» 
 » 

Đánh giá kết quả phẫu thuật Phaco ở bệnh nhân đục thuỷ tinh thể già tại BV Mắt TP HCM

Chia sẻ: Quanghai Quanghai | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:49

0
Thêm vào BST
Báo xấu
249
lượt xem 43
download

Đánh giá kết quả phẫu thuật Phaco ở bệnh nhân đục thuỷ tinh thể già tại BV Mắt TP HCM

Mô tả tài liệu
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ở Việt nam, tỉ lệ đục thủy tinh thể chiếm 70,7% trong các nguyên nhân gây mù lòa, bệnh nhân thường tới khám và điều trị ở giai đoạn thị lực rất kém, thủy tinh thể đã đục nhiều, nhân cứng và phổ cập là phương pháp mổ ngoài bao (ECCE) và đặt kính nội nhãn (IOL) và bệnh viện mắt thành phố Hồ Chí Minh là bệnh viện đi đầu ứng dụng phương pháp phẫu thuật nhũ tương hóa thủy tinh thể trong điều trị đục thủy tinh thể.......

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá kết quả phẫu thuật Phaco ở bệnh nhân đục thuỷ tinh thể già tại BV Mắt TP HCM

  1. Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Duong Quoc Cuong, Tran Thi Phuong Thu * Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 134 – 137.............................................................................................................................................................................. 134 ACCURACY IN AXIAL LENGTH MEASUREMENT AND INTRAOCULAR LENS POWER PREDICTABILITY USING IOL MASTER AND SONOMED A-SCAN APPLANATION ULTRASOUND .......................................... 138 Ñang Hao, Phaïm Thi Bich Thuy, Tran Thi Phuong Thu* Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 138 - 144 .......................................................................................................................................................... 138 ANALYZING TOPOGRAPHIC CHARACTERISTICS IN ADULTS’ NORMAL CORNEAS AT HCMC EYE HOSPITAL................................................................................................................................................................. 145 Pham Nguyen Huan, Le Minh Thong * Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 145 – 149145 AMBLYOPIA IN STRABISMUS CHILDREN IN HCMC EYE HOSPITAL 1999 – 2000 ..................................... 150 Le Thi Kim Chi, Ñoan Trong Hau * Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 150 - 154 ... 150 EVALUATION OF PTERYGIUM – INDUCED CENTRAL CORNEAL ASTIGMATISM BY USING CORNEAL TOPOGRAPHY. ........................................................................................................................................................ 155 Huynh Tan Canh.,Le Minh Thong *Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 155 – 161 ... 155 INTRAOCULAR PRESSURE COMPARED BETWEEN 220 NON-MYOPIC EYES AND 388 MYOPIC AT THE EYE HOSPITAL OF HO CHI MINH CITY .............................................................................................................. 162 Nguyen Höu Thuy Ai, Le Minh Tuan * Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 162 – 167162 THE ROLE OF CYCLOPLEGY IN THE OBJECTIVE AUTOREFRACTION USING AUTOREFRACTOMETER168 Duong Ngoc Vinh, Doan Trong Hau * Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 168 – 173168 REFRACTIVE ERROR STUDY IN SCHOOL-AGE CHILDREN : RESULTS FROM TAÂN BÌNH DISTRICT, HCMC,VIEÄT NAM.................................................................................................................................................... 174 Le Minh Thong, Tran Thi Phuong Thu, Ngo Thi Thuy Phuong * Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 174 – 181.............................................................................................................................................. 174 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 133
  2. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc ÑAÙNH GIAÙ KEÁT QUAÛ PHAÃU THUAÄT PHACO ÔÛ BEÄNH NHAÂN ÑUÏC THUÛY TINH THEÅ GIAØ TAÏI BV MAÉT TP HCM Döông Quoác Cöôøng*, Traàn Thò Phöông Thu** Muïc tieâu: Ñaùnh giaù keát quaû phaãu thuaät nhuõ töông hoùa thuûy tinh theå taïi beänh vieän maét tp Hoà Chí Minh vaø so saùnh 2 loâ kính cöùng vaø kính meàm. Phöông phaùp: 5 phaãu thuaät vieân chính cuûa beänh vieän maét phaãu thuaät nhuõ töông hoùa thuûy tinh theå ñaët kính cöùng vaø meàm 872 maét ñuïc thuûy tinh theå vôùi 2 kyõ thuaät phaco chop vaø stop and chop. So saùnh thò löïc, ñoä maátteá baøo noäi moâ vaø bieánh chöùng phaãu thuaät giöõa 2 loâ kính cöùng vaø meàm. Keát quaû: Thò löïc sau moå 1 ngaøy laø 0.6 (872 maét) sau 3 thaùng laø 0.66 (152 maét). Tyû leä thò löïc ≥ 5/10 töông ñöông ôû 2 loâ kính cöùng vaø meàm (87.8% vaø 86.4%). Nhoùm thò löïc ≥ 5/10 thò löïc trung bình nhoùm kính meàm cao hôn kính cöùng (0.66 vaø 0.6); teá baøo noäi moâ maát ít hôn sau 3 thaùng. Bieán chöùng giöõa 2 nhoùm nhö nhau. Keát luaän: phaãu thuaät nhuõ töông hoùa thuûy tinh theå ñaët kính noäi nhaõn cöùng coù keát quaû thò löïc toát, coù theå chaáp nhaän ñöôïc ôû nöôùc ta. SUMMARY THE OUTCOMES OF PHACOEMULSIFICATION AT HO CHI MINH CITY EYE HOSPITAL Duong Quoc Cuong, Tran Thi Phuong Thu * Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 134 – 137 Purpose: to evaluate the outcomes phacoemulsification at HCMC Eye Hospital and to compare phacoemulsification using two different incision size Method: 872 eyes with age related cataract received phako from 5 surgeons at the eye hospital of Ho Chi Minh city through two technique phacoemulsification (phaco chop, stop and chop) and two different incision sizes. The main comparative outcomes were visual acuity, ECL and complications. Result: Colective data showed mean visual acuity of 0.6 at 1 day postoperation (872 eyes); 0.66 after 3 months (152 eyes). Visual acuity of 5/10 or better was the same between 3.2mm corneal incision group and 5.5mm corneal incision group (86.4% and 87.8%). Mean visual acuity in the VA of 5/10 or better group of 3.2mm corneal incision group was slightly higher than 5.5mm corneal incision group (0.66 and 0.6) and 3.2mm corneal incision group produced less ECL (11.8%) than 5.5mm corneal incision group (16.15%) after 3 months postoperation. Complications between two groups were the same. Conclusion: Phacoemulsification with large corneal incision and PMMA IOL is aceptable in developing country ÑAËT VAÁN ÑEÀ keùm, thuûy tinh theå ñaõ ñuïc nhieàu, nhaân cöùng vaø phoå caäp laø phöông phaùp moå ngoaøi bao (ECCE) vaø ñaët kính ÔÛ Vieät nam, tæ leä ñuïc thuûy tinh theå chieám 70,7% noäi nhaõn (IOL) vaø beänh vieän maét thaønh phoá Hoà Chí trong caùc nguyeân nhaân gaây muø loøa, beänh nhaân Minh laø beänh vieän ñi ñaàu öùng duïng phöông phaùp thöôøng tôùi khaùm vaø ñieàu trò ôû giai ñoaïn thò löïc raát phaãu thuaät nhuõ töông hoùa thuûy tinh theå trong ñieàu trò * Boä moân Maét - Tröôøng ÑH Y Döôïc TP HCM ** Beänh vieän Maét TP HCM 134 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
  3. Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 ñuïc thuûy tinh theå. Ña soá beänh nhaân khoâng coù khaû Baûng 1: Ñaëc ñieåm maãu nghieân cöùu naêng chi traû cho phaãu thuaät nhuõ töông hoùa thuûy Ñaëc ñieåm N Tyû leä tinh theå ñaët kính noäi nhaõn meàm. Tuy nhieân, giaù TUOÅI moät tröôøng hôïp moå phaco vaø ñaët kính noäi nhaõn 80 93 11.3% PHÖÔNG PHAÙP VAØ ÑOÁI TÖÔÏNG Giôùi Nam 269 33% Phöông phaùp Nöõ 548 67% Tieàn caên Nghieân cöùu quan saùt phaân tích tieàn cöùu caét doïc Cao huyeát aùp 390 47.7% Ñoái töôïng Tieåu ñöôøng 38 4.66% Duøng thuoác khaùng lao 6 0.7% Beänh nhaân ñuïc thuûy tinh theå giaø ≥ 50 tuoåi tôùi Caùc beänh noäi khoa khaùc 69 8.4% khaùm vaø ñieàu trò taïi beänh vieän Maét thaønh phoá Hoà Hình thaùi ñuïc thuûy tinh theå Chí Minh Ñuïc nhaân thuûy tinh theå 669 76.7% Ñuïc voû thuûy tinh theå 34 3.9% Tieâu chuaån loaïi tröø Ñuïc döôùi bao sau 45 5.2% Ñuïc toaøn boä 124 14.2% - Ñuïc thuûy tinh theå coù tuoåi < 50 tuoåi. Ñoä cöùng cuûa nhaân - Ñuïc thuûy tinh theå beänh lyù. Ñoä III 523 60% Ñoä IV 259 29.7% - Ñuïc thuûy tinh theå maø coù toån thöông ôû giaùc Ñoä V 90 10.3% maïc, voõng maïc, pha leâ theå nhö seïo giaùc maïc, loaïn Thò löïc tröôùc moå döôõng giaùc maïc, toån thöông ñaùy maét, taêng sinh Thò löïc < 1/10 521 59.8% 1/10 ≤ Thò löïc < 3/10 307 35.2% pha leâ theå voõng maïc... hoaëc coù tieàn caên chaán Thò löïc ≥ 3/10 44 5% thöông, caän thò naëng, glaucoma. Phöông phaùp phaãu thuaät Tieán haønh Phaco chop 539 61.8% Stop and chop 333 38.2% Beänh nhaân ñöôïc moå phaco vôùi ñöôøng moå Loaïi IOL 3.2mm vaø 5.5mm vaø khoâng khaâu veát moå vôùi 2 kyõ Meàm 632 72.5% thuaät laø phaco chop vaø stop and chop vaø ñöôïc thöïc Cöùng 240 27.5% hieän bôûi 5 phaãu thuaät vieân chính cuûa beänh vieän. Ñoä tuoåi trung bình laø: 69.92 ± 7.83 tuoåi. (töø 50- 87) Sau phaãu thuaät beänh nhaân chæ duøng thuoác nhoû taïi choã laø collyre tobradex. Baûng 2: Ñoä tuoåi trung bình cuûa töøng phaân nhoùm ñoä cöùng nhaân. KEÁT QUAÛ Ñoä III Ñoä IV Ñoä V Ñoä tuoåi trung bình 68.19 ± 71.7 ± 75.09 ± Töø thaùng 10/2002 ñeán thaùng 5/2003 chuùng toâi 7.84 6.72 7.44 ñaõ quan saùt vaø theo doõi 872 maét (817 beänh nhaân) ñöôïc phaãu thuaät baèng phöông phaùp nhuõ töông hoùa KEÁT QUAÛ thuûy tinh theå, coù 466 maét phaûi (53.4%) vaø 406 maét Thò löïc trung bình sau moå 1 ngaøy: 0.4 (töø ÑNT traùi (46.6%) vaø theo doõi keát quaû phaãu thuaät sau 3 1m ñeán 10/10) thaùng 152 maét. Thò löïc sau moå 3 thaùng trung bình: 0.66 (töø 1/10 ñeán 10/10) Thò löïc sau moå 1 ngaøy Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 135
