Carbon Monoxide CO

Chia sẻ: Nuyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

66
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tin tức về các vụ chết người do khí carbon monoxide gần đây ở Missouri và một số tiểu bang khác vào mùa đông năm nay gây nhiều chú ý trên báo chí và dư luận. Đây là một khí khí không màu, không mùi và không vị. Khí được phóng thích từ các nguồn năng lượng dùng để đốt lò sưởi trong mùa đông như khí đốt, gỗ, xăng, dầu. Các nguồn năng lượng di động khác như các loại lò sưởi catalytic, lò propane, hay lò sưởi xăng kerosene là những nguồn phóng thích khí CO cần...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Carbon Monoxide CO

Carbon Monoxide CO Tin tức về các vụ chết người do khí carbon monoxide gần đây ở Missouri và một số tiểu bang khác vào mùa đông năm nay gây nhiều chú ý trên báo chí và dư luận. Đây là một khí khí không màu, không mùi và không vị. Khí được phóng thích từ các nguồn năng lượng dùng để đốt lò sưởi trong mùa đông như khí đốt, gỗ, xăng, dầu. Các nguồn năng lượng di động khác như các loại lò sưởi catalytic, lò propane, hay lò s ưởi xăng kerosene là những nguồn phóng thích khí CO cần phải lưu ý nhiều hơn nữa, vì những loại lò sưởi nầy không có hệ thống thông gió để chuyển khí CO ra bên ngoài. Do đó chỉ nên dùng những loại lò sưởi nầy trong các sinh hoạt ngoài nhà. Thông thường không có một dấu hiệu báo trước người đi cắm trại, đi câu cá trên biển hay hồ vào mùa đông, những người đi câu cá vùng giá lạnh ... hay bị nhiễm độc do khí CO và có thể bị tử vong vì tai nạn nầy. Hàng năm
khí CO gây ra tử vong nhiều nhất trong tất cả vụ nhiễm độc ở tiểu bang Wisconsin. Tại Hoa Kỳ, mức tử vong do khí CO là 2.300 nạn nhân mỗi năm Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu thụ HK ước tính rằng hàng năm, các lò sưởi lưu động là nguyên nhân của trên 30 nạn nhân tử vong và 450 người bị thương trong khi đi cắm trại. Vì vậy, khí CO là một nguy cơ âm thầm xảy đến bất cứ lúc nào, trong nhà, trong xe, hay nơi cắm trại vào mùa đông. Nhiều tai nạn tử vong thường được báo chí loan tải như người lái xe quên tắt máy khi vào trong nhà xe và đóng cửa lại hay những cặp tình nhân tự tử trong xe bằng cách mở máy và chuyền ống khói vào trong xe. Đây là một loại vũ khí giết người thầm lặng cần phải lưu ý. Dấu hiệu bị nhiễm độc. Trong nhà ở, những nơi có nguồn năng lượng cần phải thông thoáng như lò sưởi trung ương, lò gas, lò nước nóng v.v... cần phải có ống khói để chuyển tải khí CO và một số khí đốt khác ra bên ngoài nhà. Đặc biệt ống khói của lò sưởi trung ương cần phải được kiểm tra hàng năm nhất là đối với những nhà trên 10 tuổi để bảo đảm việc vận hành của lò và ống khói không bị nghẹt vì bị đông đá do lạnh hay do chim làm tổ.
