ệ ừ ủ ễ ề ả ậ ấ Đ bài: C m nh n ch t Tây Nguyên trong truy n R ng xà nu c a Nguy n Trung
Thành
Bài làm
ấ ướ ề ẩ ứ ừ ứ ọ Nói v các tác ph m: Đ t n c đ ng lên và R ng xà nu, có nhà nghiên c u văn h c đã
ữ ử ể ậ ậ ằ ị ả ả nh n đ nh r ng: Có th coi đây là nh ng b n anh hùng ca mang đ m tính s thi và c m
ấ ủ ề ế ề ạ ộ ộ ộ ứ h ng lãng m n v cu c chi n đ u c a nhân dân Tây Nguyên , nói r ng ra là v hai cu c
ệ ủ ế ộ ả ễ chi n tranh nhân dân kì di u c a dân t c ta. Tác gi ọ Nguy n Trung Thành (Nguyên Ng c)
ậ ự ọ ượ ắ ộ ậ ữ ể ậ ắ th t s đã kh c h a đ c nh ng nhân v t anh hùng g n bó thành m t t p th anh hùng
ấ ấ ủ ừ ậ ờ ạ ừ v a mang d u n c a th i đ i, v a đ m đà dáng nét Tây Nguyên.
ẻ ẹ ủ ượ ậ ổ ậ ố ả Ta hãy phân tích v đ p c a hình t ng các nhân v t n i b t lên trong b i c nh hùng vĩ
ụ ế ừ ủ c a R ng xà nu: Tnú, c M t, Dít và bé Heng.
ủ ệ ậ ậ ượ ả ữ ắ ọ Nhân v t trung tâm c a truy n là nhân v t Tnú đ c tác gi ằ kh c h a b ng nh ng nét
ấ ử ướ ấ ắ ừ ế ạ ớ tính cách anh hùng, giàu ch t s thi. Tr c h t Tnú r t g n bó v i cách m ng. T nh ỏ
ấ ắ ị ặ ừ ấ ộ ắ Tnú đã t ng nuôi gi u cán b và hoàn thành xu t s c công tác giao liên. Khi b gi c b t,
ấ ủ ị ự ữ ặ ả ượ ụ Tnú dũng c m ch u đ ng nh ng đòn tra t n c a gi c. Sau khi v ụ ế t ng c, anh cùng c M t
ế ụ ự ế ấ ạ ố ạ ẻ ti p t c lãnh đ o dân làng Xô Man mài giáo mài r a chi n đ u ch ng l i k thù.
ế ươ ế ấ ả ở ề ớ Tnú tha thi t th ng yêu b n làng. Sau ba năm chi n đ u tr ừ v làng, anh nh rõ t ng
ườ ổ ổ ừ ế ố ộ ừ hàng cây, t ng con đ ng, t ng dòng su i, b i h i xúc đ ng khi nghe ti ng chày chuyên
ữ ộ ườ ữ ủ ư ẹ ủ ầ c n, r n rã c a nh ng ng ủ i đàn bà và nh ng cô gái Strá, c a m anh ngày xa x a, c a
ừ ọ ấ ồ ế ươ ợ ủ Mai, c a Dít, t ngày l t lòng anh đã nghe ti ng chày y r i. Anh yêu th ng v con tha
ế ế ả ắ ậ ứ ẻ ế ẹ ợ ỗ thi t. Ch ng ki n c nh k thù man r dùng cây s t đ p ch t m con Mai, n i đau th ươ ng
ộ ỉ ộ ế ữ ộ ặ ớ ủ c a Tnú dâng lên t t đ nh. Anh lao vào lũ gi c v i m t ti ng thét d d i và anh dang hai
ắ ủ ặ ấ ư ẹ ươ cánh tay trông nh hai cánh lim ch c c a anh Ôm ch t l y m con Mai. Càng đau th ng,
ị ế ặ ợ ế ậ ắ Tnú càng căm thù gi c. V con b gi ụ ử t, lòng căm h n bi n đôi m t Tnú thành hai c c l a
ị ặ ắ ườ ầ ộ ế ị ố ớ l n. Khi b gi c b t, m i đ u ngón tay Tnú b đ t cháy, anh không kêu lên m t ti ng nào
ồ ắ (…). Răng anh đã c n nát môi anh r i.
