Sổ tay Hướng dẫn kiểm tra, giám sát và đánh giá dịch vụ môi trường rừng cho hệ thống quỹ

Chính sách chi trả Dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) tại Việt Nam, được chính thức triển khai từ năm 2011 và luật hóa vào năm 2018, đã chứng tỏ là một cơ chế đột phá trong việc huy động nguồn lực tài chính ngoài ngân sách nhà nước cho công tác bảo vệ và phát triển rừng. Sáng kiến này đã góp phần đáng kể vào việc bảo vệ hơn 6,5 triệu héc-ta rừng và cải thiện sinh kế cho hàng trăm ngàn hộ gia đình, đặc biệt là các cộng đồng dân tộc thiểu số. Để tiếp tục nâng cao hiệu quả và minh bạch trong việc thực hiện chính sách quan trọng này, cuốn Sổ tay hướng dẫn kiểm tra, giám sát đánh giá DVMTR này được biên soạn nhằm cung cấp khung hướng dẫn chi tiết cho hệ thống Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng.

Cán bộ và lãnh đạo của Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam ở cấp trung ương và địa phương, các cơ quan quản lý nhà nước liên quan đến lâm nghiệp và dịch vụ môi trường rừng, cùng các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân tham gia vào quá trình chi trả và sử dụng dịch vụ môi trường rừng.

Cuốn Sổ tay hướng dẫn này cung cấp một khung làm việc toàn diện cho hoạt động kiểm tra, giám sát và đánh giá (KTGSĐG) Dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) tại Việt Nam. Bắt đầu với phần giới thiệu chung, tài liệu giải thích căn cứ pháp lý của chính sách DVMTR theo Luật Lâm nghiệp 2017 và Nghị định số 156, đồng thời làm rõ các thuật ngữ và xác định mục đích, phạm vi, đối tượng áp dụng cùng các nguyên tắc thực hiện. Phần hai tập trung vào quy trình kiểm tra, nêu rõ trách nhiệm của các bên liên quan, nội dung kiểm tra cụ thể và trình tự bốn bước thực hiện, bao gồm thông báo kế hoạch, tiến hành kiểm tra, lập biên bản và báo cáo kết quả. Phần ba trình bày chi tiết về giám sát đánh giá, từ trách nhiệm của các bên, nội dung giám sát đến việc sử dụng bộ 28 chỉ số đánh giá được phân loại thành các khía cạnh kinh tế, thể chế, xã hội và môi trường. Các chỉ số này giúp đo lường mức độ hiệu quả của công tác DVMTR, tình hình thu nộp, giải ngân tiền DVMTR, công tác chỉ đạo điều hành và tác động đến cộng đồng. Cuốn sổ tay cũng vạch rõ năm bước của quy trình giám sát đánh giá, từ thông báo kế hoạch đến giám sát việc thực hiện kết quả. Mục tiêu tổng thể là chuẩn hóa và nâng cao chất lượng hoạt động quản lý, sử dụng tiền DVMTR, kịp thời giải quyết khó khăn, sai phạm, qua đó tối ưu hóa hiệu quả của chính sách chi trả DVMTR trong công tác bảo vệ và phát triển rừng, góp phần phát triển bền vững và cải thiện sinh kế cho người dân.