6 bài văn mẫu bình giảng đoạn văn "Thuyền tôi trôi trên sông Đà. Cảnh ven sông ở đây lặng lờ...thắt mình dây cổ điển trên dòng trên" trong tùy bút Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân

Ẫ Ớ

VĂN M U L P 12

Ẫ

Ả

Ạ

Ề

Ở

Ả

6 BÀI VĂN M U BÌNH GI NG ĐO N VĂN T   TRÔI TRÊN SÔNG ĐÀ. C NH VEN SÔNG

Ặ  ĐÂY L NG L

Ổ Ể

Ắ

TH T MÌNH DÂY C  ĐI N TRÊN DÒNG TRÊN”

Ừ “THUY N TÔI Ờ…   TRONG TÙY  Ễ

ƯỜ

Ủ

BÚT NG

I LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ C A NGUY N TUÂN

Ẫ Ố BÀI M U S  1:

ờ ộ ế ừ ườ T  Vang bóng m t th i (1940) đ n Sông Đà (1960), con đ ạ ng sáng t o văn ch

ạ ả ỡ ớ

ươ ẻ ộ ử ủ ệ ị

ễ ễ ẳ ậ ơ ọ ể ị ộ ệ ộ

ươ   ng ọ   ả cùa Nguy n Tuân đã tr i qua 20 năm tròn. Tùy bút Sông Đà làm cho chân dung văn h c ủ i sáng, r ng r . V i 15 tùy bút và m t bài th  phác th o, Sông c a Nguy n Tuân thêm t   ệ   ị ễ t Nam hi n Đà đã kh ng đ nh v  trí v  vang c a Nguy n Tuân trong l ch s  văn h c Vi ạ ế   ậ đ i, tô đ m m t phong cách ngh  thu t uyên bác, đ c đáo và tài hoa đ  ta thêm yêu m n ự  hào. t

ậ ườ ạ

ộ ầ ể ệ ủ ữ

ệ ả ắ ẩ

Ng ễ ng, Nguy n Tuân phát hi n, miêu t ườ ễ ọ ấ

ộ ế ứ ế ệ ắ

ề ỏ ộ ủ   i lái đò Sông Đà rút trong t p tùy bút Sông Đà th  hi n cá tính sáng t o c a ớ ể Nguy n Tuân trên m t t m cao phát tri n m i. Là nhà văn c a nh ng tính cách phi   ệ   ấ ườ ườ i Tây B c mang bao ph m ch t tuy t  con ng th ườ ồ ủ ẹ i yêu thiên nhiên đ p mà ông g i đó là “ch t vàng m i” c a tâm h n. Là m t con ng   ớ ữ ề  ộ ế ề ả t, ông nói v  c nh s c sông Đà v i nh ng phát hi n h t s c tinh t tha thi  và đ c đáo v ơ ộ ấ ướ c bao la, hùng vĩ và th  m ng. núi và sông, v  c  cây trên m t vùng đ t n

ạ ả ế ễ ấ Bút pháp c a Nguy n Tuân r t bi n hóa. Lúc thì ông miêu t

ắ ắ ả ủ ặ ế tình" qua c p m t ông lái đò dũng c m, tài hoa. Lúc thì ông nh c đ n sông Đà nh

ố ữ ộ ở ừ

ỗ  r ng đi núi “thèm ch  thoáng”, và khi g p l ư ố ạ ặ ạ ứ ầ

ư ấ ễ

ố ữ ạ

ẻ ẹ ườ ể

ơ ng v  đ p hoang s , kì thú mà nhi u ng ả i trôi theo con đò êm  ề ạ ẹ

ộ  hay đang tâm tình. Đây m t đo n tùy bút đ p, g i t ộ ề ơ ộ ơ ữ ủ ư ằ

sông Đà “hung b o và   ư  tr ữ   i con m t “c  nhân” sau nh ng ngày dài  ắ   i chiêm bao đ t quãng”. sông “vui nh  th y n ng giòn tan sau kì mui d m, vui nh  n i l ừ    trên tàu bay nhìn xu ng Đà Giang bâng khuâng dõi theo dáng hình Có lúc Nguy n Tuân t ả  ư ộ ủ c a nó “tuôn dài tuôn dài nh  m t áng tóc tr  tình...”. Có lúc ông l ậ ưở i trong chúng   xuôi dòng đ  thăm thú và t n h ợ ả  ta thèm khát. Nhà văn đang miêu t ơ ẻ ẹ v  đ p hoang s , th  m ng c a mi n trung l u Sông Dà, m t bài th  tr  tình b ng văn   ế xuôi hi m có:

ề ở ờ ặ  đây l ng t

“Thuy n tôi trôi trên sông Đà. C nh ven sông  ẳ ả ả ạ ở ồ ữ ắ ... và con sông đang trôi ổ

ữ ể nh ng con đò mình n  ch y bu m v i nó khác h n nh ng con đuôi én th t mình dây c đi n trên dòng trên”.

ả ữ

ế ễ ữ ộ ố ừ ầ ế N u trong c nh v ớ ạ ể ễ ả t thác, Nguy n Tuân tung ra m t v n t ộ đ  di n t

ộ ầ ạ ư ớ ầ ữ ằ

ị ơ ệ

ượ ễ ả ầ c di n t quãng trung l u đ

ữ ụ ủ ế ở ư ộ ơ ả

ẻ ở ề ấ ế ễ ả ấ ằ

ẹ ơ ộ ề ộ

ặ ặ

ườ ừ

ư i nh   ạ ở ờ

ọ

ộ ắ ủ ổ

ế  đ n th  mà. Ng ở ề ớ ờ ặ ặ ườ ọ ẳ ớ ư ủ ễ ặ ờ ờ

ượ    ng  phong phú, chính ầ ủ  cu c chi n gi a ông đò v i th n sông, th n đá có đ  quân đông, xác, m i l   ế   ấ ị ọ ướ ẽ ng d , b ng m t gi ng văn m nh m , nh p v n g p nh  thác g m, sóng réo, thì đ n t ẻ ẹ   ẹ ọ ạ ổ ẳ đo n văn này gi ng văn, nh p đi u thay đ i h n: nh  nhùng, lâng lâng, m  màng. V  đ p ư ề ơ ộ  đ y ch t th . Đó là th  m ng, êm đ m c a Đà Giang    ế   ừ  thác Ti u tr  nh  m t câu t c ng  Thái đã nói: “Qua thác Ti u tr i chi u quãng sông t ề   ớ ằ  con thuy n mà n m” – m i có v  êm đ m th  m ng  y. Câu văn toàn thanh b ng di n t ậ   ệ êm ái nh  nhàng trôi xuôi: “Thuy n tôi trôi trên sông Đà...”. M t không gian ngh  thu t ấ   ờ ượ ộ ấ ờ c nh n “l ng l ” nh  ru “ông khách Sông Đà" vào gi c m ng phiêu du. Cái “l ng l ” đ ả ấ ạ ậ ắ ư ướ ươ ồ   i mà l ng nghe, mà c m nh n, mà ng r ng gió núi vào h n ng p h đi nh n l ờ ầ ư ừ ờ ặ ả ưở ờ    đ i Lí đ i Tr n đ i Lê, quãng  đáy l ng t ng ngo n: "C nh ven sông  th , hình nh  t ế   ộ ượ ờ ế ỉ ề ướ ờ ặ sông này cũng l ng t c, hai ti ng c th i gian m t thiên niên k  v  tr ặ ấ ấ ờ ẫ i đ c tr  v  v i “m y trăm năm th p th áng m ng bình yên” (Hoàng “l ng t ” d n ng   ầ   C m). Đã có cái “ph ng l ng t ” c a con sông trong c  thi: “Tr ng xóa tràng giang ả   ẳ ph ng l ng t ” nên m i có cái “l ng t ” êm nh  ru c a sông Đà mà Nguy n Tuân c m m n.ế

ơ ặ ướ

ả ờ ậ

ấ ầ

ỡ ườ ấ ư

ỉ ạ ệ ồ

ấ ố ế ệ ồ ươ ớ ữ ấ

ữ ồ ạ ượ ứ ẽ

ơ ở ở

ươ ữ ầ ồ

ấ ớ ỉ

ỏ ươ ả ộ ế ậ

ễ ả ồ ế ủ ủ ấ ư ưở ư ộ M  màng nhìn dòng sông, nghe n   c êm trôi “l ng t ”, ông khách sông Đà bâng ầ ơ   ộ ả khuâng nhìn xa, nhìn g n c nh ven sông. Bao trùm c nh v t là m t màu xanh hoang s , ấ ấ ủ   ươ ồ h n nhiên. Cũng th y n ng ngô “nhú lên m y lá ngô non đ u mùa”, đã có d u  n c a ị ậ   i in trên màu xanh m  màng  y, nh ng th t vô cùng ng c nhiên “mà t nh không con ng ườ ộ i”. Ch  có đ i gianh n i ti p đ i gianh trùng đi p v i nh ng “nõn búp” m t bóng ng   ộ   ả u xu t hi n trên màu xanh bát ngát nh ng đ i gianh là m t ngon lành. Hình  nh đàn h ổ   nét v  tài hoa làm cho b c tranh thiên nhiên sông Đà đ m màu “hoang d i” và “c  tích”. ạ ủ ơ    đây chì Không phái chú nai vàng ng  ngác trong cái xào x c c a lá thu r i thu  nào : mà  ỏ ố ộ   u cúi đ u ng n búp c  gianh có: “C  gianh đ i núi đang ra nh ng nõn búp. M t đàn h ớ ẫ   ng đêm”. Ch  có Nguy n Tuân m i có cái nhìn “xanh non”  y, m i có cách nói, đ m s cách t    đ c đáo  y; ông đã th  h n mình vào linh v t, mà yêu m n, nâng niu. Câu văn ủ c a ông t ng nh  là hai v  c a c a m t câu song quan trong bài phú l u thúy:

ạ ờ ư ộ ờ ề ử B  sông hoang d i nh  m t b  ti n s ;

ờ ồ ư ộ ỗ ổ ư ổ

ề ừ ượ ậ

ả ể ụ ể ỗ ự ậ ổ ư ơ ộ ầ ữ ủ ữ ề ề ễ ậ ổ ễ   B  sông h n nhiên nh  m t n i ni m c  tích tu i x a Nguy n Tuân so sánh không ờ ề ử   ả ph i đ  c  th  hóa s  v t mà là tr u t ng hóa, th  m ng hóa c nh v t. “B  ti n s ”,   “n i ni m c  tích tu i x a” là ch  c a nhà văn b c th y v  ngôn ng  này. Nguy n Tuân

ự ự ưở ượ ng t

ườ ọ ấ ấ ồ ữ   ng đ  t o nên nh ng liên ả   i đ c bao c m

ể ạ ng, nh ng so sánh đ y ch t th  và r t kì thú, gieo vào tâm h n ng ủ ầ ậ ưở ơ ẻ ẹ ể ạ ồ ể không d a vào tr c giác đ  so sánh, ông ta đã dùng t ữ ưở t xúc, đ  cùng ông t n h ng cái v  đ p “hoang d i” và “h n nhiên” c a Đà Giang.

ễ

ơ ủ ấ ủ ồ ừ R i t ố

ộ ơ ề ộ ươ ề ộ ế ậ ượ ấ c gi

ng có nhi u say mê: “Chao ôi th y thèm đ ọ ử ầ

ế ồ ớ

ờ ạ ủ ờ

ư ộ ổ ườ ọ ễ ấ ạ ọ

ơ ướ ề ộ ữ ệ ỉ ủ ươ ạ ở ng” thu  nào, ch  đ  cho ta m

ờ ủ  trong cái không gian “hoang dã”  y c a đôi b  sông Đà, Nguy nTuân khao   ờ ề ử   ừ ấ ờ ạ khát s ng, khao khát “thèm” m t âm vang c a th i đ i. T  gi c m  c a “b  ti n s ” ệ ấ ể   chuy n sang gi c m  v  m t t ng lai huy hoàng qua m t ti ng còi tàu kì di u... Trong ộ ế ưở ộ   m ng t t mình vì m t ti ng còi xúp lê ắ ườ ộ ủ   c a m t chuy n xe l a đ u tiên đ ngs t Phú Th  ­ Yên Bái ­ Lai Châu’'. Ông yêu sông ủ ạ   Đà v i cái “h n nhiên”, “hoang d i’’ c a nó, đã “nhìn sông Đà nh  m t c  nhân”, ông ế ọ ư i đ c cùng ông bay còn “thèm” ánh sáng c a th i đ i chi u r i đôi b  Đà Giang, đ a ng   ị   ổ ạ i...”. Ch t lãng m n trong văn Nguy n Tuân dìu d u lên cùng “ng n gió ngày mai th i l ễ   ươ c v  m t vi n ng hoa “b a ti c th ch lan h trong h ả c nh...

