Chuyên Đề Địa Lý Kinh Tế Việt Nam - GVC Ths. Nguyễn Thị Vang phần 5

1.1.2. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp g¾n chÆt víi m«i tr−êng tù nhiªn:

Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®èi t−îng s¶n xuÊt lµ sinh vËt, ®ã lµ nh÷ng c©y

trång, vËt nu«i - chÝnh b¶n th©n chóng ®· lµ c¸c yÕu tè hoµn toµn tù nhiªn, lµ mét bé

phËn quan träng cña m«i tr−êng tù nhiªn, cho nªn qu¸ tr×nh sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn

cña chóng tu©n theo nh÷ng quy luËt tù nhiªn riªng cña mçi lo¹i sinh vËt vµ qu¸ tr×nh

®ã kh«ng thÓ t¸ch rêi c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Do ®ã s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã quan

hÖ chÆt chÏ vµ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo m«i tr−êng tù nhiªn, trong ®ã ®Æc biÖt lµ thêi

tiÕt, khÝ hËu, nguån n−íc vµ thæ nh−ìng lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn, c¸c yÕu tè tù nhiªn cã

t¸c ®éng, ¶nh h−ëng nhiÒu nhÊt, trùc tiÕp vµ râ rÖt nhÊt, thËm chÝ cã khi quyÕt ®Þnh

®Õn sù ph©n bè vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.

- Muèn ph©n bè hîp lý vµ ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp cã hiÖu qu¶ cao th× cÇn

ph¶i ®iÒu tra nghiªn cøu vµ ph©n tÝch cô thÓ, chi tiÕt c¸c yÕu tè, c¸c ®iÒu kiÖn tù

nhiªn cña tõng ®Þa ph−¬ng, cña mçi vïng ®Ó bè trÝ c©y trång, vËt nu«i thÝch hîp, gi¶i

quyÕt tèt vµ tho¶ m·n mèi quan hÖ: “®Êt - n−íc - khÝ hËu vµ thêi tiÕt - c©y trång vµ vËt

nu«i” trong c¸c vïng cô thÓ. MÆt kh¸c, ®i ®«i víi viÖc khai th¸c tËn dông tèi ®a nh÷ng

thÕ m¹nh vµ thuËn lîi do tù nhiªn mang l¹i, ®ång thêi ph¶i cã kÕ ho¹ch vµ biÖn ph¸p

tÝch cùc, h÷u hiÖu ®Ó kh¾c phôc, h¹n chÕ nh÷ng khã kh¨n vµ thiÖt h¹i do chÝnh m«i

tr−êng tù nhiªn g©y ra ®èi víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. CÇn n¾m v÷ng quy luËt sinh

tr−ëng vµ ph¸t triÓn tù nhiªn cña tõng lo¹i c©y trång vµ vËt nu«i, trªn c¬ së ®ã cã c¸c

biÖn ph¸p t¸c ®éng thÝch hîp ®Ó t¹o ra n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng s¶n phÈm cao nhÊt.

- CÇn ph©n bè vµ ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp chuyªn m«n ho¸ kÕt hîp víi

ph¸t triÓn tæng hîp c¸c ngµnh kinh tÕ - nghÜa lµ ®a d¹ng ho¸ kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ

n«ng th«n nh»m r¶i vô s¶n xuÊt trong n¨m, gi¶m bít sù c¨ng th¼ng trong viÖc sö

dông c¸c yÕu tè tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ kinh

tÕ trong qu¸ tr×nh sö dông chóng.

- CÇn nghiªn cøu vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc, nh÷ng tiÕn bé khoa häc -

kü thuËt t¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y trång, vËt nu«i ®Ó

chóng tù thùc hiÖn chu kú s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ cao.

1.1.3. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ tiªu thô n«ng s¶n:

Ngµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¹o ra c¸c lo¹i s¶n phÈm, nh×n chung cã khèi l−îng

cång kÒnh, chøa tû lÖ n−íc kh¸ cao vµ nhiÒu lo¹i cã hµm l−îng dinh d−ìng lín, cho

nªn nÕu kh«ng gi¶i quyÕt tèt kh©u vËn chuyÓn, tiªu thô s¶n phÈm vµ c«ng nghÖ sau

thu ho¹ch th× s¶n phÈm dÔ bÞ h− hao, gi¶m phÈm cÊp. Do ®ã, cÇn ph©n bè vµ ph¸t

triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp g¾n liÒn víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ tiªu thô n«ng s¶n,

t¹o thµnh c¸c chu tr×nh s¶n xuÊt n«ng- c«ng nghiÖp, h×nh thµnh c¸c tæ chøc liªn kÕt