  4. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc Baûng 3: Taàn suaát cuûa töøng nhoùm thò löïc Baûng 8: Thôøi gian phaco vaø coâng suaát phaco töông N Tyû leä öùng vôùi ñoä cöùng nhaân: Thò löïc ≥ 5/10 405 maét 46.5% UST (phuùt) AP 1/10 ≤ Thò löïc < 5/10 453 maét 51.9% Ñoä III 1.24 ± 0.8 31 ± 11.1 Thò löïc < 1/10 14 maét 1.6% Ñoä IV 1.7 ± 1 35.7 ± 11 Ñoä V 2.37 ± 1.6 42.8 ± 11.8 Baûng 4: Thò löïc sau moå 3 thaùng (n= 152 maét) Bieán chöùng sau moå: Thò löïc ≥ 5/10 132 maét 86.8% Baûng 9: Taàn suaát bieán chöùng 1/10 ≤ Thò löïc < 5/10 20 maét 13.2% Soá tröôøng hôïp Tyû leä (%) Baûng 5: Moái töông quan giöõa thò löïc vaø loaïi kính Taêng aùp 16 1.8 Phuø giaùc maïc ñoä I 35 4 Thò löïc≥ 5/10 Thò löïc ≥ 5/10 Phuø giaùc maïc ñoä II 7 0.8 sau moå 1 ngaøy sau moå 3 thaùng Vieâm maøng boà ñaøo 2 0.2 Kính meàm 48.3% (n = 632; n1 = 86.4% (n =89) Doø veát moå 1 0.1 305) Kính cöùng 41.7% (n = 240; n2 87.8% (n= 43) Baûng 10:Taàn suaát bieán chöùng töông öùng vôùi kyõ thuaät =100) phaco, loaïi kính vaø ñoä cöùng nhaân Phuø ñoä I Phuø ñoä II Thò löïc trung bình 1 ngaøy sau phaãu thuaät cuûa hai Phaco chop (539) 19 (3.5%) 4 (0.74%) loâ kính cöùng vaø meàm: Stop and chop (333) 16 (4.8%) 3 (0.9%) Kính meàm (632) 24 (3.8%) 5 (0.79%) Thò löïc sau phaãu thuaät 1 ngaøy Kính cöùng (240) 11 (4.6%) 2 (0.83%) Chuùng toâi chæ xeùt trong 758 maét vì trong soá 872 Nhaân ñoä III (523) 15 (2.9%) 2 (0.38%) maét coù 14 maét sau phaãu thuaät coøn boùng hôi tieàn Nhaân ñoä IV (259) 12 (4.6%) 2 (0.77%) phoøng neân nhöõng tröôøng hôïp naøy khoâng phaûn aùnh Nhaân ñoä V (90) 8 (8.9%) 3 (3.3%) ñuùng thò löïc thaät söï cuûa beänh nhaân. BAØN LUAÄN Baûng 6: Thò löïc trung bình sau moå 1 ngaøy Beänh nhaân tôùi khaùm vaø ñieàu trò khi ñuïc thuûy tinh Kính meàm Kính cöùng theå nhieàu, nhaân cöùng vaø thò löïc giaûm suùt nhieàu, ña soá Thò löïc ≥ 5/10 0.68 (n = 305) 0.6 (n=100) nhaân ñoä III vaø IV (89.7%). Tuoåi caøng cao thì nhaân Thò löïc < 5/10 0.27 (n = 317) 0.26 (n =136) caøng cöùng (p < 0.05).(Baûng1) Baûng 7: Möùc ñoä maát teá baøo noäi moâ Keát quaû thò löïc trung bình cuûa beänh nhaân sau Maát teá baøo Sau moå Sau moå Sau moå noäi moâ (%) 1 ngaøy 1 thaùng 3 thaùng phaãu thuaät 1 ngaøy trong khoaûng 3/10 – 4/10 vaø sau 3 Kính meàm 7.2% 9.8% 11.8% thaùng trong khoaûng 7/10 – 8/10. (Baûng 5) (n = 83) (n = 68) (n= 33) Keát quaû baûng 4 cho thaáy tyû leä thò löïc ≥ 5/10 sau Kính cöùng 10.96% 13.6% 16.15% (n = 65) (n = 35) (n = 20) moå 1 ngaøy taïi hai loâ nghieân cöùu kính cöùng vaø kính Ñoä cöùng nhaân meàm coù söï khaùc nhau, loâ kính meàm coù thò löïc ≥ 5/10 Ñoä III 6.6 ± 5.7 8.57 ± 6.37 11.1 ± 6.08 cao hôn loâ kính cöùng (49% vaø 42.5%). Söï khaùc bieät (n = 81) (n = 64) (n = 32) naøy khoâng coù yù nghóa thoáng keâ vôùi p < 0.05 Ñoä IV 10.91 ± 15.15 ± 17.72 ± 7.26 8.86 8.97 Keát quaû baûng 4 cuõng cho thaáy tyû leä thò löïc sau moå (n = 47) (n = 29) (n = 16) 3 thaùng ≥ 5/10 ôû loâ kính meàm vaø kính cöùng (86.8%, Ñoä V 12.97 ± 15.45 ± 9.8 20.1 ± 10.2 87.8%) töông ñöông nhau. 9.74 (n = 10) (n = 2) (n = 20) Khi ta xeùt trong töøng nhoùm thò löïc ≥ 5/10 sau phaãu thuaät 1 ngaøy vaø 3 thaùng thì thò löïc trung bình cuûa nhoùm kính meàm cao hôn trong nhoùm kính cöùng 136 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
  5. Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 (test chi bình phöông vôùi p < 0.05). Ta coù theå giaûi chuùng toâi coù nhöõng nhaän xeùt nhö sau: thích ñieàu naøy laø do khi ñaët kính cöùng thì veát moå seõ Keát quaû phaãu thuaät phaco ôû beänh vieän maét thaønh lôùn hôn neân söï toån thöông giaùc maïc nhieàu hôn vaø phoá Hoà chí Minh khoâng thua keùm caùc nöôùc trong khu gaây loaïn thò nhieàu hôn. Tyû leä ñaït ≥ 5/10 töông ñöông vöïc vaø treân theá giôùi. nhau nhöng trong soá beänh nhaân naøy thò löïc trung Ñoä maát teá baøo noäi moâ trung bình sau 3 thaùng laø bình nhoùm kính meàm vaãn cao hôn kính cöùng. 12.59%. Tyû leä naøy chaáp nhaän ñöôïc (< 30%). Coù söï khaùc bieät ôû hai nhoùm kính cöùng vaø kính Tyû leä thò löïc ≥ 5/10 ngay sau phaãu thuaät coù söï meàm ñoái vôùi ñoä maát teá baøo noäi moâ (p < 0.05) Vì khaùc bieät khoâng lôùn trong hai loâ kính cöùng vaø kính trong loâ kính cöùng thì ñöôøng moå lôùn hôn neân toån meàm, sau phaãu thuaät 3 thaùng thì tyû leä naøy hoaøn toaøn thöông teá baøo noäi moâ nhieàu hôn. Ngoaøi ra, chaát lieäu nhö nhau trong hai loâ nghieân cöùu. kính khaùc nhau tyû leä maát teá baøo noäi moâ cuõng khaùc nhau. Tuy nhieân maät ñoä maát teá baøo noäi moâ sau 3 Phaãu thuaät phaco laø moät phaãu thuaät nheï nhaøng, thaùng trong giôùi haïn cho pheùp. (Baûng 6) nhanh choùng (trung bình khoaûng 10 phuùt/ca) giaûm chi phí taùi khaùm cho beänh nhaân, beänh nhaân khoâng Nhaân caøng cöùng thì thôøi gian phaco caøng keùo daøi caàn duøng khaùng sinh sau moå. Vì vaäy, caàn trieån khai ø vaø coâng suaát phaco caøng cao vì vaäy möùc ñoä maát teá roäng phaãu thuaät phaco nhaát laø coù theå phaãu thuaät baøo noäi moâ caøng nhieàu.(p < 0.05).(Baûng 5 vaø 6) phaco ñaët kính noäi nhaõn cöùng cho nhöõng beänh nhaân Vaán ñeà bieán chöùng phaãu thuaät coù thu nhaäp thaáp khoâng coù ñuû khaû naêng ñaët kính noäi Phuø giaùc maïc laø bieán chöùng chieám tyû leä cao nhaát nhaõn meàm. trong trong caùc loaïi bieán chöùng cuûa phaãu thuaät phaco TAØI LIEÄU THAM KHAÛO vì phuø giaùc maïc gaén lieàn vôùi möùc ñoä maát teá baøo noäi 1. Dick HB, Kohnen T, Jacobi FK, Jacobi KW – Long- moâ. Trong hai tröôøng hôïp vieâm maøng boà ñaøo, ñeàu laø term endothelial loss follwing phacoemulsification through a temporal clear cornea incision - - J Cataract vieâm maøng boà ñaøo voâ truøng vaø beänh nhaân hoài phuïc thò refract Surg 1996 Jan-Feb;22(1):63-71. löïc sau khi ñöôïc ñieàu trò corticoide. Bieán chöùng doø veát 2. GP Pokharel, G Regmi – Prevalence and cataract moå gaëp trong tröôøng hôïp ñöôøng moå lôùn (loaïi kính surgeryin Nepal - Br J Ophthalmol 1998;82:600-650. 3. Harpreet Kapoor, Arin chatterjee and al – Evaluation of cöùng PMMA). Nhöõng beänh nhaân trong loâ nghieân cöùu visual outcome of cataract in Indian eye camp -). Br J naøy bieán chöùng doø veát moå seõ khoâng xaûy ra neáu beänh Ophthalmol 1999;83:343-346. 4. Joseph Lau, John J Michan, Wing-Shing Chan, Leon nhaân khoâng bò chaán thöông vaøo maét. Maëc duø chuùng B Ellwein – Visual acuity and quality of life outcomes toâi chæ duøng khaùng sinh nhoû taïi choå nhöng chuùng toâi in cataract surgery patients in Hong Kong. Br J khoâng coù tröôøng hôïp naøo vieâm muû noäi nhaõn. (Baûng 8) Ophthalmol 2002;86:12-17. 5. Minassian DC, Rosen P and al – Extracapsular Keát quaû töø baûng 9 cho ta thaáy coù söï khaùc bieät veà tyû caataract extration compared with small incision leä bieán chöùng phuø giaùc maïc töông öùng vôùi kyõ thuaät surgery by phacoemulsification: a randomised trial – Br J Ophthalmol 2001 Dec;85(12):1498. phaco, loaïi kính vaø ñoä cöùng nhaân nhöng söï khaùc bieät 6. Murphy C, Tuft ST, Minasssian DC – Refractive error naøy khoâng coù yù nghóa thoáng keâ ñoái vôùi kyõ thuaät phaco and visual outcome after cataract extraction - J Cataract refract Surg 2002 Jan;28(1):62-6. vaø loaïi kính (p > 0.05); ñoái vôùi ñoä cöùng nhaân thì söï 7. R R A Bourne, B P Dineen – Outcome of cataract khaùc bieät naøy coù yù nghóa thoáng keâ (p < 0.05). Ta coù theå surgery in Bangladesh: result from a population based giaûi thích ñieàu naøy laø do nhaân caøng cöùng thì thôøi gian nationwide survey – 2003;87:813-819. 8. Saw SM, Tseng P and al – Visual function and phaco caøng keùo daøi vaø coâng suaát phaco caøng cao neân outcomes after surgery in a Singgapore population - J söï toån haïi giaùc maïc caøng nhieàu neân tyû leä phuø giaùc maïc Cataract refract Surg 2002 Mar;28(3):445-53. 9. Wegener M, Albirk PH, Hojgaard-Olsen K – Outcome caøng cao. of 1000 consecutive clinic- and hospital-based cataract KEÁT LUAÄN surgeries in danish country - J Cataract refract Surg 1998 Aug;24(8):1152-60. Sau khi thu thaäp soá lieäu vaø phaân tích soá lieäu Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 137
