4
- VAFS
DOI: https://doi.org/10.70169/VJFS.972
ISSN: 1859 - 0373
177
1 2 2
1i h c Tây B c
2i h c Khoa h c t nhiên i h c Qu c gia
Vi ngành nông nghi p v n gi v trí quan
tr ng trong n n kinh t c bi u s n xu t nông nghi p, phát
tri n nông nghi p quy mô l n, t nh là m t huy n mi n núi Tây B c Vi t
Nam, sinh s ng c a nhi ng bào dân t c v i t p quán canh tác truy n th ng. Các hình th c tích t , t p
t nông, lâm nghi p huy m b n hình th c ch y u. Nh ng thách th c ng
n quá trình tích t , t t nông, lâm nghi p c canh
tác truy n th ng, l c h u; (iii) L ng ng còn th p. K t qu kh o sát nông h i
vi các ch tiêu v s phù h p trong hình th c, quy mô, chính sách tích t , t t nông, lâm nghi u
t t l khá cao, ng t 45 - 70%.
T khóa: Tích t t p trung t nông lâm nghi p, s n xu t nông nghi p b n v ng, huy ,
t
CURRENT STATUS OF THE PROCESS OF ACCUMULATION AND CONCENTRATION OF
AGRICULTURAL AND FORESTRY LAND FOR SUSTAINABLE AGRICULTURAL PRODUCTION
IN MAI SON DISTRICT, SON LA PROVINCE
Doan Huong Giang1, Nguyen Thi Ha Thanh2, Tran Van Tuan2
1Tay Bac University
2VNU University of Science, Vietnam National University
Vietnam is developing industrialization, urbanization very fast but agriculture still holds an important position in
the economy. The Party and the State of Vietnam have consistently prioritized the reorganization of agricultural
production components and the expansion of large-scale agricultural and forestry land development. Mai Son
district, located in Son La province, is a mountainous district situated in the Northwest region of Vietnam. It is
inhabited by numerous ethnic minorities who engage in traditional agricultural activities. The acquisition and
concentration of agricultural and forestry land in Mai Son district can be categorized into four primary kinds.
The obstacles and complexities impacting the process of gathering and consolidating agricultural and forestry
land include: (i) Land policies; (ii) Conventional and outdated farming techniques; (iii) Insufficient labor force
and labor qualifications. The household survey yielded highly favorable results on the suitability of agricultural
and forestry land in terms of their form, scale, and policies for accumulation and concentration. The rates
achieved ranged from 45% to 70%, indicating a significant level of success.
Keywords: Land accumulation, land concentration, agricultural land, forestry land, sustainable agricultural production,
Mai Son district
et al., 2024 4) 4
178
I. M U
Trên th gi i, r t nhi u qu n
kinh t m b c
nh tích t , t s n xu t quy mô
lt B n, Isarel,
M Tây Âu, h coi
vi c phân b
u ki n kinh t - xã h d c
chuy u nông nghi p và thu nh p c a
các nông h . Theo Nany Yuliastuti (2020), vi c
tc coi là m t công c hi u
qu h tr vi c th c hi n m t
c gia hi c ch ng minh hi u
qu trong vi c t u ki n s ng t
m b o vi c s d ng
bn v ng các ngu n tài nguyên (Nany Yuliastuti
& Haryanto, 2020). Antonio Asciuto và ng
tác gi c hi n nghiên c u các
n h p nh
Sicily (Antonio Asciuto et al., 2010)
c n các chính sách pháp lu t v tích t ,
tng
u s d t Sicily. Nhóm
nghiên c u Liying Guo và Yansui Liu (2019)
nêu b c tranh toàn c nh v chính sách tích t
m nghèo Trung Qu c, t
lý thuy n th c ti n (Li, Wu, & Liu, 2018).
Nhi u nghiên c nh r ng nh các
ch tích t t nông, lâm
nghi p giúp t i vi
p cho nông dân, gi i
quy ng thi t s n xu t,
ng d ng công ngh vào s n xu t góp ph n phát
tri m nghèo (James
M. MacDonald et al., 2015). Quá trình tích t ,
tt nông, lâm nghi c cho
rng s mang l i l i nhu nh ng
th a t l t cây tr ng, giúp
vi vào s n xu t d
m t l ng trong nông
nghi p (Karin Kolis et al., 2017), t
t cây tr ng và gi m giá thành bình
quân s n ph m (Long, 2014).
a World Bank (2013), vi c t p
trung ru t b ng nhi u hình th c coi
là m t trong nh ng gi i pháp h u hi u, nh m
nâng cao ch ng s n xu t, gi m chi phí
trong chu i giá tr ng t
su ng nông nghi p b n v i
v i Vi t Nam (World Bank, 2013). Tích t , t p
ng chi c c a
Vi t Nam trong nh quy t
26/NQ- nh rõ ch t p
t nông, lâm nghi p, kh nh t p
tt nông, lâm nghi canh tác
hn phát tri n b n v ng (Ban ch p
ng C ng s n Vi t Nam, 2008).