ươ ỉ ộ ế ộ ế ế ộ Yêu th ng, căm thù bi n thành hành đ ng. Tnú thét lên m t ti ng. Ch m t ti ng thôi.
ữ ộ ơ ữ ủ ế ề ế ế ỗ ộ ơ Nh ng ti ng thét c a anh b ng vang d i thành nhi u ti ng thét d d i h n. Th là c n
ả ừ ả ổ ố ậ giông bão n i lên. C làng Xô Man vùng d y su t đêm nghe c r ng Xô Man ào ào rung
ắ ừ ử ủ ế ỗ ồ ộ đ ng và l a cháy kh p r ng… N i đau xé lòng c a Tnú đã khi n cho anh và đ ng bào anh
ệ ả ộ ể ự ượ ặ ộ ứ ứ d t khoát đ ng lên tiêu di t c m t ti u đ i gi c hung ác. Riêng Tnú đi “l c l ng” đ ể
ế ệ ọ ẻ ể ả ệ ả ả ươ quy t tiêu di t m i k thù tàn ác đ b o v b n làng, gi i phóng quê h ng. Chính trong
ự ế ậ ươ ế ấ ể ậ ế ề ẻ ắ th c t chi n đ u mà nhân v t v ứ n lên nh n th c đó hi u bi t sâu s c v k thù và
ủ ộ nâng lòng căm thù cá nhân lên thành căm thù chung c a dân t c.
ậ ụ ế ủ ử ể ề ậ ố ị ế Nhân v t tiêu bi u cho truy n th ng c a làng Xô Man là nhân v t c M t. L ch s chi n
ờ ể ủ ụ ế ế ệ ụ ầ ố ấ ủ đ u c a làng, qua l ữ i k c a c M t, thâm sâu vào tim óc các th h . C là c u n i gi a
ệ ạ ứ ụ ế ố ớ ử ố ủ ấ ạ quá kh và hi n t i, là pho s s ng c a làng. T m lòng c M t đ i v i cách m ng tr ướ c
ư ộ ừ ụ ả ả ộ ướ sau nh m t. C đã t ng nói: “Cán b là Đ ng, Đ ng còn, núi n c này còn”. Trong
ữ ố ụ ế ừ ế nh ng năm đen t i c M t cùng dân làng Xô Man, t ẻ thanh niên, ông già bà già, đ n lũ tr ,
ộ ị ặ ư ề ắ ộ ộ ế đi nuôi và gác cho cán b và năm năm ch a h có m t cán b b gi c b t hay gi t trong
ừ r ng làng này.
ạ ự ể ụ ế ụ ồ ế C M t còn là linh h n làng Xô Man. Chính c đã tìm ra chân lý dùng b o l c đ chi n
ả ầ ụ ạ ầ ồ ấ đ u: “Chúng nó đã c m súng, mình ph i c m giáo”. Chinh c đã lãnh đ o dân làng đ ng
ụ ắ ế ả ở ượ ư ộ ự ớ kh i. Hình nh ông c m t sáng và x ch ng ấ c, ng c căng nh m t cây xà nu l n, c t
ư ộ ế ệ ệ ọ ệ ẻ ti ng nói vang vang nh m t m nh l nh thôi thúc h vùng lên tiêu di ậ ự t k thù… th t r c
ắ ầ ồ ấ ả ố ử ư ử ế ộ ỡ r nh trong m t trang s thi anh hùng: “Th là b t đ u r i. Đ t l a lên! T t c ng ườ i
ườ ẻ ườ ườ ố ườ ả ấ già, ng i tr , ng i đàn ông, ng i đàn bà, m i ng ộ ộ i ph i tìm l y m t cây giáo, m t
ự ụ ộ ộ cây mác, m t cây d , m t cây r a.
ố ử ừ ấ Ai không có thì vót chông, năm trăm cây chông! Đ t l a lên”. T ngày y làng Xô Man tr ở
ỏ ủ ụ ế ế ầ ấ ộ thành thành làng chi n đ u. Đó là ph n đóng góp không nh c a c M t vào công cu c
ả ươ gi i phóng quê h ả ng b n làng.
