Cây rừng

Thùc vËt ngµnh Th«ng (H¹t trÇn) Pinophyta (Gymnospermae)

Pinaceae HäTh«ng

Taxodiaceae HäBôt mäc

Podocarpaceae HäKim giao

Cupressaceae HäHoµng ®µn

C©y gçlín

C©y gç lín c©y gç nhìhoÆc c©y bôi

C©y gç lín Ýt khi lµ c©y bôi Txanh hoÆc rông l¸ Txanh hoÆc rông l¸ Th êng xanh T¸n th êng hình th¸p

T¸n th êng hình th¸p

C©y gçlín hoÆc c©y bôi Th êng xanh T¸n th êng hình th¸p

cã

Th©n cã nhùa s¸p th¬m L¸hình kim, l¸hình d¶i hay l¸hình vÈy

Cµnh mäc gÇn vßng Cµnh mäc gÇn vßng Th©n th êng tinh dÇu th¬m L¸hình vÈy, l¸hình l¸ t ¬ng ®èi kim, l¸ dµi kh«ng nhá, qu¸2 cm

L¸hình tr¸i xoan, l¸ hình d¶i, l¸ hình ngän gi¸o hoÆc l¸ hình vÈy

L¸hình d¶i, l¸hình ngän gi¸o, l¸ hình kim hoÆc l¸ hình vÈy

Mäc xo¾n èc, Ýt khi ®èi

Mäc ®èi hoÆc l¸ mäc vßng, ®u«i l¸ th êng men cuèng ¸p s¸t vµo cµnh

Mäc côm xo¾n èc trªn ®Çu cµnh, gèc cãnhiÒu l¸hình vÈy t¹o thµnh bÑ. (2-5 l¸/bÑ)

Mäc xo¾n èc hoÆc gÇn ®èi, l¸ th êng vÆn ë cuèng vµ cïng víi cµnh lµm thµnh mÆt ph¼ng

Pinaceae

Taxodiaceae

Podocarpaceae

Cupressaceae

Nãn

th êng

Nãn ®ùc mäc lÎ hoÆc côm ën¸ch l¸

A

Nãn ®ùc hình trôtrßn A XÕp xo¾n èc 2 bao phÊn/A Nãn c¸i mäc lÎ

Nãn ®ùc th êng mäc côm ®Çu cµnh A XÕp xo¾n èc 2-9 bao phÊn/A Nãn c¸i mäc lÎ

XÕp xo¾n èc 2 bao phÊn/A Nãn c¸i mäc lÎ

Nãn mäc lÎ ë n¸ch l¸hoÆc ®Çu cµnh A2-16 Mäc ®èi 3-6 bao phÊn/A Nãn c¸i mäc lÎ

G : :2

G : :2-9

tõng ®«i

L¸no·n xÕp xo¾n èc

XÕp ®èi hoÆc xo¾n èc

sè G3-12:3-12(Mét hoÆc toµn bé l¸ no·n):1-12 Mäc ®èi hoÆc mäc vßng

G  (chØcã 1 l¸ no·n trªn cïng ph¸t triÓn):1:1 L¸ no·n xÕp xo¾n èc trªn ®Õ L¸ no·n trªn cïng t¹o thµnh d¹ng qu¶ kiªn hoÆc h¹ch gi¶

L¸ no·n hình vÈy sau ho¸gç. L¸b¾c nhá ë phÝa d íi, kh«ng dÝnh l¸no·n

L¸ no·n hình vÈy máng. L¸ b¾c dÝnh liÒn l¸ no·n, sau ho¸gç

L¸ no·n th êng hình kiªn, dÝnh liÒn l¸ b¾c th êng ho¸ gç

Pinaceae

Taxodiaceae

Podocarpaceae

Cupressaceae

Qu¶nãn hình trøng hoÆc hình nãn

Qu¶ nãn th êng hình trøng hoÆc cÇu

th êng Qu¶ nãn hình trøng hoÆc cÇu

triÓn

trong

triÓn

Hãa gç chÝn trong 1-2 năm

Hãa gç, chÝn trong 1 năm

Ph¸t năm

Th êng ph¸t trong năm

2 h¹t/v¶y

2-9 h¹t/v¶y

1 h¹t/qu¶

1-12 h¹t/v¶y

H¹t cãc¸nh máng

H¹t kh«ng cãc¸nh

H¹t th êng cãc¸nh hÑp bao quanh

H¹t cãc¸nh máng ë ®Ønh

Ph«i cã2-9 l¸mÇm Ph«i cã2 l¸mÇm

Ph«i cã2 hay nhiÒu l¸mÇm

Ph«i cã2, Ýt khi cã 5-6 l¸mÇm

TG: 10 chi vµ17 loµi TG: 8 chi, trªn 130

TG: 10 chi, trªn 230 loµi

loµi

TG: 22 chi,  150 loµi

ViÖt Nam cã 4 chi, 10 loµi

ViÖt Nam cã3 chi vµ 3 loµi

ViÖt Nam cã3 chi, 7 loµi

ViÖt Nam cã6 chi vµ 7 loµi

Hä Th«ng - Pinaceae

Loµi th êng ® îc g©y trång: Th«ng m· vÜ(Pinus massoniana) nhËp néi Th«ng nhùa (Pinus merkusii) b¶n ®Þa Th«ng caribª (Pinus caribaea) nhËp néi Th«ng ba l¸ (Pinus kesiya) b¶n ®Þa Loµi b¶n ®Þa quýhiÕm cña ViÖt Nam Th«ng l¸ giÑp (Pinus krempfii) Th«ng pµ cß (Pinus kwangtungensis) Th«ng ®µ l¹t (Pinus dalatensis) ThiÕt sam (Tsuga gumosa) V©n sam hoµng liªn (Abies delavayi var. nukiangensis) Th«ng dÇu ®¸ v«i (Keteleeria davidiana) Du sam (Keteleeria elevyniana)

Th«ng ba l¸ Pinuskesiya

Th«ng caribª Pinuscaribaea

Th«ng nhùa Pinusmerkusii (Th«ngta)

Th«ng m·vÜ Pinusmassoniana (Th«ng®u«ingùa)

C©y gçlín

trßn

th¼ng

trßn

th¼ng

trßn

th¼ng

Th©n trßn th¼ng hình trô

Th©n hình trô

T¸n hình th¸p

T¸n dµy, hình th¸p

T¸n hình th¸p

Vámµu x¸m n©u

Vámµu n©u sÉm

Vá mµu n©u x¸m

Vámµu n©u nh¹t

Nøt däc hay bong vÈy dµy

Nøt däc, khi giµ bong m¶ng

Nøt däc s©u sau bong vÈy

Nøt däc sau bong m¶ng dµi

L¸hình kim 2 l¸/bÑ

L¸hình kim. 2 l¸/bÑ

L¸hình kim. 3 l¸/bÑ

L¸hình kim. 3 Ýt khi 4,5 l¸/bÑ

Mäc côm trªn ®Çu cµnh ng¾n

Mäc ®èi trªn ®Çu cµnh ng¾n

Mäc côm trªn ®Çu cµnh ng¾n

Pinusmerkusii

Pinusmassoniana

Pinuskesiya

Pinuscaribaea

L¸dµi 18-30cm. Mµu xanh thÉm, h¬i th«

L¸dµi 15-20cm Mµu xanh thÉm mÒm, h¬i rñ

MÆt c¾t ngang hình b¸n nguyÖt 2-3 èng nhùa

L¸dµi 15-20cm Mµu xanh vµng nh¹t mÒm m¶nh vµ th êng hay thâng MÆt c¾t ngang hình b¸n nguyÖt 6-7 èng nhùa

MÆt c¾t ngang hình dÎqu¹t 4 èng nhùa

L¸dµi 15-25cm Mµu xanh vµng, cã d¶i phÊn tr¾ng, mÐp cãrăng c a nhá MÆt c¾t ngang hình dÎqu¹t 2 èng nhùa

BÑdµi 1-2cm Nh½n, Sèng dai

BÑdµi 1,3-2cm Nh½n, Sèng dai

BÑdµi 0,5-1cm Xïxì, Sèng dai

BÑdµi 1-1,2cm Xïxì, Sèng dai

Nãn ®ùc hình BĐS

Nãn ®ùc hình trô

Nãn ®ùc hình BĐS

Nãn c¸i 3-5 th êng mäc vßng trªn ®Ønh chåi ngän. Năm thø2 hình trøng trßn

Nãn c¸i th êng mäc lÎ, cãkhi mäc côm 2-4 Năm thø2 hình trøng

Nãn c¸i ®¬n lÎhoÆc 3-4 mäc vßng ëgÇn ®Ønh ngän Năm thø2 hình trøng

Nãn c¸i th êng mäc lÎtrªn ngän cµnh non Năm thø2 hình viªn chuú

Dµi 5-10 cm ĐK 3-5 cm

Dµi 4-6 cm ĐK 3-4 cm

Dµi 5-9 cm ĐK 3-4 cm

Dµi 5-10 cm ĐK 2,5-3,8 cm.

Pinusmerkusii

Pinusmassoniana

Pinuskesiya

Pinuscaribaea

Khi nãn chÝn ho¸gç, mµu n©u

Khi chÝn ho¸gç mµu n©u

Cuèng dµi 2 cm, c©n ®èi

Khi chÝn ho¸gç mµu n©u b¹c Cuèng rÊt ng¾n ®Ýnh s¸t cµnh

Khi chÝn ho¸gç mµu n©u Cuèng dµi 0,5 cm quÆp xuèng ®«i khi vÑo qu¶ MÆt vÈy dµy. Hình thoi

Cuèng  0,5 cm th êng vÑo vµquÆp vÒphÝa cµnh MÆt vÈy máng Hình thoi

MÆt vÈy dµy Hình thoi hoÆc s¾c c¹nh

MÆt vÈy máng Hình qu¹t, mÐp trªn gÇn trßn

2 ® êng gêL gãc

Cãmét gêngang

Rèn vÈy h¬i lâm

Rèn vÈy h¬i lâm ®«i khi cãgai nhän

Rèi vÈy h¬i låi ®«i khi cãgai nhän

Cãgêngang h¬i låi Rèn vÈy h¬i låi giữa cã1 gai nhän dµi  1 mm H¹t hình trøng

H¹t hình tr¸i xoan

H¹t tr¸i xoan h¬i dÑp Dµi 3-4 mm ĐK 2-3 mm

H¹t hình tr¸i xoan, h¬i dÑp Dµi 5-8 mm ĐK 4 mm

Dµi 6 mm ĐK 3 mm

Dµi 5-6 mm ĐK 3-4 mm C¸nh dµi 1,2-1,5cm C¸nh dµi 2-2,5 cm

C¸nh dµi  2 cm

C¸nh dµi 1,5 cm

HäBôt mäc –Taxodiaceae

Mét sèloµi th êng gÆp trong häBôt mäc Sa méc (Cunninghamialanceolata) Sa méc quÕphong (Cunninghamiakonishii) Bôt mäc (Taxodiumdistichum) Th«ng n íc (Glyptostrobuspensilis)

Sa méc (Sa mu) – Cunninghamia lanceolata

C©y gç lín. Th©n th¼ng, ®¬n trôc. T¸n hình th¸p. Vá mµu n©u hoÆc x¸m n©u, nøt däc. Cµnh mäc vßng tr¶i ®Òu trªn th©n, ph©n cµnh thÊp. L¸ hình d¶i ngän gi¸o dµi 3-6cm réng 3-5mm L¸ dµy, cøng mÐp l¸ cã răng c a nhá. Däc hai bªn g©n giữa phÝa mÆt d íi l¸ cã 2 d¶i phÊn tr¾ng, mÆt trªn cã 2 r·nh song song mÐp l¸. L¸ xÕp xo¾n èc nh ng vÆn ë cuèng cïng víi cµnh lµm thµnh mÆt ph¼ng.

Cunninghamia lanceolata

Nãn ®ùc mäc côm ®Çu cµnh.

Nãn c¸i ®¬n lÎ hoÆc gåm 2-3 chiÕc mäc côm trªn ®Çu cµnh. Qu¶ nãn hình trøng trßn, ®Çu nhän. Dµi 2,5-5cm ® êng kÝnh 3-5cm.

L¸ b¾c dµy ho¸ gç.

L¸ no·n máng, ®Ønh xÎ 3 thïy dÝnh liÒn vµ n»m trong lßng l¸ b¾c.

Mang 3 no·n ®¶o. H¹t hình tr¸i xoan, dÑp Dµi 5-7mm réng 2-5mm.

MÐp cã c¸nh nhá.

Ph«i cã 2 l¸ mÇm.

Thùc vËt ngµnh Ngäc lan (Ngµnh H¹t kÝn) Magnoliophyta (Angiospermae)

C¸c hä ®¹i diÖn trong bé Ngäc lan

Hä Ngäc lan Magnoliaceae

Hä Na Annonaceae

Hä M¸u chã Myristicaceae

C©y gç lín, nhì hay nhá

C©y gç nhì, nhá

Th©n th êng cã nhùa ®á

C©y gç lín, nhá, d©y leo th©n gç Trong th©n th êng cã tÕ bµo chøa dÇu

L¸ ®¬n, mäc c¸ch, mÐp nguyªn Kh«ng cã l¸ kÌm

Th©n th êng cã tÕ bµo chøa tinh dÇu th¬m. Cµnh non th êng mµu xanh L¸ ®¬n, mäc c¸ch, mÐp nguyªn Cã l¸ kÌm to, bao chåi, hình bóp, khi rông ®Ó l¹i vÕt sÑo vßng quanh cµnh Hoa mäc ®¬n lÎ ë n¸ch l¸ hoÆc ®Çu cµnh

Hoa mäc lÎ hay côm ë n¸ch l¸

Hoa tù xim hoÆc mäc côm hay t¸n nhá

M3. ĐÕ hoa th êng låi

M3

M3. C¸c bé phËn hoa xÕp xo¾n èc trªn ®Õ låi

H H H o o o a a a

Hä Ngäc lan Magnoliaceae

Hä Na Annonaceae

Hä M¸u chã Myristicaceae

K3, C3-6, K gièng C A xÕp xo¾n èc, chØnhÞ ng¾n, trung ®íi dÇy

K3, Co A, chØnhÞhîp thµnh 1 cét, (®Üa, trô) bao phÊn ®Ýnh trªn cét

L¸ no·n rêi, xÕp xo¾n èc hoÆc xÕp vßng

P, xÕp lîp A, chØnhÞng¾n, bao phÊn thu«n dµi, A xÕp thÊp h¬n G L¸ no·n rêi khÐp kÝn nh ng ch a râ bÇu, vßi vµ ®Çu nhuþ

G : :1-  Qu¶ ®¹i kÐp gåm nhiÒu ®¹i rêi xÕp c¹nh nhau

G : :1-  Qu¶ kÐp gåm nhiÒu qu¶ thÞt hoÆc qu¶ h¹ch xÕp l¹i

G 1: 1:1 Qu¶ ®¹i (®«i khi nøt theo 2 ® êng)

H¹t cã d©y rèn dµi, chøa ph«i nhò dÇu

H¹t cã néi nhò cuén Ph«i nhá

H¹t cã vá gi¶, nguyªn hoÆc xÎ sîi bao bäc

Ph©n bè nhiÖt ®íi

Ph©n bè ë vïng nhiÖt ®íi vµ ¸ nhiÖt ®íi B¾c b¸n cÇu

TG cã 8 chi, 100 loµi VN cã 3 chi, 20 loµi.

Ph©n bè nhiÖt ®íi vµ ¸ nhiÖt ®íi B¾c b¸n cÇu. TG cã 12 chi, 210 loµi VN cã 7 chi, 39 loµi.

TG cã 80 chi, 800 loµi. VN cã 27 chi, 168 loµi.

Hä Ngäc lan Magnoliaceae

Mét sè taxon ®¹i diÖn trong hä Magnoliaceae - Chi Magnolia cã: Hoa trøng gµ - D¹ hîp (M. coco) c©y cã hoa th¬m ® îc trång lµm c©y c¶nh. - Chi Manglietia cã: Mì (M. glauca), Vµng t©m (M. fordiana). - Chi Michelia VN cã rÊt nhiÒu loµi: Ngäc lan hoa tr¾ng (M. alba), Ngäc lan hoa vµng (M. champaca), Giæi xanh (M. mediocris), Giæi bµ (M. balansae), Tö tiªu (M. figo) c©y bôi ® îc trång lµm c¶nh… - Chi Tsoongiodendron cã: Giæi th¬m (T. odorum) h¹t lµm gia vÞ, hoa íp chÌ, c©y cã thÓ lµm c¶nh. Ngoµi ra cßn mét sè chi nữa nh : Pachylarnax (Mì v¹ng), Paramichelia (Giæi găng).