ơ ả ế

ạ ư ị ữ ơ ữ ộ

ộ ệ ộ ặ ự ờ ủ

ả ấ ắ ờ ầ ậ ả

ươ

ề ậ ẩ ầ

ươ ng, h ươ i và t o v t cùng rung đ ng: “con h ộ ộ ươ ộ ơ  trôi trên m t mũi đò”. H u nhìn ng i mà ng ừ ừ  l

ườ ộ ế ưở ươ ộ ng, chăm chăm nhin tôi l i nhìn đàn h u mà lâng lâng chìm vào m ng t

ặ ự ừ ươ ạ ệ ộ ệ ự ả ị ừ ộ ộ   ượ ậ c qua ti ng còi xúp lê m  màng. Cu c Đó là d  v , là nhã thú mà ta c m nh n đ ơ ươ ố u th  ng  đích th c là m t bài th  tr  tình   đ i tho i gi a ông khách sông Đà và con h ặ   ơ ơ ơ  c a ven sông. Cái tĩnh l ng kì di u, m t gi c m  ch p ch n ch i v i trong cái l ng t ươ ớ ữ ủ   u núi đã lên c a kho nh kh c giao c m th n tiên gi a ông khách sông Đà v i đàn h ư ườ ể ủ ỉ ế i nh  dò u chăm chăm nhìn ng   đ n đ nh đi m. Trên cái n n xanh c a cò s ỏ   ạ ườ ỏ u th  ng  ng ng đ u nhung kh i h i. Lòng ng ơ  áng c  s ộ   ng. Không m t ti ng đ ng ngác Ng ỏ   nh . C  m t không gian ngh  thu t tr  nên tĩnh l ng, thiêng liêng, nhi m màu. H u h i ng ậ ở ả  đ nh v a th c v a m ng  o, siêu th c mà lãng m n. ỏ ươ ườ ỏ ả ộ ườ i hay ng h i? M t gi ườ ự ỏ i t

ộ ể

ớ ừ ắ T  cõi m ng mà tr  v  th c t ư ỏ ậ ỡ

ở ề ự ạ ớ ế ằ ấ ươ ể

ễ ươ ộ

u núi là nh ng nét v  tài hoa, đ c đáo, đã g i t ờ ề ạ ủ ấ ấ ồ ơ

ữ ợ ả  cái v ả ộ ồ ạ ợ

ỏ ươ ẩ ơ

ớ

ườ ươ ế ế ộ ươ ẻ ệ ở ữ ễ ẩ ỗ ồ ồ ươ   i v i bao n i b i h i: H u v nh tai, nhìn tôi khôug ủ   ch p m t mà nh  h i mình b ng cái ti ng nói riêng c a con v t lành: “h i ông khách ộ ế ừ ả ng?”. Có th  nói nh ng nét sông Đà, có ph i ông cũng v a nghe th y m t ti ng còi s   ẻ  ẽ ữ ẽ ủ v  c a Nguy n Tuân v  đàn h ạ ẹ   đ p h n nhiên hoang d i c a đôi b  con sông Đà, đã t o nên ch t th , ch t m ng  o, dào ủ   ữ ấ ạ ậ d t trong lòng ng i và thiên nhiên t o v t. Câu ch  r t có duyên g i lên cái h n c a ầ ậ ả   c nh v t: “Con h u th  ng ”, “ng ng đ u nhung”, “áng c  s ng”, “chăm chăm nhìn”, ậ   ng...”. Nguy n Tuân đã nhìn thiên nhiên v i cái nhìn phát “Con v t lành”, “ti ng còi s  nh ng chi ti hi n t, dáng v  mang tính th m mĩ tài hoa.

ế ộ ế ễ ỗ

ế ợ ỉ ổ ầ ư

ượ ớ ộ ệ ể ả ượ ụ ậ ạ ậ ở ả ộ   C nh bi n đ i nên câu văn Nguy n Tuân cũng co du i bi n hóa. M t ti ng đ ng ỏ ủ nh  c a con cá d m xanh nh  làm cho ông khách sông Đà ch t t nh m ng. M n cái   ộ ộ   c v n d ng sáng t o, m  ra m t không gian ngh  thu t m i. Cá đ ng đ  t cái tĩnh đ

ọ ế ụ ụ

ả ặ ộ ư ạ ơ ơ ươ ụ

ừ ồ ơ ặ ố

ầ ẫ ồ

ọ ắ ặ ắ

ề ả ụ

ể ể ồ ố t lên r i r i xu ng, l n xu ng; tr ỏ ư ạ ơ ấ ơ ừ ợ ả ắ ẹ ả ư ạ ấ ắ ấ ỉ

ụ ấ ư ạ ơ ư ủ ầ ầ ươ ắ ư ộ   qu y, đàn h u v t bi n, cá v t lên m t sông “b ng tr ng nh  b c r i thoi”. Nh  m t ạ ế ặ đo n phim chuy n c nh t    tĩnh qua đ ng đ  r i tĩnh l ng h n. H u núi v t bi n, cá ắ ụ ượ ộ ỉ ắ ướ   b ng tr ng v c m t du khách ch  còn là m t màu ủ ướ   c, màu xanh cùa c  gianh đ i núi. Câu văn “Đàn cá d m xanh qu y v t lên xanh c a n ộ m t sông b ng tr ng nh  b c r i thoi” là m t câu văn đ p, có âm thanh, có màu s c, có   ắ   ậ cái nghe th y, có v t nhìn th y, có đi u c m th y. Hình  nh so sánh “đàn cá. b ng tr ng ừ ầ nh  b c r i thoi” đ y ch t th  v a g i t    s c tr ng (nh  b c), v a ch  rõ dáng hình thon dài (nh  thoi) c a đàn cá d m xanh.

ẫ ụ ươ ộ

Cá qu y... đàn h ớ ế ặ ữ ộ

ơ ổ ư ồ

ở ề ự   ợ ỉ u v t bi n... và ông khách sông Đà ch t t nh m ng, tr  v  th c ố ờ ạ   . V n là m t nhà văn tài hoa. uyên bác, nh ng câu t i, v i con đò trôi xuôi, êm ái, l ng t ắ ầ văn, câu th  c  kim đông tây, ông “gi   t đ y mình”, vui thì ông đ a duyên, bu n thì ông ngâm

ớ ạ ễ ư

ả ắ ế ợ ả ề ả

ả ẹ ư ơ ấ ố

ẹ ả ắ ỏ

ườ ệ ộ ọ ng thiên cùng chung m t gi ng đi u: “Th  đ a ng

ư ư ế ườ ư ế i tình nhân không quen bi t (1921), “Th  l

ườ ế

ễ ạ ừ ợ ả ế ấ ợ ế   ề ế t nhi u và vi ng i T n Đà v i Nguy n Tuân là đôi b n vong niên. Ch a có thi sĩ nào vi t ư ượ ễ   u, cũng nh  có hay v  núi T n sông Đà nh  Nguy n Kh c Hi u. Có trăng ph i có r ả ơ ễ c nh đ p thì ph i ngâm th . Nguy n Tuân coi sông Đà là “c  nhân”, nên l y th  thi sĩ   ả   ị ằ ả T n Đà ra ngâm v nh, mà ng m c nh đ p Đà Giang, h i có còn nhã thú nào b ng? T n ơ ườ   i tình nhân Đà có ba bài th  tr ư ạ   không quen bi i t” (1918), “Th  trách ng trách ng   t” (1926). Nguy n Tuân ch  trích hai câu trong bài i tình nhân không quen bi ơ ứ th  th  hai, trích hai câu hay nh t, đích đáng mà l ỉ i v a h p c nh, h p tình, ông vi t:

ả ề ả

ộ ư ủ ườ ấ ơ ả ệ ả ọ ướ “Thuy n tôi trôi trên “d i sông Đà b t n ế i tình nhân ch a quen bi

ẫ ể

ượ ạ ưở ư ệ ả

ế ạ ề ọ

ẹ ơ ạ ề ả ư ạ ơ ọ ướ ả ồ

ưở ử ạ c lênh bênh ­ bao nhiêu c nh b y; nhiêu   ở  t” (T n Đà). Vi c trích d n th  T n Đà  tình” c a “m t ng ố   ề ạ ộ đây còn mang m t ý nghĩa “tri ân”, “R u ngon không có b n hi n” đ  cùng nhau “đ i ử   t u”. Cũng nh  có c nh đ p mà thi u b n thì cái yêu hoa th ng nguy t đã gi m đi ít ễ   nhi u nhã thú. Đ c th  b n, ngâm b n trong lúc này, Nguy n Tuân xem nh  b n đang c lênh bênh..." m  màng tâm cùng mình ng i trên thuy n trôi trên “d i sông Đà b t n   ỉ , là tài hoa. Đó là tri ân, tri k . tình và th ng ngo n. Đó là tài t

ề ơ

ả ộ ờ ấ

ư ẫ ồ ữ ượ ng ngu n Tây B c”. Dòng sông v n “l ng l ” êm trôi “nh

ắ ướ ể ạ ữ ủ

ở ạ ồ

ở ạ ắ ắ

ữ ổ ể ổ ể ỗ ả ỗ , là cách dùng t

ẳ ồ ễ  r t đ c đáo c a Nguy n Tuân. M i câu, m i ch ữ ủ ả ụ ẩ ậ ả ồ ẹ ơ   Càng v  xuôi, sông Đà càng r ng thêm ra, dòng sông mênh mông h n, êm nh  h n. ữ ả ớ ươ ng nh ng hòn c ch y “l ng l ”, nhà văn c m th y nó “nh  nh  th   Nhìn dòng sông n ư  ắ ờ ữ i trên th đá thác xa xôi đ  l ườ ọ   i xuôi, và con sông đang trôi nh ng con đang l ng nghe nh ng gi ng nói êm êm c a ng ữ ả   đò mình n  ch y bu m v i nó khác h n nh ng con đò đuôi én th t mình dây c  đi n trên ả   dòng trên”, “Con đò mình n  ch y bu m v i”, “Con đò đuôi én th t mình dây c  đi n”, là ữ  ừ ấ ộ ậ nh n xét, là cách t ữ   ề đ u ph  linh h n vào dòng sông, vào con đò, vào c nh v t. Nh ng so sánh  n d , nh ng

ộ ạ ấ ế ộ

ồ ộ ậ ươ

ể ắ ồ

ớ ộ ờ ớ ị ố ữ ữ ấ ả ộ

ữ ờ ồ t tha, m t cái nhìn đàm ở  ư ễ ớ  ấ ấ ủ   ng, nh ng âm vang, nh ng nh n s ng  m  p c a cu c đ i. Ta c m th y có m t dòng ễ    trong tâm h n minh, bát ngát mênh mông... Văn Nguy n

ề ư ị ư ể ạ ế ậ nhân hóa trong đo n văn này cho th y m t tình yêu sông núi thi ế ắ ắ th m n ng h u, m t cái l ng nghe trìu m n yêu th ng. Nguy n Tuân nh  đang m ộ r ng lòng mình, tâm h n mình v i dòng sông đ  cùng v i nó mà “l ng nghe", mà nh ươ th sông đang êm trôi,đang l ng l ỉ Tuân không ch  đem đ n cho ta bao nhã thú mà còn đ  l i nhi u d  v , d  ba là v y!

ắ ễ ộ ờ ộ ắ ầ

ồ

ộ ơ ễ ượ ng  ng c m lam... Bác Nguy n yêu cái l ng t

ư  c a dòng sông ,yêu đàn h ụ ộ ế ẫ ắ ầ

ả

ườ ườ ườ ủ ạ ả ồ

ả ắ ớ

i Kinh, ng ớ ả ườ ệ Nguy n Tuân yêu sông Đà, yêu Tây B c, yêu m t tr i hoa ban, yêu m t s c đ y Tô ệ t thác cũng nh  lúc ng i trong hang đá Hi u, yêu m t ông lái đò dũng mãnh tài ba, lúc v   ố ươ ừ   ờ ủ ặ ướ u r ng n ọ ư ạ ơ   ặ ộ ơ th  ng , yêu m t ti ng cá d m xanh qu y, v t lên m t sông “b ng tr ng nh  b c r i ổ ể   ắ thoi”. Tác gi  Sông Đà còn yêu và say mê ng m “con đò đuôi én thát mình dây c  đi n” ủ   i M ng... Yêu c a ng ắ sông Đà, yêu c nh s c sông Đà yêu Tây B c, v i Nguy n Tuân, v i chúng ta, chính là   ầ tình yêu sông núi, yêu con ng ườ ở i Thái, “con đò mình n  ch y bu m v i” c a ng ễ ậ t Nam c n cù, nhân h u, dũng c m, tài ba.. i Vi

ạ ắ ườ

ở ẹ ủ

ượ ộ ơ ộ ẹ ấ ộ

ạ ạ

ấ ợ ề ế ộ ề ươ ẩ ấ ề ữ ng s c đ t n

ể ạ ấ ấ ễ ờ i d u  n trên “trang hoa”, "t

ẫ ọ

ườ ẹ ẹ ắ

ễ ẫ ớ ầ ữ ờ

ọ ướ ạ ỉ Đo n văn trên đây ch  là m t đo n ng n trong bài tùy bút Ng i lái đà Sông Đù, chi   ề ộ ẫ   ậ ư ẻ ẹ nói v  m t nét đ p ­ v  đ p th  m ng ­ c a Đà Giang   quãng trung l a. Tuy v y, ta v n ấ ơ ỏ ộ ễ ả   c cái hay, cái đ p trong văn Nguy n Tuân. M t ch t th  t a r ng, man c m th y đ ả ự ế ạ ộ   mác. M t ngòi bút nhi u khám phá, sáng t o và ki n t o trong t o hình d ng c nh, trong ộ ạ ưở ụ ữ ặ   ng r t g i. Đây là m t đo n hay và dùng ch , đ t câu. Nh ng so sánh,  n d  và liên t ắ ả ử ắ ấ ướ ẹ   , cái b  th  đ c đáo, s c s o và uyên c. Ch t tài hoa, tài t đ p nói v  h ậ ệ ủ   bác c a phong cách ngh  thu t Nguy n Tuân đ  l  hoa” ở ấ ả này..   Ng   thành  “ông  khách  sông  Đà”   đang  cùng  con   i  đ c   v n  c m  th y  mình  tr ươ   ả ề ng thuy n nh  trôi trên Đà Giang cùng v i bác Nguy n say mê ng m c nh đ p cùa h ả   núi. hoa ngàn và l ng nghe ti ng cá d m xanh qu y trên cái l ng l  cùa dòng sông “d i sông Đà b t n ắ ế c lênh bênh...”.

