻ ra đi mà hoá thạch kẻ đợi chờ<br /> <br /> Đợi một dáng hình trở lại giữa đơn cô<br /> <br /> Tác giả không chỉ chiêm ngưỡng những hình ảnh núi Bút, non Nghiên mà còn nhìn ra trong  <br /> đó phẩm chất, truyền thống hiếu học của dân tộc ta từ  bao đời nay. Những núi Bút non  <br /> Nghiên phô bày vẻ  đẹp mỹ  lệ  giữa đất trời nước Việt hay là hình tượng những người  <br /> học trò nghèo đã gửi gắm quyết tâm, ước vọng của mình vào đây?<br /> <br /> Người học trò nghèo... non Nghiên<br /> <br /> Nhà thơ đã tìm về cội nguồn để cảm nhận sâu sắc dáng hình đất nước. Những hình ảnh <br /> thân thuộc của non sông đất nước gợi lên quá khứ  hào hùng với truyền thống đánh giặc  <br /> ngoại xâm oanh liệt của nhân dân ta với truyền thuyết Thánh Gióng nhổ  tre đánh đuổi  <br /> giặc Ân, với sự nghiệp dựng nước đầy gian lao của Vua Hùng:<br /> <br /> Gót ngựa Thánh Gióng... đất tổ Hùng Vương<br /> <br /> Cho đến "những con rồng nằm im" cũng góp phần làm nên "dòng sông xanh thẳm"; con  <br /> cóc, con gà quê hương cũng góp cho Hạ  Long thành thắng cảnh". Và cả  những địa danh  <br /> thật nôm na bình dị  "Những Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm". Nguyễn Khoa  <br /> Điềm đã đặt cái nhìn trân trọng của mình vào nhân dân không tên không tuổi "những <br /> người dân nào" không ai biết cũng làm nên tên núi, tên sông, và tất cả  những cái bình <br /> thường trong cuộc sống hàng ngày của nhân dân cũng hoá thân thành dáng hình xứ sở.<br /> <br /> Tính khái quát của hình tượng thơ cứ được nâng dần lên. Đó là một hình dáng của tư thế, <br /> truyền thống Việt Nam, truyền thống văn hiến của dân tộc có 4000 năm lịch sử. Và ở đâu  <br /> trên khắp ruộng đồng gò bãi, chẳng mang một dáng hình, một ao  ước, một lối sống ông <br /> cha.<br /> <br /> Hình tượng thơ càng được nâng dần lên và chốt vào một câu đầy trí tuệ:<br /> <br /> Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy<br /> <br /> Những cuộc đời đã hoá núi sông ta<br /> <br /> Đoạn thơ có kết cấu chặt chẽ, tư nhiên và được viết theo thể tự do, câu thơ mở rộng kéo  <br /> dài nhưng không nặng nề mà biến hoá linh hoạt làm cho đoạn thơ  giàu sức biểu hiện và <br /> sức khái quát cao. Đó là hình  ảnh Đất Nước của Nhân dân ­ Nhân dân đã hoá thành đất  <br /> nước. Bởi trên khắp ruộng đồng, gò, bãi, núi, sông đâu đâu cũng là hình ảnh của văn hoá,  <br /> của lịch sử, của đời sống tâm hồn, cốt cách của Việt Nam.<br />