Mì Manglietia glauca

Giæi xanh Michelia mediocris

Giæi bµ (Giæi l«ng) Michelia balansae

C©y gç nhì

C©y gç lín

Th©n trßn th¼ng

Th©n th¼ng

Th©n ®¬n trôc, th¼ng, trßn ®Òu, ®é thon nhá. T¸n hình th¸p

Vá mµu x¸m tro

Vá x¸m tr¾ng kh«ng nøt

Vá nh½n mµu x¸m xanh, kh«ng nøt nhiÒu lç bì trßn

VÕt vá ®Ïo trong mµu tr¾ng ngµ, th¬m nhÑ

VÕt vá ®Ïo mµu x¸m vµng, mïi h¾c

VÕt vá ®Ïo x¸m vµng nhiÒu s¹n, h¬i th¬m

Cµnh non xanh nh¹t gÇn th¼ng gãc víi th©n chÝnh

Cµnh non phñ nhiÒu l«ng, r¶i r¸c c¸c ®èm trßn mµu xÉm

Cµnh non, chåi, cuèng l¸, cuèng hoa phñ dÇy l«ng n©u gØs¾t

Vßng sÑo l¸ kÌm râ

L¸ kÌm bao chåi, rông sím ®Ó l¹i sÑo vßng quanh cµnh

l¸ Vßng sÑo l¸ kÌm râ, kÌm mang nhiÒu l«ng n©u vµng ë phÝa ngoµi

Mì Manglietia glauca

Giæi xanh Michelia mediocris

Giæi bµ Michelia balansae

L¸ ®¬n mäc c¸ch

L¸ ®¬n mäc c¸ch, tr¶i ®Òu trªn cµnh

L¸ hình tr¸i xoan hoÆc trøng ng îc

L¸ hình tr¸i xoan hoÆc trøng ng îc tr¸i xoan

L¸ hình tr¸i xoan dµi hoÆc trøng ng îc tr¸i xoan

ĐÇu vµ ®u«i l¸ nhän dÇn

ĐÇu l¸ cã mòi nhän, ®u«i hình nªm

ĐÇu l¸ nhän dÇn, ®u«i nªm réng

L¸ máng, dai vµ nh½n, khi non phñ l«ng mÞn

MÆt trªn l¸ mµu lôc thÉm, mÆt d íi nh¹t h¬n, hai mÆt l¸ nh½n, l¸ dÇy gißn

L¸ dÇy cøng vµ gißn. MÆt trªn l¸ mµu lôc thÉm, mÆt d íi nh¹t h¬n phñ l«ng gØ s¾t ãng ¸nh

G©n bªn 10 – 15 ®«i

G©n bªn 12-15 ®«i

Cuèng l¸ dµi 1-2cm, nh½n

Cuèng l¸ dµi 2-4cm m¶nh, nh½n, gèc mang vÕt lâm

Cuèng l¸ dµi 1,5-4cm gèc h¬i phình, phñ dÇy l«ng

Mì Manglietia glauca

Giæi xanh Michelia mediocris

Giæi bµ Michelia balansae

Hoa mäc lÎ ë n¸ch l¸

Hoa mäc lÎ ®Çu cµnh

P 9, mµu tr¾ng, 3 c¸nh ngoµi cïng phít xanh

Hoa mäc lÎ ë ®Çu cµnh hoÆc ®èi diÖn víi l¸ trªn ®Çu cµnh P 9-10; 3 c¸nh phÝa ngoµi th êng hÑp vµ dµi h¬n

P 6-9 mµu tr¾ng, c¸nh hoa hình thìa

trung ®íi cã mòi

A  chØnhÞng¾n

A , chØnhÞng¾n

A vµ G xÕp s¸t nhau

Cã kho¶ng c¸ch A, G

A , nhän ng¾n Cã kho¶ng c¸ch A, G G 7-14: 7-14: 4-5

G : : 1-  (2)

G : : 5-6

Qu¶ ®¹i kÐp hình trøng

Qu¶ ®¹i kÐp, cuèng th«

Vá ®¹i nhiÒu nèt sÇn

triÓn ®Òu,

Qu¶ ®¹i kÐp hình trøng hoÆc hình trô C¸c ®¹i ph¸t ®Ønh trßn, nøt bông

H¹t cã mïi th¬m

Vá qu¶ ho¸ gç cøng, nhiÒu ®èm tr¾ng, khi chÝn nøt thµnh 2 m¶nh Vá h¹t ®á t ¬i, th¬m

H¹t nh½n, vá h¹t ®á, th¬m nång

Bé Long n·o (Re) - Laurales

ĐÆc ®iÓm chung cña hä Lauraceae

C©y gç, c©y bôi, Ýt khi lµ d©y leo. Trong th©n th êng cã tÕ bµo chøa dÇu th¬m. Cµnh non xanh, chåi cã nhiÒu v¶y bäc. L¸ ®¬n, mäc c¸ch hoÆc gÇn ®èi. MÐp th êng nguyªn. Kh«ng cã l¸ kÌm. G©n l«ng chim hoÆc cã thÓ 3 g©n gèc (mét sè loµi gèc l¸ cã 3 g©n chÝnh). Trªn l¸ th êng cã ®iÓm chøa tinh dÇu th¬m.

Lauraceae

h¹ch,

bäc.

gèc

hay

®µi

®ì

cã

Hoa tù t¸n hay xim viªn chuú ë ®Çu cµnh hay n¸ch l¸. Hoa , L ìng tÝnh hay ®¬n tÝnh kh¸c gèc, M3. P ch a ph©n ho¸ râ thµnh K, C. P th êng hîp gèc thµnh èng nhá ®ì hay bao lÊy qu¶ (®Çy ®ñ gåm 6 m¶nh xÕp 2 vßng) A 9-12 t¹o thµnh 4 vßng, vßng trong cïng th êng tho¸i ho¸. ë hoa l ìng tÝnh 2 vßng nhÞngoµi cã bao phÊn h íng vµo trong, vßng thø 3 h íng ra ngoµi vµ cã tuyÕn ë gèc. ë hoa ®¬n tÝnh c¶ 3 vßng h íng ra ngoµi. Bao phÊn 2-4 « më b»ng n¾p. G 1-3:1:1 bao ®Õ Qu¶ Hä lín cã 50 chi, trªn 2000 loµi ph©n bè ¸ NĐ vµ NĐ. ViÖt Nam cã 13 chi vµ trªn 100 loµi.

C¸c chi ®¹i diÖn trong hä Lauraceae

• Chi Bép - Actinodaphne • Chi Ch¾p - Beilschmiedia • Chi Cµ lå - Caryodaphnopsis • Chi Re - Cinnamomum • Chi Nanh chuét - Cryptocarya • Chi ¤ d îc - Lindera • Chi Bêi lêi - Litsea • Chi RÌ - Machilus • Chi Re míi - Neocinnamomum • Chi B¬ - Persea • Chi Kh¸o - Phoebe

Cinnamomum Re - QuÕ

Caryodaphnopsis Cµ lå

Cryptocarya Nanh chuét

Litsea Bêi lêi

3.2. C¸c chi ®¹i diÖn trong hä Lauraceae

Mäc c¸ch

L¸ mäc gÇn ®èi

Mäc c¸ch

Th êng 3 g©n gèc Th êng 3 g©n gèc

G©n l«ng chim

Hoa tù xim VC

G©n l«ng chim H H H H o o o o Hoa tù t¸n a a a a

Gèc hoa tù kh«ng cã tæng bao chung

Cã 4 – 6 l¸ b¾c t¹o thµnh tæng bao chung cho c¶ HT

Bao phÊn 4 «

Bao phÊn 2 «

Vßng thø 3 h íng ra ngoµi

C¶ 3 vßng nhÞ®Òu h íng ra ngoµi

ĐÕ hoa kh«ng râ hoÆc tån t¹i rÊt bÐ

Cuèng hoa m¶nh. ĐÕ hoa hình cèc hay hình chËu

Qu¶ cã thÓ cã ®Õ bao bäc hoÆc kh«ng

Gèc P hình èng ph¸t triÓn bäc kÝn qu¶, qu¶ th êng cã khÝa

Loµi ®¹i diÖn trong chi Cinnamomum – Lauraceae Long n·o Cinnamomum camphora (Re)

Re h ¬ng Cinnamomum iners (QuÕ rõng, HËu ph¸t)

QuÕ Cinnamomum cassia (QuÕ TQ, QuÕ ®¬n)

C©y gç nhì

C©y gç lín

C©y gç nhì

Vá nh½n, mµu n©u nh¹t

Vá mµu x¸m tro, nøt däc

Vá th êng nøt vÈy vu«ng

Toµn th©n chøa tinh dÇu th¬m

Toµn th©n chøa tinh dÇu th¬m Cµnh non vu«ng c¹nh, mµu lôc nh¹t phñ l«ng n©u ®en sím rông

Toµn th©n chøa tinh dÇu th¬m Cµnh non mµu xanh nh½n, cµnh giµ n©u vµng, nøt däc

Cµnh non mµu xanh lôc, h¬i vu«ng c¹nh ë chç ®Ýnh l¸

VÈy chåi Ýt xÕp lîp

Chåi nhiÒu vÈy xÕp lîp

VÈy chåi Ýt xÕp lîp

L¸ ®¬n, mäc gÇn ®èi

L¸ ®¬n, mäc c¸ch

L¸ ®¬n mäc gÇn ®èi Ýt khi mäc c¸ch

hình tr¸i

PhiÕn l¸ dÇy xoan thu«n

PhiÕn l¸ hình trøng tr¸i xoan hay tr¸i xoan dµi

PhiÕn l¸ hình trøng hoÆc tr¸i xoan

Cinnamomum cassia

Cinnamomum camphora

Cinnamomum iners

ĐÇu vµ ®u«i l¸ nhän dÇn

MÐp nguyªn

ĐÇu nhän dÇn, ®u«i nªm réng hoÆc gÇn trßn MÐp nguyªn L¸ cã 3 g©n gÇn gèc

N¸ch g©n kh«ng cã tuyÕn

Cuèng l¸ dµi 1cm, nh½n

L¸ cã 3 g©n gèc Hai mÆt l¸ nh½n bãng N¸ch g©n kh«ng cã tuyÕn Cuèng l¸ dµi 1,5cm, th«, phñ l«ng n©u ®en Hoa tù xim viªn chuú ë n¸ch l¸ hoÆc ®Çu cµnh

ĐÇu cã mòi nhän dµi, ®u«i nªm réng MÐp th êng gîn sãng G©n l¸ hình l«ng chim MÆt sau l¸ phñ phÊn tr¾ng Hai mÆt l¸ nh½n N¸ch g©n l¸ cã tuyÕn Cuèng l¸ m¶nh, dµi gÇn b»ng 2/3 phiÕn l¸, nh½n Hoa tù xim viªn chuú ë n¸ch l¸

Hoa tù xim viªn chuú ë n¸ch l¸

Hoa Qu¶ h¹ch hình trô hay tr¸i xoan dµi, dµi 1-1,5cm

Hoa Qu¶ h¹ch hình tr¸i xoan dµi, khi chÝn mµu tÝm hång ĐÕ hoa t¹o thµnh ®Êu hình chËu bäc mét phÇn qu¶

ĐÕ hình chËu bäc mét phÇn qu¶

Hoa Qu¶ h¹ch hình cÇu khi chÝn mµu ®en ĐÕ mËp hình cèc, phÇn trªn xoÌ réng hình ®Üa n©ng qu¶

C¸c loµi ®¹i ®iÖn trong c¸c chi cßn l¹i Cµ lå Caryodaphnopsis tonkinensis

C©y gç nhá hoÆc c©y bôi

C©y gç nhì

C©y gç nhá

Th©n th êng xanh ®en Vá kh«ng nøt

Gèc cã b¹nh vÌ Vá dÇy mµu x¸m n©u, thÞt vá phít hång

Th©n trßn th¼ng, thon ®Òu Vá kh«ng nøt, rßn, cã mïi th¬m nhÑ, líp vá trong nhít

Cµnh nh½n xanh

Cµnh non xanh lôc nhiÒu nèt sÇn nhá mµu n©u nh¹t

Cµnh mäc gÇn ®èi, cµnh non xanh lôc gÇn vu«ng c¹nh, r¶i r¸c c¸c ®èm n©u

L¸ ®¬n, mäc c¸ch

L¸ ®¬n, mäc gÇn ®èi

L¸ ®¬n, mäc c¸ch

Hình tr¸i xoan dµi

Hình tr¸i xoan dµi hoÆc ngän gi¸o dµi

Hình trøng hoÆc tr¸i xoan ngän gi¸o

Nanh chuét Cryptocarya lenticelata (Mß l¸ nhá) Mµng tang Litsea cubeba (MÇn tang)

Litsea cubeba Cryptocarya lenticelata

ĐÇu nhän dÇn, ®u«i nªm réng

ĐÇu, cã mòi nhän, ®u«i nhän dÇn

ĐÇu cã mòi låi ng¾n, ®u«i nhän dÇn

Hai mÆt ®Òu nh½n

PhiÕn l¸ rßn, mÆt trªn xanh bãng

MÐp l¸ nguyªn

L¸ mÒm tr¾ng, l ng l¸ phít tr¾ng. L¸ non cã mïi chanh MÐp l¸ nguyªn hoÆc h¬i gîn sãng

G©n l¸ hình m¹ng l íi l«ng chim

G©n bªn 4-6 ®«i, g©n nhá hình m¹ng l íi trong suèt

3 g©n gèc, hai g©n bªn kÐo dµi tíi giµ nöa phiÕn l¸. Cuèng l¸ cã r·nh nhá

Hoa tù t¸n phøc t¹p

Cuèng hoa tù m¶nh ng¾n

Hoa tù xim viªn chuú ë ®Çu cµnh hay n¸ch l¸ Cuèng th êng phñ l«ng ng¾n mµu gØs¾t

Hoa tù xim viªn chuú ë n¸ch l¸ Cuèng hoa phñ l«ng mang l¸ b¾c ng¾n

Hoa

Caryodaphnopsis tonkinensis

Litsea cubeba Cryptocarya lenticelata

P6 hình gi¶i

Hoa ®ùc cã 3 vßng A quay ra ngoµi

A 9 xÕp thµnh 3 vßng phñ l«ng mµu hung vµng NhÞcã 2 tuyÕn ë gèc

A9 vßng 3 ngo¹i h íng, vßng 1-2 néi h íng Gèc cã tuyÕn

Bao phÊn 4 « më b»ng n¾p Bao phÊn 4 «, cã mét vßng

Bao phÊn 2 « më b»ng n¾p

tho¸i ho¸

Nhuþ ng¾n ®Çu nhuþ xÎ ®«i

ĐÇu nhuþ xÎ 2-3

Qu¶ hình tr¸i xoan khi chÝn mµu tÝm ®en

Qu¶ h¹ch hình cÇu, mäng n íc, mµu xanh lôc xen ®èm tr¾ng

Qu¶ h¹ch hình tr¸i xoan dµi, gièng nh nanh chuét, trªn qu¶ nhiÒu khÝa däc

Đ êng kÝnh 4-7mm ĐÕ kh«ng râ

Đ êng kÝnh qu¶ >5 cm ĐÕ qu¶ kh«ng râ

Đ êng kÝnh  0,5 cm ĐÕ bao kÝn qu¶

Caryodaphnopsis tonkinensis

Bé Håi – Illicales

ĐÆc ®iÓm chung cña hä Illiciaceae

C©y gç nhá th êng xanh, toµn th©n chøa tinh dÇu th¬m. Chåi th êng nhiÒu vÈy xÕp lîp bao bäc. L¸ ®¬n, mÐp nguyªn, mäc c¸ch th êng tËp trung ë ®Çu cµnh. PhiÕn l¸ dÇy, kh«ng râ g©n. Kh«ng cã l¸ kÌm. Hoa tù ®¬n lÎ hay mäc côm 2-3 hoa ë n¸ch l¸. Hoa , l ìng tÝnh, M3. P 9-15 xÕp thµnh  vßng, mçi vßng 3. A , chØnhÞth« vµ ng¾n (A 4-41). G 6-15: 6-15: 1. L¸ no·n rêi xÕp vßng trªn ®Õ hoa ph¼ng. Qu¶ ®¹i kÐp, d¹ng hình sao nhiÒu c¸nh. Hä cã 1 chi, 42 loµi ph©n bè Đ«ng Nam ¸ vµ Đ«ng Nam Mü. ViÖt Nam cã 1 chi, 13 loµi.

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Illiciaceae

Mét sè loµi th êng gÆp trong hä (Hä chØcã 1 chi Illicium vµ 13 loµi)

Håi (Illicium verum) cã chøa nhiÒu tinh dÇu (chñ yÕu ë h¹t) dïng lµm thuèc cã vÞcay, ngät, mïi th¬m, kÝch thÝch tiªu ho¸, gi¶m ®au s¸t trïng . . . Håi hoa vµng (I. macranthum) cã hoa vµng, qu¶ nhiÒu ®¹i (12- 14 ®¹i). Håi hoa nhá (I. micranthum) gåm 7-8 ®¹i nhá. Håi ®éc (I. religiosum), Håi nói (I. griffithii) cã 10-13 ®¹i, lµ c¸c loµi cã qu¶ ®éc ®èi víi ng êi. (Ph©n biÖt b»ng mïi, håi ®éc kh«ng cã mïi th¬m) Ngoµi ra cßn gÆp mét sè loµi Håi kh¸c nh : I. fargersii (10-12 tsai; I. ®¹i); I. majus (14-15 ®¹i); I. petelotii (7 ®¹i); I. peninsulase (12-13 ®¹i).

Håi - Illicium verum

C©y gç nhá. Vá n©u nh¹t, nøt vÈy máng. Toµn th©n chøa tinh dÇu th¬m. T¸n hình th¸p, ph©n cµnh thÊp, cµnh nhá mµu xanh th êng tËp trung tõng ®o¹n trªn th©n. L¸ ®¬n, mäc c¸ch. Kh«ng cã l¸ kÌm. TËp trung gÇn ®Çu cµnh. PhiÕn l¸ hình trøng ng îc hoÆc tr¸i xoan dµi. ĐÇu nhän gÊp, ®u«i nªm dµi, dÇy vµ gißn. G©n l¸ mê. Cuèng l¸ dµi 1cm.

Illicium verum

Hoa , l ìng tÝnh, M3.

Mäc lÎ ë n¸ch l¸ Ýt khi mäc côm 2-3.

K 2-3 mµu lôc, mÐp h¬i hång.

C 6-9 mµu hång hoÆc tÝm hång.

A , chØA ng¾n. Trung ®íi dÇy hình tam gi¸c.

G 6-8: 6-8: 1 (th êng 8 chiÕc xÕp vßng trªn ®Õ hoa ph¼ng).

Qu¶ ®¹i kÐp to¶ hình sao, cuèng qu¶ dµi 3-5cm.

H¹t hình tr¸i xoan h¬i dÑt, vá h¹t cøng n©u bãng.

Khi ®¹i chÝn më ra vµ nøt theo 1 kÏ däc.

Bé Sau sau Hamamelidales

ViÖt Nam cã 3 hä ®¹i diÖn lµ:

- Hä Hång quang - Hamamelidaceae - Hä Tiªu huyÒn - Platanaceae - Hä Sau sau - Altingiaceae

ĐÆc ®iÓm chung cña hä Altingiaceae

C©y gç lín. Trong th©n th êng cã èng tiÕt nhùa th¬m, chåi nhiÒu v¶y. L¸ ®¬n nguyªn hay l¸ xÎ thïy ch©n vÞt, mÐp l¸ cã răng c a. L¸ mäc c¸ch, cã l¸ kÌm. Hoa tù hình cÇu, chïm, b«ng hoÆc b«ng ®u«i sãc. Hoa ®¬n tÝnh, th êng lµ ®¬n tÝnh cïng gèc. Hoa ®ùc Po, A 4-5. Hoa c¸i th êng Co. G 2:2:1 (BÇu trung). Qu¶ phøc hình cÇu gåm nhiÒu qu¶ nang nhá chÎ «, vá ho¸ gç. H¹t nhá, th êng cã c¸nh. ThÕ giíi cã 2 chi, 12 loµi. ViÖt Nam cã 2 chi vµ 8-9 loµi.

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Altingiaceae

Trong hä cã 2 chi lµ: Altingia vµ Liquidambar

- Chi Liquidambar cã loµi Sau sau (L. formosana) ph©n bè t ¬ng ®èi phæ biÕn.

- Chi Altingia cã mét sè loµi ®¹i diªn nh : T« h¹p ®iÖn biªn (A. siamensis tªn cò lµ: A.takhtajanii) T« h¹p trung hoa (A. chinensis).