Trong Ngh quy t h i ngh ng khóa
y m nh tích t , t t
n nông nghi ng hi i,
chuyên canh hàng hóa t p trung, quy mô l n,...
là nhi m v quan tr ng th m b o phát
tri n nông nghi n
(Ban ch ng C ng s n
Vi t Nam, 2022).
Theo Worl Bank (2016), di n tích bình quân
i Vi t Nam còn th p (0,25 t
u so v i các qu c gia
trên th gi i (0,52 ha) và th
khu v
Campuchia (0,36 ha) (World Bank, 2016).
Vi t nông, lâm nghi c giao cho
các h s n xu t nông
nghi nh rõ trong Lu
nhiên, Vi c s h u toàn dân
do N c th ng nh t qu n lý. c giao
nh cu c s ng và
phát tri n s n xu ng th i có chính sách phù
hp v i t ng lo t, c p gi y ch ng nh n
quy n s d t h an tâm
t. Hi n nay, Lu
i, các khái ni m v tích t , t
c th hi n b
b n
t nông, lâm nghi t ch c s n xu t
et al. 4)
179
n
i quy n s d t nông, lâm nghi p theo
i th a; (ii) Thuê quy n
s d t; (iii) H p tác s n xu t, kinh doanh
bng quy n s d (Qu c h c
CHXHCN Vi t Nam, 2023).
a bàn mi ng và s n xu t
c a nhi ng bào dân t c thi u s , có v trí
chi c v chính tr - qu d c
cao và b chia c a, mi p
trung các xã nghèo, h nghèo c a c c, các
v n n n ch t phá r ng hay khai thác tài nguyên
ba bãi x ng tiêu c a
ch ng và gây bi i khí h u. Lu t
nh rõ trách nhi m c a Nhà
n c v b t t s n xu t nông
nghi i v ng bào dân t c thi u s , có
chính sách t u ki ng bào tr c ti p
sn xu t nông nghi s n xu t, t p
trung s n xu m nghèo. Các
nghiên c u v tích t , t t c
u ch n nh ng khu v ng b ng r ng
lng b ng sông H ng hay sông C u
nghiên c u. Nghiên c u này có tính
cp thi t vì ho ng tích t , t t
nông, lâm nghi p a bàn mi n núi c
ng th , nh t là i v i huy n Mai
quy mô nông h
gi i pháp phù h p.
LÝ LU N VÀ CÁC Y U T NH
NG N TÍCH T , T T
NÔNG, LÂM NGHI P MI N NÚI
2.1. lý lu n v tích t , t t
nông, lâm nghi p
Tc t nguy n d n, góp
mt s m t t m t ho c nhi
cùng h p tác, liên k t s n xu t ra nh ng nông
sn có cùng quy trình s n xu t, ch ng
u, mang l i hi u qu kinh t i
sn xu th c hi n chuy n
i quy n s d t. T c
t nông, lâm nghi t ch c
sn xu c: Chuy n
i quy n s d t nông, lâm nghi p theo
i th a; Thuê quy n s
dt và H p tác s n xu t, kinh doanh b ng
quy n s d t (Qu c h c CHXHCN
Vi t Nam, 2023).
Tích t ru t là quá trình t p trung ru ng
t t nhi u th a nh thành th a l n, t nhi u
ch s d t (t ch c, h
vào m t s ch s d t có kh n,
ng, kinh nghi m qu s n xu t
hàng hóa (Qu c h c CHXHCN Vi t Nam,
2023) m gi ng nhau gi a khái ni
t u là quá
di c v
m nh nh. Tuy nhiên, chúng
là m t quá trình mà m t cá nhân tích góp b ng
vi c mua hay các bi có th s
hc nhi u di p trung
ru t là liên k t nhi u th a ru ng c a
nhi u ch s h u khác nhau l i thành khu v c
rng l ng m u l n, khu
chuyên canh.