  6. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc SO SAÙNH TÍNH CHÍNH XAÙC TRONG ÑO TRUÏC NHAÕN CAÀU VAØ KHAÛ NAÊNG DÖÏ ÑOAÙN COÂNG SUAÁT KÍNH NOÄI NHAÕN GIÖÕA MAÙY IOL MASTER VÔÙI SIEÂU AÂM A ÑEØ PHAÚNG SONOMED Ñaëng Haøo*, Phaïm Thò Bích Thuûy**, Traàn Thò Phöông Thu** TOÙM TAÉT Muïc ñích: So saùnh sinh traéc nhaõn caàu baèng phöông phaùp quang hoïc (IOL Master) vaø sieâu aâm A ñeø phaúng veà tính chính xaùc trong ño truïc nhaõn caàu vaø khaû naêng döï ñoaùn coâng suaát kính noäi nhaõn. Nôi tieán haønh: beänh vieän Maét Tp HCM, khoa Baùn Coâng Kyõ Thuaät Cao. Ñoái töôïng vaø phöông phaùp: Nghieân cöùu quan saùt, phaân tích, 99 maét cuûa 88 beänh nhaân ñöôïc chæ ñònh moå thuûy tinh theå baèng phöông phaùp phaco, ñöôïc ño truïc nhaõn caàu (5 laàn) vaø coâng suaát giaùc maïc (3 laàn) vôùi IOL Master, ño truïc nhaõn caàu (5 laàn) vôùi sieâu aâm A ñeø phaúng Sonomed vaø coâng suaát giaùc maïc vôùi Javal keá. So saùnh keát quaû truïc nhaõn caàu giöõa 2 phöông phaùp. So saùnh ñoä leäch chuaån qua 5 laàn ño truïc cuûa 2 phöông phaùp. Tính coâng suaát kính noäi nhaõn theo coâng thöùc SRK II. Ño khuùc xaï bieåu hieän sau moå 8-10 tuaàn. So saùnh khuùc xaï döï ñoaùn cuûa töøng phöông phaùp, öùng vôùi kính noäi nhaõn ñaõ choïn, vôùi khuùc xaï thöïc teá sau moå. Keát quaû: Truïc nhaõn caàu baèng IOL Master 24,8645mm±2,8857, sieâu aâm 24,8032mm± 2,9352 khaùc bieät khoâng yù nghóa thoáng keâ (p=0,07). Ñoä chính xaùc trong ño truïc nhaõn caàu baèng IOL Master 21μm ±8,7, baèng sieâu aâm 57μm± 33 khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p=0,0001). Coâng suaát giaùc maïc vôùi IOL Master vaø Javal keá töông quan chaët cheõ (r=0,973). Tyû leä cheânh leäch giöõa khuùc xaï döï ñoaùn vôùi khuùc xaï sau moå trong khoaûng ±0,5D vaø ±1,0D khoâng khaùc giöõa 2 phöông phaùp (60,6% vaø 84,8% vôùi IOL Master, 54,5% vaø 77,8% vôùi sieâu aâm; p=0,19 vaøp= 0,1). Thôøi gian ño vôùi IOL Master 2,5 phuùt±1,0, vôùi sieâu aâm 4,3 phuùt±2,0 khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p=0,0001). Keát luaän: So vôùi sieâu aâm A ñeø phaúng, maùy IOL Master cho keát quaû ño truïc nhaõn caàu khoâng khaùc bieät, khaû naêng döï ñoaùn coâng suaát kính noäi nhaõn töông ñöông, nhöng ñoä chính xaùc cao hôn, vaø tieát kieäm thôøi gian hôn. SUMMARY ACCURACY IN AXIAL LENGTH MEASUREMENT AND INTRAOCULAR LENS POWER PREDICTABILITY USING IOL MASTER AND SONOMED A-SCAN APPLANATION ULTRASOUND Dang Hao, Pham Thi Bich Thuy, Tran Thi Phuong Thu* Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 138 - 144 Purpose: To compare biometric measurement using an optical biometry (IOL Master) and A-scan applanation ultrasound (Sonomed) on the accuracy in axial length measurement and on the predictability of intraocular lens (IOL) power.Setting: Hitec Center, Eye Hospital of Ho Chi Minh city, Ho Chi Minh city. Methods: In this observational analytical study, 99 eyes of 88 patients who had cataract extraction using phacoemulsification were preoperatively measured axial length (5 times) and keratometric readings * Khoa Maét Beänh vieän Ñaø Naüng ** Beänh vieän Maét TP HCM 138 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
  7. Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 (3 times) using IOL Master, axial length using Sonomed A-scan applanation ultrasound (5 times) and keratometric readings using Javal keratometer. Axial length results and standard deviation of 5 consecutive measurements were compared between the two biometries. IOL power was calculated using SRK II formula. Manifest refraction was obtained at 8 - 10 week postoperatively. With selected IOL power, predicted refraction of each biometry was compared with spherical equivalent of postoperative manifest refraction. Results: Axial length measured with IOL Master was 24,8645mm±2,8857 and with applanation ultrasound was 24,8032mm± 2,9352. The difference between them was insignificant (p=0,07). The accuracy of axial length measurement of IOL Master was 21μm±8,7 and of ultrasound was 57μm ± 33. The difference was significant (p=0,0001). Keratometric readings obtained with IOL Master highly correlated with ones obtained with Javal keratometer (r=0,973). The frequency of difference of targeted refraction and postoperative refraction within ±0,5D and ±1,0D was indifferent between the two biometries (60,6% and 84,8% with IOL Master, 54,5% and 77,8% with ultrasound; p=0,19 and p=0,1). The measurement time with IOL Master 2,5 min ±1,0 and with ultrasound 4,3 min ±2,0 were different significantly (p=0,0001). Conclusion: In comparison with using applanation ultrasound, IOL Master gives indifferent axial length measurements and IOL power predictability, however, higher accuracy and less consume time. ÑAËT VAÁN ÑEÀ vaø ñoä saâu tieàn phoøng theo nguyeân lyù hình aûnh, phuïc vuï cho vieäc tính coâng suaát kính noäi nhaõn. Öu Ño caùc thoâng soá nhaõn caàu, ñaëc bieät laø ño truïc ñieåm cuûa maùy IOL Master laø cho keát quaû chính xaùc, nhaõn caàu, laø böôùc quan troïng tröôùc phaãu thuaät thôøi gian ño nhanh vaø khoâng tieáp xuùc. Ñaàu naêm thuûy tinh theå. Hieän nay, phöông phaùp phaco coù ñoä 2002, Beänh Vieän Maét Tp HCM ñaõ trang bò maùy naøy. an toaøn cao, ñöôøng raïch giaùc maïc nhoû ít gaây loaïn Trong nghieân cöùu naøy, chuùng toâi so saùnh tính thò, thò giaùc sau moå oån ñònh nhanh. Vì vaäy, beänh chính xaùc trong ño truïc nhaõn caàu vaø khaû naêng döï nhaân vaø phaãu thuaät vieân ñeàu hy voïng thò giaùc beänh ñoaùn coâng suaát kính noäi nhaõn giöõa hai phöông nhaân ñaït toái öu, nghóa laø chính thò sau moå hoaëc ñaït phaùp quang hoïc (maùy IOL Master) vôùi phöông phaùp ñoä khuùc xaï nhö yù. Ñeå coù keát quaû troïn veïn, caàn phaûi sieâu aâm A ñeø phaúng (maùy Sonomed). coù phöông phaùp sinh traéc nhaõn caàu vaø tính coâng suaát kính noäi nhaõn chính xaùc. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN Töø thaäp nieân 70, sieâu aâm ñöôïc öùng duïng ño CÖÙU thoâng soá nhaõn caàu töông ñoái chính xaùc, vì vaäy coù - Thieát keá nghieân cöùu: quan saùt, phaân tích theå tính coâng suaát kính noäi nhaõn phuø hôïp. Tuy - Choïn maãu: nhieân, cuõng coù khoâng ít tröôøng hôïp khuùc xaï sau moå khoâng ñaït nhö yù do döï ñoaùn coâng suaát kính noäi Tieâu chuaån choïn beänh: nhaõn khoâng ñuùng. Moät nghieân cöùu treân sieâu aâm Beänh nhaân ñuïc thuûy tinh theå coù theå hôïp taùc ño cho thaáy 54% nguyeân nhaân gaây sai soá trong tính toát ñöôïc chæ ñònh tính coâng suaát kính noäi nhaõn coâng suaát kính noäi nhaõn laø do ño truïc nhaõn caàu chuaån bò phaãu thuaät thuûy tinh theå taïi khoa Baùn khoâng chính xaùc.10 Sai soá coù theå do ñaàu doø sieâu Coâng Kyõ Thuaät Cao. aâm ñeø giaùc maïc quaù möùc neáu kyõ thuaät vieân khoâng Tieâu chuaån loaïi tröø: kinh nghieäm hoaëc nhaõn caàu coù daõn loài cöïc sau. Ñuïc thuûy tinh theå hoaøn toaøn hoaëc ñuïc döôùi bao Töø naêm 1999, haõng Zeiss and Humphrey sau khoâng ño baèng maùy IOL Master ñöôïc Instruments ñaõ ñöa ra thò tröôøng maùy IOL Master ño truïc nhaõn caàu theo nguyeân lyù quang hoïc (partial Caùc beänh lyù gaây ñuïc moâi tröôøng nhaõn caàu quaù coherence interferometry), ño coâng suaát giaùc maïc möùc: seïo giaùc maïc daøy, xuaát huyeát pha leâ theå, ñuïc Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 139