Ẫ Ố BÀI M U S  2:

ễ ườ ừ ậ Ng

ạ ặ ộ ớ

ắ ể ế ố ượ c đ i t

ả ậ ậ ả ấ ặ ắ ủ ố ậ ượ ộ ề ể , Nguyên Tuân đã tung ra nhi u “đ c chiêu" ngôn ng  t

ữ ưở ể ữ ữ ộ

ợ ả ễ ư

ả ậ ồ ệ ỗ ế ứ i th  du i h t s c êm  ự ượ ứ ề ạ

ượ ự ạ ộ ả ứ c th  hi n r t rõ trong đo n văn t

ữ ế ắ t p Sông Đà i lái đò sông Đà là m t bút kí r t đ c s c c a Nguy n Tuân rút t ượ   ữ c (1960). Hình  nh con sông Đà v i hai đ c tính n i b t là “hung b o và tr  tình” đã đ ọ ng và “đóng đinh” nó vào   kh c h a th t đ m nét. Đ  có th  khách th  hóa đ ỉ ớ ộ   ng ch  mình trí nh  đ c gi ủ   ớ  nh ng con thác vô cùng “đ c d , nham hi m”, câu văn c a không m i có. Khi miêu t ợ ư ị   ông mang nh p di u d n d p, kích thích. Nh ng khi ca ng i “con sông Đà g i c m”, câu ồ   ư ộ ế ạ  nghe nh  m t ti ng hát ngân nga. Văn Nguy n Tuân g m văn l ộ ấ ữ ự ự ứ ả   ch a c  hai c c đó là c c th  hai – c c tr  tình m m m i và th m đ m m t th  “mĩ ề ừ ể ệ ấ ọ    câu “Thuy n trôi trên h c hoài c u” đ c đáo đ ổ ể ẳ sông” đ n câu… “khác h n nh ng con đò đuôi én th t mình dây c  đi n trên dòng trên”.

ở ộ ề ẻ ơ ộ N i dung c a đo n văn là nói v  v  th  m ng c a sông Đà

ớ ỗ ạ ề ủ ỉ

ở ắ ề

ộ ờ ể ượ i trong n i nh . Thuy n đ ơ ặ

ơ ả ệ ấ ặ ấ ầ , hình nh  t ướ ắ ặ ở  đây l ng l

ờ ặ ủ ả ượ c trôi êm và câu văn m  đ u vì th ớ ắ ạ c nh c đi nh c l ờ  nh  th  là thôi”, nghĩa là không th  l ng l

ơ ậ ẻ

ồ ả ữ

ỏ ẫ ả

ấ ầ ả ộ

ạ ờ ữ ố ươ ế ứ ướ ệ ặ t đ c tính c a đ i t ng: “B  sông hoang d i nh  m t b  ti n s . B

ạ ầ ư

ượ ả ậ

ử ơ

ừ ế ỗ

ng b ng nh ng khái ni m tr u t ưở ượ ế ậ ổ

ằ ử ể ả ả ỗ ả ế ằ ậ

ế

ộ ế ườ ậ c gi

ứ ượ ọ ầ ố ộ thèm

ậ ủ ặ ấ ướ

ướ ơ ư ơ ể ế ả ộ ặ ự ộ

ạ ấ ỗ ườ ớ ả ự ươ ư ề ệ ế ố ư ạ  qu ng trung l u. Thác   ế  ề ở ầ gh nh lúc này ch  còn l ộ   ng víu v i m t thanh tr c nào: “Thuy n tôi cùng tr  nên lâng lâng, m  màng, không v i m y l n theo m t ki u trùng   trôi trên sông Đà”. Cái “l ng l ” đ ờ   ầ ờ ư ừ ờ ủ  đ i Lí đ i Tr n đ i đi p r t đ c thù c a th : “C nh ven sông  ư ế ượ   ờ ơ ể ặ c Lê, quãng sông này cũng l ng l  h n đ ắ   ẻ ữ n a! Thiên nhiên th t hài hòa và mang v  trong tr o nguyên s , dành riêng cho con m t ỏ ả ủ  nh ng hình  nh kì thú: “C  gianh đ i núi đang ra nh ng nõn nhìn “xanh non” c a tác gi   ị ươ ầ ộ ng đêm”. C nh đã làm cho v  tình búp. M t đàn h u cúi đ u ng n búp c  gianh đ m s   ữ ề ề   ủ c Đà giang h t s c xúc đ ng. Ông th y c n ph i nói thêm n a đ  di n nhân c a non n ư ộ ờ ề ử ờ  ố ượ ủ ả  cho cùng ki t ư ộ ỗ ổ ề ồ ữ    l m, chính xác sông h n nhiên nh  m t n i ni m c  tích ngày x a”. Nh ng so sánh l ộ ặ ễ   i thích m t đ c tính mà cùng th t Nguy n Tuân! Nhà văn đã đi ng c thói quen, đem gi ố ả ế ệ ừ ượ ữ ừ ượ ng h n n a, khi n cho c m giác v n đã khá tr u t   ồ   ạ ở ự ng trùng trùng, bát ngát. Đi t tr c ti p b ng m  ra nh ng iièn t  “hoang d i”, “h n ư   ề ề ử c, đ n “ti n s ” và “n i ni m c  tích ngày x a”, nhièn” là cái còn có th  c m nh n đ ậ ỏ ờ ườ ọ i đ c ph i ti p nh n nó b ng siêu giác câu văn đã c p b  siêu c m giác, đòi h i ng   ấ   ả ằ ườ ng. Trong câu ti p theo: “Chao ôi, th y quan ch  không ph i b ng giác quan bình th ắ   ộ ử t mình vì m t ti ng còi xúp­lê cúa m t chuyên xe l a đ u tiên đ thèm đ ng s t ế ộ ộ c mu n có ti ng còi kéo Phú Th  – Yên Bái – Lai Châu”, m t m t nhà văn b c l   ộ   ạ ấ i vò hình mà qu n ch t c a gi c m  x a, m t khác t o nên m t mình ra khói m ng l ữ   ệ cái c  tuy t đi u đ  bi n c  m t đo n văn thành m t bài th  siêu th c mà trong đó gi a   ng thông r t đ i huy n nhi m và cái h  phút ch c bi n thành ng ạ ớ ệ i v i c nh có s  t

ỏ ơ ầ ự ươ

ẩ ể ỏ ươ u th  ng  ng ng đ u nhung kh i áng c  s ng, chăm chăm nhìn tôi l ư ỏ ắ ớ

ế ừ ộ ươ ậ

ờ ơ ấ ả ể ỡ ơ ả

ể ng?” Ng ươ

ộ ấ ượ

ắ ấ ơ ư ự ỉ ư ạ ơ

ấ ướ

ấ ả ộ

ụ ộ ể ả ự ượ  cái tĩnh đã đ

ặ ứ ầ ầ ố ươ c sông đu i m t đàn h ự ỳ ố ả  m t hình  nh c c k  s ng đ ng mà ai đ ộ ượ ỉ ế ế

ộ ầ ậ c v n d ng  ế ả ớ ự ệ ẳ

ễ ứ ự ấ ế

ờ ẫ ộ ơ ả ễ ữ

ủ ư ể ọ ơ ộ

ươ ủ ỡ ạ ừ ế ớ ổ i c  tích, sau đó truy n s  b  ng  l  th  gi ố ạ ữ ạ ữ  qua nh ng t

dùng đ c đáo, sáng t o, kích thích r t m nh giác quan và v n ngôn ng ơ ươ ậ ầ ộ

ượ ủ ộ ị

ễ ễ

ườ ẫ ặ

ượ

ắ ậ ướ ể ộ ủ ộ ề ậ ủ ụ ủ ộ ọ ề  nhi u chi u. Tr

ấ ấ ọ

ẫ ướ ộ ừ  cái th c: “Con h ằ   ộ ừ d  trôi trên m t mùi đò. H u v nh tai, nhìn tôi không ch p m t mà nh  h i mình b ng ủ cái ti ng nói riêng c a con v t lành: “H i ông khách sông Đà, có ph i ông cùng v a nghe   ườ ươ ộ ế   th y m t ti ng còi s i m  c nh cũng m , và cái th i đi m “ông khách sông ỉ ọ ỏ ỗ ủ ế u g i h i chính là đ nh đi m c a gi c m  đó. Nhà văn đã Đà” b ng nghe ra ti ng chú h   ớ ế   ể ồ ữ ơ ạ c m t gi c m  ngay gi a ban ngày đ  r i sau đó nh  s c t nh v i ti ng khéo t o đ ế   ụ ặ ọ ủ ộ đ ng c a “Đàn cá d m xanh qu y v t lên m t sông b ng tr ng nh  b c r i thoi. Ti ng ế   ự ỉ ế ậ u v t bi n”. Phút s c t nh cùng là phút nhà văn hi n cá đ p n ả   ờ ẳ ộ cho đ c gi c m t l n th y trong đ i h n ph i ượ ớ ả ắ   ế ứ ở  đây h t s c đ c nh  m i. Bút pháp m n cái đ ng đ  t ư   ậ ủ ẫ ả ị đ a. C nh tĩnh l ng đ n m c ch  ti ng cá qu y cùng đ  khi n ta ph i gi t mình. Nh ng ặ ồ ướ   i ngòi bút Nguy n Tuân, cái tĩnh không đ ng nghĩa v i s  ph ng l ng, đ n đi u mà d ể   ề ớ ẫ v n luôn hàm ch a s  b t ng , v n không ng t bi n hóa. Theo con thuy n th  trôi, đi m ủ ơ ộ ụ nhìn c a nhà văn liên t c di đ ng và “đi đ ng” h n n a là cái nhìn c a Nguy n Tuân. Có   ớ   ố ẻ u th  ng ”, “v nh tai”, “nhìn không ch p v  nh  ông mu n h c cách nhìn c a “con h ư ệ ắ ộ   ề ự ỡ ự ậ i cho đ c m t" nh ng s  v t nh  hi n lên t ấ ữ  ộ ừ ả gi ế ỏ ươ ủ   c a chúng ta: “th  ng ”, “đ u nhung”, “áng c  s ng”, “ti ng còi s ng…”. V t nào ề ậ ự ế ầ ả c cây đùa th n c a nhà văn đ ng đ n đ u c a qu y, không ch u ép mình c nh nào đ   ạ   ư ượ ẹ ả ộ  lu t c a phép di n đ t t qua l làm m t tiêu b n d t. Có lúc, Nguy n Tuân nh  v ư ạ ơ   ọ ầ ể ế t: “Đàn cá đ m xanh qu y v t lên m t sông b ng tr ng nh  b c r i ng đ  vi thông th ụ   ế ể t theo bút pháp c a h i h a “l p th ” mà m c c vi thoi”. Có th  nói câu văn kia đã đ ề ượ ự ậ ở ấ ố   c m t nét miêu c s  v t  đích c a nó là mu n cùng m t lúc th y đ ư ế ạ ủ   ỉ ấ ả ấ  r t cô đ ng nh  th , ta không ch  th y mà còn nghe – th y cái l p lánh ánh b c c a t ế ụ b ng cá và nghe ti ng qu y n c r n ràng vang ngân.

ớ ườ ế ứ ặ Nguy n Tuân là ng

ạ ơ ộ ưở

ơ ễ ẻ ẹ ả ắ ớ ờ

ả

ườ ừ ố ớ ổ ấ ỏ ộ ư ờ i t ng vi

ơ ủ ộ ế t Vang bóng m t th i. Nh ng tr ữ ế ả ố ơ ạ ỏ

ư ộ ớ ả ế ị ứ ọ

ừ ổ ừ ễ ạ

ệ ờ ề ớ ể ư ể ươ ở ấ ể ế ộ ưở   ấ ướ ng c. Trong khi th i h t s c n ng tình v i con sông đ t n ậ ử   ề ị ố ủ ng v  l ch s , ngo n v  đ p th  m ng c a Sông Đà, trong ông d y lên bao m i liên t ệ ờ   ầ ờ ậ i đ i Lí, đ i Tr n, đ i d y lên c m giác hàm  n sâu xa đ i v i c  nhân. Vi c ông nh c t ủ   ướ ấ ặ ộ ộ ả  c m xúc r t đ c thù c a ng b c l Lê và câu th  c a T n Đà cho th y r  m t thiên h ẻ ướ ủ ờ ạ c v  “hoang d i” c a b  sông Đà, nhà ng   ộ ố   ớ ườ ự ủ i công dân m i, mong cu c s ng văn cũng có nh ng suy nghĩ mang tính tích c c c a ng ệ   ệ ấ ươ ỷ ậ ng” xu t hi n hi n đ i t a chi u ánh sáng lên c  ch n s n cùng thu  t n. “Ti ng còi s ạ ử ạ ở    đây ngân xa nh  m t khát v ng, nó hài hòa v i c m h ng l ch s , t o cho đo n văn ữ ố ớ ộ ẻ ẹ   m t v  đ p v a c  kính, v a hi n đ i. Đ i v i Nguy n Tuân, nh ng cái gì mang trong ủ ơ   nó h i th   m áp c a cu c đ i đ u đ  th ng, đ  nh , đ  l u luy n cho ông. Trong

ạ ữ ố ủ

ể ắ ữ

ớ ờ ư  nh  nh  th ư ớ ươ ắ ắ ồ

ộ i trên th ườ ể ạ ủ ở ạ

ồ

ườ ắ ắ ả ệ ề ấ ậ ớ

ả   nh ng câu cu i c a đo n văn này, ông đã tr i lòng mình ra v i dòng sông, hóa thân vào ữ ng nh ng hòn nó đ  l ng nghe và xúc đ ng: “Dòng sông quãng này l ng l   ữ   ượ đá thác xa xôi đ  l ng ngu n Tây B c. Và con sông nh  đang l ng nghe nh ng ồ   ữ ọ i xuôi, và con sông đang trôi nh ng con đò mình n  ch y bu m gi ng nói êm êm c a ng ẳ ữ ỗ   ổ ể ả v i nó khác h n nh ng con đò đuôi én th t mình dây c  đi n trên d ng trên”. Qua m i ấ   ấ ướ ườ ặ i g n quy n v i nhau r t c, nhà vãn đ u th y c nh v t và con ng ng đ t n d m đ ẽ ặ ch t ch .

