TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
197
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CAN THIỆP NÂNG CAO MỨC CHẤT LƯỢNG PXN
CỦA CÁC CSYT CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HẢI DƯƠNG NĂM 2024
Vũ Thị Hải Hà1, Nguyễn Hùng Cường2, Ngô Thị Thảo1,
Đinh Thị Diệu Hằng1, Đinh Thị Xuyến1,
Ngô Quỳnh Diệp1, Cao Văn Tuyến1
TÓM TẮT28
Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả can thiệp nâng
cao mức chất lượng PXN (PXN) y học của của
các PXN thuộc 24 cơ sở y tế (CSYT) công lập tại
Hải Dương theo quyết định 2429/QĐ-BYT. Đối
tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên
cứu mô tả cắt ngang kết hợp can thiệp trên 27
PXN thuộc 12 Trung tâm Y tế (TTYT) tuyến
huyện và 12 bệnh viện tuyến tỉnh (BVTT) trên
địa bàn Hải Dương về hệ thống quản lý chất
lượng xét nghiệm theo Bộ tiêu chí đánh giá mức
chất lượng PXN y học (Quyết định 2429/QĐ-
BYT/2017). Các dữ liệu được phân tích trên
phần mềm SPSS 26. Kết quả: Tỷ lệ % số điểm
đạt trung bình sau can thiệp cao hơn ở nhóm
BVTT với 71,75% và chỉ số hiệu quả (CSHQ)
đạt 55,54%. Đối với các tiêu chí (*), (***)
CSHQ ở nhóm TTYT tăng cao hơn BVTT với
146,55% và 123,10%. Kết quả xếp mức chất
lượng trước can thiệp có 96,3% chưa xếp mức,
3,7% xếp mức 2. Sau can thiệp có 77,78% PXN
được xếp đạt mức 2, 7,41% PXN được xếp đạt
mức 3 và 14,81% chưa xếp mức. Kết luận: Hiệu
1Trường Đại học Kỹ thuật Y tế Hải Dương
2Trường Đại học Y Dược Hải Phòng
Chịu trách nhiệm chính: Vũ Thị Hải Hà
SĐT: 0988332990
Email: vuthihaihahd1991@gmail.com
Ngày nhận bài: 6.8.2024
Ngày phản biện khoa học: 17.8.2024
Ngày duyệt bài: 23.8.2024
Người phản biện: PGS.TS Phạm Văn Trân
quả nâng cao mức chất lượng của các PXN thuộc
các CSYT công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dương
đã được cải thiện rõ rệt nhưng vẫn còn một số
khó khăn nhất định. Kết quả này cho thấy bước
đầu tính hiệu quả của các giải pháp can thiệp mà
nhóm nghiên cứu tổ chức triển khai. Tuy nhiên,
vẫn cần tiếp tục thực hiện giám sát và triển khai
thêm các giải pháp chuyên sâu để hỗ trợ nâng
mức chất lượng cho các PXN trên địa bàn tỉnh
Hải Dương.
Từ khóa: Hệ thống QLCL xét nghiệm, Bộ
tiêu chí 2429, Quyết định 2429, Hiệu quả can
thiệp, Hải Dương
SUMMARY
EVALUATION OF THE
EFFECTIVENESS OF
INTERVENTIONS TO IMPROVE THE
QUALITY LEVEL OF PUBLIC
HEALTH FACILITY LABORATORIES
IN HAI DUONG PROVINCE IN 2024
Objective: To evaluate the effectiveness of
interventions to improve the quality level of
medical laboratories in 24 public health facilities
in Hai Duong, according to Decision 2429/QĐ-
BYT. Subjects and methods: A cross-sectional
descriptive study combined with interventions
was conducted in 27 laboratories in 12 district
health centers and 12 provincial hospitals in Hai
Duong. The evaluation was based on the Quality
Management System according to the Laboratory
Quality Evaluation Criteria (Decision 2429/QĐ-
BYT). The data were analyzed using SPSS 26
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN LẦN THỨ 27 - HỘI HÓA SINH Y HỌC HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH PHÍA BẮC
198
software. Results: The average percentage of
points achieved after the intervention was higher
in the provincial hospitals group, with 71.75%,
and the Effectiveness Index (EI) reached 55.54%.