  8. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc pha leâ theå nhieàu (chaån ñoaùn laâm saøng hoaëc sieâu 5 laàn ño, coâng suaát giaùc maïc ño baèng IOL-Master aâm B)... vaø Javal keá, khuùc xaï döï ñoaùn cuûa maùy IOL Master Nhaõn caàu coù caùc toån thöông gaây ño truïc sai: bong vaø sieâu aâm öùng vôùi kính noäi nhaõn ñaõ ñaët, khuùc xaï voõng maïc, u haéc voõng maïc, maøng tröôùc voõng maïc... bieåu hieän thöïc teá. Khuùc xaï sau moå ñöôïc tính baèng khuùc xaï caàu töông ñöông (SE spherical Beänh nhaân khoâng hôïp taùc hoaëc khoâng ñònh thò equivalence) = ñoä caàu + ½ ñoä truï. ñöôïc: thò löïc quaù thaáp, treû em, ngöôøi chaäm phaùt trieån taâm thaàn, ngöôøi giaø yeáu, meät moûi, coù beänh Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: duøng phaàn meàm toaøn thaân (Parkinson, di chöùng tai bieán maïch maùu SPSS for Windows 10.0 ñeå xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu. naõo...) khoâng theå hôïp taùc, nystagmus... So saùnh keát quaû truïc nhaõn caàu baèng caùch so saùnh giaù trò trung bình truïc nhaõn caàu cuûa hai phöông Coù bieán chöùng trong moå, hoaëc sau moå sôùm phaùp. Ñoä chính xaùc cuûa moãi phöông phaùp ñöôïc tính aûnh höôûng thò löïc. baèng ñoä leäch chuaån cuûa 5 laàn ño treân cuøng beänh Sau moå phaùt hieän beänh lyù ñaùy maét hoaëc thaàn nhaân. So saùnh ñoä chính xaùc baèng caùch so saùnh giaù kinh thò aûnh höôûng thò löïc. Loaïi caùc beänh nhaân coù trò trung bình cuûa ñoä leäch chuaån cuûa 5 laàn ño giöõa thò löïc toái ña sau moå döôùi 5/10. hai phöông phaùp. Khaû naêng döï ñoaùn ñuùng coâng suaát Thu thaäp soá lieäu kính noäi nhaõn ñöôïc ñaùnh giaù baèng cheânh leäch giöõa khuùc xaï döï ñoaùn öùng vôùi coâng suaát kính noäi nhaõn Tieán haønh thu thaäp soá lieäu theo quy trình sau: ñaõ choïn vôùi khuùc xaï thöïc teá sau moå. Ñaùnh giaù khaû Beänh nhaân ñöôïc 1 kyõ thuaät vieân ño baèng maùy naêng döï ñoaùn ñuùng coâng suaát kính noäi nhaõn baèng IOL Master (Carl Zeiss) tröôùc: ño truïc nhaõn caàu 5 caùch so saùnh tyû leä ñoä cheânh leäch naøy trong khoaûng – laàn lieân tieáp, ño coâng suaát giaùc maïc 3 laàn lieân tieáp. 0,5D ñeán +0,5D vaø töø –1,0D ñeán +1,0D. Chuùng toâi Tính coâng suaát kính noäi nhaõn theo coâng thöùc SRK so saùnh theâm bieán soá thôøi gian ño coâng suaát giaùc II vaø ñoä khuùc xaï döï ñoaùn töông öùng vôùi coâng suaát maïc vaø truïc nhaõn caàu baèng maùy IOL Master vôùi Javal kính noäi nhaõn ñaõ choïn. Ghi nhaän thôøi gian ño. keá vaø sieâu aâm A ñeå ñaùnh giaù öu ñieåm tieát kieäm thôøi Beänh nhaân ñöôïc 1 kyõ thuaät vieân ño coâng suaát gian cuûa töøng phöông phaùp. giaùc maïc baèng Javal keá (Shin Nippon) 1 laàn. Ghi nhaän Duøng pheùp kieåm Student t caëp ñoâi ñeå so saùnh hai thôøi gian ño. Sau ñoù, kyõ thuaät vieân naøy ño truïc nhaõn giaù trò trung bình vaø hai tyû leä cho phaân tích coù tham caàu baèng sieâu aâm A ñeø phaúng (Sonomed) 5 laàn lieân soá vaø pheùp kieåm haïng coù daáu Wilcoxon cho phaân tích tieáp. Tính coâng suaát kính noäi nhaõn theo coâng thöùc phi tham soá. Khaûo saùt töông quan baèng heä soá SRK II vaø ñoä khuùc xaï döï ñoaùn töông öùng vôùi coâng Pearson. Möùc yù nghóa α = 0,05. suaát kính noäi nhaõn ñaõ choïn. Ghi nhaän thôøi gian ño. KEÁT QUAÛ Caùc beänh nhaân khaûo saùt ñöôïc phaãu thuaät phaco ñöôøng raïch nhoû tröïc tieáp giaùc maïc phía thaùi Töø thaùng 7/2002 ñeán thaùng 12/2002, chuùng toâi döông, ñaët kính noäi nhaõn trong bao do nhoùm goàm khaûo saùt 99 maét cuûa 88 beänh nhaân; tuoåi 60,14 ± 2 baùc só thöïc hieän: BS Traàn Thò Phöông Thu, BS 14,40 (18 – 82); nam 43 (49,4%), nöõ 44 (50,6%); maét Nguyeãn Quoác Toaûn. moå: MP 40 (40,4%); MT 59 (59,6 %), ña soá ñaët kính noäi nhaõn Acrysof SA vaø MA (baûng 1). Sau moå 8 - 10 tuaàn caùc beänh nhaân ñöôïc ghi nhaän thò löïc khoâng kính vaø coù chænh kính, khuùc xaï Truïc nhaõn caàu bieåu hieän. Trung bình truïc nhaõn caàu Phaân tích thoáng keâ Baûng 2, trung bình truïc nhaõn caàu khoâng khaùc Bieán soá khaûo saùt: truïc nhaõn caàu ño baèng IOL- bieät coù yù nghóa thoáng keâ giöõa hai phöông phaùp ño Master vaø sieâu aâm cuûa 5 laàn ño, ñoä leäch chuaån cuûa (baûng 2). 140 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
  9. Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 .140 Baûng 1. Loaïi kính noäi nhaõn ñaõ ñaët Loaïi kính noäi nhaõn Taàn soá Phaàn traêm .120 Acrysof SA 46 46,5 .100 Acrysof MA 29 29,3 Söï chính xaùc (mm) IOLTech Haptibag 10 10,1 .080 Alcon LX 5 5,1 .060 IOLTech Bigbag 4 4,0 Storz EZE 3 3,0 .040 FHF 2 2,0 .020 Toång coäng 99 100 0.000 Baûng 2. Truïc nhaõn caàu -.020 Trung ÑLC Toái thieåu- Ñoä leäch 5 N= 99 99 IOL Master Sieâu aâm bình truïc (mm Toái ña (mm) laàn ño (mm) ) (μm) Bieåu ñoà 1. Söï chính xaùc cuûa ño truïc nhaõn caàu baèng IOL 24,8645 2,88 21,16 - 21 IOL Master vaø sieâu aâm Master 57 33,15 Sieâu aâm 24,8032 2,93 21,08 - 57 Coâng suaát giaùc maïc A ñeø 52 35,15 phaúng IOL Master k = 44,099 D ± 1,809 (38,06 – 48,13) t = 1.829 Sieâu aâm k = 43,902 D ± 1,735 (38.0 – 47,875) p = 0,07 Töông quan: r = 0,973 (p = 0,01). Hai keát quaû Ñoä chính xaùc cuûa töøng phöông phaùp coâng suaát giaùc maïc töông quan chaët cheõ nhau. Ñöôïc khaûo saùt baèng ñoä leäch chuaån cuûa moãi Cheânh leäch k giöõa hai phöông phaùp 0,21D ± 0,42 (- phöông phaùp qua 5 laàn ño treân cuøng beänh nhaân. 1,05 ñeán 2,47). Theo coâng thöùc SRK II thì coâng suaát kính noäi nhaõn seõ cheânh leäch 0,9 x 0,21 = 0,18D, IOL Master: 21 μm ± 8,7 (0 –50) khoâng coù yù nghóa treân laâm saøng. Sieâu aâm: 57 μm ± 33 (0 – 130) (hình 1) 2.0 Ñoä chính xaùc khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p = 1.5 IOL Master – sieâu aâm (mm) 0.0001) (z = -7,472a). IOL Master cho keát quaû truïc 1.0 mean + 2SD Cheânh leäch truïc nhaõn caàu chính xaùc hôn, ít phaân taùn hôn (bieåu ñoà 1). .5 0.0 mean Ñoä cheânh leäch truïc nhaõn caàu -.5 mean - 2SD Cheânh leäch truïc nhaõn caàu giöõa IOL Master vaø -1.0 sieâu aâm A: 0,061 mm ± 0,333 (-2,65 – 0,97). IOL -1.5 Master coù khuynh höôùng cho keát quaû truïc nhaõn caàu -2.0 daøi hôn sieâu aâm. Bieåu ñoà 2 minh hoïa phaân boá ñoä -2.5 -3.0 cheânh leäch truïc nhaõn caàu. 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Trung bình truïc nhaõn caàu giöõa hai phöông phaùp (mm) Bieåu ñoà 2. Phaân boá khaùc bieät truïc nhaõn caàu giöõa IOL Master vaø sieâu aâm Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 141
  10. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc Ñoä cheânh leäch khuùc xaï: baûng 3 BAØN LUAÄN Baûng 3. Cheânh leäch khuùc xaï döï ñoaùn vaø khuùc xaï sau So saùnh trung bình truïc nhaõn caàu vaø moå ñoä chính xaùc giöõa hai phöông phaùp Phöông Trung bình Khoaûng cheânh % trong % trong phaùp ño (D) leäch(D) khoaûng ± khoaûng ± Caùc nghieân cöùu so saùnh treân theá giôùi keát luaän 0,5D 1,0D phöông phaùp quang hoïc cho keát quaû ño truïc nhaõn IOL Master -0,16 -2,55 ñeán 60,6 84,8 caàu chính xaùc vaø khaùc bieät khoâng yù nghóa vôùi phöông 2,53 phaùp sieâu aâm ngaâm maét (immersion)5,6; caû hai Sieâu aâm A 0,16 -1,5 ñeán 2,53 54,5 77,8 phöông phaùp coù theå döï ñoaùn coâng suaát kính noäi nhaõn t = 0,8633 t = 1,276 p = 0,19 p = 0,10 töông ñöông nhau.5,6,9,11 So vôùi sieâu aâm ñeø phaúng, Tyû leä khuùc xaï ñaït trong khoaûng ± 0,5D vaø ±1,0D moät soá nghieân cöùu cho thaáy phöông phaùp quang hoïc (baûng 3, hình 3) khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ. cuõng cho keát quaû töông ñöông.12 Moät soá taùc giaû khaùc Nghóa laø khaû naêng döï ñoaùn coâng suaát kính noäi nhaõn baùo caùo coù khaùc bieät coù yù nghóa giöõa phöông phaùp cuûa hai phöông phaùp töông ñöông nhau. Hay noùi quang hoïc vaø sieâu aâm ñeø phaúng: keát quaû ño truïc nhaõn caùch khaùc, hieäu quaû döï ñoaùn coâng suaát kính noäi nhaõn caàu baèng phöông phaùp quang hoïc daøi hôn3,14, duøng cuûa 2 phöông phaùp töông ñöông nhau. keát quaû naøy döï ñoaùn coâng suaát kính noäi nhaõn toát hôn3,4. Phöông phaùp quang hoïc caûi thieän keát quaû thò Thôøi gian ño (N = 90): löïc sau moå ñeán 27%3. Thôøi gian ño truïc nhaõn caàu vaø coâng suaát giaùc maïc Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi so saùnh ño truïc nhaõn baèng maùy IOL Master so vôùi thôøi gian ño coâng suaát caàu baèng phöông phaùp quang hoïc (IOL Master) vaø giaùc maïc baèng Javal keá + thôøi gian ño truïc nhaõn caàu sieâu aâm A ñeø phaúng – laø phöông phaùp ño truïc nhaõn baèng sieâu aâm A. caàu gaàn nhö duy nhaát hieän nay taïi Vieät Nam. Nghieân IOL Master: 2,5 phuùt ± 1.0 (1,1 – 6,5) cöùu cho thaáy hai phöông phaùp cho keát quaû truïc nhaõn Sieâu aâm: 4,3 phuùt ± 2,0 (1,7 – 14,7) caàu töông ñöông nhau. Khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ (p = 0,0001) (t = Cheânh leäch truïc nhaõn caàu giöõa IOL Master vaø -8,239). Ño thoâng soá nhaõn caàu baèng sieâu aâm vaø Javal sieâu aâm A laø 0,061mm. Phöông phaùp quang hoïc coù keá maát thôøi gian nhieàu hôn maùy IOL Master. khuynh höôùng cho keát quaû truïc nhaõn caàu daøi hôn sieâu aâm, tuy khoâng khaùc bieät coù yù nghóa thoáng keâ 70 trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi vaø moät soá nghieân cöùu 12 60 60.6 . Nhöng caùc nghieân cöùu khaùc cho thaáy truïc nhaõn 54.5 IOL caàu ño baèng phöông phaùp quang hoïc daøi hôn sieâu aâm phaàn traêm (%) 50 Master 40 Sieâ u aâ m A coù yù nghóa thoáng keâ3,8,14. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc giaûi 30 thích do sieâu aâm A ño töø maët tröôùc giaùc maïc ñeán 20 17.2 maøng giôùi haïn trong ôû voõng maïc; coøn phöông phaùp 14.1 15.2 10 9.1 7.1 10.1 quang hoïc ño töø maët tröôùc giaùc maïc ñeán lôùp bieåu moâ 6.1 6.1 0 saéc toá voõng maïc. Söï khaùc bieät naøy coù theå gaây sai soá heä 1.0 thoáng khi tính coâng suaát kính noäi nhaõn. Vì vaäy, caùc nhaø saûn xuaát kính noäi nhaõn coù theå seõ ñieàu chænh cheânh leäch khuùc xaï (D) haèng soá A vôùi töøng loaïi kính noäi nhaõn. Bieåu ñoà 3 : cheânh leäch giöõa khuùc xaï döï ñoaùn vaø khuùc IOL Master cho ñoä leäch giöõa caùc laàn ño truïc xaï sau moå (21μm) nhoû hôn sieâu aâm (57μm) hay noùi caùch khaùc phöông phaùp quang hoïc coù ñoä chính xaùc cao hôn. Keát quaû naøy töông öùng vôùi nghieân cöùu cuûa taùc 142 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