ữ ể ậ ờ ố ưở ừ Nhân v t tiêu bi u cho nh ng cô gái Tây Nguyên th i ch ng Mĩ, tr ng thành t ữ nh ng
ươ ở ủ ậ ờ đau th ậ ng và qu t kh i c a dân làng là nhân v t Dít. Trong th i gian dân làng Xô Man
ồ ị ừ ế ẫ ẩ ấ ị ị ụ ế chu n b chi n đ u, r i b đ ch bao vây, c M t và Tnú d n đánh thanh niên vào r ng. Ch ỉ
ỏ ẹ ứ ẫ ướ ạ có con Đít nh , lanh l , c s m t ố ạ i l i bò theo máng n ụ ế ừ c đem g o ra r ng cho c M t,
ị ặ ắ ắ ọ ỉ ượ ạ ị Tnú và thanh niên. Khi b gi c b t, Dít b chúng b t d a, đ n ch s t qua tai xém tóc, cày
ứ ỗ ứ ữ ặ ạ ẫ ỏ ọ ổ ấ đ t quanh hai chân nh … thì Dít v n đ ng l ng gi a b n lính, c m i viên đ n n , cái
ẻ ủ ả ạ ư ắ ẫ ậ ộ ọ thân hình m nh, d c a nó l ặ i qu t lên m t cái nh ng đôi m t nó thì v n nhìn b n gi c
ị ặ ế ả ọ ườ ả ụ bình th n… Ngày Mai b gi c đánh ch t và Tnú ra đi, trong khi m i ng ề i, c c già, đ u
ẫ ầ ế ủ ả ắ ả khóc vì cái ch t c a Mai thì Dít v n l m lì, không nói gì c , m t ráo ho nh.
ả ươ ộ ừ ư ề Dít cũng giàu tình c m th ng yêu, khi Tnú v thăm làng, Dít đã là bí th chi b v a là
ư ắ ẫ ả ộ ở ố ị ặ chính tr viên xã đ i. Nh ngày nào, đôi m t Dít v n m to, bình th n, trong su t khi g p
ự ệ ệ ể ẫ ấ ỉ ạ l ấ i Tnú. Dù trong lòng r t vui: Dít v n nghiêm ch nh th c hi n trách nhi m ki m tra gi y
ồ ừ ỗ ọ ể ồ ọ ủ ề v phép c a anh. R i t ư ch g i Tnú là đ ng chí, Dít chuy n sang g i anh là anh, x ng
ậ ự ư ườ ỏ ủ ư ỏ em th t t nhiên, nh ng i em gái nh c a Mai và Tnú ngày x a và t bày tình thân
ế ứ ề ệ ắ ộ ọ thi t: “Sao anh v có m t đêm thôi… B n em mi ng đ a nào cũng nh c anh mãi”.
ế ệ ẻ ổ ấ ủ ể ậ ố Cu i cùng tiêu bi u cho th h tr tu i nh t c a dân làng Xô Man là nhân v t bé Heng.
ự ượ ớ ứ ụ ư ế ủ Ngày Tnú ra đi l c l ng, bé Heng m i đ ng ngang b ng anh, ch a bi t mang c i, ch ỉ
ỏ ớ ườ ớ ề ẫ ớ m i đeo cái xàlét nh xíu theo ng i l n ra r y. Ngày Tnú v phép, bé Heng l n lên, cũng
ữ ườ ặ ớ ị ư ít nói nh nh ng ng ẻ ộ i dân làng Xô Man này, v i cách ăn m c và trang b ra v m t
ườ ủ ả ế ộ ờ ở ng i lính, m t chi n sĩ du kích c a b n làng. Làng Xô Man gi ế đây tr thành làng chi n
ườ ị ầ ả ố ố ấ đ u và con đ ằ ng vào làng ph i qua hai cái d c ch ng ch t h m chông, h chông ngăn
ự ữ ự ệ ặ ầ ỏ ị ch n đ ch. Bé Heng đã góp ph n không nh vào vi c xây d ng nh ng công s này, nên t ỏ
ự ưở ệ ấ ộ ử ỉ ủ ậ ỏ ra r t hãnh di n. S tr ư ể ệ ng thành c a nhân v t còn th hi n trong m t c ch nh nh ng
ạ ờ ố ự ế ộ ề ứ ư ệ ộ toát lên ý th c trách nhi m và s ti n b v ’ sinh ho t đ i s ng: Khi đ a Tnú ngang m t
ử ư ừ ả ố ỏ ố ướ ạ ố con su i nh bé Heng b o Tnú r a chân, nh ng đ ng u ng n c l nh. U ng n ướ ạ c l nh
ề ị v ch Dít phê bình đó.