ườ ệ i Vi

ổ ắ ố ồ   ữ t Nam – nh ng “đ ng ơ

Yêu sông Đà cũng chính là yêu T  qu c và yêu con ng ả ủ ụ ễ ẻ ẹ ừ ề ố tác gi ” c a trăm v  đ p t ng làm đ m đu i lòng ta trên “trăm dáng sông xuôi” (ý th ủ c a Ng / n Khoa Đi m).

ộ ạ ỉ ớ ư ữ ề ế ấ

ễ ắ ừ ộ ọ

ệ ủ ể ờ ư ễ ố ộ

ẹ ờ ố ữ

ả ặ   ủ Ch  m i qua m t đo n trích ng n ng i, ta ch a có đi u ki n th y h t nh ng đ c ấ ưở ắ ủ ng cũng đã đ  đ  ta quý tr ng m t tài s c c a văn Nguy n Tuân. Nh ng ch ng  y t   ườ ộ   năng, m t t m lòng, m t Nguy n Tuân – con ng i su t cu c đ i đi tìm cái đ p trong ẹ ộ ố   cu c s ng đ  sáng t o nên nh ng áng văn đ p, làm phong phú, giàu có thêm đ i s ng tinh ầ ủ ấ ả ộ th n c a t ộ ấ ạ ể t c  đ c gi

Ẫ Ố BÀI M U S  3:

ộ ỏ ế ễ ế ế t Nguy n Tuân không ?”, anh đáp “Bi

ẩ

ủ ơ ở ể ễ ế ị

ế ộ ư ạ

ờ ườ ễ ắ ườ ế ậ ắ

ư   ổ t !” nh ng N u có m t bu i tôi h i “Anh bi ả ờ ế ế   t tác ph m Sông Đà không ?”, anh tr  l n u tôi thêm “Anh bi i “Không !” thì tôi tin mình ế ậ ẳ   i anh thi u chính xác. Th t th , nói đ n Nguy n Tuân đã có đ  c  s  đ  kh ng đ nh l ướ ờ ả   i ta ph i nh c Vang bóng m t th i cũng nh  sau cách c Cách m ng tháng Tám, ng tr ể ạ m ng tháng Tám, nh c đ n Nguy n Tuân ng   i ta không th  quên t p tùy bút Sông Đà ủ c a ông.

ằ

ặ ủ ứ ườ ỉ

ế ớ ươ ầ ồ ế ỗ t vui, bu n, gi n d i, ph n n , nh  th

ọ ượ ứ ướ ượ c đ ự ự i th c s : cũng bi ọ ộ ề ậ ạ ẫ ạ ễ    Thông qua Sông Đà, b ng ngòi bút tài hoa, già d n c a mình, Nguy n Tuân không   ộ   i lao đ ng c b c chân dung ông lái đò trên sông Đà, b c chân dung ng ộ ệ   c nâng lên ngang t m ngh  sĩ, mà còn đem đ n con sông Đà m t cái ấ   ư ẫ ng... Nh ng, g p   i trong tôi v n là đo n này: “Thuy n tôi trôi trên sông Đà... trên

ch  phác h a đ trên sông n ồ ườ h n ng ạ l i trang sách, đ ng l dòng trên”.

ờ ậ ữ

ậ ề

ỗ ạ ở ề ớ ư ừ ờ ằ ầ ờ ờ ắ ặ  đây l ng t . Hình nh  t

ứ ả ọ

ộ ằ ư ế ả ỉ

ủ ặ

ặ ướ ư ạ

ắ ở ế ợ ầ ữ ữ     Sau nh ng đ t g m rung gi n d , sóng v  tung b , sau nh ng tr n “làm mình   ườ ớ ẩ ố ữ   ắ i Tây B c, con sông Đà l m y” v i con ng i tr  v  v i cái đ m th m, hi n hòa c  h u ả ở ủ ờ   c a nó: “C nh sông   đ i Lí đ i Tr n đ i Lê, quãng sông này ế ờ ế ặ  đ n th  mà thôi”. Câu văn đ c nghe c  êm tr i, mênh mang..., mênh mang cũng l ng l   ọ   ợ ữ  ch  phác h a nh  chính nh ng g n sóng trên sông Đà. Tôi dám cu c r ng, n u tác gi ờ ủ ườ ọ ả   c nh “l ng l ” không thôi, ng i đ c cũng đ  hình dung ra cái tĩnh l ng c a dòng trôi, ộ ư cùng l m nh  con sông quê n i, quê ngo i mình hay nh  con sông tr   c ngõ nhà mình. ễ  đây Nguy n Tuân đã vi t thêm: Song,

ờ ờ ờ ế “Hình nh  t

ượ ề ạ ệ ạ ẳ i, mà nó trôi ng

ườ ủ ữ i ng m nó ­ ng

ử ễ

ặ ả ơ ồ ng khói huy n ho c, m  h , xa xăm, đ p và th

ộ ộ ớ ươ ớ ấ ạ ư ừ ờ ặ ầ ế  đ n th  mà  đ i Lí, đ i Tr n đ i Lê, quãng sông này cũng l ng l   ứ ở   ỉ ờ c v   uá kh . B i thôi”. Con sông bây gi  không h n ch  là c a hi n t ạ   ệ ườ ắ i đang lênh đênh gi a dòng sông, đang chìm trong hoài ni m, m ch ng ữ ủ ượ ề ớ ị ơ ả c v  v i l ch s  dân t c. Nguy n Tuân cho ph  vào câu ch  c a mình, c m xúc b i ng   ơ  ẹ ề ề ặ ủ ph  lên b  m t con sông Đà m t l p s ư ỗ ộ m ng l  kì. B ng d ng tôi nh  m y câu ca dao:

ị ươ ỏ ỏ M t mù kh i t a ngàn s ng

ặ ươ ị Nh p chày Yên Thái, m t g ồ ng Tây H .

ươ ặ ồ ị ư ậ Cũng là lãng đãng khói s ng, nh ng rõ ràng không gian m t h  b  cô l p và có

ớ ạ ủ ễ ơ gi i h n h n không gian con sông Đà c a Nguy n Tuân.

ẫ ả ạ

ộ ớ ỏ ằ ậ ệ ệ ườ ả    V n miên man trong m ch xúc c m đ m sâu, ta có c m giác con ng đang hi n di n đâu đó trên con sông Đà đã nh p thân làm m t v i c  cây sóng n i tác gi ướ c, đ ả  ể

ầ ả ậ ữ

ớ ượ ướ ố ệ ườ ủ ả i c a c nh này, tình này m i có đ

ạ ụ ể ợ ả ả ồ

ỏ ờ ổ ư ư ộ ỗ ỏ ươ

ồ ẩ ắ ư ộ ờ ề ử ờ ộ ơ ươ ọ ụ u th  ng  ng ng đ u nhung kh i áng c  s ẫ

ộ ữ ươ ư

ườ ọ

ọ ữ ườ ầ ớ ờ  nh  nh  nh  th ắ ụ ằ ớ i c m bút. Song, đ c kĩ l

ỉ ệ ắ

ủ ể ự ạ

ộ ả ộ ế ầ

ạ ấ ờ ơ u th  ng ”, b  sông “hoang d i nh  m t b

ộ ề ử ữ ề

ề ự ể ơ

ẻ ấ

ẩ ả ủ ậ ầ ả ộ

ắ ấ ầ ỏ ễ ắ ế ế ể ễ ư ơ

ặ ạ ờ

ướ ễ ủ

ả ằ ủ ắ i ng m mà còn t

ủ ệ ẻ ẹ   c  ng kính nh ng v  đ p c  th  g i c m. Đúng v y ! Ph i là cho hi n d n lên tr ữ c nh ng hình  nh nào là “nõn búp”, “búp có   ng ổ  ề tranh”, “b  sông hoang d i nh  m t b  ti n s . B  sông h n nhiên nh  m t n i ni m c ộ   ầ ng”, “m t tích tu i x a”, nào là “con h ư ạ ơ ấ   ế ng”, r i “đàn cá qu y v t b ng tr ng nh  b c r i thoi”... cùng cái dáng d p ti ng còi s ạ   ủ ư ươ ữ ng nh ng hòn đá thác xa xôi” c a con sông Đà... M t lo i “l ng l ả ế ộ ả ạ ữ i đ c ph i thích thú   nh ng s c màu, hình  nh, m t lo t nh ng so sánh ví von khi n ng ễ   ạ ụ ườ ả ả i ta m i hay r ng Nguy n i c m ph c ng c m ph c ng ụ ườ ọ ố   i đ c tâm ph c đôi m t ngh  sĩ có m t không hai c a mình Tuân không ch  mu n ng ừ ắ ằ ạ ộ ằ    sáng t o tài hoa đó là c  m t th c th  nguyên mà ch c r ng, đ ng sau m t lo t ngôn t ừ ạ ẩ ế ụ ữ ư i mà xem, t t. Ng m l khai nh  “n  s a” thu n khi    “ nõn búp” đ n “búp có tranh” là ư ộ ờ  ộ ươ ế ấ ươ i non, e  p, đ n “con h m t cái gì r t t ổ ư ư ộ ổ ầ   ổ ồ ti n s ”, “h n nhiên nh  m t n i ni m c  tích tu i x a”... đ u là nh ng cái ban đ u, ườ   ằ ữ ẻ ữ băng trinh, nguyên s ... Và đ ng sau, nh ng dáng v , nh ng th c th , màu s c  y, ng i ấ ươ ộ ồ ộ ứ ố   i rói, tr  trong đang  n n p, đang ng m sinh sôi, ta còn th y m t s c s ng ng n ng n, t ế ượ   chuuy n   đ ng,   k t   giao...   B t   đ c   cái   th n   thái   c a   c nh   v t,   đòi   h i   c m   xúc ỡ ả    đ n c  nào. Chính xác h n, nh  trên đã nói Nguv n Tuân đã Nguuy n Tuân ph i tinh t ể   c sông Đà, đ  thay m t nó, ra tr ng thái hòa mình vào thiên nhiên, vào tr i mây non n ả ả ể ể ằ  c nh quan sông Đà hoàn trinh nguyên c a nó. Có th  hi u r ng, Nguy n Tuân không t   ư ả   ắ ườ  b ng đôi m t khách quan nh  b n toàn theo cái nhìn ch  quan c a ng thân con sông Đà hi n có.

ấ ơ ộ

ấ ứ ố ộ ề ộ ầ ủ ả ủ ữ ả

ữ ượ ườ ng m  ngòi bút tài hoa tài t

ạ ả ưỡ ắ ượ ầ ẩ

ậ ắ ọ ạ ộ ẻ ẹ    Đo n văn trích cho ta th y đ   c v  đ p th  m ng ti m tàng s c s ng c a sông ắ Đà, xúc c m r t chân thành c a ng   i ng m c nh và m t l n n a, bu c ta ph i khâm ộ ữ ễ ử ủ ụ  c a Nguy n Tuân, nh ng ch  nghĩa, ví von có ph c, ng   ầ   ồ h n có m t đ c nâng niu, c n th n góp nh t qua “ hàng trăm tu n trà, hàng ngàn l n ố ạ d o ph  Hà N i, đi Đông đi Tây ch t l c l i cho chúng ta”. ặ i, gi ữ ạ  l

ớ ụ ề ố ử Tôi sinh ra và l n lên

ề ứ ọ ướ ướ

ượ ưỡ ế ẻ ẹ c chiêm ng ọ ủ c ng t c a dòng C u Long   ộ ầ   ồ ướ ồ c m t l n c, b n ch n:  ộ ậ ủ   ng v  đ p có th t c a m t con

ớ c đ t chân đ n v i con sông đà, đ ở ề ắ ố ở  mi n Nam, u ng ng m n ễ phù sa hi n hòa, đ c văn Nguy n Tuân sao tôi c  thây ao  ượ đ sông ặ ổ  mi n B c T  qu c mình...

ệ ế ớ t Nam, cũng bi

ệ i Vi ế ủ ậ ữ ườ t Nam, bi t đâu mình cũng có th  vi ả ế t yêu m n và rung c m v i cái c a non ể ế t nên nh ng dòng suy nghĩ đ m đà

ươ ấ ả Mình cũng là ng ấ sông g m vóc Vi ấ ơ ch t th  theo t m g ạ ủ ng sáng t o c a tác gi tùy bút Sông Đà.