s¶n xuÊt n«ng - c«ng nghiÖp - dÞch vô phï hîp víi tõng vïng, tõng ®Þa ph−¬ng vÒ

c¸c ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng cô thÓ. Gi¶i quyÕt tèt yªu cÇu ®ã sÏ cã t¸c dông tÝch cùc

vÒ nhiÒu mÆt: ®¶m b¶o ®−îc chÊt l−îng vµ lµm t¨ng gi¸ trÞ cña n«ng s¶n phÈm, n©ng

cao tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ kÕt hîp víi ph¸t triÓn tæng hîp c¸c ngµnh kinh tÕ,

gi¶m bít tÝnh thêi vô vµ n©ng cao hiÖu qu¶ trong viÖc sö dông c¸c yÕu tè cña s¶n

xuÊt n«ng nghiÖp. Cô thÓ nh− vïng s¶n xuÊt chÌ bóp t−¬i nhÊt thiÕt ph¶i g¾n víi nhµ

m¸y chÕ biÕn chÌ xanh hoÆc chÌ ®en (ë Th¸i Nguyªn, Phó Thä, L©m §ång...) ®Òu

cã m« h×nh xÝ nghiÖp c«ng-n«ng nghiÖp nµy. Trong ch¨n nu«i bß s÷a còng vËy, s÷a

t−¬i thu ®−îc cã hµm l−îng n−íc cao, hµm l−îng mì, ®−êng lín rÊt dÔ h− háng, nªn

ë c¸c vïng ch¨n nu«i bß s÷a ph¶i g¾n liÒn víi thÞ tr−êng cã nhu cÇu tiªu thô s÷a t−¬i

hoÆc g¾n liÒn víi c¸c vïng ®ã lµ c¸c c¬ së chÕ biÕn s÷a...

1.2. Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña mét sè ngµnh s¶n xuÊt chñ yÕu trong n«ng nghiÖp

1.2.1. Ngµnh s¶n xuÊt c©y l−¬ng thùc:

ë n−íc ta cã tËp ®oµn c©y l−¬ng thùc kh¸ phong phó vµ ®a d¹ng, ngoµi c©y lóa

lµ chñ lùc cßn cã nhãm c©y hoa mµu l−¬ng thùc,nh−: ng«, s¾n, c¸c lo¹i khoai, dong

riÒng, kª... Khi ph©n bè vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt nhãm c©y trång l−¬ng thùc cÇn chó ý

mét sè ®Æc ®iÓm chung sau:

a) C©y l−¬ng thùc cã ®Þa bµn ph©n bè réng, th−êng trïng víi ®Þa bµn ph©n bè

d©n c−:

ë ®©u cã ®Êt vµ cã con ng−êi sinh sèng th× ë ®ã tÊt yÕu cã nhu cÇu vÒ s¶n phÈm

l−¬ng thùc vµ do ®ã cã thÓ ph¸t triÓn vµ ph©n bè s¶n xuÊt c©y l−¬ng thùc, ®ång thêi

hÇu hÕt nhãm c©y trång nµy cã kh¶ n¨ng thÝch øng cao víi ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh cña

m«i tr−êng tù nhiªn. Do ®ã, cã thÓ vµ cÇn ph¶i ph©n bè, ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y

l−¬ng thùc réng kh¾p ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu t¹i chç, gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn s¶n

phÈm l−¬ng thùc tõ n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c.

Tuy nhiªn, cÇn ph¶i cã quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt

l−¬ng thùc tËp trung ë c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ vµ th©m

canh ho¸ cao nh»m t¹o ra khèi l−îng s¶n phÈm nhiÒu víi chÊt l−îng tèt, gi¸ thµnh

h¹ ®Ó cung cÊp cho nhu cÇu cña c¸c vïng khã kh¨n trong s¶n xuÊt l−¬ng thùc vµ cho

nhu cÇu xuÊt khÈu cña ®Êt n−íc.

b) C©y l−¬ng thùc (trõ c©y s¾n) ®Òu lµ c¸c c©y trång cã thêi gian s¶n xuÊt ng¾n:

Do cã ®Æc ®iÓm nµy nªn khi ph©n bè vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y l−¬ng thùc cÇn

lùa chän tËp ®oµn vµ c¬ cÊu c©y l−¬ng thùc thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®Þa

h×nh cña tõng vïng, ®ång thêi cÇn chó ý thùc hiÖn tèt viÖc lu©n canh, gèi vô, xen

canh víi c¸c c©y trång kh¸c vµ th©m canh cao ®Ó ®¶m b¶o viÖc sö dông kÕt hîp víi

c¶i t¹o ®Êt ®ai vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ cao.