ụ ế ứ ụ ữ ừ ế ạ ạ ả ớ N u c M t x ng đáng v i hình nh cây xà nu đ i th gi a r ng xà nu b t ngàn xanh
ẫ ượ ớ ớ ư ờ ọ th m thì bé Heng t ọ ng tr ng cho cây xà nu m i l n ng n xanh r n, hình nh n mũi tên lao
ờ ẽ ư ể ế ẳ ầ ườ ượ th ng lên b u tr i s phát tri n đ n đâu, ch a ai l ng đ c.
ệ ả ậ ủ ữ ễ ộ ậ Ngh thu t miêu t ượ nhân v t c a Nguy n Trung Thành mang nh ng nét đ c đáo đ m
ế ừ ị ượ ư ườ khí v Tây Nguyên anh hùng. N u r ng xà nu t ng tr ng cho con ng i Tây Nguyên kiên
ườ ậ ụ ế ữ ả ớ c ạ ng, thi các nhân v t c M t, Tnú, Dít, bé Heng là hình nh nh ng l p cây xà nu đ i
ế ệ ố ế ủ ệ ượ ữ ắ ằ ọ di n cho th h n i ti p nhau c a dân làng Xô Man, đ c kh c h a b ng nh ng nét tính
ụ ể ừ ể ộ ế ấ ướ ế cách c th và sinh đ ng. Qua r ng xà nu ta hi u bi t và m n yêu thêm đ t n c và con
ườ ự ệ ế ấ ọ ng ỏ i Tây Nguyên. H đã đóng góp không nh vào s nghi p chi n đ u chung đ gi ể ả i
phóng dân t c.ộ
Bài làm 2
ơ ộ ữ ả ấ ớ ườ ồ Tây Nguyên m nh đ t hùng vĩ và th m ng, v i nh ng con ng ậ i n ng h u yêu th ươ ng
ườ ấ ừ ấ ứ ả ồ ế ệ mà kiên c ng b t khu t, t lâu đã là ngu n c m h ng cho bi t bao văn nhân ngh sĩ.
ườ ề ấ ở ả ể ượ ấ ộ ồ ấ ẹ ỗ M i ng i đ u tìm th y m nh đ t này m t bi u t ng đ p cho tâm h n c t cánh, ngòi
ư ỗ ứ ọ ơ ổ ế ủ bút thăng hoa. Ng c Anh có Bóng cây K nia nh n i lòng th n th c thi t tha c a tình yêu
ủ ẻ ắ ồ ơ ồ th y chung son s t, Thu B n có Bài ca chim Ch rao, ngân vang khúc hát trong tr o n ng
ườ ế ễ ắ ạ ế ượ đ m tình ng i chi n th ng... Còn Nguy n Trung Thành l i đem đ n cho ta hình t ượ ng
ư ứ ố ố ế ữ ừ ế ề ấ ạ ờ ệ ủ nh ng R ng xà nu n i ti p ch y đ n chân tr i nh s c s ng b n và b t di t c a nhân
ộ ố dân Tây Nguyên trong công cu c ch ng M c u n ỹ ứ ướ c
ư ụ ế ừ ữ ạ ọ ỉ ậ Đ c R ng xà nu, không ch nh ng nhân v t nh c M t, Tnú, Dít, Mai t o nên n t ấ ượ ng
ặ ắ ắ ộ ộ sâu s c trong chúng ta, mà còn là cây xà nu m t hình đ c s c bao trùm toàn b thiên
ệ ắ ượ ấ ử ẻ ẹ ạ truy n ng n này. Chính hình t ng cây xà nu t o nên v đ p hùng tráng, ch t s thi lãng
ệ ề ấ ấ ạ ườ ượ m n cho câu chuy n v làng Xô Man b t khu t, kiên c ng. Đó là hình t ứ ng hàm ch a
ề ượ ư ượ ườ ọ ứ ố ể ấ nhi u ý nghĩa t ng tr ng. Qua hình t ng này, ng i đ c có th th y rõ s c s ng kiên
ườ ứ ố ệ ủ ườ ủ ườ ệ c ng, s c s ng mãnh li t c a con ng i Tây Nguyên nói riêng, c a con ng i Vi t nói
ữ ễ ả ẫ ỹ chung trong nh ng ngày đánh M . Không ph i ng u nhiên mà Nguy n Trung Thành l ạ i
ả ậ ụ ể ậ ế ừ ứ ữ ằ ấ ộ miêu t th t c th , th t chi ti ơ ằ t r ng xà nu b ng m t th ngôn ng giàu ch t th , b ng
ữ ờ ộ ả ớ ệ ư ấ ẩ nh ng “l i có cánh” v i m t c m xúc say mê mãnh li ầ t nh đã th y trong tác ph m. G n
ươ ầ ế ề ườ ư ự ấ ả hai m i l n nhà văn đã vi t v xà nu, d ng nh cây xà nu tham d vào t ữ t c nh ng
ữ ữ ủ ạ ồ ườ ộ sinh ho t, nh ng tâm tình, nh ng bu n vui c a con ng ế i Tây Nguyên trong cu c chi n
ủ ọ ấ đ u anh dũng c a h .
