Hiệu quả trồng cây năng lượng trên các khu vực khai thác mỏ tại Việt Nam

Việt Nam, với quá trình đô thị hóa nhanh và hoạt động khai thác khoáng sản mạnh mẽ, đang đối mặt với những thách thức kép về đất đai suy thoái và nhu cầu năng lượng ngày càng tăng. Các khu vực sau khai thác mỏ thường bị bỏ hoang, cằn cỗi, không phù hợp cho canh tác lương thực, đồng thời gây ra gánh nặng môi trường đáng kể. Trong bối cảnh đó, việc tìm kiếm các giải pháp tích hợp nhằm phục hồi các hệ sinh thái bị tổn hại và phát triển nguồn năng lượng tái tạo là hết sức cấp thiết. Bài viết này trình bày các kết quả từ một dự án hợp tác quốc tế, tập trung vào tiềm năng và hiệu quả của việc trồng cây năng lượng trên các khu vực khai thác mỏ nhằm đạt được các mục tiêu về bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế và giảm thiểu phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Các nhà hoạch định chính sách, nhà khoa học và nghiên cứu trong lĩnh vực môi trường, năng lượng tái tạo và nông nghiệp; các công ty khai thác mỏ và các tổ chức phát triển quốc tế quan tâm đến phục hồi đất và phát triển bền vững.

Bài viết trình bày chi tiết về Dự án thí điểm trồng cây năng lượng trên đất sau khai thác mỏ (CPEP), một sáng kiến hợp tác giữa Viện nghiên cứu Độc lập về Môi trường (UfU) của Đức và Việt Nam. Dự án được khởi xướng nhằm giải quyết vấn đề đất đai bị suy thoái nghiêm trọng và ô nhiễm sau hoạt động khai thác khoáng sản, đồng thời đáp ứng nhu cầu năng lượng sinh học ngày càng tăng của Việt Nam. Mục tiêu chính là phục hồi đất, cải thiện hệ sinh thái, giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và thúc đẩy phát triển bền vững. Phương pháp tiếp cận bao gồm nghiên cứu và phát triển các hệ thống canh tác cây năng lượng phù hợp, với các thử nghiệm thực địa được tiến hành trên sắn và keo tại ba khu vực hậu khai thác khác nhau trên khắp Việt Nam. Các chuyên gia đã thực hiện giám sát môi trường chặt chẽ, đánh giá lượng cac-bon trong đất và phân tích vòng đời (LCA) để xác định dấu chân carbon của bioethanol từ sắn. Kết quả nghiên cứu cho thấy có tới 4.000 khu vực tại Việt Nam rất phù hợp để trồng cây năng lượng, giúp tránh xung đột với đất canh tác lương thực. Cả sắn và keo đều thể hiện tiềm năng đáng kể trong việc phục hồi đất, giảm xói mòn và tăng lượng cac-bon trong đất, đồng thời mang lại giá trị kinh tế. Mặc dù gặp phải thách thức từ biến đổi khí hậu và dịch bệnh, các thử nghiệm đã chứng minh tính khả thi và hiệu quả của mô hình này trong việc bảo vệ môi trường và tạo ra nguồn năng lượng sinh học thay thế. Dự án kiến tạo một nền tảng vững chắc, khẳng định tầm quan trọng của việc nhân rộng mô hình này để đạt được các mục tiêu môi trường và kinh tế trên toàn quốc.