Vì đây là một khí ta không thể nhìn thấy, không thể ngửi, và không thể nếm được, cho nên ta không thể nào biết được khi nào bị tiếp nhiễm hay bị ngộ độc khí CO trừ khi có gắn hệ thống khám phá CO (CO detector). Các chỉ dấu đầu tiên của sự nhiễm độc là đau đầu, mệt mỏi, run rẩy, hơi thở dồn dập, ói mửa và thần tinh bị hỗn loạn. Nếu bị tiếp nhiễm nặng hơn có thể đưa đến trạng thái yếu toàn thân, bao tử quặn đau, bị tiêu chảy, và thị giác bị nhòa đi, sau cùng bị tê nhiều nơi trên cơ thể. Đây là các triệu chứng dễ bị nhầm lẫn với bịnh cảm cúm (flu). Trong mùa đông, và nhất là đang ở trong phòng có hệ thống sưởi, nếu cảm thấy những triệu chứng trên, việc tốt nhất là bước ra khỏi nơi đang ở và ra ngoài chỗ thông thoáng hơn. Những người bị bịnh tim và đường hô hấp có vấn đề càng thêm nhạy cảm với khí CO. Nên nhớ, mỗi người trong chúng ta có mức tiếp nhiễm khác nhau và có thể có những chỉ dấu báo hiệu bị nhiễm độc khác nhau. Biện pháp sau khi bị nhiễm độc Nếu chúng ta nghi ngờ việc tiếp nhiễm CO đang xảy ra, điều cần làm trước hết là di chuyển tất cả nạn nhân ra khỏi địa điểm ô nhiễm tức khắc và
đến chỗ thoáng khí bên ngoài. Khi bị tiếp nhiễm nhẹ hay ngộ độc ít, chỉ cần vài phút hít thở không khí trong lành là khỏi ngay. Nếu tình trạng ngộ độc trầm trọng hơn, như hiện tượng run rẩy xảy ra, hay nhức đầu, ói mửa, nạn nhân cần phải được chở đi cấp cứu ngay, phải gọi gấp 911 và nhất là đừng cố gắng chở bịnh nhân bằng xe cá nhân của mình vì không có dụng cụ cấp cứu cần thiết như bình thở oxy. Biện pháp phòng bị an toàn Vài biện pháp sau đây cần phải lưu ý để tăng cường việc an toàn trong khi sưởi trong mùa đông. Đó là: - Cần phải gắn hệ thống khám khá khí CO trong nhà tương tự như hệ thống khám phá khói (smoke detector). Hệ thống nầy dễ tìm thấy ở các tiệm bán đồ gia dụng như Home Depot. Giá cả tương đối rẻ từ 20 đến 40 Mỹ kim. - Hoàn tòan tin tưởng vào sự vận hành của hệ thống nầy, nghĩa là khi hệ thống báo động và một vài người trong nhà bị đau đầu, cần phải ra khỏi nhà và gọi 911 ngay. Nếu hệ thống báo động nhưng không ai có dấu hiệu bị nhiễm độc, cần phải thử lại hệ thống báo động. Và nếu hệ thống lại tiếp tục báo động, cũng nên gọi 911.
- Cần phải kiểm soát hệ thống sưởi và ống khói hàng năm trước khi bước vào mùa đông. Cần rửa sạch bụi bậm để thông các lỗ hơi hàng năm, vừa tiết kiệm năng lượng vừa tránh nguy cơ bị nghẽn. - Cần kiểm soát việc rò rỉ của hệ thống thoát hơi và các vị trí đặc biệt như các khúc quanh của đường ống dẫn khí đốt. - Cần kiểm soát an toàn của cánh quạt nếu có. - Thử nghiệm lại hệ thống điều chỉnh nhiệt độ. - Cần kiểm soát áp suất của khí đốt, nếu cần gọi cơ quan cung cấp khí đốt đến điều chỉnh áp suất dưới mức an toàn. - Đối với xe, cần phải kiểm soát hệ thống thoát hơi. Ống thông hơi có lỗ hổng có thể gây nguy cơ tử vong cho hành khách ngồi phiá băng sau của xe. - Đừng bao giờ mở máy xe và để ống thoát khí hướng vào cửa nhà hay cửa trại khi đi cắm trại. - Đừng bao giờ nướng barbecue trong phòng kín nhất là lúc trời mưa bên ngoài.