T« h¹p ®iÖn biªn Altingia siamensis

Sau sau Liquidambar formosana (Cæ yÕm – T¸u hËu)

C©y gç lín C©y gç lín

Vá mµu x¸m tro, nøt däc, nhùa th¬m. Cµnh nh¸nh nhiÒu khóc khuûu Vá mµu x¸m hång, nh½n, khi giµ bong m¶ng, nhùa th¬m

L¸ ®¬n xÎ 3 thuú L¸ ®¬n nguyªn

L¸ hình trøng trßn L¸ hình tr¸i xoan hoÆc trøng ng îc

ĐÇu cã mòi nhän dµi Đu«i l¸ hình tim ĐÇu l¸ cã mòi nhän dµi h¬i cong Đu«i l¸ tï

MÐp l¸ cã răng c a MÐp l¸ cã răng c a trßn

Cuèng l¸ dµi 4-9cm mµu hång nh¹t Cuèng l¸ dµi 2-3cm

G©n l¸ 3 g©n gèc G©n l¸ l«ng chim næi râ ë mÆt sau

L¸ kÌm sím rông

L¸ kÌm hình sîi, sím rông L¸ non, l¸ trªn cµnh chåi xÎ 5 thuú

Liquidambar formosana Altingia siamensis

Hoa Hoa

H H o o a a Po A4 Po A

K4-5 K4-5

2: 2:1

2 vßi nhuþ dµi

Qu¶ phøc hình cÇu, ĐK 0.5-2 cm C¸c qu¶ ®¬n lµ qu¶ nang Qu¶ phøc hình cÇu, ĐK 2,5-4cm. C¸c qu¶ ®¬n lµ qu¶ nang

Vßi nhuþ, ®µi, l¸ b¾c sèng dai trªn qu¶, ë d¹ng gai

H¹t mµu x¸m ®en, dÑp, ®Ønh cã c¸nh máng hình trøng ng îc

H H t t o o ù ù a a 2: 2:  h h 2 vßi nhuþ dµi t t ì ì ù ù n n h h h h Vßi nhuþ sèng dai ì ì b c n n « Ç H¹t cã c¸nh ë ®Ønh h h n u g c c

Bé Gai Urticales

ĐÆc ®iÓm chung cña bé - C©y th©n gç, hay th©n th¶o. - Trong th©n th êng cã èng tiÕt nhùa. - L¸ ®¬n, mäc c¸ch, th êng cã l¸ kÌm. - Hoa nhá l ìng tÝnh, ®¬n tÝnh, ®¬n ®éc hay häp thµnh

côm xim.

- Thô phÊn nhê giã, ®«i khi nhê c«n trïng. - K4-6. - Co. - A4-6 mäc ®èi víi K. - G 2:1:1 th êng cã 2 vá. - Qu¶ bÕ, qu¶ h¹ch, cã khi tô l¹i thµnh qu¶ phøc.

C¸c loµi ®¹i diÖn trong Betulaceae

- Chi Alnus: Tèng qu¸ sñ (A. nepanlensis) th êng gÆp ë Sa Pa.

- Chi Betula: C¸ng lß (B. alnoides) Ph©n bè nhiÒu ë Hoµng Liªn S¬n.

- Chi Carpinus: Duyªn l«ng (C. pubescens) th êng gÆp ë rõng th a cña Sa Pa, Răng kÐp (C. viminea)

C¸ng lß Betula alnoides Tèng qu¸ sñ Alnus nepalensis

C©y gç nhì C©y gç nhì rông l¸

Th©n trßn th¼ng Th©n th¼ng

Vá dÇy mµy n©u ®en, nøt vÈy vu«ng, líp vá trong mµu x¸m nh¹t

Vá mµu n©u ®á, khi giµ vá bong vÈy hoÆc bong m¶ng, ®Ïo vá cã mïi th¬m

Cµnh nhá rñ, lóc non phñ l«ng

Ph©n cµnh cao, cµnh non th êng cã c¹nh phñ l«ng vµng sau nh¹t

L¸ hình tr¸i xoan hoÆc hình trøng

L¸ hình trøng dµi hoÆc trøng tr¸i xoan ĐÇu nhän dÇn, ®u«i gÇn trßn

ĐÇu l¸ nhän gÊp, ®u«i nªm réng hoÆc gÇn trßn

MÐp l¸ cã răng c a kÐp, ®Ønh răng nhän h íng vÒ phÝa ®Çu l¸ MÐp nguyªn hoÆc cã răng c a nhá, th a

Betula alnoides Alnus nepalensis

G©n bªn 10-15 ®«i gÇn song song G©n bªn 6-15 ®«i

Ven g©n l¸, n¸ch g©n l¸ ë mÆt sau cã l«ng. Vß l¸ th¬m MÆt sau l¸ th êng cã phÊn tr¾ng, ven g©n l¸ phñ l«ng mÒm

Hoa ®ùc cã K4 A2 Hoa ®ùc cã K4, A4

Hoa tù c¸i hình b«ng ®u«i sãc, th êng tËp trung tõng côm 2-4 b«ng Hoa tù c¸i d¹ng hình nãn dµi 1,5- 2cm

Hoa c¸i mäc côm 2-3 hoa ë n¸ch l¸ b¾c. L¸ b¾c xÎ 3 thuú, 2 thuú bªn ng¾n, ®Ønh trßn h¬i chÕch Hoa c¸i mäc thµnh côm 2 hoa ë n¸ch 1 l¸ b¾c. L¸ b¾c gîn sãng hoÆc xÎ 5 thïy n«ng

Côm qu¶ hình tr¸i xoan

Qu¶ kiªn h¬i bÑt cã c¸nh hÑp vµ máng ë 2 bªn l¸

L¸ b¾c ho¸ gç, mçi l¸ b¾c mang 2-3 qu¶ kiªn L¸ b¾c trªn qu¶ ho¸ gç, qu¶ kiªn mang 2 c¸nh nhá

Bé ChÌ Theales

ĐÆc ®iÓm chung cña bé - C©y th©n gç, ®«i khi d©y leo gç hoÆc th©n th¶o. - L¸ th êng lµ l¸ ®¬n mäc c¸ch, Ýt khi ®èi. - G©n l¸ hình m¹ng l íi l«ng chim. - Hoa th êng l ìng tÝnh phÇn lín lµ hoa  Ýt khi

®èi xøng hai bªn.

- Bao hoa xo¾n vßng M5. - K, C th êng rêi, K th êng sèng dai cïng qu¶. - A  rêi hoÆc cã khi chØA dÝnh nhau bao phÊn 2 «. - G (Ýt khi lµ trung hoÆc h¹)  l¸ no·n rêi hoÆc gåm

2-  l¸ no·n hîp.

C¸c hä ®¹i diÖn trong bé ChÌ Theales

Hä DÇu Dipterocarpaceae Hä ChÌ Theaceae Hä Măng côt Clusiaceae Hä Ban Hypericaceae

C©y gç, c©y bôi

Trong th©n l¸ cã nhiÒu tananh

C©y gç nhá, th©n th¶o, c©y bôi Th©n th êng cã nhùa vµng Cµnh ®«i khi ë d¹ng gai

C©y gç lín, th©n trßn th¼ng Trong th©n cã nhùa dÇu L¸ non, cµnh non phñ l«ng hình sao hay vÈy nhá l¸

L¸ ®¬n Mäc c¸ch Cã l¸ kÌm MÐp nguyªn C©y gç nhì hay nhá Th©n chøa nhiÒu nhùa vµng Ph©n cµnh ngang, cã chåi Èn ë ®«i cuèng ®Çu cµnh L¸ ®¬n Mäc ®èi Kh«ng cã l¸ kÌm MÐp l¸ nguyªn L¸ ®¬n Mäc ®èi Kh«ng cã l¸ kÌm MÐp nguyªn

phiÕn

G©n cÊp 2 th êng song song L¸ ®¬n Mäc c¸ch Kh«ng cã l¸ kÌm MÐp nguyªn hay mÐp cã răng c a G©n cÊp 2 th êng hîp mÐp L¸ th êng cã vÞ chua

Trªn l¸ th êng cã ®iÓm dÇu trong suèt

Dipterocarpaceae

Theaceae Clusiaceae Hypericaceae

Hoa tù b«ng hoÆc chïm Hoa ®¬n lÎ hay thµnh côm Hoa ®¬n lÎ, hoÆc xim viªn chïy Hoa mäc lÎ hay thµnh xim, chïm

Hoa M5 Hoa  Hoa ( , ) Hoa M5

xÕp

K5 lîp xÕp th êng sèng dai trªn qu¶ C5 K5-7 lîp xÕp th êng sèng dai trªn qu¶ C5 xÕp lîp.

A , rêi hay hîp ë gèc

A th êng hîp thµnh 3-5 bã ë gèc K5, rêi (hîp gèc) K ph¸t triÓn thµnh c¸nh qu¶ C5 rêi hoÆc hîp ë gèc, xÕp xo¾n A, ®íi trung kÐo dµi, kh«ng cã triÒn hoa K2-6, lîp hoÆc ®èi nhau, sèng dai trªn qu¶ lîp xÕp C2-6, hoÆc xÕp vÆn A rêi hoÆc thµnh 1 ®Õn nhiÒu bã

G 3 : 3 : 2

G 2-5 : 2-5 : 2-  G1- 15:1- 15:1-  G 3-5 : 3-5 :  Qu¶ nang hay qu¶ mËp. Đ«i khi h¹t cã c¸nh

Qu¶ h¹ch, qu¶ mËp qu¶ hoÆc nang, cã khi cã ¸o h¹t ph¸t triÓn hay nang Qu¶ mËp, ë lo¹i qu¶ th êng nang h¹t cã c¸nh Qu¶ kiªn, cã 2-5 h¹t, 1 c¸nh. ph«i cã kh«ng nhò

Dipterocarpaceae

Theaceae Clusiaceae Hypericaceae

Hä cã 15 chi, 580 loµi. Ph©n bè NhiÖt ®íi Hä cã 35 chi, 800 loµi. Ph©n bè NhiÖt ®íi.

Hä cã 20 chi, trªn 200 loµi Ph©n bè nhiÖt ®íi vµ ¸ nhiÖt ®íi. Gåm 10 chi, 300 loµi Ph©n bè réng ë c¸c n íc «n ®íi.

ViÖt Nam cã 6 chi, 44 loµi. ViÖt Nam cã 9 chi, 98 loµi. ViÖt Nam cã 6 chi, 60 loµi

ViÖt Nam cã 2 chi, kho¶ng 10 loµi.

C¸c taxon ®¹i diÖn trong hä Dipterocarpaceae

* C¸c chi ®¹i diÖn

Anisoptera Chi Vªn vªn

Vatica Chi T¸u

Hopea Chi Sao

Parashorea Chi Chß chØ

Diptero- carpus Chi DÇu

Shorea Chi CÈm liªn

L¸ kÌm nhá kh«ng bao chåi sím rông

L¸ kÌm lín bao chåi khi rông ®Ó l¹i sÑo quanh cµnh

Hoa tù chïm Ýt hoa

Hoa tù b«ng viªn chuú

Hoa tù chïm

Hoa tù b«ng 1 bªn

Hoa tù chïm hoÆc b«ng 1 bªn

A > 20

A < = 15

A > 20

A < = 15

Trung ®íi ng¾n

Trung ®íi hình mòi dïi

Anisoptera

Vatica

Hopea

Shorea

Parashorea

Diptero- carpus

K rêi

K hîp èng bäc qu¶ èng K kh«ng dÝnh liÒn qu¶

K hîp èng bäc qu¶ èng K dÝnh mét phÇn qu¶

K th êng kh«ng dÝnh liÒn qu¶

K th êng kh«ng dÝnh liÒn qu¶ Th êng 2 c¸nh K ph¸t triÓn thµnh c¸nh qu¶, 3 c¸nh nhá

K th êng kh«ng dÝnh liÒn qu¶ 3 c¸nh K ph¸t triÓn thµnh c¸nh qu¶, 2 c¸nh nhá

2 c¸nh K ph¸t triÓn thµnh c¸nh qu¶, 3 c¸nh teo nhá

Th êng 2 c¸nh K ph¸t triÓn thµnh c¸nh qu¶, 3 c¸nh nhá

3 hoÆc 5 c¸nh K ph¸t triÓn thµnh c¸nh qu¶, 2 c¸nh nhá

Gèc c¸nh hÑp dÇn

Gèc c¸nh më réng bao qu¶

C¸nh cã nhiÒu g©n song song

Mçi c¸nh cã 3-5 g©n song song

C¸nh cã nhiÒu g©n song song

Mçi c¸nh cã 3-5 g©n song song

Chi Dipterocarpus

Chß n©u D. retusus (D. tonkinensis) DÇu trµ beng D. obtusifolius (D. vestitus) DÇu song nµng D. dyeri (DÇu n íc) DÇu r¸i D. alatus (DÇu con g¸i)

C©y gç lín Gç lín, rông l¸ Gç lín C©y gç lín

x¸m n©u,

Vá x¸m tr¾ng, nhiÒu lç bìto Vá th©n mµu n©u x¸m, nøt däc s©u Vá bong m¶ng nhá.

Vá ngoµi mµu x¸m, bong thµnh những vÈy nhá

Cµnh non th êng th« phñ l«ng Cµnh non th êng th« phñ l«ng Cµnh non th êng th« phñ l«ng Cµnh non th êng th« phñ l«ng

trøng trøng

L¸ hình tr¸i xoan hay trøng thu«n L¸ hình hay gÇn trßn L¸ hình tr¸i xoan L¸ hình trøng hay tr¸i xoan thu«n

MÐp l¸ gîn sãng L¸ dai

PhiÕn l¸ dÇy, dai cøng MÐp l¸ lóc non gîn sãng

Hai mÆt nh½n

MÆt d íi l¸ phñ l«ng

cã chÝnh G©n nhiÒu l«ng cøng bÞÐp hình sao phñ d íi MÆt l«ng mµu vµng r¬m

D. alatus D. retusus D. obtusifolius D. dyeri

G©n bªn 15-20 ®«i, gÊp nÕp G©n bªn 12-13 ®«i G©n bªn 25-27 ®«i song song G©n bªn 15-20 ®«i song song

L¸ kÌm dµi 7- 12cm, sím rông

L¸ kÌm dµi 8- 12cm, hình trøng mµu ®á L¸ kÌm dµi 15- 20cm, mµu ®á nh¹t L¸ kÌm lín dµi 5 – 10 cm, hình bóp mµu ®á

Hoa tù chïm Hoa tù b«ng Hoa tù chïm Hoa tù chïm

K hîp èng kh«ng c¹nh K hîp èng kh«ng c¹nh K hîp èng cã 5 c¹nh K hîp èng cã 5 c¹nh

Qu¶ hình trøng hay hình cÇu Qu¶ hình cÇu h¬i bÑt Qu¶ to, èng ®µi bao bäc Qu¶ hình cÇu cã c¹nh

Hai c¸nh qu¶ lín dai 18-20cm, cã 3 g©n næi râ Hai c¸nh lín dµi 20-23cm, réng 3- 4cm Hai c¸nh ®µi ph¸t triÓn dµi 11-15cm, mµu ®á

Hai c¸nh lín hình cã thu«n m¸c l«ng hình sao r¶i r¸c

Chi Shorea

CÈm liªn Shorea siamensis

SÕn mñ (Cµ ®oong) Shorea roxburghii

C©y gç rông l¸ Th©n th¼ng th êng cã b¹nh nhá

C©y gç lín, rông l¸, t¸n hình cÇu Th©n th¼ng hình trô

Vá ngoµi x¸m ®en, sÇn sïi, nøt däc s©u, thÞt mµu n©u ®á nh¹t

Vá dÇy 2-2,5cm, mµu x¸m ®en, nøt däc s©u, thÞt mµu vµng n©u

L¸ hình trøng tr¸i xoan ĐÇu tï hay h¬i nhän Đu«i hình tim

L¸ hình tr¸i xoan ĐÇu nhän hay lâm Đu«i hình tim hay gÇn trßn

L¸ nh½n hai mÆt Hoa tù chïm, dµi 8-10cm ë n¸ch những l¸ ®· rông

MÆt d íi l¸ cã l«ng phñ Hoa tù chïm, dµi 7-9cm, ra hoa sau khi c©y rông hÕt l¸

Hoa to, C mµu vµng, cã mïi th¬m

Hoa nhá, C mµu tr¾ng

Qu¶ hình trøng cã 5 c¸nh, 3 c¸nh lín dµi 7,5-8cm

Qu¶ hình trøng cã 3 c¸nh lín dµi 8,5cm, 2 c¸nh nhá dµi 4cm

Chi Vatica

T¸u mËt (T¸u ruèi, T¸u l¸ nhá) V. odorata Symington var. tonkinensis

T¸u muèi V. odorata ssp. brevipetiolata

C©y gç lín, th©n trßn th¼ng

Vá mµu tr¾ng sï xì, thÞt vá mµu tr¾ng L¸ hình tr¸i xoan

Vá mµu x¸m nh¹t, thÞt vµng nh¹t cã nhiÒu x¬ vµ nhùa dÇu th¬m L¸ hình trøng ng îc

MÆt d íi cã nhiÒu l«ng hình sao vµ vÈy nhá tr¾ng nh muèi G©n bªn 19 ®«i

L¸ h¬i r¸p gièng l¸ ruèi MÆt trªn xanh thÉm h¬n G©n bªn 4-8 ®«i, næi râ ë 2 mÆt

Hoa tù chïm VC ë n¸ch l¸

Hoa tù chïm VC ë ®Çu cµnh

MÆt ngoµi C phñ l«ng, K vÓnh lªn MÆt ngoµi C phñ l«ng, K côp xuèng

ĐÇu nhuþ nguyªn hoÆc xÎ kh«ng râ ĐÇu nhuþ xÎ 3 thuú hình tam gi¸c

Qu¶ hình cÇu 2 c¸nh lín vµ 3 c¸nh nhá C¸nh cã 10-11 g©n song song

Qu¶ hình cÇu cã l«ng, vßi tån t¹i 2 c¸nh lín, 3 c¸nh nhá. C¸nh cã 4 – 5 g©n song song

C¸c chi cßn l¹i Anisoptera Parashorea Hopea

Vªn vªn Anisoptera costata Chß chØ (M¹y kho) Parashorea chinensis Sao ®en Hopea odorata

C©y gç lín C©y gç lín C©y gç lín

Vá nh½n khi vÒ giµ cã r·nh s©u

Vá h¬i nøt däc, khi giµ bong m¶ng, thÞt vá th¬m nhÑ, cã nhùa mµu vµng Vá nøt däc s©u sï xì, thÞt vá cã nhiÒu dÇu mµu vµng, th¬m

L¸ hình tr¸i xoan dµi L¸ hình tr¸i xoan L¸ hình tr¸i xoan thu«n

MÆt d íi cã nhiÒu l«ng nhá hình sao sím rông Hai mÆt cã l«ng hình sao MÆt trªn nh½n, mÆt d íi cã l«ng hình sao

L¸ kh«ng cã tuyÕn L¸ kh«ng cã tuyÕn

L¸ cã tuyÕn ë n¸ch c¸c g©n cÊp 2 mÆt d íi

L¸ kÌm nhá hình ngän gi¸o L¸ kÌm hình trøng mµu lôc, dµi 2cm, sím rông L¸ kÌm hình sîi sím rông

Hoa tù chïm Hoa tù b«ng Hoa tù b«ng viªn chuú

Anisoptera costata Parashorea chinensis Hopea odorata

Qu¶ gÇn hình cÇu, mµu n©u, ĐK 1cm 2 c¸nh lín dµi 12cm Trªn c¸nh qu¶ cã 3 g©n song song Qu¶ hình trøng cã mòi nhän. 2 l¸ b¾c sèng dai 3 c¸nh to, 2 c¸nh nhá Trªn c¸nh qu¶ cã nhiÒu g©n song song Qu¶ nhá, hình trøng, ĐK 7-8cm 2 c¸nh ph¸t triÓn Cã 7-9 g©n song song th êng lµ 9

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Theaceae

ChÌ Camellia sinensis

Vèi thuèc Schima wallichii (Kh¶o cµi Xµ cµi Thï lô) Vèi thuèc răng c a Schima superba (TrÝn, Chß xãt)

C©y bôi hay c©y nhá C©y gç lín C©y gç nhì

Vá xï xìnøt däc

Vá th êng nh½n vµ cã c¸c ®¸m loang mµu tr¾ng Vá nøt däc sau bong m¶ng, líp vá trong nhiÒu sîi cøng ãng ¸nh

Cµnh nhiÒu xoÌ réng, cµnh nhá phñ l«ng mÒm Chåi phñ l«ng b¹c. Cµnh non nhiÒu nèt sÇn Cµnh non vµ chåi th êng phñ l«ng mµu vµng nh¹t

L¸ hình tr¸i xoan hoÆc trøng tr¸i xoan L¸ hình tr¸i xoan hoÆc trøng tr¸i xoan L¸ hình tr¸i xoan hoÆc tr¸i xoan thu«n

MÐp l¸ nguyªn

MÐp l¸ cã răng c a. G©n bªn th êng hîp mÐp MÐp l¸ cã răng c a tï, ®«i khi lÉn mÐp nguyªn

L¸ dµy rßn nh½n bãng L¸ dµy cøng, nh½n

MÆt sau phñ l«ng vµ phÊn tr¾ng

Camellia sinensis Schima superba Schima wallichii

Hoa mäc lÎ Hoa mäc lÎ Hoa mäc lÎ

K 5, sèng dai cïng qu¶ K 5 rêi, mÐp cã l«ng t¬ K 5, mÆt ngoµi phñ l«ng

C 5-7 mµu tr¾ng C 5 mµu tr¾ng C 5 mµu tr¾ng

A  A  A 

G 3-5: 3-5: 3-5 G 5: 5: 2-5 G 5: 5: 2-3

Qu¶ nang hình cÇu Vá qu¶ ho¸ gç cøng Qu¶ nang hình cÇu bÑt Vá ho¸ gç cøng Qu¶ nang hình cÇu bÑt Vá ho¸ gç cøng

Khi kh« nøt 3 – 5 m¶nh Khi kh« nøt 5 m¶nh Khi kh« nøt 5 m¶nh

ĐK qu¶ 2-3 cm Cuèng qu¶ dµi 3,5-6cm

Cuèng qu¶ th«, dµi 1,3- 2cm

H¹t gÇn trßn, mµu n©u, ® êng kÝnh 1-1,6cm H¹t hình thËn dÑt, cã c¸nh máng H¹t hình thËn dÑt dµi 8 mm, cã c¸nh máng

Bé ThÞEbenales

ĐÆc ®iÓm chung cña bé - C©y gç, bôi. - L¸ ®¬n mäc c¸ch, th êng kh«ng cã l¸

kÌm, mÐp l¸ th êng nguyªn.