The EI for criteria (*) and (***) increased more
in the district health centers group, with 146.55%
and 123.10%, respectively. The results of the
quality level ranking before intervention were
96.3% unranked and 3.7% ranked at level 2.
After intervention, 77.78% of laboratories were
ranked at level 2, 7.41% were ranked at level 3,
and 14.81% were unranked. Conclusion: The
quality improvement of laboratories in public
health facilities in Hai Duong Province has
shown significant progress, although some
challenges remain. These results demonstrate the
initial effectiveness of the interventions
implemented by the research group. However,
continuous monitoring and further specialized
interventions are needed to support and elevate
the quality level of laboratories in Hai Duong.
Keywords: Quality Management System
(QMS), 2429 Criteria, Decision 2429,
Effectiveness of the intervention, Hai Duong
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Việc tăng cường năng lực hệ thống quản
lý chất lượng xét nghiệm (HTQLCLXN) là
điều kiện tiên quyết để cải thiện chất lượng
khám và điều trị bệnh. Trong những năm
qua, Chính phủ và Bộ Y tế đã triển khai
nhiều biện pháp nhằm đảm bảo và nâng cao
chất lượng xét nghiệm (CLXN), bao gồm
việc ban hành các văn bản pháp lý và hướng
dẫn xây dựng, đánh giá HTQLCLXN cho
các PXN [1],[2],[3],[4]. Hải Dương là tỉnh
mặc dù có hệ thống y tế khá phát triển, tuy
nhiên mức chất lượng của các PXN còn
nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng
dịch vụ y tế [5]. Trước thực trạng này, việc
triển khai các biện pháp can thiệp nhằm nâng
cao mức chất lượng của các PXN công lập
trên địa bàn tỉnh Hải Dương là hết sức cần
thiết. Do vậy, nhóm nghiên cứu thực hiện đề
tài "Đánh giá hiệu quả can thiệp nâng cao
mức chất lượng PXN của các cơ sở y tế
(CSYT) công lập trên địa bàn tỉnh Hải
Dương năm 2024" với mục tiêu: “Đánh giá
hiệu quả can thiệp nâng cao mức chất
lượng PXN y học của của các PXN thuộc
24 CSYT công lập tại Hải Dương theo quyết
định 2429/QĐ-BYT”.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Toàn bộ 27 PXN gồm 15 PXN thuộc 12
Bệnh viện tuyến tỉnh (BVTT) và 12 PXN
thuộc 12 Trung tâm y tế (TTYT) tuyến
huyện trên địa bàn Hải Dương.
Tiêu chuẩn chọn mẫu: PXN thuộc các
CSYT có tham gia khám chữa bệnh bảo
hiểm y tế trên địa bàn tỉnh Hải Dương và
đồng ý tham gia nghiên cứu.
Tiêu chuẩn loại trừ: PXN thuộc các
CSYT không tham gia khám chữa bệnh bảo
hiểm y tế và/hoặc không đồng ý tham gia
nghiên cứu.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả
cắt ngang kết hợp can thiệp với số liệu từ
tháng 3/2022 đến tháng 5/2024. Cỡ mẫu và
phương pháp chọn mẫu: Chọn mẫu toàn bộ
với 27 PXN thuộc 12 BVTT và 12 TTYT
trên địa bàn Hải Dương. Chỉ số và biến số
trong nghiên cứu: 169 tiêu chí trong bộ tiêu
chí đánh giá mức chất lượng PXN y học theo
Quyết định số 2429/QĐ-BYT.