ả ộ ệ ươ ư ộ ả ề ấ ấ ộ C m t câu chuy n dài, đau th ờ ng, b t khu t nh m t b n anh hùng ca v cu c đ i
ộ ờ ượ ể ủ ề ượ Tnú, cu c đ i dân làng Xô Man đ c k trên n n chính c a hình t ng cây xà nu. Cây xà
ữ ừ ư ườ ữ ừ ứ ừ ồ nu, r ng xà nu nh nh ng con ng i, nh ng tâm h n, v a là nhân ch ng, v a tham gia
ấ ả ừ ự ả ọ ươ ộ ị vào b n anh hùng ca, cũng v a ch u đ ng m i gian nan, v t v , đau th ng do t ủ i ác c a
ấ ấ ả ừ ư ẫ ấ ươ ườ ẻ k thù, nh ng b t ch p t t c , r ng xà nu v n v n mình c ng tráng, v n t n t ẫ ồ ạ ấ i b t
ấ ươ ượ ư ọ ự ọ ả ọ ch p m i đau th ng: nó t ng tr ng cho khát v ng t do, khát v ng gi i phóng, cho
ứ ố ẩ ấ ệ ủ ủ ph m ch t anh hùng và s c s ng mãnh li t c a dân làng Xô Man, c a nhân dân Tây
ế ộ ố ỹ Nguyên trong cu c kháng chi n ch ng M .
ượ ở ầ ệ ẩ ấ ơ Hình t ế ầ ng cây xà nu hi n lên trong tác ph m đ y ch t th hùng tráng. M đ u và k t
ừ ệ ạ ả ả ở thúc câu chuy n là hình nh “hàng v n cây xà nu” “sinh sôi n y n ”,“r ng xà nu ưỡ ấ n t m
ự ớ ế ầ ủ ế ắ ấ ở ng c l n c a mình ra, che ch cho làng”... “đ n h t t m m t cùng không th y gì khác
ố ế ớ ữ ồ ể ượ ừ ờ ngoài nh ng đ i xà nu n i ti p t i chân tr i". R ng xà nu là bi u t ng cho con ng ườ i.