Ẫ Ố BÀI M U S  4:

ộ ế ủ ữ ồ

ườ ế

ẻ ẹ ủ ươ ữ ầ ộ

ộ ấ ấ ướ ng, đ t n ứ ở ế ộ

ề ề ễ ố ồ ả   Trong cu c kháng chi n m t còn c a dân t c, nh ng dòng sông, cánh đ ng, m nh ồ ớ   i  và   hóa   thân vào  văn ấ   ầ c. M t sông Mã g m khan tr m u t, ng thành nh ng v  đ p c a quê h ủ   ả ớ i lái đò sông Đà c a ồ   t thác xu ng gh nh và r i th  thuy n h n trôi xuôi

ề ấ ố ấ đ t,  ngôi  làng đã   đ ng  hành  s ng và   chi n  đ u v i  con  ng ươ ch ườ ố ộ m t sông Đu ng cu n trôi mang bao  nh hình x  s …Đ n v i Ng ả ả ượ  v Nguy n Tuân, ta cùng tác gi ữ ạ ả ộ trong m t đo n t sông Đà tr  tình: “ Thuy n tôi trôi trên sông Đà…trên dòng trên”.

ớ ậ ế ườ i lái đòsông Đành  b n tr

ữ ấ N u ví ng ắ

ệ ề ữ ư ộ ữ ạ Ở ữ

ư ả ộ ng v n đi u nh p nhàng, m m m i.  ộ

ấ ả

ề ạ ơ ủ ườ

ề ơ ệ ủ ệ

ờ ố t và m t t ườ ọ ứ ở

ạ ể ễ ng so sáng c  th  hóa s  v t còn Nguy n Tuân, ông so sánh đ  làm v n v t tr

ưở ở ộ ng t

ư ộ ỗ ờ ổ ư

ờ ả ề ư ộ ỗ ủ ổ ề ố ồ

ụ ể ữ ả ờ

ộ ề ướ ổ

ơ

ợ ế ắ ố ớ ắ ạ ồ ỏ ạ ở ổ ị ươ ế

ườ ồ ờ i. Và đi bên tu i th  c a m i con ng

ả ư ẻ ầ ở ơ ủ ệ ứ

ổ ậ ủ ễ ạ ổ

ơ ư ổ ủ ề ườ ộ

ứ ế ươ

ể ử t mình vì ti ng còn xe l a” thì t ế i này đ n th  gi th  gi

ế ườ ọ ừ ế ớ i đ c t ễ ế

ứ ậ ượ ấ ị ữ ệ ườ   ng ca v i nh ng cung b c khi mãnh li t lúc ạ ạ ế   réo r t ngân vang thì đo n văn trên là m t khúc ca êm ái nh t. Không nh ng th  đo n văn ơ ớ ị ầ ưở  nh ng giai còn nh  m t bài th , v i nh ng ý t   ộ ề   ườ ế ủ ề ắ ặ i lái đò, còn đây là m t con thuy n đo n trên, ta b t g p m t con thuy n chi n c a ng ả ề ầ ộ ồ ả ư   th  c a m t h n văn đ y ch t th . Nh ng ph i chăng vì c  ông lái đò và tác gi  đ u là ơ ệ ỉ  ề ả ề ề i ngh  sĩ trong ngh  nghi p c a mình nên c  hai con thuy n đ u là thuy n th , ch ng ứ ơ ấ   ị ộ ứ ơ ộ ứ ơ ữ ộ  th  êm đ m, d u dàng. Hòa vào t  th   y,  th  d  d i, kh c li khác là m t t ữ ủ ưở i đ c c  m  ra mãi nh  nh ng cách so sáng. Các nhà văn ng c a ng không gian liên t   ậ ở  ự ậ ụ ể ườ khác th ượ   ng. Hãy nghe cách so sáng c a ông: “ B  sông hoang nên kích thích, m  r ng trí t ừ ộ   ồ ư ộ ờ ề ử ờ ạ d i nh  m t b  ti n s . B  sông h n nhiên nh  m t n i ni m c  tích tu i x a”. T  m t ổ ư ừ  hình  nh c  th , h u hình “ b  sông h n nhiên nh  m t n i ni m c  tích tu i x a”. T ụ ể ữ ờ ề ử ổ   m t hình  nh c  th , h u hình “ b  sông” g i đ n bao cái vô hình “ b  ti n s ”, “ n i ả   ổ ư ậ i òa  p, xôn xao c m ni m c  tích tu i x a”. Câu trên nghe hoang v ng, xa xăm. Câu d ả ế ắ  nh c nh  tu i th , ý văn ti p n i v i đo n văn trên khui t xúc. Tác gi    sông Đà “ loang ổ ả   ng vào m t mình r i b  ch y”. Tu i th  nh  kho ng loáng nh  tr  con ngh ch chi u g ơ ủ   ườ ỗ i là tu i th  c a th i gian th n tiên trong h n ng ế ệ ư ạ   t bao nhân lo i, b i dòng sông nào cũng là ch ng nh n c a vi c an c  l c nghi p, c a bi ủ ị ị ử Ở ầ ế ự ậ  trên, Nguy n Tuân đã nhìn s  v t trong chi u sâu l ch bi n đ i thăng tr m c a l ch s .    ư  ờ ủ ả ố ứ ướ ặ ề ề ử ng v  truy n th ng khi nói cái “ l ng t ” c a c nh sông. D ng nh s , trong ý th c h ặ ạ   ấ ử ủ ị ở ề ờ ơ ặ ờ ạ i.  h n b i b  dày l ch s  c a m y trăm năm c ng l i càng l ng t  l dòng sông l ng t ờ ề ử ố ứ ờ ả ứ ạ ế Ti p n i s c m nh quá kh  là hình  nh b  sông – b  ti n s . Và khi nhà văn “ them   ứ ễ   ậ ượ ng lai đã náo n c reo vui. C  th  văn Nguy n c gi đ ể ộ ế ớ ư   i khác m t cách uy n chuy n khéo léo. Tuân đ a ng ừ ộ   ề ơ ủ ệ ư ả t văn đúng nh  quan ni m v  th  c a ông “ t Và ph i chăng, Nguy n Tuân đã vi  m t ể ừ ộ ữ    m t cái đi m nh t đ nh mà nó cái h u hình nó th c d y đ c nh ng cái vô hình bao la, t

ờ ở ệ ượ ư ậ

ớ ả ể ộ ậ ộ ỗ ề ổ

ư ư ư ờ

ễ ờ ả ớ ươ  nh  nh  th ể ắ ậ

ố ế ơ ậ ầ ầ ơ

ề ế ớ ả ấ ấ i v t ch t, th  gi

ấ ữ ố ơ ưở ữ ng c a nhà văn. Con sông đang “ nh  th

ớ ắ ủ

c m t cái di n không gian th i gian”, khi so sánh b  sông nh  v y? Ngoài ra, m  ra đ   ả ông còn đem v t th  so sáng v i tình c m, c m xúc trong hình  nh” m t n i ni m c  tích   ữ ổ ư tu i x a hay nh  “ Dòng sông quãng này l ng l ng…Con sông nh  đang   ộ ắ   l ng nghe…” Nguy n Tuân đã nh p thân vào dòng sông đ  l ng nghe và xúc đ ng, lòng ướ ủ   ữ ơ ộ dâng d y ch t th . M  m ng thay khi n i ti p nh ng v n th  b p b nh sông n c c a ầ ế ớ ậ ư ế ả   i tinh th n xa xăm T n Đà là nh ng c m xúc r t th  nh  th ! Th  gi ủ ớ ươ ứ ế ng”, đang “ c  th  mà n i qua nh ng liên t   ộ   ữ ươ ắ l ng nghe” hay chính nhà văn đang th ng nh , l ng nghe nh ng tâm tình c a cu c s ng?ố

ấ ễ ế ơ ủ ể ệ ở cách vi

ư ơ ủ ằ

ả ư ộ ề ạ ề ầ ư Ch t th  c a đo n trích còn th  hi n  ở ạ ơ ụ

ặ ầ ằ ữ ữ ổ ư ạ

ọ ả ả ư ư ư

ấ ệ ề ụ ả ề

ơ ạ ủ ư ừ ộ ấ ặ

ộ ươ

ư ề ồ ứ ố ả ủ ả ưở ư ở

ằ ề ư ế ư ả ắ ồ

ặ ườ ọ i đ c cũng xuôi l ng theo dòng tâm t ườ ờ ữ ữ ắ

ả ư ữ ứ ả ắ ạ

ề ổ

ậ ộ ổ ư ạ ả ủ ớ ư ắ

ế ớ

ồ ẹ ố ằ ữ ư

ừ ậ ả ơ ằ  trôi trên…”. Nh ng thanh b ng  y nh  c  l ng xu ng đ . Và hai t

ủ ầ ả ộ ế ữ ừ

láy khác nh ạ ỉ ữ ứ ạ ạ ộ

ư ề ạ ơ ở ầ ờ ạ ệ ẽ ấ ộ ộ

t văn nh  th  c a Nguy n Tuân.   ữ ụ   Câu m  đo n “ Thuy n tôi trôi trên sông Đà” êm êm nh ng thanh b ng nh  m t câu l c ợ ệ   trong th  l c bát. V n l ng “ tôi trôi” và đi p âm “ t” g i hình  nh con thuy n n i nênh ộ   ằ trên m t sông. Nh ng thanh ngang n m gi a hai thanh b ng hai đ u câu văn nh  t o m t ứ ọ   ề kho ng ng ng đ ng cho c m xúc. Thuy n trôi mà nh  không trôi, nh  tình c m c  đ ng ằ   ấ ứ ư ộ  “ thuy n tôi trôi”  y c  nh  m t đi p khúc b ng mãi, ch t ch a trong thuy n. Và c m t ự  ặ ể l ng trong su t c  đo n văn. Đây là m t ki u trùng r t đ c tr ng c a th  hay cũng là s ả   ề ệ ng ngô..”, “ thuy n tôi trôi trên d i đi p trùng c a c m xúc. “ Thuy n tôi trôi qua m t n  kh i toàn ng nh  thuy n h n ng sông Đà…” t   ẹ ỗ ề   i nh  tan ra hòa cùng c nh s c. Con thuy n thanh b ng nh  b ng nh  th . H n ng ả   ộ  trôi theo nh ng câu văn ng n, ch y dài, ch y cũng trôi trên m t dòng sông cũng l ng l ả   dài theo nh ng câu văn dài. Có ph i câu văn c  khi dài, khi ng n linh ho t nh  dòng ch y ờ ư ộ ỗ lúc nhanh lúc ch m c a con sông? Câu “ B  sông h n nhiên nh  m t n i ni m c  tích   ữ ỏ ạ   i c m xúc đang tu i x a” xao đ ng v i nh ng thanh tr c nh  nh  c  nh  khép l i nén l ằ ở ầ ữ   ề dân trào. Ngoài câu văn m  đ u v i sáu thanh b ng còn có v  câu nhi u thanh b ng n a ể  ấ ố ừ ừ ư ố ắ nh  “ chăm chăm nhìn tôi l  l ừ ừ   ắ  l ”  láy “ chăm chăm”, “ l ghi nh n trong kho nh kh c ánh nhìn c a chú nai t ư  ắ ch  trong m t v  câu ng n nh  đong đ y c m xúc. Ngoài ra còn có nh ng t ơ ấ   ạ ợ ả “ l ng l ”, xa xôi, êm êm” đ u g i c m, t o nh c. Bên c nh m t th  nh c th  th m ồ ứ ẫ đ m đo n văn là m t đi u nh c tâm h n c  khe kh  hát lên, m t ch t th  tr  đ y tâm   tr ng.ạ

ấ ơ ơ ộ ữ ả ơ ỡ Ch t th  m  m ng còn bao trùm c  c nh sông b ng nh ng  nh nai t

ầ ề

ắ ả ộ ơ m t th  gi

ộ ớ ươ

ỏ ươ ự ẫ ươ ế ả ằ ả ả   , m  màng ữ ậ ỏ ấ ươ   u nh t: “ lá ngô non đ u mùa”, nõn búp, búp c  gianh, nh ng con v t hi n lành: con h ư ừ ộ ề   ệ ế ớ ổ ơ ấ i c  tích nào đ y hi n v , th  ng , đàn cá dâm xanh. C nh s c th  nh  t ồ ủ   ề ả ả ừ ng huy n h  c a “ v a chân th c mà h   o, g n gũi mà xa xăm, b ng l ng m t l p s ư ộ   ưở ươ ỏ ng nh  m t c  gianh đ m s ng” và c  “ ti ng còi s ầ ư ả ng đêm”, “ áng c  s ng”. T

ơ ươ ệ ộ ố ộ ắ ặ ự ấ ủ ồ  nh t c a h n ng

ữ ơ ủ ộ

ỗ ủ ườ ẫ

ươ ươ ộ

ộ ư ả ắ ở

ộ ẹ ễ ả ư ễ ư ữ ệ ỳ

ộ ự ố ủ ộ

ạ

ấ ượ ng” thì có l

ỏ  ch a bao gi ế ệ ỏ ươ ứ ễ ố ớ

ỉ ề ư ờ ế  ng n c  nh  m t minh ch ng cho s  đ ng đi u đ n k  l ườ ự ồ ỏ ọ ẹ ấ ạ ấ

ễ ỏ ả ạ ộ ủ ư ứ   ầ ồ ầ i xanh nh  th c tâm h n l n đ u b t g p s  xanh non c a cu c s ng. Nh ng câu văn t ờ   ườ ứ ậ ầ ậ i, th c d y m t ý th  c a Xuân Di u “ Hãy nhìn đ i d y ph n non t ổ ớ ể ằ ắ b ng đôi m t xanh non”. Có t” th  hình dung đây là m t bu i s m mùa xuân tinh khôi,   ộ ố ấ ủ i. M i câu văn “ đ m s   ng”  y là mùa xuân c a cu c s ng và mùa xuân c a lòng ng ứ ả   ấ ạ ư ẽ ưở ng c  r i m t nét v , t ng nh  hòa vào nhau song tách b ch r t rõ rang. M t màn s ổ ạ ề   , nh  nh c nh  bao huy n tho i xa x a, bao không gian c  tích nh  trong tâm trí đ c gi ấ ủ ạ   ấ ắ di m  o. Ta nh  cùng Nguy n Tuân ngây ng t đ m say nh ng nét di u k  nh t c a t o ấ ắ hóa. Có m t s  s ng c a mình trong ba thanh tr c “ nhú”, “ m y”, “ lá”, có m t cái gì   ỏ   ọ ỏ ấ ầ m m m i trong “ đ u nhung”. Và  n t ng nh t là c , ta ch  nghe “ ng n c ”, “ sóng c ” ộ ẽ ư ỏ   . N u thi hào dân t c Nguy n Du nh ng “ búp c ”, “ áng c  s ọ ỏ ư ộ ỳ ạ ủ ả    c a thiên nhiên đ i v i con t ơ ư   i thì Nguy n Tuân nay đã đ a ng n c  lên khía c nh th  nh t, đ p nh t. Màu xanh ng ơ ủ ờ ồ c a b  đ ng c  mênh mông đã nhu m non c  đo n văn ­ bài th

ễ ủ c a Nguy n Tuân.