- Hoa th êng  l ìng tÝnh Ýt khi ®¬n tÝnh. - K hîp, th êng 4 – 5 sèng dai cïng qu¶. - C hîp, th êng 4 – 5. - A = 2C hoÆc , dÝnh víi èng C. - G 1-5 : 2 -  : 1- . - Qu¶ thÞt hay qu¶ h¹ch, nang.

C¸c hä ®¹i diÖn trong bé Ebenales

Hä Dung Hä ThÞ Symplocaceae Ebenaceae C©y nhì hay nhá C©y gç, c©y bôi

Vá th êng ®en. Chåi cã v¶y bäc. ®¬n, mäc L¸ c¸ch, kh«ng cã l¸ kÌm MÐp nguyªn

Hä SÕn Sapotaceae C©y gç lín ®Õn nhá th êng Th©n nhiÒu nhùa tr¾ng. L¸ ®¬n mäc c¸ch, cã hoÆc kh«ng cã l¸ kÌm MÐp nguyªn

HT xim hoÆc lÎ lÎ,

Hoa mäc hoÆc côm Ýt hoa

Hä Bå ®Ò Styracaceae C©y gç nhì hay nhá, rông l¸ Th©n th êng cã nhùa th¬m ®¬n, mäc L¸ c¸ch, kh«ng cã l¸ kÌm. MÐp nguyªn hay cã răng c a Hoa tù chïm viªn chuú hoÆc côm

Hoa  . M 4-5 L¸ khi kh« cã mµu xanh vµng ®¬n, mäc L¸ c¸ch, kh«ng cã l¸ kÌm MÐp nguyªn hay cã răng c a HT chïm, b«ng hoÆc lÎ, gçc mçi hoa cã 3 l¸ b¾c lµm thµnh K phô Hoa  . M 4-5 Hoa  . M 4-5

3-6 hîp K hîp xÎ 4-5

K 4-5 hîp hình chu«ng K hîp xÎ 2-5 răng Hoa  th êng M 4-5 K th êng lµ 4

Hä Bå ®Ò Styracaceae

Hä Dung Symplocaceae

Hä ThÞ Ebenaceae

Hä SÕn Sapotaceae

C hîp xÎ 4-5

C hîp xÎ 4-5 xÕp lîp C 3-6 hîp th êng lµ 4

A rêi hoÆc hîp bã ®Ýnh trªn C. A4-16, xÕp 1-2 vßng mäc ®èi C.

, 1-5:1-5:2-4 G 3- :3- :1

th êng lµ G 4:8:1

cã Qu¶ h¹ch. K sèng dai trªn ®Ønh qu¶ Qu¶ mËp, h¹ch, K sèng dai trªn qu¶

A=2C ®Ýnh trªn èng C. G 3-5:3-5:1-  hoÆc bÇu phÝa trªn1 «, d íi 5 « Qu¶ nang. K sèng dai trªn qu¶. H¹t th êng c¸nh C hîp xÎ 4-8 th êng cã vÈy phô A4-8 dÝnh trªn C vµ mäc ®èi víi C. G 2-5:2- :1 Vßi nhuþ sèng dai Qu¶ mËp, nang H¹t dÑt, cã sÑo dµi, chøa nhiÒu dÇu

Hä cã 12 chi, trªn 180 loµi ViÖt Nam cã 3 chi, 7 loµi Hä cã 1 chi, kho¶ng 300 loµi VN cã 1 chi, 50 loµi Hä cã 3 chi, kho¶ng 500 loµi VN cã 2 chi, trªn 50 loµi Hä cã trªn 35 chi, trªn 600 loµi VN cã 15 chi, kho¶ng 40 loµi

Loµi ®¹i diÖn trong hä Styracaceae

Bå ®Ò Styrax tonkinensis

C©y nhì, ph©n cµnh cao, th©n th¼ng. Vá x¸m tr¾ng th êng cã vÕt r¹n däc. VÕt vá ®Ïo tr¾ng tiÕt nhùa th¬m. Cµnh ngang th a, tËp trung gÇn ngän. L¸ hình tr¸i xoan trßn, ®Çu cã mòi låi ng¾n, ®u«i gÇn trßn. MÆt trªn xanh lôc, mÆt d íi tr¾ng b¹c, c¸c g©n l¸ ®Òu lâm ë mÆt trªn. MÐp l¸ ®«i khi cã răng c a. Hoa tù chïm viªn chuú. K hình èng cã 5 răng. C 5 mµu tr¾ng, xÕp lîp phñ nhiÒu l«ng. A10 cao b»ng 2/3 trµng, ®Ýnh trªn trµng. Qu¶ hình tr¸i xoan gÇn trßn khi chÝn phñ l«ng hình sao. K sèng dai bäc mét phÇn qu¶. Khi chÝn kh« qu¶ chÝn nøt lµm 3 m¶nh. Qu¶ cã 1 h¹t hình trøng cã vá cøng.

C¸c taxon ®¹i diÖn trong hä Sapotaceae

SÕn mËt (SÕn) Madhuca pasquieri

M¾c niÔng (Cuèng sữa) Eberhardtia tonkinensis

C©y gç nhì, th©n trßn th¼ng Vá n©u vµng cã nhiÒu nèt sÇn lín Cµnh non phñ l«ng mÞn mµu gØs¾t L¸ hình tr¸i xoan hay trøng ng îc MÆt sau phñ l«ng n©u vµng Cuèng l¸ th« dµi 2 cm G©n bªn 16-18 ®«i gÇn song song Hoa mäc lÎ hoÆc 3-4 hoa ë n¸ch l¸ K 5, phÝa ngoµi phñ l«ng n©u vµng C hîp gèc xÎ 5 thuú mµu tr¾ng, ®Ønh mçi thïy xÎ 3. C cã cùa nhá A 5, cã nhÞlÐp G 5:5:1. BÇu nh½n Qu¶ nang, nøt thµnh 5 m¶nh

C©y gç lín, th©n th¼ng Vá mµu n©u ®á, nøt vÈy vu«ng nhá Cµnh non th êng nh½n L¸ hình trøng ng îc L¸ non vµ l¸ tr íc khi rông mµu ®á Cuèng l¸ thon dµi 4-7 cm G©n bªn nhiÒu mê, song song Hoa mäc lÎ hoÆc 2-3 hoa ë n¸ch l¸ K 4 xÕp ®èi chữthËp C hîp gèc xÎ 6-14 thïy mµu tr¾ng C kh«ng cã cùa A18-24, kh«ng cã nhÞlÐp G 6-12:6-12:1. BÇu phñ l«ng Qu¶ mËp hình trøng trßn, dµi 2-3cm, ®µi bäc gèc qu¶, vßi nhôy sèng dai H¹t dÑt cã sÑo dµi H¹t dÑt, mµu n©u, nh½n bãng

Bé B«ng Malvales

ĐÆc ®iÓm chung cña bé - PhÇn lín lµ c©y gç Ýt khi cã th©n th¶o. - Vá cã nhiÒu sîi dai, líp vá s¸t gç th êng cã nhiÒu

nhùa nhít.

- L«ng trªn c©y cña bé th êng lµ ®a bµo ph©n nh¸nh. - L¸ ®¬n hoÆc kÐp ch©n vÞt, mäc c¸ch, cã l¸ kÌm. - Hoa th êng  l ìng tÝnh M5. - K5 th êng hîp, C5 th êng rêi. - A , chØA th êng dÝnh l¹i víi nhau Ýt nhiÒu hoÆc t¹o

thµnh bã riªng rÏ.

- G  l¸ no·n hîp, ®Ýnh no·n trung trô. - Qu¶ nang, qu¶ mËp, qu¶ kÝn.

C¸c hä ®¹i diÖn trong bé Malvales

Hä B«ng Malvaceae

Hä B«ng g¹o Bombacaceae

Hä Tr«m Sterculiaceae

Hä Đay Tiliaceae

Hä C«m Elaeocarpa- ceae

C©y gç, c©y bôi C©y gç hay c©y

C©y th©n gç

C©y gç, c©y bôi hay th©n th¶o Vá cã nhiÒu sîi, líp vá s¸t gç nhiÒu nhùa dÝnh vµ nhít

Cµnh l¸ non phñ l«ng hình sao, hoÆc vÈy Vá nhiÒu sîi vµ dÝnh

bôi Trong th©n th êng cã nhùa dÝnh vµ nhít Vá th êng nhiÒu sîi dai

Gèc th êng cã rÓ næi, vá máng kh«ng cã sîi dai vµ kh«ng cã nhùa nhít

C©y gç lín, rông l¸ Th©n th¼ng, t¸n th êng thµnh tÇng. C¸c bé phËn trong c©y cã nhiÒu nhùa dÝnh nhít L¸ ®¬n hay l¸ kÐp ch©n vÞt (th êng lµ l¸ kÐp ch©n vÞt)

L¸ ®¬n nguyªn hay cã răng c a Th êng cã 3 g©n gèc

L¸ ®¬n mÐp nguyªn hoÆc cã răng c a L¸ rông th êng mµu ®á

L¸ ®¬n (cã thÓ l¸ kÐp l«ng chim) mÐp l¸ th êng cã răng c a, hoÆc xÎ thuú s©u G©n l¸ th êng d¹ng ch©n vÞt

L¸ ®¬n hay kÐp ch©n vÞt PhiÕn l¸ nguyªn hay xÎ thuú Cuèng th êng phình to ë 2 ®Çu. MÆt sau l¸ th êng b¹c

Malvaceae

Bombacaceae

Sterculiaceae

Tiliaceae

Elaeocarpa- ceae

Hoa ®a d¹ng

HT chïm hay xim viªn chïy

Hoa ®¬n lÎ hay d¹ng HT xim Hoa ,

Hoa ®¬n lÎ hay côm xim th a Hoa ,

HT xim hay ngï viªn chuú Hoa ,

Hoa ,

K 5 xÕp vßng

Hoa , hay K 5 hîp gèc. xÕp vßng

K 3-5, rêi, xÕp vßng hoÆc dÝnh l¹i

K hình chu«ng, mÐp xÎ 3-5 thïy, th êng cã K phô C5 xÕp vÆn

C5 , cã thÓ Co C 5 xÕp lîp,

C 5, th êng ®Ønh xÎ sîi

K hîp hình èng xÎ 5 thuú , th êng cã K phô C5 rêi, xÕp vÆn nhµu trong nô

A  cã cùa hoÆc kh«ng, bao phÊn më lç ë ®Ønh

A  hîp ë gèc thµnh 1 hoÆc nhiÒu bã, bao phÊn dµi

gèc C th êng cã tuyÕn A , rêi hoÆc h¬p gèc, hoÆc hîp bã (10 bã) A vµ G th êng cã cuèng chung

A  chØnhÞ th êng hîp thµnh cét. Bao phÊn ®Ýnh ngoµi quanh cét nhÞ

A , hîp thµnh  bã hoÆc hîp toµn bé. ChØA vµ gèc bÇu th êng hîp thµnh cuèng nhÞ nhuþ

Malvaceae

Bombacaceae

Sterculiaceae

Tiliaceae

Elaeocarpa- ceae

G 2-5:2-5:2

G 2-5:2-5:1-  G 2-5:2-5:2-  G 5 : 2-5, 10 -

12 : 1- 

G 2-  : 2-  : 1- 

Qu¶ h¹ch hoÆc qu¶ nang, nÕu lµ qu¶ nang vá qu¶ cã gai

Qu¶ nang, qu¶ ®¹i kÐp hoÆc qu¶ kh« cã c¸nh

Qu¶ nang, qu¶ h¹ch, qu¶ mäng hoÆc qu¶ kh« kÝn

C 5, Qu¶ nang nøt v¸ch. H¹t th êng cã l«ng do vá h¹t ph¸t triÓn t¹o thµnh

Qu¶ nang nøt v¸ch, vá qu¶ trong cã nhiÒu l«ng dµi H¹t nh½n

Hä cã 10 chi, 450 loµi Ph©n bè nhiÖt ®íi

Hä cã 66 chi,  900 loµi Ph©n bè chñ yÕu nhiÖt ®íi

Hä cã 50 chi,  1000 loµi Ph©n bè tõ «n ®íi ®Õn nhiÖt ®íi

Hä cã 20 chi, trªn 150 loµi Ph©n bè chñ yÕu ë nhiÖt ®íi ch©u Mü

Hä cã 40 chi, 400 loµi Ph©n bè nhiÖt ®íi vµ ¸ nhiÖt ®íi

ViÖt Nam cã 16 chi, 55 loµi

ViÖt Nam cã 2 chi, 40 loµi

ViÖt Nam cã 2 chi, 6 loµi

ViÖt Nam cã 20 chi, 80 loµi

ViÖt Nam cã 13 chi, 50 loµi

C¸c taxon ®¹i diÖn trong hä Bombacaceae

G¹o (Méc miªn, B«ng g¹o) Gossampinus malabarica

B«ng gßn Ceiba pentandra

C©y gç nhì Th©n th¼ng, trßn, gèc cã b¹nh vÌ Vá nh½n mµu xanh lôc

Cµnh ngang mäc vßng, khi non cã gai

L¸ kÐp ch©n vÞt, cã 5-9 l¸ chÐt L¸ chÐt hình tr¸i xoan dµi

C©y gç lín Th©n trßn th¼ng, gèc cã b¹nh vÌ Vá mµu tro, phÝa gèc th©n hoÆc cµnh lín th êng cã gai Cµnh th êng mäc vßng tËp trung tõng ®o¹n trªn th©n L¸ kÐp ch©n vÞt, cã 5-7 l¸ chÐt L¸ chÐt hình tr¸i xoan MÐp nguyªn. L¸ chÐt ë giữa lín nhÊt MÐp l¸ nguyªn hoÆc cã răng c a nhá Cuèng l¸ chÐt dµi 1,5-3cm Cuèng l¸ kÐp dµi 17cm Hoa to, mäc lÎ phÝa gÇn ®Çu cµnh, hoa në tr íc khi ra l¸ K hîp gèc, xÎ 5 thïy, dµy C 5 ®á, 5 c¸nh xÕp vÆn

Cuèng l¸ chÐt ng¾n 3-4mm Cuèng l¸ kÐp dµi 7-14cm Hoa mäc lÎ hoÆc tËp trung 3-4 hoa ë n¸ch l¸ K hîp gèc dµy, xÎ 5 thïy C 5 tr¾ng hoÆc phít hång, phÝa ngoµi phñ l«ng ¸nh b¹c

Gossampinus malabarica

Ceiba pentandra

NhÞhîp gèc, phÝa trªn chia 5 bã, mçi bã mang 2-3 bao phÊn cuén vµo nhau G 5:5: 

A , chØ nhÞhîp thµnh èng chia lµm 6 bã, 1 bã ë giữa, 5 bã xung quanh. G 5:5:  Qu¶ nang, vá ho¸ gç máng, nøt v¸ch Qu¶ nang hình tr¸i xoan dµi, thâng,

PhÝa trong vá qu¶ cã nhiÒu l«ng tr¾ng H¹t hình trøng nh½n bãng mµu lôc PhÝa trong vá qu¶ cã nhiÒu l«ng tr¾ng H¹t trßn, vá nh½n

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Sterculiaceae

C¸c loµi ®¹i diÖn trong c¸c chi cßn l¹i

V«i cui (Cui biÓn) Heritiera littoralis

Huûnh Tarrietia cochinchinensis

¦ ¬i (H ¬ng ®µo) Scaphium lychnophorum

C©y gç lín Th©n th¼ng gèc cã b¹nh vÌ lín, vá nhiÒu nhùa C©y gç nhì Th©n th¼ng Vá nhiÒu x¬ sîi C©y gç nhá hoÆc nhì Th©n th¼ng Vá x¸m n©u, kh«ng nøt

L¸ mäc c¸ch

L¸ kÐp ch©n vÞt 3-7 l¸ chÐt L¸ mäc c¸ch th êng tËp trung gÇn ®Çu cµnh

L¸ chÐt hình trøng ng îc L¸ cã nhiÒu d¹ng ĐÇu l¸ cã mòi nhän ®u«i nªm Đu«i l¸ hình khiªn hoÆc hình tim L¸ hình tr¸i xoan ĐÇu nhän dÇn, ®u«i gÇn trßn

MÆt trªn nh½n, mÆt d íi phñ v¶y b¹c ãng ¸nh HÖ g©n ch©n vÞt, phiÕn l¸ th êng xÎ 3-5 thïy s©u PhiÕn l¸ dµy cøng, mÆt d íi phñ nhiÒu v¶y b¹c

kÐp dµi 8- Cuèng l¸ dµi 10-25cm

Cuèng l¸ 20cm Cuèng l¸ phình to ë 2 ®Çu, dµi 0,8-2cm

Heritiera littoralis

Scaphium lychnophorum

Hoa

HT d¹ng côm xim VC, phñ v¶y ãng ¸nh, K hình chu«ng Co, A 4-5 G 4-5:4-5:1 Qu¶ kÝn hình tr¸i xoan, dµi 3-5cm, vá qu¶ ho¸ gç, cã c¸nh hÑp

Tarrietia cochinchinensis Hoa tù xim viªn chuú Hoa K hình chu«ng cã 5 răng K hình èng cã 4-5 răng Co, A 10 G 3-5:3-5:1 Qu¶ kÐp c¸c qu¶ ®¬n lµ qu¶ kÝn cã c¸nh, c¸nh dµi 6-8cm, réng 1,5-3cm, chøa 1 h¹t

Co G 4-5:4-5:1 Qu¶ ®¹i kÐp, gåm 4-5 ®¹i, vá máng. Mçi ®¹i 1 h¹t. Vá h¹t n©u nhăn nheo

Bé ThÇu dÇu - Euphorbiales

ĐÆc ®iÓm chung cña hä Euphorbiaceae

- C©y th©n gç, c©y bôi hoÆc c©y th©n cá. - Th©n th êng cã nhùa tr¾ng hoÆc n íc nhÇy. - L¸ ®¬n hoÆc l¸ kÐp 3 l¸ chÐt, mäc c¸ch, cã l¸ kÌm. - Đu«i l¸ vµ ®Ønh cuèng l¸ th êng cã tuyÕn. - Hoa tù b«ng ®u«i sãc, Ýt khi lµ xim hoÆc chïm. - Hoa , ®¬n tÝnh, ®«i khi l ìng tÝnh hoÆc t¹p tÝnh. - K 2-5 c¸nh, C 5 c¸nh, ®«i khi Co. - A 1 - . - G 3:3:1-2. Vßi nhôy 1-3. - Qu¶ nang nøt thµnh 3 m¶nh hoÆc theo mÉu 3, tr íc khi nøt

qu¶ th êng ë d¹ng qu¶ h¹ch hay qu¶ mäng.