- Nên nhớ các chỉ dấu báo hiệu sự ngộ độc khí CO là nhức đầu, chóng mặt, và ói mửa. Sự khác biệt giữa khí đốt và carbon monoxide Trong lò sưởi của chúng ta có hai loại khí nguy hiểm có thể gây ra tử vong bất cứ lúc nào. Đó là khí dùng để đốt lò là propane hay hỗn hợp propane và butane, và khí được tạo ra sau khi đốt lò sưởi là khí carbon monoxide. Cả hai loại khí trên đều không màu, không mùi và không vị. Đối với khí đốt propane do công ty khí đốt cung cấp qua hệ thống đường ống chạy vào nhà, theo luật định khí nầy phải được trộn một loại hóa chất để cho ra mùi thối của trứng ung, dễ dàng được nhận biết ngay một khi có sự rò rỉ.. Nhưng đối với khí CO được sản suất trong quá trình đốt lò, do đó không thể nào nhận biết được vì không mùi. Nguy cơ ảnh hưởng lên sức khỏe và có thể đưa đến tử vong rất cao vì những lý do sau đây: - CO có thể bị rò rỉ và đi vào bên trong nhà qua các hệ thống ống bị nứt nẻ hay bị bào mòn theo thời gian.
- Những chỉ dấu cho thấy bị nhiễm độc CO thường bị xem thường tương tự như việc nhức đầu, sây xẩm mặt mày. Hy vọng những thông tin truyền tải trên đây giúp quý bạn tránh được những sự đáng tiếc có thể xảy ra vào mùa đông trong khi đi du ngoạn, đi cắm trại, hay câu cá trong ao hồ đã đóng băng. Mai Thanh Truyết. Mùa đông 2006. Khí Ðộc Carbon Monoxide (Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D.) Khí độc carbon monoxide (CO) giết người thầm lặng. Tại Mỹ, mỗi năm khí CO giết chết khoảng 5 ngàn người. Cứ 5 người thì 3 người bị chết vì khí độc CO thoát ra từ xe hơi, 1 người bị tai nạn vì hít phải CO do dụng cụ củi lửa hay lò lửa, máy sưởi, còn 1 trong 5 người chết vì CO nhưng không rõ nguyên nhân. Trong những năm gần đây, người sống ở Mỹ chết bởi hơi độc CO đã giảm đi nhiều. Lý do một phần là bây giờ người ta kiểm soát ‘chếch mốc’ xe hơi đã kỹ lưỡng hơn trước. Phần khác lò sưởi được gìn giữ an toàn hơn, dụng cụ nấu nướng tối tân hơn. Nhưng chết ngạt vì khí CO do nạn cháy nhà vẫn còn là vấn đề trầm trọng.
Vậy khí độc CO là gì?: Là một loại hơi không mùi vị, không mầu sắc do từ vật liệu như than, củi, xăng, propane, methane, hay dầu lửa đốt nửa chừng. Khi hít phải, vào phổi rồi vào máu, hơi CO dính vào sắc tố hồng huyết cầu (hemoglobin), đẩy dưỡng khí ra khỏi, CO hợp với sắc tố trong hồng huyết cầu sinh ra chất carboxyhemoglobin (HbCO). Khí CO có sức mạnh gấp 200 lần khi tranh nhau với dưỡng khí bám vào sắc tố hồng huyết cầu. Khi sắc tố trong hồng huyết cầu hết dưỡng khí thì cơ thể cũng cạn dưỡng khí. Phần khác, hơi CO cũng có thể hợp với sắc tố trong bắp thịt (myoglobin) làm hư hại biến dưỡng tế bào và phát sinh môi trường chuyển hóa acid (metabolic acidosis). Triệu chứng trúng khí độc CO: Trong cơ thể người hút thuốc lá, lượng (HbCO) chiếm từ 3 tới 8 phần trăm. Người bình thường chỉ có 0 tới 3 phần trăm. Nhưng khi lượng HbCO tăng cao hơn nữa, chẳng hạn từ 10 tới 20 phần trăm thì sẽ gây nhức đầu, ói mửa, và khó thở. Khi HbCO lên cao từ 30 tới 40 phần trăm thì nhức đầu trở thành kinh khủng hơn, tim đập loạn lên, có thể bất tỉnh. Và khi lượng CO còn tăng cao nữa, trên 40 phần trăm, thì hơi thở sẽ dồn dập, nghẹt cứng, phổi không hoạt