ơ ấ ệ

ặ ố ấ ả ậ ượ ả ế ế

ấ ặ

ủ ướ ồ ơ ủ ự ố ữ

ụ ấ ỏ ậ

ẽ ơ ộ ế ủ ỗ ệ ạ

ấ ế ả ứ ề ệ ấ ơ ộ

ừ ộ ắ ở ủ ể ệ

ệ ủ ụ ủ ộ ậ ụ ộ ố ộ   ậ ổ ể ấ ơ ạ ế ệ ờ ằ Bài th  cu i  y còn đ t đ n ch t th  tuy t v i b ng ngh  thu t c  đi n l y đ ng ỗ ẫ ả ả ờ ế ả   c c  ti ng cá qu y. “ Ti ng cá  c m nh n đ  đ n n i tác gi  tĩnh. Khung c nh l ng t t ả ả ế ươ ồ ậ   c sông đu i m t đàn h u v t bi n”. Ph i chăng đó cũng là kho ng l ng trong đ p n ộ ự  ể ứ ễ tâm h n c a Nguy n Tuân đ  h ng l y nh ng âm thanh nên th  c a s  s ng, m t s ướ ủ ạ ố s ng tr i mình trong lá ngô non, búp c  non m nh m  trong ti ng đ p n   c c a cá? Đàn ọ ậ   ễ ạ ươ u hi n ra ch y m t, ph i chăng trong đo n văn m  m ng c a Nguy n Tuân, m i v t h ề đ u tr  nê hi n lành đ n m c th  ngây nh t? T  m t cái di n mênh mang m t đi p khúc   ậ ộ ọ   ắ xanh c a ngô non, áng có, nhà văn đi m vào s c tr ng c a b ng cá. Ngh  thu t h i h a ọ ẻ ơ ổ ể c  đi n đã đu c v n d ng, khám phá m i v  th  ngây c a cu c s ng.

ộ ế ượ ỗ “ thèm đ

ề ấ ư ế

ủ ứ ự ề ả   t mình vì m t ti ng còi   ng”. Đ t vào hoàn c nh ch a có chuy n tàu nào đi Phú Th  ­ Yên Bái – Lai Châu., ắ   c công cu c xây d ng mi n B c

ặ ư ộ ế ấ ố ữ ơ ẹ ờ ậ c gi Trong không gian u huy n  y b ng tác gi ọ ả ươ s ả ướ ộ câu văn nh  m t ti ng reo náo n c c a tác gi  tr ầ ữ ( 1958 – 1960). Khi  y, T  H u đã cho ra đ i nh ng v n th  đ p.

ế t m y nh ng dòng song bát ngát

ấ ờ ạ

ườ ữ t m y nh ng con đ

ấ ườ ớ ự ữ Yêu bi ữ Gi a đôi b  dào d t lúa ngô non ế Yêu bi Qua công tr ng ca hát ng m i d ng mái nhà son.

ưở ươ ả

Ti ng còi s ự ế ủ ng là  o, là âm thanh trong tâm t ượ ộ ế ộ ướ ọ   ạ ư c v ng i nói lên m t  ng nh ng l ế ư ử   c nghe m t ti ng còi xa l a đã quý, nh  Ch  Lan c a nhà văn. Thèm đ

ế ấ r t th c t Viên.

ắ M t ta them mái ngói đ  trăm ga.

ế ỏ ( Ti ng hát con tàu)

ở ơ t mình” thì l

ọ ừ ượ ậ Nh ng “ them gi ế c nghe ti ng còi Tây B c m  mang. Ta đã t ng trân tr ng cái gi

ở ề ng mình xót xa” c a Ki u, c m thông cái gi

ế ế ươ ẳ

ả

ờ ạ ủ ng lai c a tác gi ớ ủ ướ ể ị

ổ ờ ủ ệ ộ

ươ ả ể ưở ủ ệ ậ ng và nh n chân trách nhi m c a mình. Th

ộ ố ườ ễ ớ

ờ ữ ươ ế ơ ủ ủ ố ữ ủ

ả

ơ ậ ươ

ộ ế ệ ộ ố ả ớ ậ ắ ư ả   ễ ạ i càng quý h n b i Nguy n Tuân khao khát cái c m ắ ậ giác khi đ t mình vì   ả ẩ ớ ủ ủ ậ ph m giá “ th t mình hoài nh  c a Tú   ộ ạ ươ ướ   ậ X ng khi “ v ng nghe ti ng  ch” thì nay ta l c t mình  i nâng niu thêm m t cái gi ủ ư ế ễ ủ ạ ươ    sông Đà. Và nh  th  đo n văn c a sông Đà c a Nguy n Tuân đã là t ộ ừ ạ ớ   ng m i c a m t th i đ i m i. Tr văn ch c Cách m ng, ông đã t ng “ xê d ch” đ  tìm ớ ạ ể ố ữ   , đ  tr n tránh trách nhi m thì sau ngày đ i đ i c a dân t c, ông nh ng c m giác m i l ạ   ươ ả ạ ng ngo n i đi đ  tìm hình  nh quê h l ợ ư   ả ậ ư nh ng không quên vì ng i, vì cu c s ng m i, qu  th t văn Nguy n Tuân đã “ h p l u” ư ế ườ ọ ễ ớ   i đ c d  dàng nh  nh ng suy nghĩ nh  th . Hòa cùng ti ng hát c a con tàu v i lòng ng ế ễ ơ ng c a Nguy n Tuân, mái nhà s n c a T  H u, “ th  Ch  Lan Viên, m t ti ng còi s   ủ ớ ớ ủ   ớ ủ ắ Ngói m i” c a Xuân Di u… đã góp thành s c m i c a th  văn ph n ánh màu m i c a ư ả ấ ấ ướ ươ c. Cu c s ng m i đã ng m vào c nh v t, và con h ng đ t n quê h   n th  nh  cũng ươ ế ắ l ng nghe ti ng còi s ng. C nh v t có màu s c, âm thanh dù là trong tâm t ơ ưở ng.

ơ ấ ộ ứ ơ ư ọ ả th  x a đ ng l

ấ ễ ọ

ơ ủ ơ ấ ế ố

ạ ơ ả ươ ư ơ ủ ướ ẹ

c Đà giang nh ồ ị

ễ ế ỗ ở ồ ơ ủ ộ ạ ủ ơ

ấ ứ ả ữ ế

ườ ươ ắ ọ ọ   i n i quãng sông càng làm tăng ch t th : “ D i sông Đà b t M t t ơ ế ứ   ướ c lên đênh. Bao nhiêu c nh b y nhiêu tình.” Nguy n Tuân đã ch n câu th  h t s c n ớ ớ   ữ ng sông Đà, s ng h t lòng v i sông Đà. Câu th   y hòa v i tr  tình c a nhà th  quê h ư  ề ơ ữ nh ng câu văn đ p nh  th  c a Nguy n Tuân đã “ đ  th ” vào sóng n ư   ư ộ ạ ồ ự ồ ạ ủ ẳ kh ng đ nh s  t n t i c a m t sinh th  có h i, coi sông Đà nh  m t b n đ ng hành? Đ a ấ ậ ả vào câu th  c a T n Đà, đo n văn, b ng d y lên h i th  n ng  m, qu n quýt c a tình   ớ  ấ ng th ồ i, tình yêu. Tình đã n ng cho nên nh ng câu văn ti p theo ch t ch a c m xúc “ nh ữ ng”, “ l ng nghe nh ng gi ng nói êm êm”.

ộ ả ữ ắ ờ Có m t sông Đà g m thét, ch y trôi miên man gi a tr i Tây B c v i v i ch t th

ầ ộ ườ ễ

ả ẽ ầ ồ

ẹ ẹ ủ ư ủ ẽ ỗ

ộ ố ớ ờ ợ ơ  ấ ủ c a sông núi, và có m t sông Đà trong văn Nguy n Tuân ch y vào lòng ng i. Văn   ộ ươ ớ   ng đã làm cho thiên nhiên đ p lên b i ph n. Con sông Đà s  mãi đ ng hành cùng v i ch ườ   ườ con ng i, i cũng nh  áng văn đ p c a Nguy n Tuân s  luôn là hành trang c a m i ng ộ ủ c a dân t c đi t ễ i trong cu c s ng hôm nay.

Ẫ Ố BÀI M U S  5:

ề A. Tìm hi u để

ị ậ ề ể ạ ọ ­ Ki u đ : Ngh  lu n văn h c – Phân tích đo n văn xuôi

ữ ộ ­ N i dung: Con sông Đà tr  tình

ả ặ ờ + C nh l ng t ủ ờ  hoang dã c a b  bãi sông Đà

ướ + Khát khao h ng t ớ ươ i t ng lai.

ứ ẩ ạ ẫ ườ ạ ­ Ph m vi d n ch ng” Đo n văn trong tác ph m “Ng i Lái đò sông Đà”

ậ B. L p dàn ý:

ớ I. Gi ệ i thi u:

ả ự ễ ấ ­ Tác gi : Nhà văn Nguy n Tuân là cây bút r t m c tài hoa, uyên bác....

ừ ậ

t p tùy bút “Sông Đà” (1960) Tác ph m đã ệ i lái đò sông Đà” đ ị c rút ra t ễ ­ “Ng ầ ườ ẳ ủ ề ệ ạ ọ ị ượ góp ph n kh ng đ nh v  trí c a Nguy n Tuân trong n n văn h c Vi ẩ t Nam hi n đ i.

ễ ả ượ ạ ­ Trong tùy bút Nguy n Tuân miêu t hình t ng con sông Đà khi thì hung b o lúc

ạ ữ l i tr  tình.

ạ ả ẻ ẹ ơ ộ ư ữ ủ ­ Đo n văn miêu t v  đ p th  m ng tr  tình c a con sông Đà quãng trung l u thác

ề ớ ỉ gh nh lúc này ch  còn trong trí nh ...

II. Phân tích

ậ * Nh n xét chung:

ế ồ

ế ả N u nh  trong c nh v ộ ố ừ ữ ượ t thác băng gh nh trên th ữ  ng  chính xác, m i l ớ ượ  và vô cùng  n t ủ ướ ề ớ ạ ầ

ầ ồ ẽ ọ

ạ ữ ủ ậ ư ế ụ ườ ị

ế ằ ễ   ư ng ngu n, nhà văn Nguy n ấ ượ ổ ậ   ể ng đ  làm n i b t Tuân đã tung ra m t v n t ộ ằ   ạ ấ ng m nh quân đông b ng cu c chi n đ u gi a ông Đò v i th n sông th n đá có đ  t ạ ị ổ ằ   ị ộ m t gi ng văn m nh m , nh p văn d n d p thì đ n đo n văn này nh p văn thay đ i b ng  “Qua thác Ti uế   ị ơ ự s  nh p nhàng, m  màng, êm d u đúng nh  câu t c ng  c a ng i Thái: ả d i chi u mà n m”

1.

ể ậ ặ ả ờ : C nh ven sông l ng t hoang dã Lu n đi m 1

ạ ề ằ ả ­ Câu đ u c a đo n văn đ

ự ượ ắ ầ ắ ạ ằ ồ c b t đ u b ng hình  nh “Thuy n tôi trôi trên sông Đà” ế ề t đ u là thanh b ng t o nên

ư ấ ậ ầ ủ ẹ ệ ợ g i lên s  nh  nhàng êm ái. Câu văn ng n g m 6 âm ti ộ không gian ngh  thu t nh  ru khách sông Đà vào gi c m ng phiêu du.

ả ở ờ ư ừ ờ ế ờ ­ “C nh ven sông ặ  đây l ng t . Hình nh  t ầ  đ i Lí, đ i Tr n...th  mà thôi”

ắ ạ ớ ờ ượ ể ầ i t

ữ ặ + Hai ch  “l ng t ” đ ủ c nh c đi nh c l ư ắ ặ ượ ữ ơ ơ ờ ắ thù c a th , không gian v n l ng nh ng không th  “l ng t ” h n đ ệ ấ ặ   i hai l n theo ki u trùng đi p r t đ c ể ặ   c n a du khách

ư ạ ả ượ i có c m giác mình đang đi ng ề c v  quá

ề ư ủ ữ ứ ầ ờ ờ ờ đang đi thuy n trên quãng sông này nh ng l kh  xa x a c a nh ng đ i Lí, đ i Tr n, đ i Lê.

