Bài giảng Chăm sóc các bệnh thường gặp ở người cao tuổi

Tài liệu này trình bày về các bệnh thường gặp ở người cao tuổi (NCT), các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh, và cách chăm sóc phù hợp. Mục tiêu chính bao gồm việc trình bày các điều kiện khiến NCT dễ mắc bệnh, liệt kê các bệnh thường gặp, và hướng dẫn cách chăm sóc cho từng bệnh lý cụ thể.

Tài liệu này dành cho những người chăm sóc sức khỏe, điều dưỡng viên, sinh viên y khoa, và bất kỳ ai quan tâm đến việc chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi, đặc biệt là những người có người thân lớn tuổi cần được chăm sóc đặc biệt.

Tài liệu tập trung vào các bệnh lý phổ biến ở người cao tuổi và phương pháp chăm sóc. Các yếu tố làm NCT dễ mắc bệnh bao gồm tuổi tác, các bệnh lý nền như tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, tăng đường máu, thói quen sinh hoạt không lành mạnh (nghiện thuốc lá, ít vận động, béo phì), yếu tố di truyền, nghề nghiệp, tâm lý không ổn định và tập quán ăn uống không tốt.

Các bệnh thường gặp được phân loại theo hệ cơ quan:

1. **Hệ tim mạch:** Đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, suy tim, rối loạn nhịp tim, cao huyết áp, tai biến mạch máu não.
2. **Hệ hô hấp:** Viêm phế quản, viêm phổi, ung thư phế quản phổi, tràn dịch màng phổi, lao phổi.
3. **Hệ tiêu hóa:** Thoát vị hoành, khó nuốt, ung thư dạ dày, loét dạ dày, táo bón, trĩ.
4. **Hệ tiết niệu:** Nhiễm khuẩn đường tiết niệu, viêm thận bể thận mãn tính, tiểu không kiểm soát, u xơ tuyến tiền liệt.
5. **Hệ nội tiết:** Đái tháo đường, cường giáp, suy giáp, mãn kinh.
6. **Hệ cơ xương khớp:** Loãng xương, thoái hóa khớp, bệnh gút.
7. **Bệnh tâm thần kinh:** Trầm cảm, hoang tưởng, Alzheimer, mất ngủ, Parkinson.

Nguyên tắc chăm sóc chung bao gồm:

* **Tim mạch:** Cân bằng cung và cầu oxy, tránh ứ dịch, nghỉ ngơi, tư thế đầu cao, ăn nhẹ, giảm muối.
* **Hô hấp:** Tạo tư thế thông thoáng, tập thở, long đờm, theo dõi sát khi dùng thuốc giãn phế quản, cung cấp oxy tại nhà đúng cách.
* **Tiêu hóa:** Ăn đúng giờ, tạo không khí vui vẻ, ăn chậm, nhai kỹ, chống táo bón, tiêu chảy, vệ sinh răng miệng.
* **Tiết niệu:** Cân bằng nước điện giải, tạo điều kiện tiểu tiện, vệ sinh.
* **Đái tháo đường:** Chế độ ăn giàu chất xơ, giảm béo, theo dõi cân nặng, chăm sóc chân, phòng ngừa té ngã, hướng dẫn nhận biết triệu chứng tăng/hạ đường huyết.
* **Cơ xương khớp:** Nghỉ ngơi khi cấp, vận động sớm tránh teo cơ, dùng dụng cụ hỗ trợ, tránh té ngã.
* **Tâm thần kinh:** Phát hiện sớm trầm cảm, suy giảm trí nhớ, dinh dưỡng hợp lý, tăng giao tiếp xã hội, tập thể dục.

Tài liệu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của hoạt động thể lực đối với NCT, bao gồm cải thiện hô hấp, tăng cường hoạt động thần kinh, điều hòa chuyển hóa năng lượng, bảo vệ tim mạch, thúc đẩy nhu động ruột, tăng cường vận động xương khớp, giữ thăng bằng và giảm nguy cơ té ngã. Nguyên tắc luyện tập là an toàn, đúng mức, đúng phương pháp, thường xuyên, có chương trình và theo dõi, không tập quá sức.