  11. Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 giaû khaùc (25,6 μm) 15 (28 so vôùi 57 μm) 8 (8,8 so vôùi Baûng 5. Khaû naêng döï ñoaùn coâng suaát kính noäi nhaõn 88,3 μm)3. Phöông phaùp ño IOL Master SA ñeø phaúng SA ngaâm maét Baûng 4. Cheânh leäch keát quaû truïc nhaõn caàu giöõa hai Taùc giaû ±0,5D ±1,0D ±0,5D ±1,0D ±0,5D ±1,0D phöông phaùp Connors RIII 61,2% 87,4% 42,3% 77,5% (N=111) IOL Master IOL Master Drexler W Taùc giaû SA ñeø phaúng SA ngaâm 59,1% 85,0% 48,2% 72,9% (N=85) (mm) maét (mm) Haigis W 85,7% Drexler W (N=85) 0,460 (N=108) Kiss B Santodomingo-Rubido J(N=104) 0,02 55,6% 88,9% 66,7% 91,1% (N=45) Tehrani M (N=120) 0,05 –0,27 Phaïm T B Thuûy 60,6% 84,8% 54,5% 77,8% (N=99) Phaïm T B Thuûy vaø cs (N=99) 0,061 Packer M 92,0% 100 % (N=50) Kiss B (N=49) 0,202 Hill WE 100 % Haigis W (N=265) 0,25 - 0,3 (N=100) Thôøi gian ño Khaû naêng döï ñoaùn coâng suaát kính noäi Ño thoâng soá nhaõn caàu baèng maùy IOL Master khaù nhaõn ñôn giaûn, khoâng caàn maát thôøi gian ñaøo taïo kyõ thuaät vieân, nhanh vaø tieän lôïi cho beänh nhaân. IOL Master Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi cho thaáy tyû leä cheânh tieát kieäm thôøi gian ño hôn sieâu aâm A vaø Javal keá (2,5 leäch giöõa khuùc xaï döï ñoaùn so vôùi khuùc xaï sau moå phuùt so vôùi 4,3 phuùt). Thôøi gian naøy thuaàn tuùy laø thôøi cuûa hai phöông phaùp trong khoaûng ± 0,5D vaø ± gian ño thoâng soá, khoâng tính thôøi gian nhaäp soá lieäu, 1,0D töông ñöông nhau (60,6% vaø 84,8% vôùi IOL in keát quaû hoaëc caùc thao taùc khaùc. Vôùi phöông phaùp Master; 54,5% vaø 77,8% vôùi sieâu aâm A). Maëc duø tyû sieâu aâm, kyõ thuaät vieân ño coâng suaát giaùc maïc vôùi Javal leä döï ñoaùn cuûa IOL Master cao hôn sieâu aâm, nhöng keá, sau ñoù beänh nhaân di chuyeån qua maùy sieâu aâm ñeå söï khaùc bieät naøy khoâng coù yù nghóa thoáng keâ (hoaëc ño truïc nhaõn caàu vaø tính coâng suaát kính noäi nhaõn. Vôùi coù theå maãu quan saùt chöa ñuû lôùn ñeå chöùng toû IOL maùy IOL Master, beänh nhaân chæ caàn moät laàn ngoài ño Master döï ñoaùn coâng suaát kính noäi nhaõn toát hôn). coù theå ñaït ñöôïc taát caû caùc thoâng soá. Vì vaäy treân thöïc Tyû leä naøy phuø hôïp vôùi tieâu chuaån tính coâng suaát teá, neáu tính toaøn thôøi gian thao taùc thì IOL Master kính noäi nhaõn hieän nay: 50% maét coù khuùc xaï döï coøn tieát kieäm thôøi gian nhieàu hôn sieâu aâm vaø Javal keá. ñoaùn trong khoaûng ± 0,5D, 90% trong ±1,0D.1 Tyû leä naøy cuõng töông öùng vôùi nghieân cöùu cuûa taùc giaû Tuy nhieân IOL Master khoâng ño ñöôïc neáu ñuïc Drexler W vôùi coâng thöùc tính coâng suaát kính noäi thuûy tinh theå hoaøn toaøn, ñuïc döôùi bao sau, hoaëc ñuïc nhaõn SRK II 3, vaø Connors R III, Kiss B vôùi coâng caùc moâi tröôøng trong suoát nhieàu. Do ñoù hieän nay sieâu thöùc Holladay I 2,9 (baûng 5). Tuy nhieân, Packer M aâm vaãn ñang giöõ öu theá taïi Vieät Nam. vaø Hill WE duøng coâng thöùc Holladay II ñeå tính KEÁT LUAÄN coâng suaát kính noäi nhaõn, coù keát quaû döï ñoaùn khuùc Nghieân cöùu treân beänh nhaân taïi khoa Baùn Coâng xaï trong khoaûng ± 0,5D raát cao (90% vaø 100%) 11,7 BV Maét, chuùng toâi coù keát luaän sau: (baûng 5). Coù theå coâng thöùc Holladay II chính xaùc hôn SRK II vaø Holladay I. Vì vaäy, caàn coù coâng trình - So vôùi sieâu aâm A ñeø phaúng, maùy IOL Master nghieân cöùu so saùnh khaû naêng döï ñoaùn coâng suaát - Cho keát quaû ño truïc nhaõn caàu khoâng khaùc bieät kính noäi nhaõn cuûa caùc coâng thöùc naøy treân beänh - Khaû naêng döï ñoaùn coâng suaát kính noäi nhaõn nhaân ôû Vieät Nam. töông ñöông Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 143
  12. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc - Ñoä chính xaùc cao hôn interferometry for intraocular lens calculation according to Haigis. Graefs Arch Clin Exp Ophthalmol - Tieát kieäm thôøi gian hôn 2000 Sep;238(9):765-73. 5. Haigis W, Lege B A M. Special Print from Ophthalmo- - Tuy nhieân, IOL Master vaãn khoâng theå thay theá Chirurgie 12. Jahrgang, Heft 3, S. 75-80, Mai 2000. hoaøn toaøn sieâu aâm A, nhaát laø ôû hoaøn caûnh Vieät Nam 6. Hill WE. Comparative Analysis Between Optical Coherence Biometry Using the Zeiss IOLMaster® and hieän nay, do ña soá beänh nhaân moå ôû giai ñoaïn thuûy Ultrasonic Biometry. Ophthalmic Instruments from tinh theå ñuïc gaàn toaøn boä hoaëc ñuïc toaøn boä. Vôùi Carl Zeiss. http://www.zeiss.de/ophthalmology 7. Kiss B, Findl O, Menapace R, et al. Biometry of phöông phaùp khoâng tieáp xuùc, IOL Master traùnh nguy cataractous eyes using partial coherence cô laây nhieãm, tieän lôïi vôùi beänh nhaân vaø deã vaän haønh. interferometry. J Cataract Refract Surg 2002;28:224- Vôùi ñoä chính xaùc cao, maùy IOL Master coù theå ñaùp öùng 229. 8. Kiss B, Findl O, Menapace R, et al. Refractive cho nhöõng beänh nhaân treû, ôû ñoä tuoåi lao ñoäng, yeâu caàu outcome of cataract surgery using partial coherence phaãu thuaät phaco khi thò löïc coøn cao 3/10 hoaëc 4/10, interferometry and ultrasound biometry. J Cataract Refract Surg 2002;28:230-234. cho keát quaû thò löïc toát. 9. Olsen T. Sources of error in intraocular lens power calculation. J Cataract Refract Surg 1992 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO May;18(3):280-5. 1. Aden B, Friedlander MH. A-scan instrumentation and 10. Packer M, Fine IH, Hoffman RS, et al. Immersion A- IOL calculations. In: Buzard KA, Friedlander MH, scan compared with partial coherence interferometry. Febbraro JL. The blue line incision and refractive J Cataract Refract Surg 2002;28:239-242. phacoemulsification. Thoroface, NJ: SLACK 11. Santodomingo-Rubido J, Mallen EAH, Gilmartin B, et Incorporated; 2001:167-182. al. A new non-contact optiacal device for ocular 2. Conor R, Boseman P, Olsen RJ. Accuracy and biometry. Br J Ophthalmol 2002;86:458-462. reproducibility of biometry using partial coherence 12. Tehrani M, Krummenauer F, Blom E, et al. Evaluation interferometry. J Cataract Refract Surg 2002;28:235- of the practicality of optical biometry and applanation 238. ultrasound in 253 eyes. J Cataract Refract Surg 3. Drexler W, Findl O, Menapace R, et al. Partial 2003;29:741-746. coherence interferometry: a novel approach to 13. Tehrani M, Krummenauer F, Kumar R, et al. biometry in cataract surgery. Am J Opthalmol 1998 Comparison of biometric measurements using partial Oct;126(4):524-34. coherence interferometry and applanation ultrasound. 4. Findl O, Drexler W, Menapace R, et al. Improved J Cataract Refract Surg 2003;29:747-751. prediction of intraocular lens power using partial 14. Vogel A, Dick B, Krummenauer F. Reproducibility of coherence interferometry. J Cataract Refract Surg optical biometry using partial coherence 2001 Jun; 27(6):861-7. interferometry. J Cataract Refract Surg 2001 ;27:1961- 5. Haigis W, Lege B, Miller N, et al. Comparison of 1968. immersion ultrasound biometry and partial coherence 144 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