Phương pháp đánh giá: Sử dụng bảng
kiểm đánh giá theo quyết định 2429/QĐ-
BYT với các mức độ đánh giá và cho điểm
như sau: Mỗi tiêu chí có một thang điểm nhất
định, tổng số điểm tối đa của 169 tiêu chí là
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
199
268 điểm. Phương pháp xếp mức chất lượng
căn cứ theo tỷ lệ % số điểm PXN đạt được
cùng các tiêu chí bắt buộc (*) và (***). Có 6
mức chất lượng bao gồm: chưa xếp mức,
mức 1, mức 2, mức 3, mức 4 và mức 5.
Phương pháp can thiệp: Các nội dung
can thiệp bằng đào tạo (Đào tạo về “Hệ
thống quản lý chất lượng xét nghiệm” cho
lãnh đạo, cán bộ quản lý; Đào tạo về “Mười
hai thành tố trong hệ thống quản lý chất
lượng xét nghiệm” cho nhân viên quản lý
chất lượng; Đào tạo về “Đảm bảo chất lượng
xét nghiệm hoá sinh, huyết học, vi sinh” cho
kỹ thuật viên xét nghiệm), các nội dung can
thiệp bằng hội thảo, toạ đàm (Hội thảo
"Công tác quản lý chất lượng của các PXN
trên toàn tỉnh Hải Dương", Toạ đàm: "Công
tác đánh giá nội bộ trong các PXN thực hiện
liên thông"), các nội dung can thiệp bằng hỗ
trợ hướng dẫn trực tiếp tại CSYT (Hướng
dẫn xây dựng, thiết lập hệ thống tài liệu, hồ
sơ về QLCL, Hướng dẫn vận hành và duy trì
hệ thống hồ sơ về QLCL).
Sau can thiệp, nhóm nghiên cứu tiến
hành đánh giá lại các tiêu chí theo bộ tiêu chí
như đánh giá ban đầu vào năm 2022.
Phương pháp thu thập số liệu: Thành
lập đoàn đánh giá, tập huấn nội dung và kỹ
năng đánh giá, thực hiện đánh giá tại các địa
điểm nghiên cứu theo bảng kiểm ban hành
kèm quyết định 2429/QĐ-BYT.
Phương pháp phân tích số liệu: Số liệu
được phân tích bằng phần mềm thống kê
Microsoft Excel 365 và SPSS 26 cho các
thông số như: Tỷ lệ %, giá trị trung bình
(mean), độ tin cậy (p); Để đánh giá hiệu quả
của quá trình can thiệp qua chỉ số hiệu quả
(CSHQ) theo công thức:
Trong đó:
+ CSHQ: Chỉ số hiệu quả
+ p1: Tỷ lệ % chỉ số nghiên cứu trước
can thiệp.
+ p2: Tỷ lệ % chỉ số nghiên cứu sau can
thiệp.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Thông tin chung về các PXN
Biểu đồ 1. Phân nhóm và phân lĩnh vực chuyên môn các PXN
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN LẦN THỨ 27 - HỘI HÓA SINH Y HỌC HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH PHÍA BẮC
200
Nhận xét: Trong tổng số 27 PXN thuộc
24 CSYT có: 55,56% PXN thuộc BVTT và
44,44% PXN thuộc TTYT tuyến huyện. Có
77,78% PXN thực hiện xét nghiệm chung;
11,11% PXN chỉ thực hiện các xét nghiệm
hóa sinh, huyết học và 11,11% PXN chỉ thực
hiện các xét nghiệm Vi sinh.
3.2. Hiệu quả nâng cao mức chất lượng
của các PXN
Bảng 1. Hiệu quả nâng cao tỷ lệ % số điểm đạt của các CSYT
Nhóm CSYT
Tỷ lệ % số điểm đạt trung
bình trước can thiệp
Tỷ lệ % số điểm đạt
trung bình sau can thiệp
p
CSHQ
Nhóm BVTT (n=15)
46,13
71,75
0,001
55,54
Nhóm TTYT (n=12)
35,55
69,79
0,002
96,32
Nhận xét: Tỷ lệ % số điểm đạt trung bình của cả 2 nhóm đều tăng. Trong đó, nhóm
TTYT tăng cao hơn với CSHQ là 96,32% (p=0,002). Nhóm BVTT có CSHQ tăng thấp hơn
với 55,54% (p=0,001).