- Hä cã kho¶ng 300 chi, trªn 8000 loµi. - Ph©n bè réng trªn thÕ giíi. - ViÖt Nam cã 75 chi, 325 loµi.

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä phô Crotonoideae

C¸c loµi ®¹i diÖn trong chi Vernicia vµ Aleurites

Lai Aleurrites moluccana

TrÈu ba h¹t Vernicia montana (TrÈu ta, TrÈu l¸ xÎ, TrÈu ba h¹t)

TrÈu năm h¹t Vernicia fordii (TrÈu tung, TrÈu l¸ nguyªn)

C©y gç nhá, rông l¸ C©y gç nhá, rông l¸ C©y gç nhì, th êng xanh

Th©n trßn th¼ng Vá nh½n Th©n ®¬n trôc th¼ng Vá khi giµ nøt däc

L¸ ®¬n, hình trøng L¸ ®¬n hình trøng

PhiÕn l¸ nguyªn hoÆc ®«i khi xÎ thïy

PhiÕn l¸ nguyªn hoÆc ®«i khi xÎ 3 thïy n«ng L¸ th êng tËp chung ë ®Çu cµnh

Th©n ®¬n trôc th¼ng Vá nh½n Nhùa ë d¹ng n íc trong Nhùa ë d¹ng n íc trong Nhùa ë d¹ng n íc trong L¸ ®¬n, hình trøng L¸ c©y con, cµnh chåi xÎ 4-5 thïy L¸ c©y tr ëng thµnh nhá h¬n, nguyªn hoÆc xÎ 3 thïy N¸ch thïy cã tuyÕn N¸ch thïy cã tuyÕn

N¸ch thïy kh«ng cã tuyÕn

Vernicia montana

Vernicia fordii

Aleurrites moluccana

Cã 5-7 g©n gèc

Cã 5-7 g©n gèc Cuèng l¸ th«, dµi  phiÕn Cuèng l¸ dµi 6-12cm

Cã 5-7 g©n gèc Cuèng l¸ dµi 7-10cm ĐØnh cã 2 tuyÕn hình èc ĐØnh cuèng cã 2 tuyÕn trßn, dÑt, mµu tÝm hång

, ®«i khi

ĐØnh cã 2 tuyÕn trßn dÑt mµu hång hoÆc Hoa HT hình ngï ë ®Çu cµnh Hoa ®ùc cã cuèng m¶nh HT xim viªn chïy hoÆc ngï ë ®Çu cµnh

K hîp gèc chia 2-3 thuú K hîp gèc chia 2-3 răng C 5-9 rêi mµu tr¾ng A 8-20 G 3:3:1 Qu¶ hình cÇu, h¬i cã mói, ® êng kÝnh 4-5cm, chÝn mµu n©u ®en, tù nøt

Hoa Hoa tù ®ùc hình xim-ngï ë ®Çu cµnh. HT c¸i d¹ng chïm b«ng th a hoa K 5 C 5 mµu tr¾ng A8-20 G 3:3:1 Qu¶ hình cÇu, ® êng kÝnh 4,5-5cm, h¬i nhän ë ®Ønh. Vá qu¶ ho¸ gç, cã 3 ® êng gê däc qu¶ Mçi qu¶ cã 3 h¹t C 5 hình d¶i A15-20 G 2:2:1 Qu¶ hình cÇu, ® êng kÝnh 5cm, 2«, mçi « 1 h¹t. H¹t hình trøng, khi kh« mµu ®en, vá nhăn nheo

Loµi ®¹i diÖn cho c¸c chi cßn l¹i

V¹ng trøng Endospermun chinense

Cao su Hevea brasiliensis

C©y gç lín, th©n th¼ng trßn C©y gç nhì, th©n th¼ng trßn

Vá mµu x¸m tro VÕt vá ®Ïo ch¶y nhiÒu nhùa tr¾ng, nhùa ®µn håi cao L¸ kÐp 3 l¸ chÐt L¸ chÐt hình tr¸i xoan hoÆc trøng ng îc

Vá r¹n däc, cã vÕt vßng ngang quanh th©n, líp vá ngoµi cïng kh« mñn, líp trong xèp nhiÒu n íc L¸ ®¬n L¸ trªn c©y nhá hoÆc cµnh chåi th êng hình tim, ë c©y tr ëng thµnh gÇn trßn vµ nhá h¬n

L¸ cã 3-5 g©n gèc Cuèng l¸ dµi 10-15cm G©n MLLC g©n bªn 12-14 ®«i gÇn // Cuèng l¸ dµi 5-11cm

ĐØnh cuèng th êng cã 3 tuyÕn trßn

Đu«i l¸ ë mÆt d íi ë 2 bªn ®Ønh cuèng, ®Ønh mét sè g©n bªn th êng cã tuyÕn trßn næi râ

Endospermun chinense

Hevea brasiliensis

Hoa Hoa

Hoa tù hình chïm hay b«ng Hoa tù hình xim viªn chïy ë n¸ch l¸

Hoa ®ùc Co

Hoa ®ùc th êng tËp trung ë n¸ch l¸ b¾c

A10, chØnhÞhîp thµnh 1 cét

K 3-4, Co A6-10 ®Ýnh trªn trô ng¾n

Hoa c¸i Co

Hoa c¸i mäc lÎ ë n¸ch l¸ b¾c K 4-5 xÕp liÒn, Co

G 2-3:2-3:1 G 3:3:1 bÇu cã 3 mói râ

Qu¶ mËp hình cÇu, ® êng kÝnh 1- 1,5cm, phñ l«ng mµu hung vµng

Qu¶ nang hình cÇu cã mói trßn, ĐK 6cm H¹t hình tr¸i xoan, khi chÝn mµu n©u nhiÒu ®èm tr¾ng

Bé TrÇm - Thymelaeales ĐÆc ®iÓm chung cña hä Thymelaeaceae - C©y gç, c©y bôi. - Vá dÔ bãc, nhiÒu sîi. - L¸ ®¬n, mÐp nguyªn, mäc c¸ch Ýt khi ®èi, kh«ng cã l¸ kÌm. - Hoa tù hình cÇu, hình b«ng hay t¸n. Hoa , l ìng tÝnh. - K hîp èng, mÐp cã 4-6 răng. - Co hay C ë d¹ng v¶y nhá ®Ýnh trªn èng K. - A = K hoÆc 2K, ®«i khi gi¶m cßn 2 nhÞ. - G 1-2:1-2:1. - Qu¶ mäng, qu¶ h¹ch hay qu¶ nang, K th êng sèng dai. - Hä cã 40 chi, 500 loµi ph©n bè nhiÖt ®íi vµ «n ®íi. - ViÖt Nam cã 7 chi, 15 loµi.

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Thymelaeaceae

TrÇm h ¬ng Aquilaria crassna

Dã Rhamnoneuron balansae

C©y gç nhì, th©n th¼ng C©y gç nhá hoÆc c©y bôi

Vá mµu n©u x¸m, nøt däc lăn tăn Ph©n cµnh ®«i kh«ng c©n ®èi Vá mµu n©u vµng nhiÒu sîi, dÔ bãc Cµnh nhiÒu, ph©n cµnh ®«i kh«ng c©n

L¸ mäc c¸ch hình tr¸i xoan dµi L¸ ®¬n mäc c¸ch, hình tr¸i xoan dµi

ĐÇu cã mòi låi ng¾n, ®u«i nªm réng ĐÇu nhän dÇn, ®u«i gÇn trßn MÐp nguyªn MÆt trªn xanh bãng, mÆt d íi xanh nh¹t, phñ l«ng mÞn x¸m tr¾ng, h¬i ãng ¸nh PhiÕn l¸ dai, khã xÐ ngang MÐp nguyªn MÆt trªn nh½n, mÆt d íi phñ nhiÒu l«ng b¹c n»m r¹p. C¸c l¸ phÝa ®Çu cµnh nhá h¬n c¸c l¸ th«ng th êng

G©n bªn 12-24 ®«i h¬i chÕch, næi râ 2 mÆt. G©n bªn 15-18 ®«i gÇn song song næi râ ë c¶ 2 mÆt

Cuèng l¸  1cm cã l«ng vµ cã r·nh ë mÆt trªn Cuèng l¸ rÊt ng¾n 5mm, cã r·nh s©u ë phÝa trªn

Aquilaria crassna

Rhamnoneuron balansae

Hoa nhá hîp thµnh hoa tù t¸n ë n¸ch l¸

Hoa tù xim t¸n hoÆc t¸n kÐp ë ®Çu cµnh, mçi t¸n 3-4 hoa n»m trong mét bao chung do 2 l¸ b¾c lµm thµnh

K hình chu«ng cã 5 c¸nh, c¶ hai mÆt phñ l«ng mÞn vµ ng¾n K hình èng, thãt 2 ®Çu, cã 4 răng nhá ë ®Ønh, mµu tr¾ng phít tÝm

C 10 ë d¹ng v¶y nhá Co

A 8, chØnhÞng¾n ®Ýnh trªn èng K A  xÕp 2 vßng ®Ýnh trªn èng K

G 2:2:1 G1:1:1

Qu¶ kh« kh«ng nøt, cã ®µi bao kÝn

Qu¶ nang hình trøng h¬i bÑt, khi kh« tù nøt thµnh 2 m¶nh, K sèng dai cïng qu¶

H¹t hình trøng ng îc cã cùa dµi H¹t mµu n©u

Bé Đ©u - Fabales

ĐÆc ®iÓm chung cña bé - Th©n ®a d¹ng. - L¸ th êng lµ l¸ kÐp l«ng chim mäc c¸ch. - Cã l¸ kÌm. - RÔ cã nèt sÇn. - Hoa l ìng tÝnh th êng M4-5. - K hîp gèc, C rêi. - A th êng 10. - G 1:1:1- . - Qu¶ ®Ëu hoÆc ®Ëu biÕn th¸i khi chÝn kh«ng tù vì.

C¸c hä ®¹i diÖn trong bé Fabales

Hä ĐËu Fabaceae

Hä Trinh nữ Mimosaceae

Hä Vang Caesalpiniaceae

C©y gç lín ®Õn c©y bôi hoÆc d©y leo. L¸ KLC 2 lÇn, th êng ñ rò khi bÞkÝch thÝch Cuèng l¸ cã tuyÕn Hoa tù hình cÇu hoÆc b«ng. Hoa  K 4-5 c¸nh hîp gèc C©y gç ®Õn c©y bôi, c©y th©n cá hoÆc d©y leo. L¸ kÐp l«ng chim 1 lÇn hay 2 lÇn Cuèng l¸ Ýt khi cã tuyÕn Hoa tù hình chïm, b«ng VC hoÆc ngï. Hoa K hîp gèc, xÎ 4-5 thïy

C 4-5 c¸nh XÕp vßng A >10 rêi C 5,4,3,1,0 cã mµu s¾c. XÕp lîp thìa A <= 10

C©y gç, c©y bôi, cá hay d©y leo. L¸ KLC 1lÇn hay kÐp 3 l¸ chÐt, Ýt khi l¸ ®¬n Cuèng l¸ Ýt khi cã tuyÕn Hoa tù xim VC hoÆc ngï. Hoa K hîp gèc xÎ 4-5 răng hoÆc 2 m«i hoÆc bÑ mo C 4-5 Ýt h¬n hoÆc Co. XÕp lîp cê A10. Rêi hoÆc hîp thµnh 2 bã. (9+1), (5+5) Qu¶ ®Ëu nøt hoÆc kh«ng

Qu¶ ®Ëu, ®«i khi biÕn th¸i H¹t th êng cã d©y rèn dµi Qu¶ ®Ëu, ®«i khi kh«ng tù nøt H¹t th êng cã d©y rèn lín vµ cøng nh sõng. Qu¶ ®«i khi biÕn th¸i thµnh qu¶ kÝn cã c¸nh

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Mimosaceae

Chi Acacia

Keo l¸ trµm Acacia auriculiformis

Keo tai t îng Acacia mangium

C©y gç nhá ®Õn nhì. Vá nøt däc. C©y d íi 1 tuæi cã l¸ KLC 2 lÇn. C©y tr ëng thµnh l¸ ®¬n

ĐÇu cã mòi låi tï, ®u«i men cuèng L¸ dµi 14-25cm, réng 6-9cm PhiÕn l¸ dÇy, 2 mÆt xanh ®Ëm L¸ cã 4 g©n däc song song næi râ vµ chôm l¹i ë ®Çu vµ ®u«i l¸. Hoa tù b«ng mäc ë n¸ch l¸, M4 Hoa mµu tr¾ng vµng K4, C4, A  Qu¶ ®Ëu, xo¾n. H¹t hình tr¸i xoan h¬i dÑt, mµu ®en.

C©y gç nhì. Vá nøt däc s©u C©y d íi 1 tuæi cã l¸ KLC 2 lÇn. C©y tr ëng thµnh l¸ ®¬n L¸ hình tr¸i xoan dµi hoÆc ngän gi¸o L¸ hình trøng ĐÇu tï, ®u«i men cuèng L¸ dµi 10-16cm, réng 1,5-3cm PhiÕn l¸ dÇy nh½n, xanh bãng L¸ cã 3-5 g©n däc gÇn // chôm l¹i phÝa ®u«i l¸, g©n cÊp 2 // Hoa tù b«ng mäc ë n¸ch l¸, M4 Hoa mµu vµng ®Ëm K4, C4, A  Qu¶ ®Ëu xo¾n. H¹t trßn vµ dÑt khi kh« mµu n©u bãng, d©y rèn dµi cuèn quanh h¹t

C¸c chi cßn l¹i

CÈm xe Xylia xylocarpa Keo dËu Leucaena leucocephala B¶n xe Albizia lucida

C©y gç nhá Cµnh m¶nh, dµi vµ ph©n nhiÒu nh¸nh. C©y gç nhì Th©n trßn th¼ng, cµnh khóc khuûu. C©y gç lín Th©n trßn th¼ng, cã b¹nh vÌ lín

Vá mµu n©u vµng, nhiÒu nèt sÇn trßn mµu tr¾ng. L¸ kÐp l«ng chim 2 lÇn Cã 4-8 ®«i cuèng cÊp 2 Vá x¸m, cã nhiÒu vÕt s¹n ngang L¸ kÐp l«ng chim 2 lÇn Cã 1 ®«i cuèng cÊp 2 Vá nøt däc, sau bong m¶ng, líp vá trong ®á L¸ kÐp l«ng chim 2 lÇn Cã 1 ®«i cuèng cÊp 2

Cã 10-15 ®«i LC/CC2 Cã 1-2 ®«i LC/CC2 Cã 2-6 ®«i LC/CC2

Cuèng cÊp 1 cã tuyÕn trßn dÑt h¬i lâm Cuèng cÊp 1 cã tuyÕn trßn næi hình cèc Gèc mçi ®«i cuèng l¸ chÐt cã 1 tuyÕn nhá

L¸ chÐt kh«ng cuèng LC cã cuèng LC cã cuèng

LC ®Òu vµ th êng h¬i lÖch PhiÕn l¸ c©n ®èi, ®«i l¸ chÐt phÝa trªn lín nhÊt PhiÕn l¸ c©n ®«i, ®«i l¸ chÐt phÝa trªn lín nhÊt

Leucaena leucocephala Albizia lucida Xylia xylocarpa

HT hình ®Çu, gåm 6-10 hoa, tËp trung thµnh ngï ë ®Çu cµnh. M5 HT hình cÇu, mäc lÎ ë n¸ch l¸. M5

Hoa tù hình cÇu mäc lÎ, hoÆc 2-3 côm ë n¸ch l¸ gÇn ®Çu cµnh, M5 K hình chu«ng cã 5 răng K hình chu«ng cã 5 răng K5 hîp

C 5 rêi nhau, tr¾ng A10, dµi = 3C G 1: 1 : 15-20 A10-12, dµi =C G 1: 1 : 6-10 C 5dµi = 3K, mµu tr¾ng. C hîp gèc mµu vµng A10-12. G 1: 1 : 

Qu¶ ®Ëu dÑt, hình d¶i Qu¶ ®Ëu, th¼ng, máng

Dµi trªn 20cm. Réng 1-2cm Dµi 10-20cm Réng 2,5-3cm Qu¶ ®Ëu ho¸ gç, hình l ìi liÒm Dµi 10-15cm Réng 5cm.

Khi chÝn mµu x¸m n©u H¹t trßn dÑt mµu n©u. Khi chÝn mµu n©u vµng H¹t dÑt mµu n©u nh¹t

Khi chÝn tù nøt. H¹t 6-10, dÑt, hình tr¸i xoan, dµi 2cm, réng 1,2cm.

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Caesalpiniaceae

Nhãm C5, A10

Muång ®en Cassia siamea

Lim xanh Erythrophloeum fordii

Lim xÑt Peltophorum tonkinense

Bå kÕt Gleditschia australis

C©y gç nhì C©y gç lín C©y gç nhì C©y gç nhì

Vá nh½n ®«i khi r¹n däc cã vÕt th©n.