  13. Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 PHAÂN TÍCH ÑAËC ÑIEÅM BAÛN ÑOÀ GIAÙC MAÏC BÌNH THÖÔØNG ÔÛ NGÖÔØI TRÖÔÛNG THAØNH TAÏI BEÄNH VIEÄN MAÉT TPHCM Phaïm Nguyeân Huaân *, Leâ Minh Thoâng * TOÙM TAÉT Muïc tieâu : Phaân tích caùc döõ lieäu coù ñöôïc töø maùy ño baûn ñoà giaùc maïc ORBSCAN II treân giaùc maïc bình thöôøng ôû ngöôøi tröôûng thaønh 18-40 tuoåi baèng caùch phaân tích baûn ñoà giaùc maïc theo ñoä cheânh ôû maët tröôùc vaø maët sau giaùc maïc, baûn ñoà theo ñoä cong truïc maët tröôùc giaùc maïc Ñoái töôïng vaø phöông phaùp: Phaân tích tieàn cöùu caét ngang ñöôïc thöïc hieän treân 476 maét (282 caù theå) baèng caùch ño baûn ñoà giaùc maïc vôùi maùy Orbscan II. Baûn ñoà ñoä cheânh thaúng goùc maët tröôùc vaø maët sau giaùc maïc ñöôïc phaân loaïi thaønh kieåu bôø ñeàu, bôø khoâng ñeàu, bôø khoâng hoaøn toaøn, kieåu ñaûo vaø kieåu khoâng xaùc ñònh. Ñoä cong theo truïc ñöôïc phaân thaønh 5 nhoùm: troøn, baàu duïc, nô ñoái xöùng, nô khoâng ñoái xöùng vaø kieåu khoâng xaùc ñònh. Keát quaû : Ñoä caàu töông ñöông trung bình laø –2.29 ± 1.38 D. Trò soá K moâ phoûng laø 44.39 ± 1.50 vaø 43.42 ± 1.42 D. Coù söï töông quan keùm giöõa ñoä caàu töông ñöông vaø coâng suaát giaùc maïc vuøng 3mm, 5mm, vaø 7mm. Töø trung taâm ra ngoaïi vi, coâng suaát giaùc maïc giaûm daàn vaø tính khoâng ñeàu cuûa giaùc maïc taêng daàn ôû caû maët tröôùc vaø maët sau giaùc maïc.. Trong baûn ñoà ñoä cheânh maët tröôùc, kieåu ñaûo chieám ña soá (42.7%), keá ñeán laø kieåu bôø khoâng hoaøn toaøn (38.2%), bôø ñeàu (12.8%), bôø khoâng ñeàu (3.6%) vaø kieåu khoâng xaùc ñònh (2.7%). Trong baûn ñoà ñoä cheânh maët sau kieåu ñaûo cuõng chieám ña soá (53.3%) keá ñeán laø kieåu bôø khoâng hoaøn toaøn (32.8 %), bôø khoâng ñeàu (9.7%), bôø ñeàu (2.5%) vaø kieåu khoâng xaùc ñònh (1.7%). Kieåu nô khoâng ñoái xöùng chieám tyû leä cao nhaát (33%) trong caùc baûn ñoà ñoä cong theo truïc, sau ñoù laø kieåu nô ñoái xöùng (24.6%), baàu duïc (18.1%), troøn (15.5%), vaø khoâng xaùc ñònh (8.8%) Keát luaän : Keát quaû veà ñoä cheânh vaø ñoä cong giaùc maïc töø maùy Orbscan ôû giaùc maïc bình thöôøng ngöôøi tröôûng thaønh giuùp ta coù moät chuaån ñeå töø ñoù so saùnh vôùi caùc giaùc maïc beänh lyù. SUMMARY ANALYZING TOPOGRAPHIC CHARACTERISTICS IN ADULTS’ NORMAL CORNEAS AT HCMC EYE HOSPITAL Pham Nguyen Huan, Le Minh Thong * Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 145 – 149 Purpose: To map the elevation (anterior and posterior corneal surface) and axial curvature of the normal corneas with the Orbscan topography system. Methods: Prospective study in 476 eyes of 282 normal subjects were investigated using the Orbscan II system. The anterior and posterior corneal elevation maps were classified into regular ridge, irregular ridge, incomplete ridge, island and unclassifed patterns, and the axial power maps were grouped into round, oval, symmetric bow-tie, asymmetric bow-tie, and irregular patterns. Results: The mean spherical equivalence (SE) is –2.29 ± 1.38 D The mean sumulated keratometry (Sim K) was 44.39 ± 1.50 and 43.42 ± 1.42 D. There’s a poor correlation between SE and mean corneal * Boä moân Maét - Tröôøng ÑH Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 145
  14. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc power at 3mm, 5 mm, and 7mm zones. There was a decrease in the refractive power of the corneal and an increase in the irregularity from the center to the periphery of the cornea in both the anterior and posterior corneal surfaces. Island (42.7%) was the most common elevation pattern obserbved in the anterior corneal surface, followed by incomplete ridge (38.2%), regular ridge (12.8%), irregular ridge (3.6%) and unclassified (2.7%). Island(53.3%) was the most common topographic pattern in the posterior corneal surface, following by incomplete ridge (32.8 %), irregular ridge(9.7%), regular ridge(2.5%) and unclassified pattern (1.7%). Asymmetric bow-tie pattern was the most common axial power pattern in the anterior cornea (33%). Followed by symmetric bow-tie(24.6%), oval (18.1%), round (15.5%), and irregular pattern(8.8%) Conclusions: The information on corneal elevation and axial corneal curvature obtained with the Orbscan corneal topography system from normal corneas provides a reference for comparision with disease corneas. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Heä thoáng maùy ño baûn ñoà giaùc maïc Orbscan (Orbscan, Inc, Salt Lake City, UT, USA) ñöôïc tieán Caùc phöông phaùp ño ñaïc hình daïng, coâng suaát haønh treân moãi caù theå tuaàn töï nhö sau: giaùc maïc ñoùng vai troø raát quan troïng trong phaãu thuaät khuùc xaï, cuõng nhö trong nghieân cöùu, chaån ñoaùn moät Ñaët caèm vaø traùn vaøo choã coá ñònh, maét nhìn vaøo soá beänh lyù giaùc maïc. Nhöõng maùy moùc hieän coù chuû ñieåm ñònh thò yeáu ño ñöôïc maët tröôùc giaùc maïc, chieám phaàn lôùn Ngöôøi khaùm ñieàu chænh sao cho giaùc maïc naèm coâng suaát giaùc maïc, tuy nhieân, maët sau giaùc maïc giöõa maøn hình roài queùt cuõng laø moät thaønh phaàn trong caùc beà maët quang hoïc cuûa nhaõn caàu, ñoùng vai troø quan troïng trong moät soá Maùy ño baûn ñoà giaùc maïc Orbscan ghi nhaän caùc tröôøng hôïp beänh lyù. Maùy ño baûn ñoà giaùc maïc Orbscan chæ soá : Sim K1, Sim K2, coâng suaát trung bình cuûa laø moät coâng cuï coù theå ñaùnh giaù maët tröôùc laãn maët sau giaùc maïc, chæ soá khoâng ñeàu ôû caùc vuøng 3, 5, 7 mm. giaùc maïc, vì theá noù giuùp ta hieåu theâm veà caáu truùc vaø Maùy coøn ghi nhaän ñoä cheânh thaúng goùc maët tröôùc vaø chöùc naêng cuûa giaùc maïc moät caùch chính xaùc hôn. maët sau giaùc maïc (so vôùi maët caàu chuaån “best-fit Chuùng toâi tieán haønh ñeà taøi naøy nhaèm muïc ñích khaûo sphere”) ñoä cong theo truïc cuûa giaùc maïc baèng caùch saùt nhöõng thoâng soá bình thöôøng cuûa maët tröôùc laãn phaân tích 40 lôùp queùt khaép beà maët giaùc maïc, moãi lôùp maët sau giaùc maïc. queùt coù 240 döõ lieäu ñieåm. Ñoä cheânh maët tröôùc vaø maët sau giaùc maïc ñöôïc ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP bieåu hieän qua baûn ñoà vôùi thang maøu chuaån hoùa vôùi Ñoái töôïng böôùc maøu laø 5μm vaø ñöôïc phaân thaønh 5 kieåu theo Beänh nhaân tôùi khaùm taïi Khoa Lasik – Beänh vieän Naufal SC (1997)2 goàm : Kieåu bôø ñeàu, bôø khoâng ñeàu, Maét TP. HCM goàm 282 ngöôøi tröôûng thaønh (114 nam bôø khoâng hoaøn toaøn, kieåu ñaûo vaø kieåu khoâng xaùc ñònh vaø 168 nöõ) (476 maét – 229 maét phaûi vaø 247 maét traùi) Ñoä cong theo truïc ôû maët tröôùc giaùc maïc ñöôïc Vôùi tieâu chuaån: phaân loaïi theo baûng phaân loaïi cuûa Bogan 5(1990) vôùi Tuoåi töø 18 –40 thang maøu chuaån hoaù nhö trong nghieân cöùu cuûa Pflugfelder6 vôùi böôùc maøu laø 1.5 D. Bao goàm caùc kieåu: Khoâng coù tieàn söû ñeo kính tieáp xuùc, phaãu thuaät, Troøn, baàu duïc, hình nô ñoái xöùng, nô khoâng ñoái xöùng, chaán thöông ôû maét, khoâng bò kích öùng ôû maét, khaùm vaø kieåu khoâng xaùc ñònh. khoâng thaáy baát thöôøng ôû phaàn tröôùc nhaõn caàu Xöû lyù soá lieäu Ñoä khuùc xaï caàu chuû quan töø –4 ñeán 2 D, vaø ñoä loaïn thò < 2D, vôùi thò löïc chænh kính toái ña laø ≥ 10/10 Döõ lieäu ñöôïc thu thaäp vaø xöû lyù baèng phaàn meàm SPSS 10.0. 146 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
  15. Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 KEÁT QUAÛ Baûng 3: Ñoä khaùc bieät veà coâng suaát giöõa maét traùi vaø maét phaûi Baûng 1: Ñaëc ñieåm maãu nghieân cöùu n=194 TB - ÑLC Ñaëc ñieåm TB - ÑLC Ñoä cheânh leäch CSGM vuøng ñk 3mm 0.277 ± 0.233 Tuoåi (n = 282) 26.59 ± 6.73 Ñoä cheânh leäch CSGM vuøng ñk 5mm 0.221 ± 0.200 Ñoä caàu töông ñöông (n=476) -2.29 ± 1.38 Ñoä cheânh leäch CSGM vuøng ñk 7mm 0.219 ± 0.179 Sim K1 44.39 ± 1.50 Phaân boá caùc kieåu baûn ñoà giaùc maïc Sim K2 43.42 ± 1.42 Baûng 4: Phaân boá baûn ñoà GM theo ñoä cheânh Baûng 2: Caùc chæ soá thu thaäp töø maùy Maët tröôùc Maët sau GM Vuøng Vuøng Vuøng 7mm Kieåu phaân loaïi GM n = 476 3mm 5mm TB (ÑLC) N % N % TB (ÑLC) TB (ÑLC) Kieåu bôø ñeàu 61 12.8 12 2.5 Kieåu bôø khoâng ñeàu 17 3.6 46 9.7 Ñoä loaïn thò (D) 0.97 0.91 1.00 (0.71) Kieåu bôø khoâng hoaøn toaøn 18 38.2 156 32.8 (0.61) (0.62) Kieåu ñaûo 20 42.7 254 53.3 Beà maët tröôùc GM Kieåu khoâng phaân loaïi 13 2.7 8 1.7 Toång coäng 47 100.0 476 100.0 Chæ soá khoâng ñeàu 1.33 1.68 2.37 (0.72) (0.57) (0.58) Kieåu ñaûo laø kieåu chieám tyû leä cao nhaát. ÔÛ nhöõng caù CS Trung bình 48.83 48.46 48.02 theå tieán haønh ño baûn ñoà cuûa 2 maét, chuùng toâi thaáy söï (1.55) (1.49) (1.46) phaân boá theo baûn ñoà ñoä cheânh giöõa maët tröôùc vaø maët Beà maët sau GM sau laø ñoäc laäp vôùi nhau (p 0.05) vaø ñoä cheânh leäch coâng suaát cho thaáy kieåu nô ñoái xöùng vaø khoâng ñoái xöùng chieám trung bình giöõa 2 maét khoâng quaù 1.2 D ña soá. (29.0% vaø 33.3%).Söï phaân boá cuûa chì soá khoâng ñeàu vaø coâng suaát maët tröôùc giaùc maïc theo ñoä cong theo truïc laø khoâng coù khaùc bieät. (p > 0.05) Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 147