động được nữa. Lúc đó bệnh nhân sẽ bị lên kinh phong, co giật, bất tỉnh, não bị hư vĩnh viễn, tim ngưng đập và chết. Một phần, HbCO tăng cao trong máu gây tử vong. Phần khác, d ù lượng HbCO nhỏ, chỉ 0.05 phần trăm trong máu nhưng nếu hít phải CO lâu hơn 30 phút cũng có thể làm chết người Nói chung, lúc đầu hít phải hơi độc CO sẽ có những triệu chứng mơ hồ như chóng mặt, nhức đầu, nhiều khi bệnh nhân cứ tưởng lầm chỉ bị cảm mà không hề biết chính mình đã bị nhiễm hơi độc CO. Cấp cứu trúng độc hơi CO: Nếu nghi ngờ trúng hơi độc CO thì việc đầu tiên phải cho bệnh nhân thở dưỡng khí ngay. Phải đưa bệnh nhân vào nhà thương cấp cứu. Bác sĩ cấp cứu sẽ phải thử máu (AGB, CBC, Lytes, CPK, Lactate và HbCO) và nước tiểu. Bác sĩ sẽ đưa bệnh nhân tới những trung tâm chuyên môn để được thở trong những môi trường áp xuất dưỡng khí thật cao. Nhưng vấn đề phòng ngừa khỏi hít hơi độc CO vẫn là chuyên quan trọng số một.
- Nếu muốn mở máy xe hơi và muốn chờ để xe nóng máy, nhất là vào mùa đông trong những tiểu bang lạnh lẽo, thì phải đưa xe ra khỏi garage ngay lâp tức. Dù garage vẫn còn mở cửa cũng không được để xe nổ máy trong garage. Vì hơi CO tăng cao có thể tràn từ garage vào trong nhà gây độc ngạt thở cho nhiều người khác. Không khí trong nhà phải đủ thoáng. - Phải đi coi mốc xe xem có bị hở chỗ nào, nhất là khi lái xe nếu cảm thấy như có triệu chứng trúng độc nhẹ vì khí CO thì phải khám mốc xe ngay. - Đồ đạc dụng cụ nấu nướng như lò sưởi, lò gas, lò đun nước sôi, lò đốt củi, hay cả lò gas lưu động đều phải kiểm soát mỗi năm. Phải lưu ý nếu nhà lỡ bị nghẹt ống khói, bị hở hay nứt rạn. Và tất nhiên, phải sửa chữa kịp thời. - Nếu dùng lò sưởi đốt củi, phải chắc chắn không khí được chuyển động ra khỏi ngoài ống khói. Phải dùng loại máy quạt thổi đuổi khói và không khí độc ra ngoài. - Lò sưởi dùng karosene phải coi chừng vì loại lò này vẫn còn bị cấm dùng tại nhiều tiểu bang
- Luôn luôn dùng lò nướng thịt loại barbecuegrills để khí độc CO được thải ra ngoài dễ dàng Nhắc lại là không được dùng lò nấu nướng trong nhà hay trong garage. - Khi mua nhà, nên nhờ người chuyên môn coi lại hê thống sưởi, chỗ nấu nướng và coi chừng bịt kín lỗ thông từ garage vào trong nhà. - Khi cắm trại, dùng lò sưởi pin điện, và đèn bấm trong lều ngủ. - Nhưng, quan trọng hơn cả là trong nhà phải có máy báo động khám phá khí độc CO kịp thời. Trần Mạnh Ngô