c) S¶n phÈm c©y l−¬ng thùc th−êng khã b¶o qu¶n vµ chuyªn chë, nhÊt lµ nhãm

c©y hoa mµu l−¬ng thùc. §ång thêi c©y l−¬ng thùc cã nhiÒu s¶n phÈm phô cã thÓ

cung cÊp nguån thøc ¨n cho ch¨n nu«i ph¸t triÓn:

Do vËy, khi ph©n bè vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y l−¬ng thùc cÇn chó ý ®Õn viÖc

b¶o qu¶n s¶n phÈm, kÕt hîp tèt víi viÖc ph©n bè c¸c c¬ së chÕ biÕn l−¬ng thùc, mÆt

kh¸c cÇn kÕt hîp hîp lý viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y l−¬ng thùc víi ph©n bè vµ ph¸t

triÓn s¶n xuÊt ngµnh ch¨n nu«i.

1.2.2. Ngµnh trång c©y c«ng nghiÖp:

Nhãm c©y c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm chñ yÕu ®Ó cung cÊp nguån

nguyªn liÖu cho ngµnh c«ng nghiÖp nªn nã cã tªn gäi nh− trªn, ngoµi ra, còng cã

mét sè tµi liÖu cßn gäi nhãm c©y trång nµy lµ c©y kinh tÕ hoÆc c©y kü nghÖ chÝnh lµ

do c¸c ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña chóng mµ cã.

Trong nhãm c©y c«ng nghiÖp ®−îc ph©n lµm 2 lo¹i:

- C©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy (c©y hµng n¨m) gåm cã: B«ng, ®ay, gai, cãi, l¹c,

®Ëu t−¬ng, mÝa, thuèc l¸...

- C©y c«ng nghiÖp dµi ngµy (c©y l©u n¨m) gåm cã chÌ, cao su, cµ phª, dõa,

®iÒu, hå tiªu...

Mét sè ®Æc ®iÓm chung cÇn l−u ý khi ph©n bè vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y c«ng

nghiÖp nh− sau:

a) C©y c«ng nghiÖp cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, thÝch øng víi tõng ®iÒu kiÖn tù

nhiªn, sinh th¸i m«i tr−êng kh¸c nhau:

Do vËy, khi ph©n bè s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp cÇn nghiªn cøu kü c¸c ®iÒu kiÖn

tù nhiªn, nhÊt lµ ®Êt ®ai ®Ó bè trÝ c©y trång sao cho thÝch hîp ®Ó tËn dông lîi thÕ so

s¸nh cña tõng ®Þa ph−¬ng, tõng vïng nh»m sö dông ®Êt ®ai cã hiÖu qu¶ cao vµ b¶n

th©n c©y c«ng nghiÖp cho n¨ng suÊt cao víi chÊt l−îng tèt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm

thÊp.

b) S¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp, nh×n chung ®ßi hái sè l−îng vµ chÊt l−îng lao

®éng cao h¬n s¶n xuÊt c©y l−¬ng thùc, yªu cÇu ®éi ngò lao ®éng cã tay nghÒ kü

thuËt, cã kinh nghiÖm vµ tËp qu¸n s¶n xuÊt tõng lo¹i c©y trång; ®iÒu kiÖn vµ kh¶

n¨ng c¬ giíi ho¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp khã kh¨n h¬n s¶n xuÊt c©y

l−¬ng thùc:

V× thÕ, khi ph©n bè s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp cÇn quan t©m xem xÐt ®Õn nguån

lao ®éng ®Ó ®¶m b¶o c©n ®èi ®ñ c¶ vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng cho nhu cÇu ph¸t triÓn

s¶n xuÊt. Khi më réng quy m« diÖn tÝch s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp còng cÇn tÝnh ®Õn

viÖc tho¶ m·n nhu cÇu lao ®éng cho quy m« míi c¶ vÒ sè l−îng, chÊt l−îng vµ thêi

vô sö dông lao ®éng.

c) S¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m ®ßi hái vèn ®Çu t− lín, thêi gian thu håi

vèn l©u:

Do ®Æc ®iÓm ®ã cho nªn khi ph©n bè vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp cÇn

®iÒu tra, tÝnh to¸n cô thÓ vÒ c¸c ®iÒu kiÖn c¬ b¶n còng nh− nhu cÇu vÒ c¸c yÕu tè ®Çu

vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nhÊt lµ vèn, lao ®éng sao cho ®¶m b¶o ®Çy ®ñ vµ cã hiÖu

qu¶; ®ång thêi ph¶i nghiªn cøu xem xÐt ®Õn quy ho¹ch tæng thÓ vµ cô thÓ cña tõng

vïng ®Ó bè trÝ khu vùc s¶n xuÊt c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy ®ã ®−îc ph¸t triÓn æn ®Þnh

trong thêi gian dµi, tr¸nh g©y l·ng phÝ.