  16. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc So saùnh giöõa hai phaân nhoùm chính thò theå vaø chieàu daøi truïc nhaõn caàu, caùc yeáu toá naøy töông vaø khoâng chính thò taùc laãn nhau. Ngoaøi ra so saùnh giöõa 2 phaân nhoùm chính thò vaø KEÁT LUAÄN khoâng chính thò cho thaáy khoâng coù söï khaùc bieät veà Coù nhieàu phöông phaùp ñaùnh giaù giaùc maïc moät chæ soá Sim K1, Sim K2, coâng suaát trung bình, vaø chæ caùch ñònh tính laãn ñònh löôïng nhö giaùc maïc keá, soá khoâng ñeàu. (p> 0.05) Ñoái vôùi phaân loaïi baûn ñoà giaùc keratoscopy, maùy ño baûn ñoà giaùc maïc. Tröôùc khi heä maïc, ôû caû hai phaân nhoùm ñeàu thaáy kieåu ñaûo chieám tyû thoáng Orbscan ra ñôøi, maùy ño baûn ñoà giaùc maïc chuû leä cao nhaát trong phaân boá baûn ñoà theo ñoä cheânh, vaø yeáu döïa vaøo nguyeân lyù Placido, vaø nhöõng maùy naøy kieåu nô khoâng ñoái xöùng chieám tyû leä cao nhaát trong cho pheùp ñaùnh giaù khoaûng 8000 ñieåm döõ lieäu cuûa giaùc phaân boá baûn ñoà GM theo ñoä cong. maïc. Vaø hình aûnh baûn ñoà ñöôïc bieåu hieän laø moät baûn Baûng 6: Phaân boá theo baûn ñoà ñoä cheânh cuûa hai phaân ñoà theo ñoä cong chöù khoâng phaûi moät baûn ñoà thöïc söï nhoùm (true map). Maùy ño baûn ñoà giaùc maïc Orbscan giuùp ta Maët tröôùc GM Maët sau GM khaûo saùt maët tröôùc, maët sau giaùc maïc, taïo ra baûn ñoà Kieåu phaân loaïi N % N % theo ñoä cheânh (laø moät baûn ñoà thöïc), laãn baûn ñoà giaùc Khoâng chính thò (n=421) Kieåu bôø ñeàu 56 13.3 11 2.6 maïc theo ñoä cong. Kieåu bôø khoâng ñeàu 15 3.6 44 10.5 Ñoái vôùi giaùc maïc bình thöôøng ôû ngöôøi tröôûng Kieåu bôø khoâng hoaøn toaøn 157 37.3 137 32.5 thaønh caùc chæ soá baûn ñoà giaùc maïc khoâng phaûn aùnh Kieåu ñaûo 180 42.8 223 53.0 chính xaùc coâng suaát khuùc xaï cuûa nhaõn caàu. Kieåu khoâng phaân loaïi 13 3 6 1.4 Chính thò (n=55) Giaùc maïc laø moät caáu truùc phöùc taïp coù daïng loài vôùi Kieåu bôø ñeàu 5 9.1 1 1.8 ñoä cong giaûm daàn töø trung taâm ra ngoaïi bieân. Kieåu bôø khoâng ñeàu 2 3.6 2 3.6 Kieåu bôø khoâng hoaøn toaøn 25 45.5 19 34.6 Khi khaûo saùt moät baûn ñoà giaùc maïc, caàn so saùnh Kieåu ñaûo 23 41.8 31 56.4 giöõa maét traùi vaø maét phaûi, trong moät soá beänh lyù giaùc Kieåu khoâng phaân loaïi 0 0.0 2 3.6 maïc, ta coù theå phaùt hieän nhöõng thay ñoåi ôû giai ñoaïn Baûng 7: Phaân boá theo baûn ñoà ñoä cong cuûa hai phaân sôùm ñaëc bieät laø ôû maët sau giaùc maïc. nhoùm TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Maët tröôùc GM Kieåu phaân loaïi 1. Leâ Minh Thoâng – Giaùo trình Nhaõn Khoa – Nhaø xuaát N % baûn Giaùo Duïc - 1997 Khoâng chính thò (n= 421) 2. Naufal SC, Hess JS – Rasterstereography-based Kieåu troøn 68 16.2 classification of normal corneas – Journal Cataract Kieåu baàu duïc 75 17.8 and Refractive Surgery 1997, Vol 23, 222 – 230 Kieåu nô ñoái xöùng 107 25.4 3. Tatsuro Tanabe, Tetsuro Oshika - Standardized color – coded scales for anterior and posterior elevation Kieåu nô khoâng ñoái xöùng 137 32.5 maps of scanning slit corneal topography – Kieåu khoâng phaân loaïi 34 8.1 Ophthalmology 2002 ; 109:1298 – 1302 Chính thò (n= 55) 4. Bogan SJ, Waring GO – Classification of normal Kieåu troøn 6 10.9 corneal topography based on computer-assisted Kieåu baàu duïc 11 20.0 videokeratography – Archives of Ophthalmology 1990; Kieåu nô ñoái xöùng 10 18.2 108:945-949 Kieåu nô khoâng ñoái xöùng 20 36.4 5. Z Liu, AJ Huang, SC Pflugfelder – Evaluation of corneal thickness and topography in normal eyes Kieåu khoâng phaân loaïi 8 14.5 using the Orbscan corneal topography system. - Söï phaân boá baûn ñoà giaùc maïc theo caùc phaân loaïi British Journal of Ophthalmology 1999; 83:774-778 6. Wilson SE, Klyce SD - Standardized color – coded khoâng phuï thuoäc vaøo ñoä khuùc xaï cuûa nhaõn caàu. Ñieàu scales for corneal topography – Ophthalmology 1993; naøy phuø hôïp vôùi caùc nghieân cöùu cho raèng ñoä khuùc xaï 100: 1723-1727 cuûa nhaõn caàu phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá : ñoä cong 7. Lucio Buratto – The clinical atlas of corneal topography – SLACK Incorporated – 1996 giaùc maïc, ñoä saâu tieàn phoøng, ñoä cong cuûa thuûy tinh 148 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
  17. Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 8. Kanpolat Ayfer – The evaluation of normal corneal 10. ORBSCAN presentations – CD ROM 2000 – Bausch & topography in emmetropic eyes with Computer – Lomb assisted Videokeratography – The CLAO Journal 1997 11. Yaron S. Rabinowitz – Corneal Topography : Optics ; 23 : 168 –171 and Clinical application – Duane’s Clinical 9. Rabinowitz YS – Videokeratography database of Ophthalmology - Lippincott-Raven Publishers – 1997 normal human corneas – British Journal of 12. Francesco Carones – Corneal Disorders : Clinical Ophthalmology 1996; 80: 610 – 616 diagnosis and management Chapter 4 : Corneal topography – W.B. SAUNDERS COMPANY – 1998 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 149
  18. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc KHAÛO SAÙT TÌNH TRAÏNG NHÖÔÏC THÒ TREÂN TREÛ EM LEÙ CÔ NAÊNG TAÏI BEÄNH VIEÄN MAÉT TP.HCM TRONG HAI NAÊM 1999 & 2000 Leâ Thò Kim Chi*, Ñoaøn Troïng Haäu* TOÙM TAÉT Muïc ñích: Phaân tích caùc ñaëc ñieåm cuûa nhöôïc thò treân treû leù cô naêng vaø ñaùnh giaù quaù trình theo doõi ñieàu trò cuõng nhö keát quaû ñieàu trò nhöôïc thò. Phöông phaùp: Nghieân cöùu hoài cöùu 244 tröôøng hôïp nhöôïc thò trong soá 1009 beänh nhaân leù töø 3 ñeán 15 tuoåi nhaäp vieän taïi Beänh Vieän Maét TPHCM trong hai naêm 1999 vaø 2000. Keát quaû: Tæ leä nhöôïc thò ôû treû em leù cô naêng laø 24,2%.Ña soá phaùt hieän leù tröôùc 6 tuoåi (63,6% tröôùc hai tuoåi vaø 34,2% luùc 3-5 tuoåi) nhöng coù ñeán 53,3% ñeán khaùm laàn ñaàu sau 6 tuoåi. Leù trong chieám 77,9%, leù ngoaøi 22,1%. Leù thöôøng xuyeân chieám 78,3%, leù töøng luùc 21,7%. Leù moät maét 74,6%, leù luaân phieân hai maét 25,4%. Taät khuùc xaï chieám 93,4%. Baát ñoàng khuùc xaï chieám 45,5%. Ña soá nhöôïc thò ôû möùc ñoä trung bình (61,9%). Veà theo doõi ñieàu trò, tæ leä boû taùi khaùm cao (62,3%). Veà keát quaû ñieàu trò, 30,6% ñaït keát quaû toát,36,5% ñaït keát quaû trung bình, 32,9% keát quaû keùm. Keát luaän: Nhöôïc thò laø moät trong nhöõng haäu quaû nghieâm troïng cuûa leù nhöng chöa ñöôïc phuï huynh quan taâm ñöa treû ñeán khaùm sôùm vaø ñieàu trò nghieâm tuùc daãn ñeán keát quaû ñieàu trò chöa cao. SUMMARY AMBLYOPIA IN STRABISMUS CHILDREN IN HCMC EYE HOSPITAL 1999 – 2000 Le Thi Kim Chi, Doan Trong Hau * Y Hoïc TP. Ho Chi Minh * Vol. 8 * Supplement of No 1 * 2004: 150 - 154 Purpose: To describe the clinical characterristics of the strabismus children with amblyopia and to evaluate follow-up and management of amblyopia Methods: A retrospective study on 244 amblyopia patients from 1009 strabismus patients from 3 to 15 years who were examinated first at HCM city eye hospital in 1999 & 2000. Results: The percentage of amblyopia in strabismus children is 24.2%. Most patiens were discovered having strabismus before 6 years (63.6% before 2 years and 34.2% from 3 to 5 years), whereas 53.3% were examinated first after 6 years.Esodeviation 77.9%, exodeviation 22.1%. Tropia 78.3%, intermittent tropia 21.7%. Monocular strabismus 74.6%, alternating strabismus 25.4%. Refractive error 93.4%. Anisometropia 45.5%. Most is moderate amblyopia (61.9%). During follow-up, 62.3% drops out. A result of treatment, 30.6% good, 36.5% mild, 32.9% bad. CONCLUSION: Amblyopia is seious consequence of strabismus, which was not concerned by parents for examination early. So result is not good. ÑAËT VAÁN ÑEÀ thöôøng ñi keøm vôùi leù -ñoù laø nhöôïc thò. Theo coâng trình nghieân cöùu cuûa Dense Godde-Jolly treân 1757 Beänh leù chieám tæ leä khaù cao trong daân soá. Tæ leä leù beänh nhaân khaùm vì leù töø thaùng 1/1978 ñeán thaùng ôû treû em khoaûng 3% ñeán 4%(3). Moät toån haïi naëng neà 11/1982, phaùt hieän 593 nhöôïc thò(1). ÔÛ Vieät Nam, theo * Boä moân Maét - ÑH Y Döôïc TP. Hoà Chí Minh 150 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét
  19. Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 luaän vaên toát nghieäp cao hoïc cuûa baùc só Nguyeãn Thò - Nhöôïc thò naëng: thò löïc maét nhöôïc thò töø döôùi Xuaân Hoàng, Beänh vieän Maét TPHCM, tæ leä nhöôïc thò ÑNT 3m. chung cho leù cô naêng laø 27,4%(2).Nhöôïc thò coù theå do Ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò nhöôïc thò moät maét nhieàu nguyeân nhaân:taät khuùc xaï, baát ñoàng khuùc xaï, leù thoâng qua thò löïc, chia laøm 3 nhoùm: cô naêng, ñuïc thuûy tinh theå baåm sinh...Ñeå khaéc phuïc - Toát: Thò löïc maét nhöôïc thò töông ñöông maét nhöôïc thò, phaûi khaùm phaùt hieän vaø ñieàu trò sôùm cho laønh, cheânh leäch toái ña 1 haøng thò löïc thaäp phaân. treû töø 2-3 tuoåi, chaäm laø 6-7 tuoåi. Coù nhö vaäy môùi coù theå phuïc hoài ñöôïc thò löïc cuûa maét leù, khoâi phuïc ñöôïc - Trung bình: Cheânh leäch thò löïc maét nhöôïc thò chuùc naêng thò giaùc hai maét, chöùc naêng nhìn baèng hai so vôùi maét laønh töø 2 haøng thò löïc thaäp phaân ñeán 3 maét. Neáu khoâng ñöôïc phaùt hieän sôùm, maét nhöôïc thò haøng thò löïc thaäp phaân, coù söï caûi thieän thò löïc so vôùi seõ ngaøy caøng môø hôn daãn ñeán muø. Treû nhìn baèng tröôùc ñieàu trò. moät maét seõ chòu nhieàu thieät thoøi trong coâng vieäc - Keùm: Cheânh leäch thò löïc maét nhöôïc thò so vôùi haøng ngaøy vaø trong sinh hoaït. Neáu vì moät tai naïn hay maét laønh treân 3 haøng thò löïc thaäp phaân vaø/ hoaëc beänh lyù khaùc xaûy ra ñoái vôùi maét laønh, treû seõ trôû thaønh khoâng coù söï caûi thieân thò löïc. khieám thò. Vì vaäy, phaùt hieän vaø ñieàu trò sôùm nhöôïc thò Kieåu ñònh thò ñöôïc ghi nhaän ñôn giaûn baèng laø moät phaàn quan troïng trong coâng taùc ñieàu trò leù. phöông phaùp che maét, coù 3 loaïi: ñònh thò trung taâm, Vôùi nghieân cöùu naøy, chuùng toâi muoán khaûo saùt ngoaïi taâm, ngoaïi taâm khoâng tuyeät ñoái nhöôïc thò ôû treû em bò leù cô naêng ñeå xaùc ñònh tæ leä Khuùc xaï ñöôïc khaùm vôùi lieät ñieàu tieát. nhöôïc thò, khaûo saùt caùc ñaëc ñieåm cuûa nhöôïc thò, ñaùnh Phöông phaùp ñieàu trò nhöôïc thò: Taïi phoøng giaù söï phuïc hoài thò löïc sau ñieàu trò... Qua ñoù noùi leân khaùm leù, nhöôïc thò moät maét ñöôïc ñieàu trò baèng taàm quan troïng cuûa vieäc phaùt hieän sôùm vaø ñieàu trò kòp phöông phaùp che maét laønh baèng mieáng che maét. thôøi nhöôïc thò ôû treû bò leù. Thôøi gian che maét thay ñoåi töø 4 giôø ñeán 12 giôø moät PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU ngaøy tuyø tröôøng hôïp. Ñaây laø nghieân cöùu quan saùt moâ taû hoài cöùu coù Sau khi ñieàu trò che maét, phaãu thuaät chænh leù phaân tích. Ñoái töôïng nghieân cöùu laø taát caû beänh nhaân ñöôïc thöïc hieän treân caùc beänh nhaân coøn toàn taïi leù. leù treû em töø 3 ñeán15 tuoåi ñeán khaùm laàn ñaàu taïi phoøng KEÁT QUAÛ khaùm leù Beänh vieän Maét trong hai naêm 1999 vaø 2000. Nhöôïc thò moät maét ñöôïc ghi nhaän khi hai maét coù thò Chuùng toâi nghieân cöùu 1009 hoà sô cuûa caùc beänh löïc sau ñieàu chænh kính cheânh nhau töø 3 haøng thò löïc nhaân ñeán khaùm vaø laøm hoà sô nhaäp vieân taïi phoøng thaäp phaân trôû leân, khoâng coù baát thöôøng ôû baùn phaàn khaùm leù beänh vieän Maét TPHCM trong hai naêm 1999 tröôùc vaø ôû ñaùy maét aûnh höôûng ñeán thò löïc. Loaïi caùc hoà vaø 2000, keát quaû coù: sô khoâng ghi nhaän ñöôïc thò löïc kính do treû khoâng traû - 54 ca nhöôïc thò/ 608 tröôøng hôïp leù ngoaøi lôøi ñöôïc baûng thò löïc hay do treû khoâng taùi khaùm. - 190 ca nhöôïc thò/ 401 tröôøng hôïp leù trong. Thò löïc xa thöû baèng baûng chöõ E caùch 5m ñoái vôùi Nhö vaäy, tæ leä nhöôïc thò ôû leù ngoaøi laø 8,9%, ôû leù treû 3 -6 tuoåi, baèng baûng chöõ Monoyer caùch 5m ñoái vôùi trong laø 47,4%, tæ leä nhöôïc thò chung laø 24,2%. treûû treân 6 tuoåi. Tæ leä phaân boá nhöôïc thò:Nam chieám tæ leä 48%, nöõ Chuùng toâi phaân loaïi nhöôïc thò laøm 3 ñoä: chieám 52%.Soá beänh nhaân thuoäc TP HCM chieám 41%, - Nhöôïc thò nheï: thò löïc maét nhöôïc thò töø 4/10 beänh nhaân töø caùc tænh chieám 59%. ñeán 7/10. Tæ leä nhöôïc thò lieân quan ñeán tuoåi (baûng 1) - Nhöôïc thò trung bình: thò löïc maét nhöôïc thò töø ÑNT 3m ñeán 3/10. Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét 151
  20. Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 8 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2004 Nghieân cöùu Y hoïc Baûng1 : Phaân boá nhöôïc thò theo tuoåi ñeán khaùm leù vaø Lieân quan vôùi taät khuùc xaï:Taät khuùc xaï ñöôïc phaân tuoåi phaùt hieän leù loaïi döïa treân keát quaû Skiascopie. Baát ñoàng khuùc xaï ≤ 2tuoåi 3-5 tuoåi 6-15 tuoåi TC ñöôïc tính khi cheânh leäch khuùc xaï giöõa hai maét töø 1D Soá ca % Soá ca % Soá ca % trôû leân. Tuoåi ñeán 0 0 114 46,7 130 53,3 244 Caùc loaïi taät khuùc xaï ñöôïc phaân boá theo baûng 3. khaùm Tuoåi phaùt hieän 145 63,6 78 34,2 5 2,2 228 Baûng 3: Phaân boá nhöôïc thò theo taät khuùc xaï Baûng naøy cho thaáy söï khaùc nhau giöõa tuoåi phaùt Vieãn BÑKX Loaïn thò Chính thòCaän thò TC hieän leù vaø tuoåi ñeán khaùm leù. Tuoåi khôûi ñaàu leù ñöôïc ghi thò caän vieãn hoãn hôïp nhaän döïa treân lôøi khai cuûa phuï huynh, do ñoù keát quaû Leù 5 20 23 5 1 54 ngoaøi khoâng chaéc chaén hoaøn toaøn. Tuoåi khôûi ñaàu leù ghi Leù trong 11 3 176 0 0 190 nhaän ñöôïc ôû 93,4% soá beänh nhaân (228/244 beänh TC 16 23 199 5 1 224 nhaân). Soá coøn laïi khoâng bieát con mình leù töø luùc naøo. % 6,6% 9,4% 81,6% 2% 0,4% 100% Ta thaáy 2/3 soá treû nhöôïc thò khôûi ñaàu leù döôùi 2 tuoåi Taät khuùc xaï chieám tæ leä cao 93,4% trong nhöôïc (63,6%), 34,2% tröôøng hôïp khôûi ñaàu leù ôû tuoåi töø 3-5. thò do leù, trong ñoù vieãn thò chieám tæ leä cao nhaát vôùi tæ Chæ 2,2% tröôøng hôïp nhöôïc thò coù tuoåi khôûi ñaàu leù leä 81,6%, caän thò chieám tæ leä nhoû 9,4%. treân 6 tuoåi. Trong khi ñoù soá beänh nhaân ñeán khaùm töø Caän thò chieám tæ leä khaù cao ôû leù ngoaøi 37%%, raát ít 3-5 tuoåi chieám 46,7%, soá beänh nhaân ñeán khaùm ôû tuoåi ôû leù trong 1,6%. treân 6 chieám 53,3%. Söï khaùc nhau giöõa tuoåi phaùt hieän leù vaø tuoåi ñeán khaùm leù cho thaáy treû thöôøng ñöôïc Vieãn thò chieám tæ leä raát cao ôû leù trong 92,6%, ôû leù cha meï ñöa ñeán khaùm nhieàu naêm sau khi phaùt hieän ngoaøi 42,6%. leù. Thôøi gian trung bình töø luùc xuaát hieän leù ñeán luùc Baûng 4 bieåu dieãn tình traïng baát ñoàng khuùc xaï ñeán khaùm laàn ñaàu laø 4,37 ± 2,82 naêm. Soá beänh nhaân trong nhöôïc thò. ñeán khaùm laàn ñaàu trong voøng 1 naêm sau khi xuaát Baûng 4: Phaân boá nhöôïc thò theo söï hieän dieän cuûa baát hieän leù ít, chæ chieám 17,5%, trong khi soá beänh nhaân ñoàng khuùc xaï ñeán khaùm laàn ñaàu treã hôn 5 naêm sau khi xuaát hieän leù Khoâng BÑKX BÑKX Toång coäng chieám 41,2% (baûng 2). Leù ngoaøi 22 32 54 Baûng 2: Phaân boá nhöôïc thò theo thôøi gian töø luùc xuaát Leù trong 111 79 190 Toång coäng 133 111 244 hieän leù ñeán luùc khaùm laàn ñaàu 54,5% 45,5% 100% ≤1 naêm 2 naêm 3 naêm 4 naêm ≥ 5 naêm TC 40 27 33 34 94 228 Coù 111 tröôøng hôïp coù baát ñoàng khuùc xaï, chieám 17,5% 11,8% 14,5% 14,9% 41,2% 100% 45,5% soá tröôøng hôïp nhöôïc thò ôû treû leù cô naêng. Baát ñoàng khuùc xaï trong nhöôïc thò ôû leù ngoaøi nhieàu Trong soá 244 ca nhöôïc thò, leù trong chieám tæ leä hôn leù trong. cao 77,9%, leù ngoaøi chieám 22,1%. Leù thöôøng xuyeân chieám tæ leä cao 78,3%, leù töøng luùc coù tæ leä laø 21,7%. Theo doõi keát quaû ñieàu trò Leù moät maét chieám tæ leä cao 74,6%, leù luaân phieân Tæ leä boû taùi khaùm: Coù 152/244 beänh nhaân boû taùi hai maét chieám tæ leä thaáp hôn(25,4%). khaùm khi chöa keát thuùc ñieàu trò nhöôïc thò chieám 62,3%. Tæ leä beänh nhaân ôû tænh boû taùi khaùm nhieàu hôn Kieåu ñònh thò: Kieåu ñònh thò trung taâm chieám so vôùi beänh nhaân ôû TP HCM (54/100 so vôùi 98/144). tæ leä cao nhaát 73,4%, ñònh thò ngoaïi taâm tuyeät ñoái chieám 16,4%, ngoaïi taâm khoâng tuyeät ñoái 10,2%. Trong soá 92 beänh nhaân coù taùi khaùm theo doõi ñieàu trò, chæ coù 55 beänh nhaân thöïc hieän che maét töông ñoái Möùc ñoä nhöôïc thò: Ña soá nhöôïc thò ôû möùc ñoä toát, 30 beänh nhaân ít che maét, coù 7 beänh nhaân hoaøn trung bình chieám 61,9%, nhöôïc thò nheï chieám toaøn khoâng che maét. Chuùng toâi ñaùnh giaù sô boä keát 18,9%, nhöôïc thò naëng chieám 19,3%. quaû ñieàu trò treân 85 beänh nhaân coù thöïc hieän che maét. 152 Chuyeân ñeà Tai Muõi Hoïng – Maét

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Giấy phép ICP số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2018 TaiLieu.VN. All rights reserved. TaiLieu.VN hiển thị tốt nhất với trình duyệt Chrome, Firefox, Internet Explorer 8.

Đồng bộ tài khoản