Bảng 2. Hiệu quả nâng cao tỷ lệ các tiêu chí (*), (***) đạt
Nhóm CSYT
Tỷ lệ % số tiêu chí (*),
(***) đạt trước can thiệp
Tỷ lệ % số tiêu chí (*),
(***) đạt sau can thiệp
CSHQ
Tiêu chí (*)
Nhóm BVTT (n=15)
48,44
88,44
82,58
Nhóm TTYT (n=12)
40,56
100
146,55
Tiêu chí (***)
Nhóm BVTT (n=15)
31,48
62,22
97,65
Nhóm TTYT (n=12)
24,07
53,7
123,10
Nhận xét: Tỷ lệ số tiêu chí (*) và (***) đạt của cả 2 nhóm đều tăng. Sự khác biệt trước và
sau can thiệp đều có ý nghĩa thống kê với p<0,05. CSHQ đối với tiêu chí (*), (***) đạt cao
hơn ở nhóm TTYT với 146,55% và 123,10%.
Bảng 3. Hiệu quả nâng cao xếp mức chất lượng
Phân loại
Mức chất
lượng
Nhóm BVTT (n=15)
Nhóm TTYT (n=12)
Kết quả xếp mức
chất lượng chung
Trước (n)
Sau (n)
Trước (n)
Sau (n)
Trước (%)
Sau (%)
Xếp mức
theo tỷ lệ
% số điểm
đạt
Chưa xếp mức
1
0
0
0
3.70
0.00
Mức 1
6
0
6
0
44.44
0.00
Mức 2
4
5
6
4
37.04
33.33
Mức 3
3
7
0
8
11.11
55.56
Mức 4
1
1
0
0
3.70
3.70
Mức 5
0
2
0
0
0.00
7.41
Xếp mức
khi kết
hợp các
tiêu chí (*),
(***)
Chưa xếp mức
14
4
12
0
96.30
14.81
Mức 1
0
0
0
0
0.00
0.00
Mức 2
1
9
0
12
3.70
77.78
Mức 3
0
2
0
0
0.00
7.41
Mức 4
0
0
0
0
0.00
0.00
Mức 5
0
0
0
0
0.00
0.00
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
201
Nhận xét: Mức chất lượng chung của các
PXN đều tăng ở cả 2 nhóm. Khi xét riêng
theo tỷ lệ % số điểm đạt thì tỷ lệ PXN “chưa
xếp mức” và “mức 1” đều giảm, tăng mạnh ở
“mức 3”, đặc biệt có 2 PXN thuộc nhóm
BVTT đã đạt tỷ lệ % số điểm ở “mức 5”. Khi
kết hợp với các tiêu chí bắt buộc (*) và (***)
thì tỷ lệ PXN “chưa xếp mức giảm” từ 96,3%
xuống còn 14,81%. PXN xếp “mức 2” tăng
từ 3,70% lên 77,78%, đặc biệt đã có 2 PXN
được xếp “mức 3” trong khi trước can thiệp
chỉ có 1 PXN được xếp “mức 2”.
IV. BÀN LUẬN
4.1. Thông tin chung về các PXN
Qua biểu đồ 1 cho thấy trong tổng số 27
PXN thuộc 24 CSYT công lập thì tỷ lệ PXN
thuộc nhóm BVTT cao hơn nhóm TTYT.
Kết quả cũng cho thấy phần lớn (77,78%) là
các PXN đang thực hiện chung cả Hóa sinh,
Huyết học và Vi sinh. Chỉ có 03 PXN
chuyên biệt lĩnh vực Hóa sinh, Huyết học và
03 PXN chuyên lĩnh vực Vi sinh. Có thể thấy
mức độ PXN chuyên môn hóa chưa cao, mô
hình PXN chung đang chiếm ưu thế.