2.2. Các y u t n tích t , t p
t nông, lâm nghi p mi n núi
2.2.1. Các chính sách pháp lu t v
n tích t , t t nông, lâm nghi p
c ta qua các k i h
nhi u l qu n lý kinh t ng l i
phát tri c. Lu t
m c ngo t l n trong vi i h n s
dt, các quy n c i s d ng có nhi u
c m r n Lu
2023, nh các chính sách v p th i
phù h p v i hoàn c nh kinh
t - xã h c, h th ng pháp lu
c a Vi c hoàn thi n v
nhi u m t: (1) Các quy n c i s d ng
t, quy n c i s d c hoàn
et al., 2024 4) 4
180
thi n và m r ng nhi Th i h n và
hn m c s d t có nhi i l n,
i s d t nông, lâm nghi c s
dc phép s d i v i
t tr Lu t
i v t tr ng cây hàng
i h n s d i v n, ao,
t tr
2.2.2. Quy mô di n tích và hình th c tích t ,
tt nông, lâm nghi p
Quy mô s d t nông, lâm nghi p c a h
a các vùng, do s khác
nhau v di t nông, lâm nghi p, quy mô
dân s , s h nông thôn, nông nghi p (Nilsson,
2018) ng và N u chính
sách v ng công tác
xây d ng quy ho ch, k ho ch quy mô v di n
tích s d t ng khá l n tích t ,
t t nông, lâm nghi p. Quy mô l n hay
nh s n hi u qu kinh t , v u
u qu s n xu c trên m
di n tích t s d ng, hi i hóa a
chính, d ch v công v
u ki n t nhiên, kinh t - xã h i
,
.
này
2.2.4. L ng và kh
ng nông nghi p
n
D ,
công
,...
2.2.5. S tham gia c a các doanh nghi u
Trong quá trình tích t , t t nông lâm
nghi p doanh nghi t lõi, th a
thu n v i dân v bao tiêu s n ph u
ra, cách th c t ch c s n xu t, v t l l i
nhu n,... Tuy nhiên, t su t l i nhu n nông
nghi p c ta th a h
h t ng nông thôn mi n núi
mu chuy n bi n nh nh ng
chính sách c
qu c gia v nông thôn m p
d v n và k thu t vào nông
nghi p (Hoàng Th Thu Huy n, 2016). m t s
tnh thành, m t s doanh nghi u
ng
mu l u
tàu trong lôi kéo các tác nhân khác trong chu i
giá tr hàng nông s m vi còn h n
ch khâu ti p c i quy
l t p trung s n xu t.
et al. 4)
181
2.2.6. ng d ng khoa h c k thu t trong s n
xu t nông nghi p
Quy mô kinh t h c i các t nh
mi n núi hi u ti n b , t sau khi
thi hành Lu t i nhi u chính sách
khuy n khích phát tri n vùng chuyên môn hóa,
ng d ng khoa h c công ngh cao vào s n xu t
nông nghi p,... t o chuy n bi n tích c c trong
nông nghi p, nông thôn. m t s
nhi u h c mô hình
kinh t trang tr i, mô hình VAC, kinh t sinh
thái ho c nông lâm k t h phát tri n s n
xu t. Tuy nhiên, trong ti m l c kinh t h , v n
ng v phát sinh trong quá trình
sn xu u ra c a s n ph m
c b u ki tích t , t p
u
- p và phân lo i, sàng l c tài
li u: Ti n hành thu th p các tài li u t các ngu n
giáo trình, sách tham kh o, bài gi ng, bài vi t,
báo cáo, Internet,... c r i phân
lo i thành các ch n nghiên c u,
c nh ng tài li u phù h p.
- Phân tích
các chính sách v , t p
i c nh khác nhau.
Phân tích các y u t n quá trình
tích t , t t nông, lâm nghi p v m t
th i h n s d t, các quy n c i s
dt.
- u tra nông h :
- 1984),
,
%
n =
N (1)
1+ N (e)
2
T
5%)
et al., 2023).
*
%
xoài,...
.
Huy N i dung ph ng v n
Xã Chi ng Ban 96
phi u
u tra thông tin v
các nông
h n hành tích t , t
p
t nông, lâm nghi p v
tình hình tích t , quy mô tích t
phù h p, nguy n v ng c
a
nông h
Xã Chi ng Mai 85
phi u
Xã Chi ng Mung 88
phi u
* :
Các tra có
-