ặ ờ ầ ộ ủ ẽ ợ ạ ồ ố + Cái l ng t

ắ ọ

ờ

ừ ộ ị ữ ườ ứ

ng oanh li ả ứ ợ ủ ế ộ    tr m tu đ t ng t c a con sông v n đã  n ào, m nh m  g i lên không ẳ   ổ ổ khí thiêng liêng trang tr ng c  kính. Đó là dòng sông c  thi “tr ng xóa tràng giang ph ng ắ ặ ử ơ ủ ặ l ng t ” mà ta đã t ng b t g p trong trang th  c a Huy C n, sông Đà con sông l ch s  đã   ộ   ộ ệ ặ ệ ừ t, hào hùng c a dân t c ta trong nh ng cu c t ng ch ng ki n m t ch ng đ ố ệ chi n tranh v  qu c, câu văn không t ậ ủ  mà nó có s c g i mênh mong c a thi ca.

ộ ươ ề ổ ư ề ỗ ổ ­ “Thuy n tôi trôi qua m t n ng ngô...n i ni m c  tích tu i x a”

ủ ườ ọ ề ị

i đ c đi vào th  gi ể ợ ế ớ ộ i cái đi p ng  “thuy n tôi trôi” đ  g i m t dòng sông êm đ m, th

ệ ữ ả ủ ề ể ưở ị

ơ   i hoang s  tĩnh m ch, ơ  ồ   ng nh  nh p ch y c a dòng sông đã hòa vào nh p đi u c a câu văn đ  ru h n ề ạ ư ị ờ ề ử ẹ ộ ỗ ư ổ + Theo dòng trôi c a con thuy n ng ề ễ Nguy n Tuân láy l ộ m ng, ta t ạ ườ ng ệ ủ ổ ư i “l c vào th i ti n s ” đ p nh  “m t n i ni m c  tích tu i x a”

ả ấ

ầ ậ ườ ơ ấ ấ ủ +Bao trùm c nh v t là m t màu xanh hoang s  cũng th y n  đó đã có d u  n c a con ng

ấ ị

ỡ ư ộ ứ ộ ị ữ ề ấ

ị ấ ả

ở ề ầ ớ ấ   ươ ộ ng ngô “nhú lên m y ườ ư ở   i in trên cái màu xanh lá ngô non đ u mùa” d ng nh   ườ ư ẹ   ạ ạ ậ i”. Đo n văn đ p non m  màng  y nh ng th t ng c nhiên “t nh không m t bóng ng ờ ệ ử ụ ươ   ẫ ỏ ụ ng nh  m t b c tranh l a nh  vi c s  d ng r t nhi u  đ nh ng : “c  gianh đ m s ạ   ệ ữ ầ đêm”, “lá ngô non đ u mùa”...chính nh ng hình  nh thi v   y đãkéo dòng sông hi n đ i ự ạ ơ tr  v  g n v i th c t i h n.

ờ ạ ồ ặ +Đ c bi t hai câu văn “b  sông hoang d i ...b  sông h n nhiên...” khi n ta t

ộ ệ ế ủ ủ

ờ ư ề ậ ả ấ ộ ồ

ơ ợ ả ộ ắ ặ ở ườ ệ ờ

ế ưở   ng ệ ệ ấ   đây là hai v  c a m t câu song quan trong bài phú l u th y. Ngh  thu t đi p c u trúc đã ổ ươ ế ng c m xúc hoài c  mà k t dính hai câu thành m t bè th  g i c m, b ng b nh, v n v   ề ẻ ẹ   i ngh  sĩ m t th i vang bóng này. Nguyên Tuân đã tìm v  v  đ p  ng ta đã b t g p  ư x a trong cái ngày

ươ hôm nay => tình yêu quê h ứ ở ng x  s .

ả ể ụ ể ể ng hóa, th

ượ + Nguy n Tuân so sánh không ph i đ  c  th  hóa s  v t mà đ  trìu t ữ ứ ủ ậ

ằ ng nh m gieo vào lòng ng ng đ  t o nên liên t ng t

ơ  ự ậ ầ ề ỏ ự  s  tài hoa c a cây bút b c th y v  ngôn ng , ông đã dùng   ể ượ   ả ườ ọ ưở i đ c bao c m xúc đ  đ c ủ ờ ẻ ẹ ạ ễ ờ ộ m ng hóa. L i văn ch ng t ể ạ ượ ưở t ậ ưở cùng nhà văn t n h ồ ng cái v  đ p hoang d i và h n nhiên c a b  bãi sông Đà.

ậ ể ớ ng   t i   t 2.   Lu n   đi m   2:

ướ ư ậ

ắ ộ ế ươ ẫ ắ ủ ế ườ ử ủ ầ ủ ng   lai   c a   sông   Đà ượ t mình vì c gi ng s t Phú Th  ­ Yên Bái – Lai

Khao   khát   h ị ­ Say đ m trong cái tĩnh m ch c a dòng sông nh ng nhà văn v n “thèm đ ọ m t ti ng còi xúp­lê c a chuy n xe l a đ u tiên đ Châu”

ừ + Có l ng v

ặ ễ  đây là cách làm duyên c a Nguy n Tuân cách nói v a tô đ m  n t ả ậ ấ ượ ỏ ủ ế ẽ ể ậ ơ ộ ề  ấ   t mình” đ  rũ mình kh i gi c , m  màng đ n đ  ph i “thèm gi

ộ ộ ư ẽ m t không gian l ng l m ng x a.

ễ ử

ượ ử ắ +Qua đó Nguy n Tuân còn g i găm cái khao khát đ ủ ắ ự ộ ề ở ớ ủ ấ   ự ổ c g i g m s  đ i m i c a đ t ữ   ắ  mi n B c trong nh ng

Tây B c hoang dã trong không khí xây d ng Xã H i Ch  Nghĩa  năm 1960.

ươ ỏ ươ ẩ ơ ộ ỏ ạ ơ ư ế ­ “Con h ầ u th  ng  ng ng đ u nhung kh i án c  s ng ...nh  ti ng b c r i thoi”

ữ ế

ị ớ ỏ ươ ậ ố i đâu thì

ế ấ ạ i đ c m t v  đ p t i t n, tinh khi

ộ ế ươ ặ ố ơ ầ   ư ộ ng...” gi ng nh  m t chi c đùa th n + Nh ng đ nh ng  “th  ng , đ u nhung, c  s ạ   ồ ộ ở ệ  đó s  v t nh  c a qu y, s ng đ ng có h n. Cái hoang d i ộ ẻ ẹ ươ ắ t văng   ư ng” ngân xa nh

ờ ơ ộ ữ ộ ầ ạ ư ự ự ậ kì di u ch m t ườ ọ ế i đêm đ n cho ng không m t đi mà trái l ờ ủ ẳ v ng trong không gian tĩnh l ng c a đôi b  sông đà là m t ti ng “còi s ở m  ra m t chân tr i th  bát ngát.

ạ ữ ự

ơ ơ ươ ườ ờ ỏ

ừ ễ ộ + Cu c đ i tho i gi a ông khách sông khách sông Đà và con v t “lành” đích th c là   ả  ộ  h i m t gi ợ   u núi đã g i

ẽ ủ ồ ườ ọ ủ ườ ự ỏ ậ ộ i t m t bài th  tr  tình, nó ch p ch n ch i v i. H u h i ng ỉ ầ ị ươ đ nh v a th c v a  o. Ch  c n m t nét v  c a Nguy n Tuân v  đàn h ẻ ẹ ướ tr ậ i hay ng ừ ả ề i đ c cái v  đ p hoang dã h n nhiên c a con sông. ộ ố ơ ữ ự ắ c m t ng

ẫ ư ạ ơ ặ

ặ ư ầ ộ ụ ả ồ ộ

ả ứ ườ ệ ặ ộ

t cách miêu t ớ ệ ả ộ

ườ ươ ộ ị ắ   + Hình  nh “đàn cá d m xanh qu y v t lên m t sông b ng tr ng nh  b c r i thoi” ả  ậ ệ    c a nhà văn cũng vô cùng đ c đáo. Bi n ợ  tĩnh g i lên không gian tĩnh   ậ   t ả ủ ậ ấ i ta có th  nghe th y c  ti ng cá qu y đuôi làm đàn h ả u ph i gi

ả ế ộ ấ ợ ỉ ề ự ạ ể ọ ủ nh  manh s c n ng c a m t tâm h n đang hòa vào cũng c nh v t. M t câu văn có c ắ ng nét và đ c bi màu s c, đ ậ ệ pháp ngh  thu t so sánh cùng v i ngh  thu t l y đ ng t ẫ ể ế m ch đ n đ  ng mình và ông khách sông Đà cũng ch t t nh m ng đ  quay v  th c t i.

ả ề ả ­ Thuy n tôi trôi trên “d i sông Đà b t tr ng lênh đênh...”. Đ n đây tác gi

ọ ắ ạ ế ả ứ

ắ ọ ướ ẻ ẹ ả ậ ả ự ớ

ả ộ ọ

ủ c g n v i câu th  r t m c tài hoa c a thi sĩ T n Đà “D i sông Đà b t n Ở  đây ta l ự ậ ướ ử ệ ẩ ọ ớ ẻ ẹ ệ hi n ra sông Đà v i v  đ p tình t ơ ấ ượ ắ đ ấ – Bao nhiêu c nh b y nhiêu tình”.  ễ nhà văn h  Nguy n ông luôn nhìn s  v t d đã phát   ở  lãng m n, v  đ p đ m đà b n s c văn hóa b i nó     c lênh đênh ộ ủ   i b t g p m t gi ng văn quen thu c c a ị ng di n văn hóa, l ch s , th m mĩ. ạ ắ ặ ươ i ph

ề ở ậ ờ

ộ ­ Càng v  xuôi sông Đà càng r ng thêm ra b i v y nhìn dòng n ữ ướ ữ c l ng l ượ

ư ả ắ i trên th ườ ề

ng đ t n ữ ọ ệ ả ẻ ẹ ề ắ trôi mà ta ồ ng ngu n Tây   ấ   ằ i v  xuôi”. B ng t m ễ ệ ủ   c, ngh  thu t văn xuôi điêu luy n c a Nguy n Tuân   c ng m nhìn v  đ p v  con sông Đà

ệ ạ ể ạ ớ ươ ấ ng nh ng hòn đá thác xa xôi đ  l nh  c m th y nó “nh  th ủ ắ ư B c” và “con sông nh  đang l ng nghe gi ng nói êm êm c a ng ậ ươ ấ ướ ớ ẻ ẹ lòng v i v  đ p quê h ườ ọ ượ ế đã đem đ n cho ng i đ c nh ng khoái c m đ ữ ẵ ngh  sĩ l ng m n tr  tình.

ậ ố => Nh n xét, đánh giá cu i bài:

ắ ễ ộ ờ ệ ắ

ứ ả ạ tình...ph i chăng đó là th  tình yêu sông núi, yêu con ng

ư ộ ế ớ ớ t Nam tài hoa dũng c m. Và ông đ n v i sông Đà nh  m t cái c , m t c  duyên đ

ộ ơ ữ ể ệ ọ ỏ ọ ượ ớ Nguy n Tuân yêu Tây B c, yêu m t tr i hoa ban tr ng, yêu ông lái đò ngh  sĩ, yêu ườ   i ể  ệ    tình ngh  sĩ c th a thuê v i khát v ng khám phá, khát v ng th  hi n cái tôi tr

ữ con sông Đà hung b o tr ả ệ Vi ông đ ủ c a mình.

Ẫ Ố BÀI M U S  6:

ộ ả ệ Nguy n Tuân là m t ng

ườ ạ i cho chúng ta m t s

ộ ẩ ề

ờ ộ ớ ươ ế ư ồ ắ

ế ị ườ

ế ế ị

ỹ ỏ

ườ ề ậ

ặ ệ ủ ễ ộ c đ

ườ ủ ấ ắ ồ

ạ ủ ễ ạ   ổ ế i ngh  sĩ tài hoa, nhà văn n i ti ng trong c  hai giai đo n ộ ự  ể ạ ướ c và sau Cách m ng tháng Tám 1945. Ông đã đ  l sáng tác: tr ế ư ọ ệ   nghi p văn h c phong phú v i nhi u tác ph m nh  M t chuy n đi (1938), Vang bóng ng (1940), Chi c l    đ ng m t cua (1941), Tùy bút I, Tùy m t th i (1939), Thi u quê h ễ   bút II (1943), Tóc ch  Hoài (1943), Nguy n (1945), Chùa Đàn (1946), Đ ng vui (1949), ế   Tình chi n d ch (1950), Tùy bút kháng chi n và hòa bình I (1955), Tùy bút kháng chi n và ệ   ộ hòa bình II (1956), Sông Đà (1960), Hà N i ta đánh M  gi i (1972), Kí (1976), Chuy n ệ i lái đò sông Đà rút trong t p tùy bút Sông Đà là t bài tùy bút Ng ngh  (1976),... Đ c bi   ướ ườ   ậ ộ ạ ng m t sáng t o ngh  thu t đ c đáo và tài hoa c a nhà văn Nguy n Tuân trên b ẻ ẹ ủ ả ạ   ườ đi tìm v  đ p c a c nh và ng i Tây B c ­ “ch t vàng m i” c a tâm h n. Trích đo n ộ ề trong đ  bài là m t đo n c a tùy bút.