Vá cã nhiÒu nèt sÇn mµu n©u nh¹t, sau bong m¶ng hoÆc vÈy lín nh½n Trªn Vá cµnh vµ th©n th êng cã nhiÒu gai ph©n nh¸nh Vá khi non nh½n cã nhiÒu ® êng vßng quanh th©n khi giµ bong vÈy

L¸ KLC 1 lÇn L¸ KLC 2 lÇn L¸ KLC 2 lÇn L¸ KLC 1-2 lÇn

Gåm 11-16 ®«i l¸ chÐt. 9-13 l¸ l¸

Cã 3-4 ®«i CC2 Cã chÐt/CC2 Cã 5-12 ®«i CC2 l¸ Cã 5-15 ®«i chÐt/CC2 Cã 2-4 ®«i CC2 Cã 5-10 ®«i chÐt/CC2

LC mäc ®èi

CC2 mäc ®èi LC mäc c¸ch CC2 mäc ®èi LC mäc ®èi CC2 mäc ®èi LC mäc c¸ch

Cassia siamea

Erythrophloeum fordii

Peltophorum tonkinense

Gleditschia australis

tr¸i

L¸ chÐt hình tr¸i xoan thu«n LC hình trøng tr¸i xoan LC hình xoan thu«n L¸ chÐt hình chữ nhËt lÖch

4,5-6cm,

Dµi 4-6cm, réng 15-25mm Dµi réng 3-3,5cm Dµi 1-2cm, réng 0,5-1cm Dµi 2-5cm, réng 1-2,5cm

G©n bªn mê, mÐp nguyªn

G©n giữa h¬i nh« ra ë ®Çu l¸, mÐp nguyªn G©n næi râ ë c¶ 2 mÆt, mÐp cã răng c a trßn.

Hoa tù ngï G©n l¸ næi râ ë c¶ hai mÆt, mÐp nguyªn Hoa tù chïm kÐp Hoa tù chïm VC Hoa tù chïm

Hoa Hoa Hoa Hoa hoÆc

K5 hîp K5 hîp gèc K5 hîp

K hình èng, mÐp cã 3-5 thïy

C 5 vµng t ¬i C 5 mµu vµng C 5 tr¾ng C5 xanh vµng

A 10 cã 3 A lÐp A 10 A 10, hoa A 5 A 10

Cassia siamea

Erythrophloeum fordii

Peltophorum tonkinense

Gleditschia australis

Qu¶ ®Ëu hình d¶i, dµi mÐp phñ l«ng chÝn mÞn. Khi mµu n©u ®en. gÇn 10-20 H¹t trßn, dÑt, mµu n©u nh½n bãng. Qu¶ ®Ëu, dÇy lªn ë chç cã h¹t. Khi ®en chÝn mµu kh«ng tù nøt.H¹t hình tr¸i xoan dÑt, cã líp vá gi¶ mµu vµng bao bäc. Qu¶ ®Ëu hình tr¸i xoan thu«n H¹t dÑt mµu n©u ®en, xÕp lîp lªn nhau; vá h¹t cøng, d©y rèn dÇy vµ to gÇn b»ng h¹t.

Qu¶ ®Ëu hình tr¸i xoan dÑt, dµi, mÐp máng thµnh c¸nh, Khi chÝn mµu n©u bãng. Kh«ng tù nøt. H¹t n»m chÐo gãc 45 ®é trong qu¶.

Nhãm C<5, A<10 – Chi Sindora

Gô mËt Sindora siamensis

Gô lau Sindora tonkinensis

C©y gç lín Vá bong vÈy Th©n trßn ®Òu L¸ KLC 1 lÇn ch½n, 3-4 ®«i LC/LK L¸ chÐt hình trøng tr¸i xoan h¬i cong ĐÇu nhän dÇn cã mòi låi ng¾n Hai mÆt l¸ xanh bãng Cã ® êng viÒn râ Hoa tù xim viªn chïy

C©y gç lín Vá bong m¶ng hình chữnhËt Gèc cã b¹nh vÌ thÊp. L¸ KLC 1 lÇn ch½n, 2-3 ®«i LC/LK L¸ chÐt hình tr¸i xoan h¬i vÑo ĐÇu nhän h¬i lâm MÆt d íi phñ l«ng vµng Cã ® êng viÒn mê. Hoa tù hình chïm hoÆc xim VC K 4, phÝa ngoµi cã gai hoÆc l«ng vµng K 4 phÝa ngoµi phñ l«ng, kh«ng gai C 1 nhá, mµu h¬i ®á. A 9 Qu¶ ®Ëu hình gÇn trßn, dÑt, ® êng kÝnh 6cm, phñ nhiÒu gai nhän. H¹t 1- 2 mµu n©u bãng. D©y rèn dÇy cøng. C 1 mµu xanh vµng. A9 Qu¶ ®Ëu hình tr¸i xoan, dÑt, ® êng kÝnh 3-4cm, kh«ng cã gai. H¹t 1-2 mang d©y rèn dµi vµ cøng.

Nhãm C<5, A<10 – C¸c chi ®¹i diÖn cßn l¹i

Vµng anh Saraca dives

Mý Lysidice rhodostegia

Me Tamarindus indica

Cµ te Afzelia xylocarpa

C©y gç nhì Vá nh½n

C©y gç lín Vá sÇn sïi dÇy, nhiÒu ®èm n©u nhá. Ph©n cµnh thÊp, xoÌ réng

Ph©n cµnh thÊp, cµnh th êng gÉy khóc. L¸ KLC 1 lÇn ch½n C©y gç lín Vá lóc nhá nøt vÈy vu«ng, khi giµ bong vÈy. Ph©n cµnh thÊp, xoÌ ®Çu réng cµnh h¬i rñ. L¸ KLC 1 lÇn ch½n L¸ KLC 1 lÇn ch½n C©y gç nhá Vá xï xìnøt däc, vÕt vá ®Ïo mµu n©u ®á. Ph©n cµnh thÊp, cµnh non, l¸ non rñ cã mµu tÝm ®á L¸ KLC 1 lÇn ch½n

Cã 2-6 ®«i LC Cã 10-20 ®«i LC Cã 3-5 ®«i LC Cã 4-6 ®«i LC

L¸ chÐt hình tr¸i xoan dµi h¬i lÖch L¸ chÐt hình tr¸i xoan thu«n L¸ chÐt hình tr¸i xoan L¸ chÐt hình tr¸i xoan thu«n

Saraca dives

Lysidice rhodostegia

Tamarindus indica

Afzelia xylocarpa

cÊp

Cuèng l¸ chÐt kh«ng râ.

Cuèng l¸ bÑt vµ vÆn, gèc cã 2 tuyÕn nhá Hoa tù xim VC K hình chu«ng, xÎ 4 thïy

C 3 mµu tÝm A2 Qu¶ ®Ëu thu«n dµi vµ bÑt, dµi 15cm, réng 3,5- 4cm cã mòi nhän ng¾n Khi chÝn mµu n©u ®en tù nøt. 1 Cuèng hình trô trßn, gèc cuèng phình to Hoa tù ngï Ýt hoa K hình èng xÎ 5 thïy Co A8 Qu¶ ®Ëu kh¸ lín réng dµi 30cm, 5cm, mÐp qu¶ dÇy. H¹t hình bÇu dôc cã vá cøng, dµi 4cm, réng 2,4cm.

Cuèng l¸ chung 10-15cm, cuèng l¸ chÐt 5-7mm. Hoa tù chïm K hình èng xÎ 5. 2 thuú trong lín C 1 cã mãng dµi A7 Qu¶ ®Ëu hình bao kÝnh, Vá qu¶ khi chÝn ho¸ gç cøng H¹t hình trô, vá h¹t cøng mµu ®en, d©y rèn cøng mµu vµng lín nh¹t b»ng 1/2 h¹t. Hoa tù chïm K chu«ng, xÎ 5 thïy C3 mµu ®á A8 cã 5 nhÞlÐp Qu¶ ®Ëu hình trô h¬i dÑt, th¼ng h¬i cong, th êng th¾t l¹i ë nhiÒu ®o¹n. Vá khi chÝn mµu n©u ®en. H¹t 3-10, hình tr¸i xoan h¬i dÑt.

C¸c taxon ®¹i diÖn trong hä Fabaceae

Chi Dalbergia

ĐÆc ®iÓm chung:

- C©y gç nhì t¸n th êng xoÌ réng ph©n cµnh thÊp

- L¸ kÐp l«ng chim 1 lÇn lÎ, l¸ chÐt mäc c¸ch

- Hoa tù ngï hoÆc xim

- K5 xÕp thµnh 2 m«i

- C5 cã mãng

- A10 hîp thµnh 2 bã 9+1

- Qu¶ ®Ëu dÑt cã c¸nh máng

- H¹t hình thËn næi gå trªn qu¶, khi chÝn kh«ng tù nøt

Dalbergia

C¸c loµi ®¹i diÖn

CÈm lai vó: D. mammosa (SĐ VN cÊp V)

CÈm lai bµ rÞa: D. bariaensis (SĐ VN cÊp V)

CÈm lai nam bé: D. cochinchinensis (SĐ VN cÊp V)

CÈm lai ®en: D. nigrescens

Tr¾c trung: D. annamensis (SĐ VN cÊp E)

S a: D. tonkinensis (SĐ VN cÊp V)

Cä khÑt: D. hupeana

S a h¹t trßn: D. balansae

C¸c chi cßn l¹i

Rµng rµng mÝt Ormosia balansae HoÌ Sophora japonica

D¸ng h ¬ng qu¶ to Pterocarpus macrocarpus

C©y gç lín Th©n th¼ng Vá n©u ®en, nøt däc

C©y gç nhì Th©n trßn th¼ng. Vá nh½n, vÕt vá ®Ïo cã mïi s¾n d©y. Cµnh non phñ l«ng vµng nh¹t C©y gç lín Gèc th êng cã b¹nh vÌ. Vá nøt däc sau bong vÈy lín. VÕt vá ®Ïo dÇy, rím nhùa h¬i ®á

L¸ KLC 1 lÇn lÎ 3-5 l¸ chÐt (th êng 3) L¸ KLC 1 lÇn lÎ 7-11 l¸ chÐt L¸ KLC 1 lÇn lÎ 7-17 l¸ chÐt

L¸ chÐt mäc ®èi LC mäc c¸ch, gÇn ®èi L¸ chÐt mäc c¸ch

MÆt trªn xanh bãng, lóc non phñ nhiÒu l«ng.

L¸ kÐp phñ l«ng th a mÒm, sau nh½n L¸ chÐt mÒm máng

MÆt d íi vµ cuèng l¸ chÐt th êng phñ l«ng ng¾n, mÞn mµu vµng nh¹t.

Ormosia balansae Sophora japonica

Pterocarpus macrocarpus

HT chïm VC

HT chïm VC K hình chu«ng cã 5 răng. K hîp xÎ 5 răng

Hoa tù chïm. K hîp hình chu«ng, xÎ 5 thïy. C 5 mµu xanh vµng nh¹t, c¸nh cã mãng. C 5 hoa mµu vµng nh¹t, c¸nh trµng cã mãng

C 5 mµu xanh vµng nh¹t, c¸nh cê gÇn trßn, ®Ønh h¬i lâm, gèc cã mãng G©n trªn C mµu tÝm

A10, hîp gèc. Qu¶ gÇn trßn, dÑt, ® êng kÝnh 4-5cm, th êng chØ cã 1 h¹t. A10, h¬i hîp gèc. Qu¶ ®Ëu hình trµng h¹t, kh«ng nøt, vá mäng n íc.

H¹t n©u ®á, cã d©y rèn dµi. Qu¶ kh«ng tù nøt. H¹t 1-4, hình thËn. Vá h¹t n©u ®en hoÆc n©u ®á.

A10, chØA hîp gèc Qu¶ ®Ëu kh«ng nøt, trßn dÑt, ® êng kÝnh 5-8cm, ®Çu nhôy cong vÒ phÝa cuèng qu¶ Khi chÝn mµu n©u vµng nh¹t. MÐp qu¶ mãng nh c¸nh.

Bé Sim - Myrtales

ĐÆc ®iÓm chung cña bé - L¸ ®¬n mäc ®èi hoÆc gÇn ®èi - Th êng kh«ng cã l¸ kÌm - Hoa th êng l ìng tÝnh, M4-5 - ĐÕ hoa ph¸t triÓn - Bé nhÞ2 vßng - G (trung, h¹) 1- : 1- : 1- - Bé nhuþ l¸ no·n hîp, 1 vßi , 1 ®Çu nhuþ, sè

l¸ no·n = K - Qu¶ ®a d¹ng

C¸c hä ®¹i diÖn trong Bé Myrtales

Hä Sim Myrtaceae Hä Sang lÎ Lythraceae

C©y gç lín ®Õn c©y bôi

C©y gç hay c©y bôi

C©y gç nhá nhì th êng cã rÔ khÝsinh hoÆc rÔ chèng

C©y th©n gç, c©y bôi hoÆc d©y leo, th êng rông l¸

C©y gç hay c©y bôi, vá th êng låi lâm, bong m¶ng loang læ

L¸ ®¬n mäc ®èi L¸ ®¬n mäc ®èi,

L¸ ®¬n mäc ®èi Ýt khi c¸ch

L¸ ®¬n mäc ®èi hoÆc gÇn ®èi

gÇn ®èi, hoÆc c¸ch

Kh«ng cã l¸ kÌm

Cã l¸ kÌm nhá sím rông

Gèc l¸ th êng cã tuyÕn

Cã l¸ kÌm rông ®Ó l¹i seo quanh cµnh L¸ dÇy, mÆt d íi l¸ th êng cã tuyÕn muèi

L¸ kh«ng cã ®iÓm dÇu hay tuyÕn

L¸ th êng cã ®iÓm dÇu trong suèt. G©n bªn hîp mÐp

Hä BÇn Sonneratia - ceae Hä Đ íc Rhizophora - ceae Hä Bµng Combreta - ceae

Myrtaceae Lythraceae

HT xim hoÆc lÎ HT chïm, b«ng

Hoa ®¬n ®éc, HT xim chïm

HT xim hoÆc chïm VC

cÇu hoÆc VC

Rhizophora - ceae Combreta - ceae

hay

Ýt khi,

, M4-5

Ýt khi , M4 cã khi 6-7

K 4-5 hîp hình èng

Hoa  , M4-5 K 4-5 hîp hình chu«ng C 4-8 cã khi Co

Hoa  , M4-5 K4-14 hîp gèc th êng sèng dai C 4-6 nguyªn hoÆc xÎ thuú hoÆc sîi

K hình chu«ng, xÎ 4-5 C 4-5 hoÆc Co C 4-5 rêi xÕp lîp hoÆc hîp t¹o thµnh mò

K 4-8 (16) hîp, th êng cã tuyÕn C rêi = K nhµu cuén l¹i trong nô, cã mãng dµi

A4-8- 

A  hoÆc 2C

A =K hoÆc 2K A 

A 4- 

) 4- : 4 -

(

) 1:1:2-6

) 1-  :1-

G 2-6 : 2-6 :  G (

2-  :1-5: 1

 :  Qu¶ mËp hay qu¶ nang K sèng dai trªn qu¶

Qu¶ kh« hoÆc qu¶ h¹ch Th êng cã mói hoÆc c¸nh

Sonneratia - ceae Mäc lÎ hay HT xim VC

-  Qu¶ nang më lç hoÆc qu¶ mËp K sèng dai tån t¹i cïng qu¶

(  : 2 Qu¶ mËp K sèng dai H¹t n¶y mÇm trªn c©y tr íc khi qu¶ rông

Qu¶ nang nøt v¸ch K sèng dai trªn qu¶ H¹t th êng cã c¸nh

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Rhizophoraceae

Dµ Ceriops tagal Trang Kandelia candel

Đ íc bép Rhizophora mucronata VÑt dï Bruguiera gymnorrhiza

C©y gç nhá

C©y gç nhì hay c©y bôi. C©y gç nhá hoÆc c©y bôi. C©y gç nhì hoÆc nhá

Gèc cã nhiÒu rÔ chèng, hình n¬m Gèc cã nhiÒu rÔ chèng hình n¬m

th êng cã Gèc nhiÒu rÔ chèng nhá Gèc cã b¹nh vÌ nhá rÔ hoÆc chèng.

 bã m¹ch / SÑo

SÑo l¸ rông hình b¸n nguyÖt SÑo l¸ rông gÇn trßn SÑo l¸ rông gÇn trßn SÑo l¸ rông gÇn trßn

1 bã m¹ch / SÑo 3 bã m¹ch / SÑo

L¸ hình tr¸i xoan L¸ hình tr¸i xoan,

L¸ hình tr¸i xoan dµi L¸ hình tr¸i xoan hay trøng ng îc ngän gi¸o

®u«i

ĐÇu gÇn trßn cã mòi låi ĐÇu tï th êng cã vÕt lâm ë ®Ønh ĐÇu trßn h¬i lâm ë ®Ønh ĐÇu vµ nhän dÇn

Ceriops tagal Kandelia candel

Rhizophora mucronata Bruguiera gymnorrhiza

Hoa tù xim

K4 hîp gèc

HT xim K hình èng xÎ 4- 5 thïy HT xim K hình èng, xÎ 5- 6 thuú Hoa mäc lÎ K hình chu«ng, cã 10-14 thïy

C 5-6, xÎ 2 thuú s©u, mçi thuú xÎ 3-4 sîi dµi.

C 4 mµu vµng nh¹t, mÐp nguyªn, hình lßng m¸ng, phñ l«ng rËm

C 5-6, mµu tr¾ng, hình l ìi xÎng, ®Çu ph¼ng cã 3 sîi hình ®Çu ®inh mãng cã tai nhá. C 4-5 máng, mµu tr¾ng, mçi C xÎ 2 thïy n¸ch thïy cã 1 l«ng dµi, ®Ønh cã 3-4 l«ng cøng.

A 8-10, A 8, A10-12, A 20-25,

Qu¶ mËp K sèng trªn qu¶ vµ dai mòi K h íng vÒ phÝa ®Ønh qu¶ Qu¶ mËp dµi 2cm. K sèng dai trªn qu¶ vµ quÆp vÒ phÝa cuèng.

Qu¶ mËp dµi 6- 7cm, K sèng dai trªn qu¶, c¸nh ®µi quÆp phÝa vÒ cuèng. Qu¶ mËp h¬i thãt ë giữa, dµi 1,5- 2,5cm. K sèng dai trªn qu¶, quÆp vÒ phÝa cuèng.

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Combretaceae

Chß xanh Terminalia myriocarpa Chß nhai Anogeissus acuminata Cãc ®á Lumnitzera coccinea

C©y gç lín C©y gç lín C©y gç nhá

Gèc cã b¹nh vÌ lín Vá nøt däc. Gèc cã b¹nh vÌ nhá Vá nøt däc. Vá th êng sÇn sïi, lëm chëm sÑo l¸ rông.

Th êng ph©n nh¸nh ®«i Cµnh m¶nh th êng rñ.