ượ ả ư ườ ự ứ ế ớ ườ ữ ợ Cây đ c miêu t nh con ng i trong s ng chi u v i con ng ể i, g i ra nh ng bi u
ề ờ ố ủ ậ ẩ ố ườ ế ệ ượ t ng v đ i s ng, s ph n và ph m cách c a con ng i các th h dân làng Xô Man
đánh M .ỹ
ể ế ấ ấ ắ ờ Cây xà nu ham ánh sáng và khí tr i, “nó phóng lên r t nhanh đ ti p l y ánh n ng”, cũng
ư ư ự ừ ị nh Tnú, nh dân làng Xô Man yêu t ề ư do. R ng xà nu cũng nh làng Xô Man, ch u nhi u
ươ ở ự ả ừ ủ ạ ặ đau th ng b i s tàn ác c a gi c: “C r ng xà nu hàng v n cây không có cây nào không
ư ộ ậ ị ặ ữ ổ ị ươ b th ử ng. Có nh ng cây b ch t đúng ngang n a thân mình, đ ào ào nh m t tr n bão. Ở
ươ ự ứ ề ắ ơ ỗ ế ch v t th ắ ồ ầ ạ ng, nh a a ra, tràn tr , th m ngào ng t, long lanh n ng hè gay g t, r i d n
ầ ạ ứ ố ừ ụ ư ệ ặ ớ ầ d n b m l ậ i, đen và đ c quy n thành t ng c c máu l n”. Nh ng xà nu có s c s ng th t
ệ ạ ổ ộ ớ ố ụ mãnh li t, không gì tàn phá n i: “C nh m t cây xà nu m i ngã g c, đã có b n năm cây con
ư ẳ ờ ọ ọ ọ ờ ầ m c lên, ng n cây xanh r n, hình nh n mũi tên lao th ng trên b u tr i”, cũng nh các th ế
ế ớ ứ ế ớ ệ h làng Xô Man, l p này ti p l p khác đ ng lên. Anh Quy t hy sinh thì có Tnú, Mai: Mai
ầ ứ ố ờ ở ữ ế ấ ổ ố ớ ngã xu ng gi a tu i tràn đ y s c s ng, thì Dít l n lên r t nhanh đ n không ng , tr thành
ế ệ ế ộ ồ ư ữ ủ ộ ị bí th chi b , chính tr viên xã đ i: r i nh ng bé Heng, th h ti p theo c a Dít cũng đang
ế ụ ế ấ ộ ồ ờ ề ỗ ả ườ ớ l n lên, ti p t c cu c chi n đ u. Đ ng th i, ng ượ ạ c l i, nhi u ch miêu t con ng i, nhà
ụ ế ư ộ ự ế ớ ớ văn đã so sánh v i cây xà nu. C M t thì “ng c căng nh m t cây xà nu l n”, v t th ươ ng
ư ứ ặ ấ ộ ọ ậ ừ ế ề trên l ng Tnú do gi c tra t n thì “ a ra m t gi t máu đ m, t ặ sáng đ n chi u thì đ c
ệ ạ ự ư ủ ấ ả ạ ộ ự quy n l i, tím thâm nh nh a xà nu”. Th pháp y trong miêu t t o nên m t s hòa
ươ ứ ườ ấ ộ ơ ệ ậ nh p, t ữ ng ng gi a con ng i và thiên nhiên trong m t ch t th hào hùng, tráng l . Nhà
ụ ế ư ộ ở ụ ớ ườ ơ ể ự ắ ế văn đã ví c M t “nh m t cây xà nu l n” b i c là ng ủ i h n ai h t hi u s g n bó c a
ể ả ố ượ ứ ấ ủ ừ ề ạ ấ ấ cây xà nu và m nh đ t đang s ng, hi u đ c s c m nh ti m tàng b t khu t c a r ng cây
ư ẹ ạ ằ ấ cũng nh dân làng Xô Man: “Không có cây gì m nh b ng cây xà nu đ t ta. Cây m ngã,
ố ọ ế ế ừ cây con m c lên. Đ nó gi t h t r ng xà nu này!...”.
ắ ớ ườ ộ ố ặ ỉ Cây xà nu g n bó v i con ng i và cu c s ng dân làng. Xà nu không ch có m t trong
ở ầ ế ệ ệ ệ ề ạ ố đo n m đ u và k t thúc, nó còn hi n di n trong su t câu chuy n v Tnú và làng Xô Man
ờ ố ư ằ ặ ự ủ ờ ủ c a anh. Xà nu có m t trong đ i s ng h ng ngày nh đã t ngàn đ i nay c a dân làng:
ọ ử ố ế ử ở ố ợ ả ậ ọ ố Ng n l a xà nu trong m i b p; đ ng l a nhà rông t p h p c dân làng, ng n đu c xà nu
ạ ừ ế ạ ữ ấ ả cháy sáng soi nh ng đo n r ng đêm; khói xà nu hun t m b ng đen cho anh Quy t đ t Tnú
ộ ố ự ệ ữ ự ủ ọ ọ ố ữ và Mai h c ch ..; xà nu cũng tham d vào nh ng s ki n quan tr ng c a cu c s ng ch ng
ụ ế ọ ố ấ ả ấ Mĩ: ng n đu c xà nu cháy sáng trong tay c M t và t ừ t c dân làng vào r ng l y dao, mác,
ổ ậ ứ ấ ẩ ộ ị ướ ụ ự d , r a đã gi u kĩ, chu n b cho cu c n i d y, và đêm đêm làng Xô Man th c, d i ánh
ằ ặ ố ố ẻ ẩ ự đu c xà nu, mài vũ khí; gi c đ t hai bàn tay Tnú b ng gi ọ t m nh a xà nu...; cũng ng n
ổ ậ ườ ự ả ố ử ừ l a t ặ các đu c xà nu soi sáng r c cái đêm c làng n i d y, soi rõ xác m i tên lính gi c
ử ớ ữ ố ổ ị ế b gi t ng n ngang quanh đ ng l a l n gi a sân làng...
