Chế độ ăn uống, kiêng kị cho người bị mắc bệnh Sỏi thận
Chế độ ăn uống cho người bị sỏi thận rất đa dạng, phụ thuộc vào thành phần của
sỏi. Tuy nhiên, một nguyên tắc chung nhất là phải uống không dưới 2 lít nước mỗi
ngày
Sỏi thận là căn bệnh thuộc đường tiểu - sinh dục phổ biến thứ 3 sau các bệnh viêm
nhiễm và tuyến tiền liệt. Nguyên nhân gây bệnh là do rối loạn trao đổi chất
khoáng, những cái lẽ ra phải tan lại không tan mà kết tủa và tích tụ trong cơ thể,
dần dần hình thành sỏi.
Chế độ dinh dưỡng bất cân bằng, uống ít nước và sử dụng một số dược phẩm như
vitamin D, canxi, sulphanilamid, ascorbic (hơn 4g mỗi ngày) có thể gây bệnh. Hậu
quả là thành phần hóa học của nước tiểu bị thay đổi, chủ yếu là sự gia tăng lượng
chất làm nước tiểu bị tinh thể hóa. Các loại thức ăn có nhiều axit nước tiểu (thịt,
gan, cật, rượu đỏ); nhiều axit oxalic (thịt gà, gan, gạo, đậu, ca cao, cà phê, rau cần
tây, rau bina, bắp cải, cải củ) làm tăng khả năng hình thành sỏi. Nước cứng có
nhiều muối canxi, thức ăn cay và chua nâng cao độ axit trong nước tiểu cũng thúc
đẩy tạo sỏi.
Thành phần sỏi
Sỏi thận hình thành từ một số chất liệu và việc nắm rõ các thành phần này sẽ giúp
lựa chọn đúng chiến thuật điều trị, thuốc thang và cách ăn kiêng. Đa số sỏi có
thành phần oxalat (một dạng muối của axit oxalic) và phosphat (từ axit
phosphoric). Sỏi urat từ axit uric ít gặp hơn. Hàm lượng phosphat trong nước tiểu
phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng, và tăng lên khi đói, thiếu vitamin D hoặc khi
tuyến yên hoạt động nhiều. Thành phần sỏi được xác định dựa vào kết quả phân
tích nước tiểu.
Bệnh sỏi thận có thể diễn ra một cách âm thầm và chỉ thể hiện khi đã có sỏi trong
thận. Khi cát hay sỏi bắt đầu di chuyển trong cơ thể, người bệnh bắt đầu thấy đau.
Cơn đau thường bắt đầu ở vùng thắt lưng, sau đó di chuyển xuống bụng, bẹn và
đùi. Khi cử động hay thay đổi tư thế sẽ xuất hiện cơn đau thắt ở vùng eo, có thể đi
kèm rối loạn tiểu, thân nhiệt tăng, khó chịu, buồn nôn, ra mồ hôi lạnh và sình
bụng.
Khi sỏi xuống đến phần dưới của đường tiểu, người bệnh hay buồn đi tiểu. Nếu sỏi
chặn toàn bộ thiết diện trong đường tiểu thì nước tiểu bắt đầu tích tụ trong thận,
gây ra các cơn đau sỏi thận. Giai đoạn này có thể xuất hiện máu trong nước tiểu,
nhất là khi có cơn đau mạnh hay lao động nặng. Có khi sỏi được thải ra cùng nước
tiểu. Khi thấy cảm giác khó chịu ở vùng eo dù không nặng cũng cần nhanh chóng
đến khám bác sĩ tiết niệu.
Các thực phẩm nên tránh khi bị sỏi
1. Các loại thịt và thịt gia cầm: Giảm lượng thịt bò, thịt gia cầm và cá vì đây là
những thực phẩm rất giàu protein. Nhiều protein trong chế độ ăn uống sẽ khiến
lượng oxalate trong nước tiểu tăng lên, hình thành các loại sỏi.
2. Một số loại rau quả: Trong khi cố gắng để loại bỏ các loại thực phẩm có chứa
oxalate từ thịt thì cũng lưu ý một số loại rau quả có thể là “tòng phạm” gây nên sỏi
thận. Ví như rau bina được cho là tạo nhiều oxalat nhất.
Ngoài ra, các loại thực phẩm khác có chứa oxalate bao gồm các loại đậu, củ cải
đường, dâu, cam, sô-cô-la, cà phê và đậu phộng.
3. Muối: Bạn nên cố gắng ăn nhạt vì những nghiên cứu cho thấy việc giảm lượng
muối trong chế độ ăn cũng có thể cắt giảm lượng oxalate trong nước tiểu
Ngoài ra cần giảm thức ăn có hàm lượng canxi cao, axit ascorbic và oxalat, sản
phẩm sữa, pho mai, chocolate, rau xanh, trà đặc, đậu phộng. Hạn chế muối và mỡ
Chế độ dinh dưỡng cho người sỏi thận
Phương pháp đa năng và đơn giản nhất để phòng ngừa hình thành sỏi thận là pha
loãng nước tiểu, do đó cần uống nhiều nước, để mỗi ngày thải ra khoảng 2-2,5 lít
nước tiểu. Tuy nhiên, biện pháp này không thích hợp với người mắc bệnh tim
mạch.
Thực phẩm nên ăn khi bị sỏi thận
1. Canxi: Ban đầu nhiều người nghĩ rằng sự gia tăng đáng kể mức tiêu thụ can-xi
trong chế độ ăn uống sẽ làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Tuy nhiên, điều này
giờ đây đã chứng minh là không chính xác.
Thực tế, việc “nạp” các thực phẩm chứa can-xi chủ yếu là từ các sản phẩm chế
biến từ sữa như phô mai, sữa và sữa chua… giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi
thận.
2. Uống nhiều nước: Uống nhiều nước giúp thanh lọc cơ thể. Với những người bị
sỏi thận, các chuyên gia y tế khuyên nên uống ít nhất 3 lít nước mỗi ngày. Điều
này sẽ giúp thải lọc những viên sỏi nhỏ hoặc các chất dư thừa trong thận mà có thể
hình thành sỏi.