Cµnh nh¸nh khóc khuûu, vu«ng c¹nh L¸ mäc c¸ch L¸ mäc gÇn ®èi L¸ mäc gÇn ®èi

L¸ hình trøng ng îc L¸ hình tr¸i xoan thu«n L¸ hình trøng tr¸i xoan

ĐÇu nhän dÇn, ®u«i nªm réng hoÆc tï MÐp nguyªn ĐÇu trßn cã vÕt lâm ë ®Ønh, ®u«i nªm MÐp nguyªn

ĐÇu cã mòi nhän, ®u«i gÇn trßn hoÆc hình tim MÐp l¸ gîn sãng hoÆc cã răng c a mê G©n bªn 15-25 ®«i L¸ xÕp thµnh mÆt ph¼ng ĐØnh cuèng cã 2 tuyÕn hình cèc. G©n bªn 5-7 ®«i næi râ L¸ xÕp thµnh mÆt ph¼ng Kh«ng tuyÕn, mÆt d íi phñ l«ng t¬ mÒm L¸ kh«ng râ g©n L¸ kh«ng xÕp thµnh mÆt ph¼ng, kh«ng tuyÕn L¸ dÇy mäng n íc

Terminalia myriocarpa Anogeissus acuminata Lumnitzera coccinea

Hoa tù chïm viªn chïy HT hình cÇu ë n¸ch l¸ HT b«ng ë ®Çu cµnh

K hình chu«ng 5 răng mµu tr¾ng hång K hình èng miÖng loe cã 5 răng K hình èng tr¸i xoan, miÖng cã 5 răng

Co Co C 5 hình tr¸i xoan

A 10 A 10 A 7

1:1:2-6 (3) 1:1:2 1:1:5

Qu¶ kh« kÝn, cã 3 c¸nh kh«ng ®Òu Qu¶ kh« kÝn cã 2 c¸nh, c¸nh Qu¶ thÞt, hình tr¸i xoan chøa 1 h¹t.

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Myrtaceae

Chi Eucalyptus

ĐÆc ®iÓm chung:

- C©y gç lín

- Vá th êng bong m¶ng

- PhiÕn l¸ th êng hình ngän gi¸o

- Hoa tù t¸n

- K hîp thµnh èng

- C hîp thµnh mò

- A 

- Qu¶ nang më lç ë ®Ønh

C¸c loµi ®¹i diÖn trong chi Eucalyptus

- B¹ch ®µn tr¾ng: E. camaldulensis

- B¹ch ®µn liÔu: E. exserta

- B¹ch ®µn u r«: E. urophylla

- B¹ch ®µn ®á: E. robusta

- B¹ch ®µn tr¾ng cao s¶n: E. teriticornis

- B¹ch ®µn chanh: E. citriodora

Vá (Møc ®é bong vÈy, Mµu s¾c)

Hoa (Sè l îng hoa trªn t¸n, Hình d¹ng èng K, Hình d¹ng mò

C, Tû lÖ mò C / èng K, Hình th¸i cuèng hoa tù)

Qu¶ (Hình d¹ng qu¶, KÝch th íc qu¶, Mµu s¾c, Sè ® êng nøt,

MÐp qu¶, Hình d¹ng h¹t, Mµu s¾c h¹t)

ĐÆc tÝnh sinh häc vµ sinh th¸i häc

Ph©n bè ®Þa lý

Gi¸ trÞsö dông vµ kh¶ năng kinh doanh b¶o tån

b, C¸c chi cßn l¹i

Trµm Melaleuca leucadendra

Vá tr¾ng cã thÓ bãc thµnh nhiÒu líp máng L¸ mäc c¸ch L¸ hình ngän gi¸o dµi PhiÕn l¸ dÇy, cøng, mµu lôc sÉm chøa nhiÒu TD

HT hình b«ng ®Çu cµnh

K hình trô, cã 5 răng

C 5 tr¾ng hoÆc vµng nh¹t

NhÞ Qu¶ nang, hình trô, ® êng kÝnh 3-4mm, më 3 lç ë ®Ønh

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Lythraceae

C©y gç nhì

C©y gç lín

Vá nh½n Cµnh non th êng vu«ng c¹nh

Vá nøt däc Cµnh trßn

L¸ mäc c¸ch hoÆc gÇn ®èi

Hoa tù xim viªn chïy ë ®Çu cµnh

HT chïm hoÆc xim VC ë ®Çu cµnh

K6 hình chu«ng, cã 12 gê däc næi râ.

K 6 hîp gèc, èng ®µi cã 12 gê däc

C 6 mµu tr¾ng, cã mãng dµi

C 6 mµu tÝm hång, cã mãng dµi

A

Qu¶ nang hình trøng tr¸i xoan dµi vµ ho¸ gç. Khi chÝn nøt 5-6 m¶nh. H¹t dÑt, cã c¸nh máng

Qu¶ nang, hình trøng trßn Khi chÝn vì 6 m¶nh H¹t dÑt cã c¸nh máng

Sang lÎ Lagerstroemia calyculata B»ng lăng n íc Lagerstroemia speciosa

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Sonneratiaceae

L¸ mäc ®èi, hình trøng ng îc

Hoa tù xim viªn chïy ë ®Çu cµnh

Hoa mäc lÎ ë ®Çu cµnh

K 4-7 c¸nh dÇy

K 6 hîp gèc, dÇy

C 4-7 tr¾ng, hình trøng ng îc

C6 mµu tr¾ng, hình d¶i

A

Qu¶ nang kh«, hình cÇu, khi chÝn vá ho¸ gç, nøt 4-8 m¶nh. H¹t nhá, 2 ®Çu cã ®u«i dµi.

Qu¶ mäng hình cÇu, cã ®µi sèng ë gèc vµ vßi nhôy ë ®Ønh. H¹t nhiÒu, hình ®Çu ®inh.

Phay sõng Duabanga sonneratioides BÇn chua Sonneratia caseolaris

Bé Cam - Rutales

ĐÆc ®iÓm chung cña bé - C©y gç hay bôi Ýt khi lµ th©n th¶o. - C¸c bé phËn trong c©y th êng cã m« tiÕt - L¸ th êng lµ l¸ kÐp l«ng chim, mäc c¸ch, phÇn lín

kh«ng cã l¸ kÌm

- Hoa th êng  l ìng tÝnh, M 3-5 - K th êng hîp gèc, C rêi - TriÒn hoa n»m giữa A vµ G - A  tiÕn ho¸ tõ A  rêi tíi A  hîp - G 1- : 1- : 1- ®ang cã xu h íng BÇu th îng

tíi BÇu h¹

- Qu¶ h¹ch, nang . . .

Hä Thanh thÊt Simarubaceae

Hä Xoµi Anacardiaceae

Hä Tr¸m Burseraceae

Hä Cam Rutaceae

Hä Xoan Meliaceae

bôi

Vá th êng cã vÞ ®¾ng vµ h¾c

Cã nhùa s¸p nhùa mñ hoÆc kh«ng

L¸ ®¬n, KLC

KLC 1 lÇn lÎ

L¸ ®¬n, KLC

L¸ ®a d¹ng

KLC 1-3 lÇn

Kh«ng cã l¸ kÌm

Cã hoÆc kh«ng cã l¸ kÌm

Kh«ng cã l¸ kÌm



HT ®a d¹ng

Hoa tù xim hoÆc chïm VC

HT chïm, b«ng, xim VC

HT xim chïm VC

Anacardiaceae

Burseraceae

Simarubaceae

Rutaceae

Meliaceae

K 3-5 rêi, hîp K 3-5 hîp

K 3-5 rêi, hîp

K 3-5 hîp

K 3-5 rêi, hîp

C rêi

C rêi, hîp èng

C rêi

A =C hoÆc 2C

A =C hoÆc 2C A=2C hîp hình

A1-2 vßng(1-) A 1-2 vßng

trô hoÆc cÇu

TriÒn hoa ngoµi nhÞ

TriÒn hoa trong nhÞ

G 2-5:1-5:1

G (1- ):1-5:1 G (3-5):3-5:2

G 2- :2- :  G 2-5:1-5:2- 

Qu¶ h¹ch

Qu¶ h¹ch, qu¶ nang, qu¶ kÝn cã c¸nh

Qu¶ h¹ch, qu¶ nang, qu¶ ®¹i kÐp, qu¶ mËp

Qu¶ h¹ch, qu¶ nang mÒm cã tö y, Qu¶ nang kh« h¹t cã c¸nh

VN cã 20 chi gÇn 60 loµi

VN cã 5 chi trªn 10 loµi

VN cã 8-10 chi trªn 10 loµi

VN cã 25 chi, 100 loµi

VN cã 20 chi, 65 loµi

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Anacardiaceae

S¬n huyÕt Melanorrhoea laccifera S¬n ta Toxicodendron succedanea SÊu Dracontomelum duperreanum Xoan nhõ Choerospondias axillaris

Vá nøt däc. Vá nh½n Vá bong vÈy nhá Vá bong m¶ng

Gèc cã b¹nh vÌ

L¸ ®¬n L¸ KLC 1 lÇn lÎ L¸ KLC 1 lÇn lÎ L¸ KLC 1 lÇn lÎ

trøng

Hình ng îc Cã 9-15 l¸ chÐt. LC mäc gÇn ®èi Cã 11-15 l¸ chÐt LC mäc c¸ch Cã 7-13 l¸ chÐt. LC mäc ®èi

Hai mÆt l¸ nh½n MÆt d íi h¬i b¹c L¸ cã vÞchua MÐp l¸ nguyªn MÐp l¸ nguyªn

MÐp l¸ nguyªn hoÆc cã răng c a

L¸ non h¬i ®á nguyªn MÐp hoÆc cã răng c a th«

Melanorrhoea laccifera Toxicodendron succedanea Dracontomelum duperreanum Choerospondias axillaris

d¹ng ,

Hoa Hoa tù chïm VC ë n¸ch l¸ Hoa HT chïm VC ë n¸ch l¸ Hoa HT chïm VC ë n¸ch l¸

mäc lÎ

C 5 C 5 Hoa HT côm ngï VC Hoa C 5

A 5 TriÒn hoa trong nhÞ G 4-5:1:1 A10 TriÒn hoa ngoµi nhÞ G 5:5:1 C4, hình d¶i, xoÌ réng vµ sèng dai A 30 TriÒn hoa ngoµi nhÞ G (1-) :1:1

Qu¶ hình cÇu bÑt, C sèng dai t¹o thµnh 4 c¸nh qu¶

Qu¶ hình trøng, ®Ønh vÑo, h¬i chÝn mµu vµng, khi kh« ®en A 10 TriÒn hoa trong nhÞ G 5:5:1. Th êng cã 1-2 « bÞlÐp Qu¶ hình cÇu, chÝn mµu vµng, h¹ch h¬i bÑt cã 4 vÕt lâm ë ®Ønh

tr¸i hình Qu¶ xoan, chÝn mµu vµng, cã vÞ chua. H¹ch cøng, dÝnh vá, ®Ønh cã 5 lç

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Burseraceae

Tr¸m tr¾ng Canarium album Tr¸m ®en Canarium tramdenum

Vá bong vÈy Vá bong vÈy

L¸ KLC 1 lÇn lÎ L¸ KLC 1 lÇn lÎ

7-13 LC/LK 9-13 LC/LK

LC mäc ®èi hoÆc gÇn ®èi LC mäc ®èi hoÆc gÇn ®èi

MÆt d íi l¸ chÐt phñ vÈy b¹c

MÐp LC nguyªn MÆt d íi LC nh½n, l¸ th êng dÇy rßn MÐp LC nguyªn

Cã l¸ kÌm Kh«ng cã l¸ kÌm

Canarium album Canarium tramdenum

HT xim VC hoÆc chïm ë n¸ch l¸ HT xim VC ë n¸ch l¸

Hoa Hoa

HT < L¸ kÐp HT > L¸ kÐp

K hîp gèc xÎ 3 thuú

xÎ thuú

K hîp gèc Hoa Hoa nguyªn

A6 G 3-5:3-5:2 A6 G 3-5:3-5:2

Qu¶ h¹ch hình tr¸i xoan chÝn mµu xanh vµng h¹ch hình thoi cã 6 mói, cã gê c¹nh, 2 ®Çu nhän Qu¶ h¹ch hình tr¸i xoan chÝn mµu tÝm ®en, 2 ®Çu gÇn trßn, Gê c¹nh trªn h¹ch nh½n

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Meliaceae

Nhãm nhÞhîp hình trô

Xoan ta Melia azedarach L¸t hoa Chukrasia tabularis QuÕch tÝa Chisocheton chinensis

L¸ kÐp l«ng chim 2-3 lÇn L¸ chÐt mäc ®èi L¸ KLC 1 lÇn lÎ Mang 10-18 l¸ chÐt LC mäc gÇn ®èi

L¸ kÐp l«ng chim ch½n Mang 10-12 ®«i l¸ chÐt LC mäc gÇn ®èi L¸ chÐt hình tr¸i xoan dµi hoÆc tr¸i xoan thu«n L¸ chÐt hình trøng hoÆc trøng tr¸i xoan

L¸ hình tr¸i xoan dµi, lÖch, ®«i khi KLC 2 lÇn gi¶

MÐp l¸ cã răng c a th« MÐp l¸ nguyªn hoÆc cã MÐp l¸ nguyªn

răng c a th«

L¸ nh½n gèc cuèng l¸ phình to, cã hèc lâm ë phÝa trªn

Melia azedarach Chukrasia tabularis Chisocheton chinensis

HT xim VC ë n¸ch l¸ HT xim VC ë ®Çu cµnh HT b«ng VC ë n¸ch l¸

Hoa M 5 Hoa M 5 Hoa M 4

K 5 hîp K 5 hình ®Üa K 4 hîp

C 5 mµu tÝm nh¹t C 5, mµu vµng nh¹t C4 tr¾ng

A 6-10 mÐp xÎ 7-8 thïy

A 10-12 mÐp èng cã 10-12 răng nhá A8-10 mÐp xÎ 8- 10 răng

Bao phÊn lé ra ngoµi Bao phÊn lé ra ngoµi Bao phÊn kÝn trong èng

G 3-6:3-6:2 G 2-4:2-4:1

G 3:3:20-40 No·n ®Ýnh thµnh 2 tÇng

Qu¶ nang ho¸ gç hình tr¸i xoan H¹t dÑt cã c¸nh máng, xÕp chång chÊt ngang trong tõng « qu¶ Qu¶ nang mÒm, hình qu¶ lª H¹t mµu n©u ®en, cã vá gi¶ mµu n©u vµng, bäc ë gèc

Nhãm nhÞhîp hình cÇu vµ nhÞrêi

Géi nÕp Amoora gigantea L¸t khÐt Toona sureni

Xµ cõ Khaya senegalensis Géi tr¾ng Aphanamixis grandifolia

Cµnh non mang sÑo cuèng l¸ hình tam gi¸c

Gèc cã b¹nh vÌ. Vá dÇy nøt däc, sau bong m¶ng

Cã nhùa tr¾ng dÝnh. SÑo l¸ rông trªn cµnh hình tim

L¸ KLC 1 lÇn lÎ

L¸ KLC 1 lÇn ch½n

3-6 ®«i LC

5-10 ®«i LC

5-7 ®«i LC

7-14 ®«i LC

LC mäc gÇn ®èi

LC mäc ®èi

LC mäc gÇn ®èi

MÐp nguyªn, mÆt trªn nh½n bãng, mµu lôc sÉm

sãng gîn MÐp Gèc th êng phình to, mÆt c¾t ngang gèc cuèng hình tam gi¸c

2 mÆt nh½n bãng MÐp l¸ th êng nguyªn. Gèc cuèng l¸ phình to hình tam gi¸c

Amoora gigantea Toona sureni

hoÆc M3

HT xim VC Hoa M3

HT xim VC Hoa M5

Hoa M 4 HT xim VC ë n¸ch l¸.

HT c¸i hoÆc d¹ng b«ng, HT d¹ng xim VC K 4 mµu lôc nh¹t K 3 hình cèc C4 xanh vµng

C3 tr¾ng

K 3 hîp gèc C 3 mµu tr¾ng

K hîp xÎ 5 thuú C 5 mµu tr¾ng

A(3-6)

dÑt, cã

G 3:3:1-2 Qu¶ nang mÒm, hình trßn trøng mµu xanh vµng. H¹t cã vá gi¶ mµu ®á bäc kÝn

xung c¸nh n©u

A(6-10) TriÒn hoa næi gê G 3:3:1-2 Qu¶ nang mÒm hình cÇu, khi chÝn vá qu¶ mÒm h¬i nøt ë ®Ønh. H¹t cã qu¶ gi¶ mµu ®á bäc kÝn

A 5 rêi TH mËp, cã mói G 5:5:8-10 Qu¶ nang hình tr¸i xoan dµi, vá qu¶ nhiÒu ®èm tr¾ng. H¹t dÑt, n©u bãng, 2 ®Çu cã c¸nh máng kh«ng ®Òu

A(8) TriÒn hoa hình ®Üa TH kh«ng râ G 4:4:9-14 Qu¶ nang hình cÇu, vá ho¸ gç, nøt thµnh 4 m¶nh. H¹t quanh máng mµu vµng

Khaya senegalensis Aphanamixis grandifolia

Bé Bå hßn - Sapindales ĐÆc ®iÓm chung cña hä Sapindaceae

c¸ch. Kh«ng cã l¸ kÌm.

Hoa tù xim viªn chuú. Hoa  l ìng tÝnh, ®¬n tÝnh hay t¹p

tÝnh.

K 4-6 C 4-6. Đ«i khi Co A 8-10. TriÒn hoa ngoµi nhÞ G 3:3:1-2 (th êng chØcã 1 l¸ no·n ph¸t triÓn) Qu¶ ®a d¹ng th êng lµ qu¶ nang hoÆc qu¶ mËp. H¹t th êng

cã vá gi¶ bäc kÝn hoÆc mét phÇn. ViÖt Nam cã 30 chi, kho¶ng 90 loµi

Bé Hoa mâm sãi –Scrophulariales ĐÆc ®iÓm chung cña hä Bignoniaceae C©y gç lín, c©y bôi hoÆc d©y leo. L¸ ®¬n hoÆc l¸ kÐp l«ng chim 1-3 lÇn, mäc ®èi, Kh«ng cã l¸ kÌm. Hoa tù xim hoÆc chïm ë n¸ch l¸ hoÆc ®Çu cµnh. Hoa l ìng tÝnh, kh«ng ®Òu. K hình chu«ng, xÎ 2-5 thïy hoÆc nøt theo 1 ® êng d¹ng mo C hình èng hoÆc hình chu«ng, xÎ 5 thïy kh«ng ®Òu nhau, hình

thµnh 2 m«i.

A 5 ®Ýnh trªn èng C, th êng 1 nhÞlÐp, 2 nhÞdµi tréi G 2:2:  (®«i khi cã 1 « ®Ýnh no·n bªn trªn v¸ch gi¶.) Qu¶ nang dµi, nøt thµnh 2 m¶nh, th êng dµi vµ thâng H¹t nhiÒu, dÑp, th êng cã c¸nh máng hoÆc l«ng.