ả ạ ế ướ

ọ ể ể

ế ế ệ

ế ườ ữ ả ớ  gi ầ i thi u tài trí tuy t v i c a nh ng ng

ụ ườ ở i  ệ ệ ờ ủ ừ ạ ữ ề ộ ế t kê m t lo t con thác c a sông Đà t

ấ

ạ ộ ữ ặ ườ ủ ệ ng ông lái đò v i t hình t

ệ ủ ể ả t là miêu t ệ ậ ượ ượ i ngh  sĩ trong ngh  thu t v

ệ ữ ệ ữ t gi a ng

ắ ự ế    Tây B c và sông  trình bày m c đích chuy n đi th c t c đo n văn này, tác gi Tr ườ ứ ữ ủ   Đà c a mình là đ  tìm hi u nh ng con ng  đây mà ông g i là “th  vàng m i đã qua ế ạ ủ ử ử th  l a” c a cách m ng và kháng chi n, hi n nay dang góp ph n vào vi c ki n thi   t Tây ồ   ắ i lái đò sông Đà, đ ng B c. Ti p đ n, tác gi ờ ệ  V n Yên v  xuôi, trong đó có nh ng con th i li   ữ  ạ thác vô cùng “đ c d , nham hi m”. Sau đó, nhà văn khám phá tính ch t hung b o và tr ộ ớ ư i lao  cách m t ng tình c a sông Đà. Đ c bi   ộ ườ ộ   ề ộ ầ t thác leo gh nh. Sau cu c đ ng đ y trí dùng và m t ng ấ   ư ở ạ ả ườ ế ủ th y chi n ác li i b n ch t i lái đò và con thác d , dòng sông Đà nh  tr  l ố ừ tr  tình v n có.

ạ ả ẻ ẹ ữ ủ ả Trích đo n trên đây miêu t v  đ p tr  tình và c m xúc c a du khách trên dòng sông

y.ấ

ế ướ ủ ộ ả ả ộ c h t là v  đ p tr  tình c a m t quãng sông êm . Nhà văn miêu t m t cách

ẻ ẹ ế ợ ư ữ Tr ớ , khách quan k t h p v i vài suy nghĩ cá nhân: vô t

ề ư ừ ờ ờ ặ  đây l ng t . Hình nh  t

ờ ầ ờ ế

ả ề ả

ươ ầ ồ

ươ ươ ẩ ẫ ơ ả ặ ắ ữ u th  ng  ng ng đ u nhung kh i áng c  s

ừ ệ , nhân hóa tu t

ố u cúi đ u ng n Lúp c ỏ ỏ ươ ệ ấ , đi p c u trúc cú pháp: “B ề ư ộ ổ ủ ư ộ ờ ề ử ạ ờ ổ ồ ở ờ   “Thuy n tôi trôi trên sông Đà. C nh ven sông   đ i Lí, đ i ế ọ   Tr n, đ i Lê, quãng sông này cũng l ng t  đ n th  mà thôi”. Thêm vào đó, nhà văn ch n ộ ươ ẹ ọ ầ   ấ  nhi u hình  nh đ p, s c nét: “M t n l c, miêu t ng ngô nhú lên m y lá ngô non đ u ỏ ỏ  ộ mùa”, “c  gianh đ i núi đang ra nh ng non búp”, “m t đàn h ộ ặ   ầ gianh đ m s ng đêm”, “(con h ng”. Đ c ờ  ừ bi t; nhà văn còn dùng th  pháp so sánh tu t ổ   sông hoang d i nh  m t b  ti n s ”, “b  sông h n nhiên nh  m t n i ni m c  tích tu i

ị ộ ạ ổ

ủ ặ ả ẻ ẹ ủ

ấ ấ ữ ấ

ạ ạ ủ ơ ộ ắ ủ ữ ầ

ự ủ ươ ồ

ả ủ ỏ ươ ả ạ ắ ơ ộ

ư ạ ơ u th  ng . Đó là màu “tr ng nh  b c r i thoi” c a b ng cá. V  l ạ ừ ấ ủ ụ ủ ắ ầ ơ ị

ặ ư   i v  đ p thi v , hoang d i, c  kính x a”. Dùng các th  pháp này, m t m t nhà văn miêu t ữ ơ ầ ợ ượ ủ   c th n thái c a nó. H n n a, nhà văn dùng c a dòng sông. M t khác, nhà văn g i đ ễ ấ ậ ộ ọ ệ nh ng nét ch m phá r t tài hoa c a ngh  thu t h i h a, điêu kh c. D  th y nh t là gam   ủ   màu nh t t o c m giác tr  tình th  m ng. Đó là màu xanh non c a lá ngô đ u mùa, c a ủ   ắ nõn búp, c a c  gianh đ i núi. Đó là màu tr ng đ c c a s ng đêm. Đó là màu nhung c a ầ   i, không đ u con h ẫ   gian n i đây r t tĩnh m ch, hoang v ng (ngo i tr  thanh âm c a “đàn cá d m xanh qu y ặ ọ v t lên m t sóng”).

ậ ệ ấ

ố ợ ằ ế ắ

ủ ệ ầ ạ ạ ế ư ạ ả ỉ ị ằ ề ả ẳ

ị   Đã v y, cách ph i h p thanh đi u, nh p đi u c a câu văn cũng r t tài hoa. Trong ọ   ạ đo n văn, các thanh b ng chi m  u th , góp ph n t o nên c m giác êm d u, l ng đ ng ề   ở ầ ơ n i chi u sâu c m xúc. Ch ng h n, câu m  đ u đo n văn ch  toàn thanh b ng: “Thuy n tôi trôi trên sông Đà”.

ạ ạ ứ ưở

ụ ể Bên c nh đó, th ậ ữ ắ ượ ng th c đo n văn chúng ta còn b t đ ộ

ấ ủ

ặ ưở ắ ủ ớ ng t

ế ể ề ự ẻ ẹ ấ ệ i ngh  sĩ liên t ơ ổ

ẻ ủ ả

ủ ươ ắ ườ

ườ ệ

ấ ồ i b n tri âm, tri k  nên r t th u hi u thiên nhiên. Th t v y, tâm h n nhân v t tr

ấ ậ ậ ỡ ư ơ

ự ấ ể ả

ấ ả ế ộ ế ư ư ấ ấ ế ớ

ờ ng nh ng hòn đá thác xa xôi đ  l

ỏ ượ ắ ng ngu n Tây B c”. Đó là tâm tr ng quy n luy n, mong m i đ

ồ ườ ư

ủ ỉ ặ ng?”. Đ c bi ủ ớ ươ  nh  nh  th ế i: “Và con sông nh  đang l ng nghe nh ng gi ng nói êm êm c a ng ự ạ ắ ướ ng, t

ượ ướ ề

ắ ồ ủ ả ạ c m ch c m xúc c a du   ẻ ẹ   ệ ướ c v  đ p t tr khách ­ nhân v t tr  tình ­ trên sông Đà. C  th  là s  rung đ ng mãnh li ệ  ườ ộ ưỡ ngây ng t c a thiên nhiên và chiêm ng i ngh ng v  đ p  y bàng đôi m t c a m t ng ứ ủ ườ ờ ả i quá kh  c a quãng sĩ tài hoa. Nhìn c nh ven sông l ng t   , ng ủ   ạ ẻ ẹ ố sông đ  so sánh, đ i chi u, khám phá ra v  đ p hoang s , c  tích, huy n tho i kì thú c a ế  ơ ậ ự ạ ở ả ư ẻ ẹ i. H n th nó cũng nh  v  đ p tr  trung, t i t n n y n , sinh sôi c a c nh v t th c t ữ ộ ế ở ệ ấ ấ ồ i ngh  sĩ  y r t n ng nàn, tha thi n a, tình yêu thiên nhiên c a ng    đây, có m t hòa t,  ư ộ   ớ ồ ả ậ i ngh  sĩ  y v i thiên nhiên nh  m t nh p c  tâm h n mình vào thiên nhiên. Vì ng ậ ữ  ể ỷ ườ ạ ng ươ ắ u đang th  th : “H i ông khách sông Đà, có tình nh  m  màng l ng nghe c  ti ng h   ạ   ệ ươ ừ t, có s  th u hi u tâm tr ng ph i ông cũng v a nghe th y m t ti ng còi s ả ạ ườ Ấ ủ i.  y là tâm tr ng nh  nhung c a dòng sông nh  th u hi u tâm t   , tình c m c a con ng ể ạ   ữ ư ữ ế t: “Dòng sông quãng này l ng l i da di ọ   ạ ượ ế c nghe gi ng trên th ủ ườ   ủ ọ ữ nói c a con ng i ủ ạ ừ ạ Ấ ượ   xuôi”.  y là tâm tr ng vui m ng, sung s c làm b n đ  lo i ghe  hào khi đ ạ   ở ữ c: “Con sông đang trôi nh ng con đò mình n  ch y c trên sóng n thuy n xuôi ng ổ ể ữ ẳ ả bu m v i nó khác h n nh ng con đò đuôi én th t mình dây c  đi n trên dòng trên”.

ớ ạ ệ ổ ượ Ngoài ra, v i trí t ng t i ngh  sĩ  y m n hai câu

ơ ủ ả ưở ể ượ ẹ ng lãng m n, bay b ng, ng ơ ộ th  c a thi sĩ T n Đà đ  làm đ p thêm cái th  m ng tình t ấ ườ ứ ủ  c a sông Đà:

ả D i sông Đà b t n c lênh bênh

ả ọ ướ ấ Bao nhiêu c nh b y nhiêu tình.

ậ ượ ủ ọ i, chúng ta còn c m nh n đ c ni m khao khát, m

ệ c, hi v ng c a ng ố ề ấ ổ

ơ ướ ủ ế ộ ế ầ

ề ộ ươ ậ ượ c gi ọ ử ọ

ề ự ị ủ ễ ế ệ ắ ờ ổ ả ạ V  l ngh  sĩ v  m t t ấ th y thèm đ ườ đ ủ c a bi ườ   ả i ắ ố ẹ   t đ p cho vùng đ t Tây B c xa xôi c a T  qu c: "Chao ôi, ng lai t ộ ủ   t mình vì m t ti ng còi xúp lê c a m t chuy n xe l a đ u tiên trên ả ắ   ng s t Phú Th  ­ Yên Bái ­ Lai Châu”. Ph i chăng đây cùng là khát v ng chân chính t bao văn ngh  sĩ cùng th i Nguy n Tuân v  s  thay da đ i th t c a Tây B c?

ộ ạ Nhìn chung, dù đ c gi

ư ả ả ộ ẫ ứ ng th c m t đo n văn ng n c a bài tùy bút Ng ượ ấ ậ ộ

ễ ể

ữ ư ộ

ề ệ ắ ậ ấ

ứ ủ ử ị ế ị ọ ườ   ắ ủ ỉ ưở i  ch  th ủ   ệ ậ c r t rõ nét phong cách ngh  thu t đ c đáo c a lái đò sông Đà nh ng v n c m nh n đ ể ệ ở ự  s  tài hoa, uyên bác, nhà văn Nguy n Tuân. Tiêu bi u là phong cách “ngông” th  hi n    ố   ấ ể ị l ch lãm trên câu ch . Tuy tùy bút là m t th  văn nh ng chúng ta th y nhà văn còn ph i ư ộ ọ ợ ệ   h p ki n th c c a nhi u môn ngh  thu t khác nh  h i h a, điêu kh c, sân kh u, đi n ậ ụ ả nh, đ a lí, l ch s , sinh h c, văn hóa, phong t c, võ thu t,...

ộ ạ ắ ể ự ậ ọ

ử ọ

ả ạ

ơ ữ ự ọ ỹ ọ  đây, sông Đà đ ế ự ậ ở ậ ư ộ ượ t. M t khác, nhà văn còn nhìn s  v t

ứ ố i v i t

ữ ủ ầ ị ạ ế ả ạ c miêu t ặ ơ  ng  có giá tr  t o hình bi u c m cao đ  có nh c đi u tr m b ng, bi

ữ ộ ủ ạ ườ ư

ưở ượ ng t

ộ t khám phá mê say, th ế ạ ng đa d ng, phong phú, bi ớ ủ ự ữ ả ạ ượ  nhiên m i có đ ế c nh ng trang vi t d t dào khoái c m th m m

ậ   ề ộ ọ Riêng trích đo n trên, s  am hi u v  h i h a, điêu kh c, đ ng v t h c, th c v t ẻ ẹ ủ   ả ị ọ ị h c, l ch s  h c, đ a lí h c, m  h c đã giúp nhà vãn c m nh n, đánh giá đúng v  đ p c a ệ   ắ Ở  nh  m t công trình thiên t o tuy t thiên nhiên Tây B c.  ề ị ấ ẹ ờ   v i, đ p trong ch t th  tr  tình, da di  chi u l ch ấ ệ ạ ớ ươ ử ắ ng lai. H n n a, v n ngôn ng  c a nhà văn r t giàu, s , g n quá kh , hi n t   ỗ   ồ ệ ể ữ ề ừ t co du i nhi u t ệ ả ớ ị i ngh  sĩ yêu nh p nhàng nh  muôn ganh đua v i tài hoa c a t o hóa. Ph i là m t ng   ứ   ưở ế ướ ng th c c da di n t, có trí t ỹ  ẩ ỳ ẹ cái đ p k  thú c a t ế ế đ n th !

ộ ữ ấ ủ ườ ạ

ạ

ặ ắ ơ ậ ườ ệ ộ ẩ ấ ướ c mãnh li

ư ữ t, yêu nh ng con ng ắ ủ ề ấ ố ổ t càng thêm yêu vùng đ t Tây B c xa xôi nh ng giàu ti m năng c a T  qu c Vi

Trên đây là m t trong nh ng trích đo n đ c s c nh t c a tùy bút Ng i lái đò sông ả Đà. C  tác ph m cùng nh  trích đo n đã kh i d y trong lòng chúng ta tình yêu thiên   ặ   i lao đ ng chân chính, hăng say và đ c nhiên, đ t n ệ   ư ệ t bi Nam.