Chế độ ăn trong viêm loét dạ
dày - tá tràng ở trẻ em
Dạ dày là cơ quan tiêu hóa. Khi thức
ăn vào dạ dày sẽ kích thích bài tiết
dịch vị do cơ chế thần kinh và
hormon. Dạ dày co bóp để nghiền và
nhào trộn thức ăn với dịch vị và vận
chuyển thức ăn xuống ruột. Dịch vị
dạ dày chủ yếu là men tiêu hóa
pepsin, HCL và các chất nhầy. Chất nhầy có tính
kiềm, bao phủ niêm mạc dạ dày. Khi bài tiết chất
nhầy giảm dễ gây viêm loét dạ dày.
Viêm loét dạ dày – tá tràng ở trẻ em thường do nhiễm
vi khuẩn Helicobacter Pylori (HP). Đường lây truyền
phổ biến là đường miệng – miệng và đường phân-
miệng qua người và ruồi nhặng.
Bệnh hay gặp ở trẻ lớn. Các triệu chứng lâm sàng
chủ yếu là đau bụng, đau vùng thượng vị, đau từng
cơn, đau liên quan đến bữa ăn, nôn, buồn nôn, ợ
chua, đầy bụng, chán ăn và có thể nôn ra máu, đi
ngoài phân đen. Nội soi tiêu hóa và mô bệnh học cho
thấy tổn thương niêm mạc dạ dày. Thuốc điều trị là
kháng sinh để diệt trừ vi khuẩn HP phối hợp với các
thuốc trung hòa acid hoặc ức chế tăng tiết acid dịch
vị.
Dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong điều trị, phục
hồi sức khỏe cho bệnh nhân. Chế độ ăn nhằm mục
đích:
- Bảo vệ niêm mạc dạ dày.
- Giảm tiết acid dịch vị.
- Nương nhẹ chức năng dạ dày ruột.
- Đề phòng thiếu dinh dưỡng.
Nguyên tắc ăn uống
Khẩu phần có đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng
để trẻ bắt kịp đà tăng trưởng.
Sử dụng các loại thực phẩm có tác dụng bảo vệ niêm
mạc dạ dày và chống tăng tiết acid dịch vị.
- Thức ăn giảm tiết acid dịch vị: mật ong, đường,
bánh quy, dầu thực vật…
- Thức ăn trung hòa acid dịch vị: sữa, trứng.
- Thức ăn bọc hút niêm mạc dạ dày, ít mùi vị: gạo
nếp, bột sắn, khoai, bánh mỳ.
- Ít xơ sợi: rau củ non.
- Đồ uống: nước chín, nước chè loãng.
- Chế biến thức ăn nên hấp luộc, nấu chín hầm nhừ,
nghiền nát hoặc xay nhuyễn để giảm kích thích tiết
dịch vị và được vận chuyển nhanh qua dạ dày.
Hạn chế hoặc không sử dụng thức ăn, nước uống
gây kích thích niêm mạc dạ dày.
- Các loại nước sốt, nước luộc thịt, dăm bông, lạp
xường, xúc xích.
- Thức ăn cứng dai, nhiều xơ sợi: Thịt có gân, sụn,
rau sống, rau quả nhiều chất xơ.
- Thức ăn chua, dưa cà, hành muối, hoa quả chua.
- Gia vị, dấm ớt, tỏi, hạt tiêu.
- Rượu, chè, cà phê đặc.
Cách ăn uống để tránh kích thích niêm mạc dạ
dày.
- Chia thức ăn làm nhiều bữa trong ngày để nương
nhẹ chức năng tiêu hóa của dạ dày.
- Ăn điều độ, không để trẻ quá đói hoặc ăn quá no.
- Không ăn thức ăn quay, rán.
- Thức ăn không quá nóng hoặc quá lạnh vì làm cho
dạ dày co bóp mạnh. Nhiệt độ thức ăn, nước uống
thích hợp là 40o-50oC.
Chế độ ăn hợp lý
- Nhu cầu dinh dưỡng theo lứa tuổi.
- Số bữa ăn 5-6 lần/ngày.
Mẫu thực đơn
Chế độ cháo súp
Sáng: Cháo đậu xanh: 1 bát to (gạo 50g + đậu xanh
20g + đường 10g).
Trưa: Súp khoai thịt: 1 bát to (khoai tây 100g + su hào
50g + thịt gà 50g + dầu 5g).
Giữa trưa: Sữa đậu nành: 200ml (sữa 200ml + đường
10g); bánh quy 50g.
Chiều: Cháo trứng: 1 bát to (gạo 50g + trứng gà 1
quả + dầu 10g).
Tối: Chè bột sắn: 200ml (bột sắn 20g + đường 10g).
Giá trị dinh dưỡng của thực đơn: Năng lượng: 1.240
kcal, protid: 41g, lipid: 32g, glucid: 197g.
Chế độ cơm
Sáng: Cơm nếp đậu chấm vừng (gạo nếp 50g + đậu
xanh 20g + vừng 10g).
Trưa: Cơm nát: 2 lưng bát (gạo tẻ: 100g), trứng gà
luộc: 1 quả; canh khoai tây thịt (khoai tây 80g + thịt gà
25g); hoa quả 100g.