d) S¶n phÈm c©y c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ra phÇn lín lµ s¶n phÈm hµng ho¸, bªn

c¹nh ®ã hÇu hÕt c¸c lo¹i s¶n phÈm nµy l¹i khã chuyªn chë vµ b¶o qu¶n, dÔ h− hao

vµ gi¶m phÈm chÊt, ®ßi hái ph¶i ®−îc chÕ biÕn kÞp thêi:

VÝ dô: S¶n phÈm chÌ bóp t−¬i hoÆc trong s¶n xuÊt mÝa ®−êng, chÊt l−îng cña

s¶n phÈm sÏ gi¶m dÇn theo thêi gian sau thu ho¹ch nÕu kh«ng chÕ biÕn kÞp thêi. Do

mäi ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng ®Ó s¶n xuÊt ra khèi l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ lín víi chÊt

l−îng cao, ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña thÞ tr−êng trong n−íc vµ quèc tÕ; ®ång thêi ®i

®a d¹ng vµ hîp lý.

1.2.3. Ngµnh ch¨n nu«i:

a) Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña ngµnh ch¨n nu«i diÔn ra liªn tôc, võa kh«ng mang

tÝnh thêi vô nh− trång trät nh−ng l¹i võa phô thuéc vµo tÝnh chÊt thêi vô cña ngµnh

trång trät:

ngµnh trång trät cung cÊp thøc ¨n (thøc ¨n th« vµ thøc ¨n tinh) lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh

®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ch¨n nu«i, nh−: vèn, lao ®éng, vËt t−, gièng, chuång

tr¹i, c«ng t¸c phßng chèng dÞch bÖnh. Trong c¸c yÕu tè ®ã, ®Æc biÖt chó ý lµ kh¶

n¨ng cung cÊp nguån thøc ¨n, cho nªn cÇn ph¶i bè trÝ hîp lý ch¨n nu«i víi trång

®iÒu kiÖn cho ch¨n nu«i ph¸t triÓn ®¹t hiÖu qu¶ cao.

b) Ngµnh ch¨n nu«i cã quan hÖ mËt thiÕt vµ chÆt chÏ víi ngµnh trång trät,

Trong thùc tÕ tuú vµo môc ®Ých ch¨n nu«i sÏ cho ta c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i cã

gi¸ trÞ kh¸c nhau hoÆc cung cÊp søc kÐo sóc vËt, hoÆc cung cÊp c¸c lo¹i con gièng,

hoÆc cung cÊp nguån thùc phÈm giµu ®¹m nh− thÞt, trøng, s÷a hoÆc cung cÊp nguyªn

ph¸t triÓn ch¨n nu«i cÇn ph¶i chó ý gi¶i quyÕt ®Çy ®ñ vµ ®óng ®¾n mèi quan hÖ h÷u

c¬ gi÷a hai ngµnh s¶n xuÊt quan träng nµy ®Ó c¶ hai ngµnh cïng ph¸t triÓn nh»m

®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho mçi ngµnh vµ cho c¶ nÒn n«ng nghiÖp.

c) Ngµnh ch¨n nu«i cïng mét lóc cã thÓ t¹o ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm víi nhiÒu

V× thÕ, ®Ó gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò c¬ b¶n quan träng lµ “s¶n xuÊt c¸i mµ x· héi

c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c; nhu cÇu cña thÞ tr−êng vµ kh¶ n¨ng tiªu dïng cña x· héi,

®ång thêi còng cÇn xuÊt ph¸t vµ c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cña

tÕ vÒ kh¶ n¨ng c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt ngµnh ch¨n nu«i ®Ó bè trÝ quy m« vµ

c¬ cÊu ®µn gia sóc, gia cÇm cho hîp lý, nh»m ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu ®a d¹ng vÒ

d) C¸c s¶n phÈm lµ th−¬ng phÈm cña ngµnh ch¨n nu«i s¶n xuÊt ra ®Òu khã b¶o

qu¶n, cÇn ph¶i ®−îc vËn chuyÓn kÞp thêi ®Õn n¬i tiªu thô s¶n phÈm t−¬i sèng hoÆc

chÕ biÕn ®Ó gi÷ ®−îc phÈm cÊp cña nã:

V× c¸c lo¹i s¶n phÈm mµ ngµnh ch¨n nu«i cung cÊp lµ th−¬ng phÈm cã tû lÖ

dïng thÝch hîp hoÆc bè trÝ gÇn n¬i tiªu thô s¶n phÈm, cã vËy míi ®¶m b¶o ®¹t ®−îc

hiÖu qu¶ cao trong ch¨n nu«i.

Chuyên Đề Địa Lý Kinh Tế Việt Nam - GVC Ths. Nguyễn Thị Vang phần 5

Chủ đề:

Kinh tế vùng

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi