
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP
KHOA QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG VÀ MÔI TRƯỜNG
========&&&=======
BÀI KIỂM TRA GIỮA KỲ
Môn: Quản lý rừng dựa vào cộng đồng
Chủ đề:
Vai trò của cộng đồng địa phương trong bảo vệ và phát triển rừng.
Thuận lợi, khó khăn và giải pháp để nâng cao năng lực cho người dân
trong công tác bảo vệ và phát triển rừng
Giảng viên:
Học viên:
Lớp:
TS. Phùng Thị Tuyến
Hà Nội, tháng 7 năm 2025
1

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ......................................................................................................................................1
PHẦN I: NỘI DUNG...........................................................................................................................2
1.1 Vai trò của cộng đồng địa phương trong bảo vệ và phát triển rừng......................................2
1.2 Thuận lợi, khó khăn và giải pháp để nâng cao năng lực cho người dân trong công tác bảo
vệ và phát triển rừng.......................................................................................................................3
3. Giải pháp...................................................................................................................................... 4
PHẦN II: KẾT LUẬN.........................................................................................................................7
TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................................................
2

ĐẶT VẤN ĐỀ
Tài nguyên rừng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường, duy trì
đa dạng sinh học và sinh kế cho hàng triệu người dân, đặc biệt là các cộng đồng sinh
sống gần rừng. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và áp lực phát triển, việc bảo vệ và
phát triển rừng ngày càng trở nên cấp thiết. Cộng đồng địa phương – những người
sống gần rừng và phụ thuộc vào rừng – có vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác
này. Bài viết này nhằm làm rõ vai trò của cộng đồng địa phương trong bảo vệ và phát
triển rừng, đồng thời phân tích những thuận lợi, khó khăn và đề xuất các giải pháp
nâng cao năng lực cho người dân.
1

PHẦN I: NỘI DUNG
1.1 Vai trò của cộng đồng địa phương trong bảo vệ và phát triển rừng
Sở dĩ vai trò của cộng đồng địa phương trong bảo vệ và phát triển rừng là vì
Nhà nước không thể quản lý được toàn bộ diện tích rừng và đất rừng. Người dân địa
phương thì có nhiều kinh nghiệm và kiến thức bản địa về quản lý rừng trong nhiều
năm. Vậy nên người dân địa phương là những người sống gần rừng, cuộc sống của họ
phụ thuộc nhiều vào rừng. Chính vì vậy quản lý bền vững tài nguyên rừng không thể
thiếu sự tham gia của cộng đồng địa phương, đây là giải pháp tăng cường sự tham gia
của cộng đồng dân cư địa phương vào công tác bảo vệ và phát triển rừng để tăng
cường tính bền vững trong quản lý tài nguyên rừng, huy động được nguồn lực địa
phương, tăng cường dân chủ cơ sở, cải thiện sinh kế của cộng đồng địa phương, giảm
khoảng cách giàu nghèo và bất bình đẳng giới, nâng cao nhận thức và cải thiện năng
lực quản lý và quản trị.
1. Bảo vệ rừng:
Giám sát và phát hiện vi phạm: Cộng đồng địa phương sống gần rừng thường là
những người đầu tiên phát hiện các hành vi xâm hại như chặt phá rừng trái phép, săn
bắt động vật hoang dã hay khai thác tài nguyên quá mức. Họ có thể báo cáo cho cơ
quan chức năng hoặc tham gia tuần tra rừng.
Thực hiện các biện pháp phòng chống cháy rừng: Cộng đồng có thể tham gia dọn
dẹp thực bì, tạo đường ranh cản lửa, hoặc nâng cao ý thức phòng cháy chữa cháy
trong khu vực.
Bảo tồn đa dạng sinh học: Người dân địa phương có thể hỗ trợ bảo vệ các loài
động thực vật quý hiếm bằng cách hạn chế khai thác quá mức và tham gia vào các
chương trình bảo tồn.
2. Phát triển rừng:
Trồng và chăm sóc rừng: Cộng đồng tham gia vào các chương trình trồng rừng,
phục hồi rừng, chăm sóc cây non, hoặc bảo vệ rừng tái sinh tự nhiên.
Quản lý rừng cộng đồng: Ở nhiều nơi, cộng đồng được giao quyền quản lý và sử
dụng rừng bền vững, giúp họ có trách nhiệm hơn trong việc bảo vệ và phát triển rừng.
Điều này bao gồm khai thác hợp lý các sản phẩm từ rừng như lâm sản ngoài gỗ (mật
ong, dược liệu, tre, nứa...).
Phát triển sinh kế bền vững: Cộng đồng có thể tham gia các mô hình kinh tế như
du lịch sinh thái, nuôi ong, trồng cây dược liệu dưới tán rừng, giúp giảm áp lực khai
thác rừng và tăng thu nhập.
3. Gìn giữ tri thức bản địa:
2