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Bignoniaceae

Đinh Markhamia stipulata Đinh thèi Fernandoa brillettii Nóc n¸c Oroxylon indicum

C©y gç lín Vá dÇy, mµu x¸m Cµnh non cã l«ng dÇy L¸ KLC 1 lÇn lÎ C©y gç nhì Vá bong m¶ng Ph©n cµnh thÊp L¸ KLC 1 lÇn lÎ C©y gç nhá Vá dÇy, h¬i sÇn sïi Ph©n cµnh Ýt L¸ KLC 2-3 lÇn

Cã 7-11 l¸ chÐt L¸ chÐt hình trøng

Cã 5-15 l¸ chÐt L¸ chÐt hình tr¸i xoan hay trøng tr¸i xoan L¸ dµi 60-120cm L¸ lín th êng tËp trung ë ngän, LC hình trøng

L¸ non cã l«ng ë mÆt d íi MÆt d íi cã phñ l«ng mÞn vµ tuyÕn nhá ë gèc L¸ nh½n Gèc cuèng l¸ phình to

LC cã cuèng MÐp l¸ nguyªn

Cuèng l¸ chÐt ng¾n MÐp l¸ nguyªn hoÆc cã răng c a nhá Cuèng l¸ chÐt ng¾n MÐp l¸ nguyªn hoÆc cã răng c a nhá

Cã l¸ kÌm gi¶ Kh«ng cã l¸ kÌm gi¶ Kh«ng cã l¸ kÌm gi¶

Markhamia stipulata Fernandoa brillettii Oroxylon indicum

HT chïm ®Çu cµnh Hoa to K 5 hình mo HT xim VC ë ®Çu cµnh Hoa to K 5 hình chu«ng

C 5 mÇu vµng, m«i trªn 2 thïy, m«i d íi 3 thïy A 4, ®inh trªn èng C G 2:2:  Qu¶ nang c¾t v¸ch, h¬i dÑt, dµi 40-50cm, réng 3-4cm, phñ l«ng dÇy mµu n©u. H¹t dµi 5cm, cã c¸nh

HT chïm ë ®Çu cµnh Hoa to K 5 hình chu«ng, mµu n©u tÝm C 5, hình chu«ng, mµu tÝm ®á, xÎ 2 m«i A 5 ®Ýnh trªn èng C G 2:2:  Qu¶ nang t¸ch « hình gi¶i dµi 60-100cm, khi chÝn mµu n©u ®en nøt thµnh 2 m¶nh. H¹t nhiÒu, dÑt, cã c¸nh mµng trong suèt bao quanh

C hîp gèc, mµu vµng n©u t¹o thµnh 2 m«i A 5 cã 2 nhÞdµi G 2:2:  Qu¶ nang t¸ch « hình trô dµi kho¶ng 40cm, cã 4 c¹nh, ®Çu qu¶ nhän. Vá qu¶ ho¸ gç H¹t dÑt nh½n bãng, cã c¸nh mµu tr¾ng, xÕp thµnh 2 hµng trong mçi «.

Bé Hoa m«i – Lamiales

ĐÆc ®iÓm chung cña hä Verbenaceae

C©y gç, c©y bôi hay cá. L¸ ®¬n hay kÐp ch©n vÞt th êng mäc ®èi. Kh«ng cã l¸ kÌm. Hoa tù ®a d¹ng. Hoa th êng kh«ng ®Òu t¹o thµnh 2 m«i. K hîp gèc, mÐp cã 4-5 răng. C hîp, xÎ 4-5 thuú, xÕp lîp. A th êng 4 trong ®ã cã 2 nhÞdµi tréi ®Ýnh trªn èng C. TriÒn hoa trong nhÞ. G 2-5:2-5:2 (th êng cã v¸ch gi¶ t¹o thµnh 4-10 «) Qu¶ h¹ch hoÆc qu¶ nang

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Verbenaceae

TÕch Tectona grandis

Lâi thä Gmelina arborea

Vá x¸m vµng, mñn nh c¸m Vá bong m¶ng cã nhiÒu lç bìlín

L¸ ®¬n L¸ ®¬n

L¸ hình trøng hoÆc gÇn trßn

L¸ hình tr¸i xoan, hình trøng hoÆc gÇn trßn

Đu«i l¸ men cuèng Đu«i l¸ hình nªm réng

Tectona grandis

Gmelina arborea

HT chïm hoÆc xim VC Hoa tù hình xim viªn chïy

K hình chu«ng mÐp cã 5 răng K hình chu«ng mÐp cã 5 răng

C hình èng cã 5-6 c¸nh phÝa ngoµi phñ l«ng vµ cã tuyÕn C hîp thµnh 2 m«i, m«i trªn nguyªn, hoÆc h¬i lâm, m«i d íi xÎ 3

A 5-6 h¬i lé ra ngoµi A 4 cã 2 nhÞdµi lé ra ngoµi

BÇu hình nãn ®Çu nhuþ xÎ 2 BÇu hình cÇu ®Çu nhuþ xÎ 2

Qu¶ h¹ch, hình cÇu, phñ dÇy l«ng hình sao. K ph¸t triÓn bao kÝn qu¶. H¹t 1-2, Ýt khi 3-4. Qu¶ h¹ch chÝn mµu n©u H¹ch cã 4 «, 1 h¹t Vá h¹t cøng ®Ønh cã lç nhá

Bé Zingiberales

nhá

Hoa l ìng tÝnh kh«ng ®Òu M3 K mµu lôc phÇn d íi hîp thµnh èng, phÇn trªn lµ 3 thuú kh«ng ®Òu

nhau

C phÇn d íi t¹o thµnh èng phÇn trªn chia thµnh 3 thuú ChØcã 1 nhÞsinh s¶n G (h¹) 3:3:  Qu¶ nang Ýt khi lµ qu¶ mäng. H¹t th êng cã vá gi¶ bäc

Loµi ®¹i diÖn trong hä Zingiberaceae

vßng rÔ, 1 vßng chåi, vµ 1 l¸ ë d¹ng mo

Th©n gi¶ khÝsinh mäc t¶n cao  2m ĐK 0.5-3 cm L¸ ®¬n hình tr¸i xoan ngän gi¸o, 2 mÆt l¸ nh½n bãng Cuèng l¸ ng¾n bÑ hình èng dµi cã khÝa däc, thìa lìa bµo quanh th©n gi¶

mÐp trßn.

Hoa tù b«ng mäc tõ th©n rÔ mang nhiÒu l¸ b¾c hình bÑ. Hoa l ìng tÝnh K hîp gèc phÝa trªn xÎ 3 thuú C hîp gèc mµu tr¾ng vµng ®èm tÝm xÎ 3 thïy kh«ng ®Òu A 1 G (h¹) 3:3:  Qu¶ nang hình trøng trßn ĐK  1.5 cm, phÝa ngoµi cã nhiÒu gai mÒm

qu¶ chÝn mµu vµng thÉm

Bé Poales

ĐÆc ®iÓm chung cña hä Bambusoideae

C©y lín, c©y bôi, Ýt khi lµ d©y leo Cã 2 lo¹i th©n: Th©n ngÇm vµ th©n khÝsinh Th©n ngÇm n»m s©u trong ®Êt, th¼ng hoÆc cong mµu tr¾ng ngµ, chia nhiÒu ®èt, mçi ®èt mang 1 chåi vµ 1 vßng rÔ, cã mo nang bao bäc. Mét sè chåi nh« khái mÆt ®Êt thµnh măng sau ph¸t triÓn thµnh th©n khÝsinh.

Th©n ngÇm cã thÓ mäc côm, mäc t¶n hoÆc hçn hîp. Th©n khÝsinh hình trô trßn, th êng mäc th¼ng ®øng, mµu lôc, rçng ruét, chia nhiÒu ®èt, ngang vÞ trÝ ®èt cã v¸ch ngăn. Trªn mçi ®èt cã 1 chåi, 1 vßng rÔ, phÝa ngoµi cã mo nang bao bäc.

Cã 2 lo¹i l¸: L¸ quang hîp vµ L¸ mo (L¸ biÕn th¸i) L¸ quang hîp mäc c¸ch, xÕp thµnh 2 hµng trªn cµnh, gåm c¸c bé phËn phiÕn l¸, bÑ l¸, tai l¸ vµ l ìi l¸, cuèng l¸ rÊt ng¾n, g©n l¸ song song

L¸ mo xÕp lîp quanh măng hoÆc c¸c ®èt trªn th©n cµnh. Mo nang gåm c¸c bé phËn: L¸ mo, bÑ mo, tai mo, l ìi mo. Hoa nhá l ìng tÝnh, Ýt khi ®¬n tÝnh, th êng 2-3 hoa ®Ýnh trªn 1 cuèng ng¾n t¹o thµnh b«ng chÐt (giÐ), gèc b«ng chÐt cã 2 l¸ chÐt hình vÈy (mµy). C¸c b«ng chÐt tËp hîp thµnh côm hình b«ng, hình ®Çu hoÆc chïm viªn chuú. Hoa cã cuèng ng¾n, gèc cã 2 l¸ b¾c nhá hình vÈy kh« x¸c (mµy nhá trong vµ mµy nhá ngoµi), bao hoa 2-3 c¸nh hình vÈy (mµy cùc nhá hoÆc trÊu).

A1-6 chØnhÞdµi, bao phÊn ®Ýnh l ng G 2-3:1:1 ®Çu nhuþ xÎ 2-3 hình l«ng chim Qu¶ thãc Ýt khi lµ qu¶ kiªn hoÆc mäng

C¸c loµi ®¹i diÖn trong hä Bambusoideae

Tre gai Bambusa spinosa

Giang Melo- calamus sp

VÇu ®¾ng Indosasa sinica

Nøa l¸ to Schizosta- chium pseudolima

Luång Dendro- calamus membra- naceus

Cao 14-18m 20-25m

15-17m

5-15m

3-7m

14-18m

ĐK 8-11cm 12-18cm

3-5cm

1-2.5cm gèc

5-10cm

Lãng ng¾n

Lãng dµi 25-35 cm

Lãng dµi 20-40cm

Lãng dµi 60 -70cm,(1m)

Lãng dµi 40-60cm

V¸ch máng

V¸ch dµy: 2-2.5cm

V¸ch dµy: 2-3cm

V¸ch dµy: 0.3-0.5cm

V¸ch dµy: 0.2-0.4cm

V¸ch dµy: 1-1.5cm

Bambusa spinosa

Melo- calamus sp

Indosasa sinica

Phyllosta- chys aff. bambusoide

Schizosta- chium pseudolima

Dendro- calamus membra- naceus

Lãng mµu xanh, vßng mo næi râ d íi vßng mo lµ 1 vßng phÊn tr¾ng

Lãng lóc non phñ phÊn vµ l«ng tr¾ng sau nh½n vßng ®èt næi râ

Mçi ®èt th êng cã 3 cµnh

Th êng cã 1 cµnh lín dµi 2-3m vµ 2-5 cµnh nhá

Lãng cã r·nh däc mµu vµng. MÊu h¬i næi râ d íi vßng mo cã 1 vßng phÊn tr¾ng Ph©n cµnh cao tõ 1/2 - 2/3 th©n, 2 cµnh ®iÓn hình 1 to 1 nhá

Vßng mo næi râ, kh«ng cã vßng rÔ, cã vßng l«ng phÊn râ ë 2 bªn vßng mo Cµnh nhá mäc côm ë ®èt. ë c©y côt ngän th êng 1 cµnh to = th©n chÝnh v ¬n dµi

Bambusa spinosa

Melo- calamus sp

Indosasa sinica

Phyllosta- chys aff. bambusoide

Schizosta- chium pseudolima

Dendro- calamus membra- naceus

BÑ mo hình thang l¸ mo hình tam gi¸c ®øng th¼ng cã 3 ngÊn

Mo máng, mÆt ngoµi cã líp phÊn tr¾ng vµ l«ng r¸p, l¸ mo hình dïi xo¾n lËt ng îc, kh«ng cã tai mo L¸ dµi 15-35cm Réng 2-3.5cm Cµnh mang 5-9 l¸

L¸ dµi 10-20cm Réng 1-2cm L¸ hình thuçn dµi

BÑ mo hình thang réng mÆt ngoµi phñ nhiÒu l«ng x¸m. Tai mo ph¸t triÓn l¸ mo hình tam gi¸c lËt ng îc L¸ dµi 6-17cm Réng 1-2cm G©n bªn 4-6 ®«i

Bambusa spinosa

Melo- calamus sp

Indosasa sinica

Phyllosta- chys aff. bambusoide

Schizosta- chium pseudolima

Dendro- calamus membra- naceus

HT chïm VC

HT mäc ë gèc l¸ hoa nhá nhiÒu

HT VC mang nhiÒu l¸ b¾c mµu lôc

HT VC mang nhiÒu nh¸nh, mçi nh¸nh mang Ýt b«ng chÐt

B«ng chÐt mang 4 hoa

B«ng chÐt mµu vµng r¬m

B«ng chÐt nhá thu«n mµu vµng r¬m

trë lªn Qu¶ hình tr¸i xoan

B«ng chÐt phñ l«ng mÞn hình thoi dµi 1.5- 2.5 cm mang 1 hoa hữu thô

Mµy ngoµi dÇy phñ phÊn tr¾ng, mµy trong ng¾n, mµy cùc nhá 3 mµu tr¾ng A 6 bao phÊn tÝm

Bé Arecales ĐÆc ®iÓm chung cña hä Arecales

quanh th©n râ

Hoa tù b«ng ®¬n hoÆc ph©n nh¸nh Cã l¸ b¾c lín d¹ng mo, hoa nhá ®¬n tÝnh, t¹p tÝnh, l ìng tÝnh K 3 rêi hoÆc hîp, C 3 xÕp vßng A 6-  G 3-6:1-3:1 Qu¶ mäng, h¹ch

C¸c loµi ®¹i diÖn trong chi Calamus

Vá h¬i nøt däc, khi giµ bong m¶ng, thÞt vá th¬m nhÑ, cã nhùa mµu vµng Vá nøt däc s©u sï xì, thÞt vá cã nhiÒu dÇu mµu vµng, th¬m.

L¸ hình tr¸i xoan dµi L¸ hình tr¸i xoan L¸ hình tr¸i xoan thu«n

MÆt d íi cã nhiÒu l«ng nhá hình sao sím rông. Hai mÆt cã l«ng hình sao MÆt trªn nh½n, mÆt d íi cã l«ng hình sao

L¸ kh«ng cã tuyÕn L¸ kh«ng cã tuyÕn

L¸ kÌm nhá hình ngän gi¸o L¸ kÌm hình trøng mµu lôc, dµi 2cm, sím rông L¸ kÌm hình sîi sím rông

Hoa tù chïm Hoa tù b«ng Hoa tù b«ng viªn chuú

C¸c chi cßn l¹i

Cau Areca catechu

Cä xÎ Livistona cochinchinensis

Cọbầu Livistona saribus

Bóng b¸ng Arenga pinnata,

Dõa Cocos nucifera

C©y th©n cét cao 10-20m, ® êng kÝnh 25- 30cm L¸ ®¬n dµi 2.5- 3.5m, phiÕn l¸ xÎ thuú s©u kiÓu ch©n vÞt, thµnh 90-100 thuú, thuú l¸ hình gi¶i kh«ng rñ.

Th©n cét cao 20-25m, ®k 25- 30cm, sÑo vßng quanh th©n râ L¸ ®¬n xÎ thuú kiÓu ch©n vÞt, phiÕn l¸ xÎ thuú s©u ®Õn giữa. C¸c thuú l¸ hình gi¶i, cã 1 g©n giữa ®Ønh xÎ 2 vµ rñ xuèng.

C©y cao 7-10m. Th©n cét nhiÒu vÕt sÑo vßng quanh th©n. L¸ ®¬n dµi 6- 7m, xÎ nhiÒu thuú d¹ng l«ng chim, ®u«i thuú l¸ hình tai, mÐp cã răng c a th a, mÆt d íi l¸ phít tr¾ng.

C©y th©n cét, cã thÓ cao tíi 30m, ®k 35cm. Th©n nhiÒu ®èt. L¸ ®¬n, dµi 3- 7m xÎ thuú l«ng chim, thuú l¸ hình gi¶i, dµi 45-50cm, ®Çu nhän dÇn, lóc non th êng gÊp nÕp.

C©y th©n cét cao 20-35m. ®k15-20cm, Th©n nhiÒu ®èt. L¸ ®¬n dµi 1.5- 2m, phiÕn l¸ xÎ thuú d¹ng l«ng chim, thuú l¸ dµi 30-50cm ®Ønh cã răng th a, lóc non th êng gÊp nÕp theo chiÒu däc. BÑ l¸ lín, d¹ng mo, bäc vßng quanh th©n.

Cuèng l¸ dµi 2- 3m, mÐp cuèng l¸ phÝa gÇn gèc cã nhiÒu gai th«.

Ven cuèng l¸ cã nhiÒu gai th«, gai dµi 2-3cm h¬i cong.

Gèc cuèng l¸ ph¸t triÓn thµnh bÑ lín, ë d¹ng mo.

Areca catechu

Livistona cochinchinensis

Livistona saribus

Arenga pinnata,

Cocos nucifera

Hoa ®¬n tÝnh cïng gèc. Hoa tù ë n¸ch l¸, ph©n nhiÒu nh¸nh, mo nang 3. Hoa ®ùc ë phÇn trªn, hoa c¸i to h¬n ë phÇn d íi hoa tù, hoa mµu tr¾ng vµng, nhÞ 3-6, bÇu 1«, 1 no·n ®Ýnh gèc.

Hoa tù b«ng mo chia 7-8 nh¸nh kÐp, c¸c nh¸nh dÑp dµi 15- 30cm kh«ng phñ l«ng. Hoa kh«ng cuèng th êng tËp chung tõng côm 3-5 hoa trªn b«ng; ®µi vµ trµng mµu xanh vµng, vßi nhuþ 3. Qu¶ hình cÇu, ® êng kÝnh 1- 1.5. Cuèng l¸ ng¾n, qu¶ chÝn mµu tÝm ®en.

Hoa ®¬n tÝnh cïng gèc, trªn hoa tù kh¸c nhau. Hoa tù hình b«ng dµi 90-120cm. Hoa ®ùc th êng mäc thµnh ®«i. NhÞ70-80. Hoa c¸i tr¶i ®Òu trªn b«ng, gèc mçi hoa cã 2 l¸ b¾c c¸nh trµng hình 3 c¹nh, bÇu 3 «. Qu¶ hình tr¸i xoan, mäng n íc, ® êng kÝnh 5cm, mang 2-3 h¹t.

Hoa tù b«ng mo dµi 1.5-2m, chia 5-8 nh¸nh kÐp, c¸c nh¸nh dµi 30-40cm, phñ l«ng n©u vµng. Hoa kh«ng cuèng, mäc tËp chung 4-6 hoa. Đµi vµ trµng mµu xanh vµng d¹ng v¶y. NhÞ nhiÒu vßi nhuþ 3. Qu¶ h¹ch hình trøng tr¸i xoan, ® êng kÝnh 3cm, khi chÝn mµu tÝm ®en, cuèng qu¶ ng¾n.

Hoa ®¬n tÝnh cïng gèc vµ cïng hoa tù. Hoa tù hình b«ng, ph©n nhiÒu nh¸nh. Hoa ®ùc kh«ng ®Òu, nhÞ6, hoa c¸i ë phÝa gèc b«ng, kh«ng cuèng. BÇu 3 « sau chØcã 1 ph¸t triÓn. Qu¶ h¹ch, cã 3 c¹nh mê, ®k 20- 25, vá qu¶ giữa nhiÒu x¬, vá qu¶ trong ho¸ gç cøng, ®Ønh cã 3 lç nhá.