ườ ế ự ộ ự ứ ầ ặ ả Cây xà nu còn là ng i ch ng ki n s giác ng , s hy sinh th m l ng, lòng dũng c m, ý
ậ ườ ủ ầ ồ ướ ớ ố chí qu t c ứ ng c a dân làng Xô Man: “Đ ng trên đ i xà nu g n con n c l n. Su t đêm
ắ ừ ả ừ ử ộ ử nghe c r ng Xô Man ào ào rung đ ng. Và l a cháy kh p r ng.”. Ánh l a xà nu soi sáng
ặ ủ ế ườ ụ ự ể ả ố ờ l i căn d n c a anh Quy t: “Ng i còn s ng ph i chuy n dáo, mác, d . r a, tên, ná... S ẽ
ớ ử ử ư ủ ả có ngày dùng t i”. L a xà nu th thách ý chí cũng nh lòng can đ m c a Tnú: “không có
ườ ầ ượ ườ ự ằ ọ ố ặ gì đ m b ng nh a xà nu.. M i đ u ngón tay đã thành m i ng n đu c... Máu anh m n
ầ ậ ư ự ể ạ chát ở ầ ưỡ đ u l i.. ”. Căm thù trong anh cháy gi n gi t nh nh a xà nu bén nh y đ “bàn
ế ậ ả ướ ầ tay h n thù” thành “bàn tay tr thù” bóp ch t tên ác ôn d i ngách h m.
ụ ế ể ệ ể ệ ả ấ ị ướ Câu chuy n c M t k ph ng ph t phong v anh hùng ca. Đêm k chuy n d ử i ánh l a
ư ắ ố ườ ể ề ề xà nu ch c cũng gi ng nh đêm già làng th ố ng k v các bài: anh hùng ca truy n th ng
ệ ử ồ ừ ủ ừ ắ ọ ắ ủ c a Tây Nguyên. Gi ng đi u s thi c a R ng xà nu b t ngu n t ớ đó. Cây xà nu g n v i
ệ ạ ờ ố ụ ắ ớ ọ ứ quá kh , hi n t ủ ạ i anh hùng, g n bó v i m i sinh ho t, phong t c và đ i s ng văn hóa c a
ệ ế ắ ộ ỹ dân t c Tây Nguyên, khi n cho câu chuy n làng Xô Man đánh M lung linh s c màu
ư ề ạ ở huy n tho i nh Đam San, Xinh Nhã thu nào...
ể ượ ủ ạ ủ ẩ ở Có th nói hình t ng xà nu là mô típ ch đ o c a tác ph m. Xà nu tr thành bi u t ể ượ ng
ộ ố ấ ủ ệ ạ ẩ ộ ậ ặ cho cu c s ng và ph m ch t c a dân làng Xô Man. Đó là m t sáng t o ngh thu t đ c
ự ễ ả ọ ạ ắ ủ s c c a Nguy n Trung Thành. Nhà văn đã l a ch n hình nh cây xà nu và đem l i cho nó
ớ ể ự ẻ ẹ ữ ủ ữ ứ ử ớ ố ữ nh ng ý nghĩa m i, nh ng v đ p m i đ d ng lên b c tranh s thi ch ng Mĩ c a nh ng
ườ ườ ấ ơ ấ con ng i kiên c ừ ng b t khu t n i núi r ng hùng vĩ Tây Nguyên.