Cộng đồng địa phương, đặc biệt là các dân tộc thiểu số, thường có kiến thức truyền
thống về quản lý và sử dụng tài nguyên rừng. Những tri thức này (như cách chọn
giống cây, kỹ thuật trồng rừng, hoặc sử dụng thực vật làm thuốc) đóng vai trò quan
trọng trong việc bảo vệ và phát triển rừng một cách bền vững.
4. Nâng cao nhận thức và giáo dục:
Cộng đồng có thể tham gia hoặc tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục
về tầm quan trọng của rừng, từ đó khuyến khích lối sống thân thiện với môi trường
và giảm thiểu các hành vi gây hại cho rừng.
5. Hợp tác với các bên liên quan:
Cộng đồng địa phương thường làm việc cùng các cơ quan nhà nước, tổ chức phi
chính phủ, hoặc các dự án quốc tế để thực hiện các chương trình bảo vệ và phát triển
rừng, như dự án REDD+ (giảm phát thải từ phá rừng và suy thoái rừng).
6. Tầm quan trọng của sự tham gia của cộng đồng:
Sự tham gia của cộng đồng địa phương không chỉ giúp bảo vệ rừng hiệu quả
hơn mà còn đảm bảo rằng các chính sách và chương trình phát triển rừng phù hợp với
nhu cầu thực tế của người dân, từ đó tăng cường hiệu quả và tính bền vững. Khi cộng
đồng được trao quyền, có lợi ích kinh tế và văn hóa từ rừng, họ sẽ có động lực mạnh
mẽ hơn để bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng.
1.2 Thuận lợi, khó khăn và giải pháp để nâng cao năng lực cho người dân trong
công tác bảo vệ và phát triển rừng
Thuận lợi
- Kiến thức bản địa: Cộng đồng địa phương, đặc biệt là các dân tộc thiểu số, sở hữu tri
thức truyền thống về rừng, như cách quản lý tài nguyên, trồng cây, hoặc bảo vệ động
thực vật, giúp họ dễ dàng tham gia vào các hoạt động bảo vệ và phát triển rừng.
- Gần gũi với rừng: Người dân sống gần rừng có khả năng giám sát, phát hiện sớm các
hành vi xâm hại và hỗ trợ các hoạt động quản lý rừng trực tiếp.
- Chính sách hỗ trợ: Nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, có các chính sách khuyến
khích giao đất, giao rừng cho cộng đồng quản lý (ví dụ: Chương trình Chi trả Dịch vụ
Môi trường Rừng - DVMTR), tạo động lực kinh tế cho người dân.
- Hỗ trợ từ tổ chức: Các tổ chức phi chính phủ, dự án quốc tế (như REDD+) và cơ
quan nhà nước thường cung cấp nguồn lực, kỹ thuật và tài chính để hỗ trợ cộng đồng
trong công tác bảo vệ và phát triển rừng.
- Nhận thức ngày càng cao: Người dân ngày càng nhận thức được tầm quan trọng của
rừng đối với môi trường, sinh kế và đời sống văn hóa, tạo động lực tham gia.
2. Khó khăn
3