4.2. Hiệu quả nâng cao mức chất lượng
của các PXN
Về hiệu quả nâng cao mức chất lượng
của các PXN theo tỷ lệ % số điểm đạt, qua
bảng 1 cho thấy tỷ lệ % số điểm đạt sau can
thiệp của nhóm BVTT là hơn nhóm TTYT.
Tuy nhiên, CSHQ thì lại ngược lại khi nhóm
TTYT cao hơn nhóm BVTT. Điều này hoàn
toàn có thể hiểu được do trước can thiệp
nhóm BVTT đã có tỷ lệ % số điểm đạt cao
hơn so với nhóm TTYT. Sau can thiệp tỷ lệ
số điểm đạt của nhóm BVTT có cao hơn
nhóm TTYT nhưng không lớn, nguyên nhân
là do nhóm BVTT có sự khác biệt giữa các
bệnh viện hạng 1 và các bệnh viện chuyên
khoa. Có những bệnh viện đạt điểm cao
(bệnh viện hạng I) nhưng có nhiều bệnh viện
đạt thấp, đặc biệt ở nhóm các bệnh viện
chuyên khoa. Do vậy, tính chung lại sự khác
biệt giữa nhóm BVTT với nhóm TTYT là
không rõ rệt.
Về hiệu quả của tỷ lệ các tiêu chí bắt
buộc (*) và (***), bảng 2 cho thấy tỷ lệ các
tiêu chí (*) đạt hiệu quả cao nhất ở các PXN
thuộc nhóm TTYT khi đã đạt 100%, đồng
nghĩa 100% các PXN thuộc nhóm TTYT sẽ
được xếp mức chất lượng (thể hiện ở bảng
3). Các tiêu chí (***) nhóm BVTT sau can
thiệp đạt được tỷ lệ cao nhất điều này cũng
phù hợp khi ở bảng 3 cũng thấy được có 2
PXN đã đạt đủ 18/18 tiêu chí (***) và được
xếp mức 3.
Về tổng hợp xếp mức chất lượng bảng 3
cho thấy cả 2 nhóm đã tăng được tỷ lệ xếp
mức, tập trung nhiều ở mức 2 và mức 3, cá
biệt có 2 PXN đạt số điểm tương đương mức
5. Tuy nhiên, khi kết hợp đánh giá tỷ lệ % số
điểm đạt và các tiêu chí bắt buộc (tiêu chí (*)
và tiêu chí (***)) thì có 77,78% các PXN
được xếp mức 2. Trong đó, nhóm TTYT có
100% PXN được xếp mức 2. Có 2 PXN
nhóm BVTT đã được xếp mức 3. Mặc dù 2
PXN này đạt đủ tiêu chí (***) và số điểm ở
mức 5, nhưng do kết quả đánh giá đã chỉ ra
có một số tiêu chí như nội kiểm, ngoại kiểm,
phê duyệt phương pháp chưa thực hiện được
đủ cho 100% danh mục kỹ thuật của PXN
mà chỉ đạt cho danh mục các xét nghiệm liên
thông theo quyết định 3148/QĐ-BYT [6] nên
chỉ đạt mức 3. Lý giải vấn đề này là do tiêu
chí 8.16 (***) về thực hiện xác nhận giá trị
sử dụng/thẩm định phương pháp đang là tiêu
chí mà các PXN không đạt được cho 100%
danh mục kỹ thuật. Mặc dù, các PXN đã
được đào tạo và tập huấn để thực hiện nhưng
khi triển khai thực tế còn khó khăn về hóa
chất, sinh phẩm, vật tư cho quá trình thực
hiện. Đây là vấn đề cần được các PXN, các
lãnh đạo bệnh viện quan tâm trong thời gian