Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Viện Ngân hàng - Tài chính
ĐỀ ÁN LÝ THUYẾT TÀI CHÍNH TIỀN TỆ
Đề tài: Hoạt động quản trị rủi ro ở các ngân hàng thương mại tại Việt
Nam trong thời gian qua
Họ và tên : Nguyễn Thế Khánh
Mã sinh viên : 11223066
Lớp tín chỉ : NHLT1104(324)_01
Giảng viên hướng dẫn: ThS. Đặng Ngọc Biên
Hà Nội, 7/2025
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU..................................................................................................................1
Chương I: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO........................................................2
1. Khái niệm rủi ro và phân loại:.................................................................................2
1.1. Khái niệm.........................................................................................................2
1.2. Phân loại...........................................................................................................2
2. Khái niệm quản trị rủi ro.........................................................................................4
2.1. Khái niệm.........................................................................................................4
2.2. Mục tiêu của quản trị rủi ro..............................................................................4
2.3. Các nguyên tắc quản trị rủi ro..........................................................................4
2.4. Một số mô hình quản trị rủi ro ở Việt Nam......................................................6
3. Quy trình quản trị rủi ro tại các NHTM...................................................................8
4. Vai trò của hoạt động quản trị rủi ro....................................................................10
5. Vai trò của nhà nước trong sự định hướng hoạt động quản trị rủi ro của các ngân
hàng thương mại......................................................................................................11
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO CỦA CÁC NHTM TẠI VIỆT NAM.............14
1. Quy định về mô hình quản lý của Việt Nam đối với ngân hàng thương mại........14
1.1. Cấu trúc tổ chức và bộ máy quản trị rủi ro.....................................................14
1.2. Những quy định của nhà nước đối với hoạt động quản trị rủi ro tại các
NHTM:...................................................................................................................16
2. Thực trạng về công tác quản trị rủi ro tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. .19
KẾT LUẬN.....................................................................................................................21
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................22
Danh mục các từ viết tắt
NHNN Ngân hàng Nhà nước
NHTM Ngân hàng thương mại
TCTD Tổ chức tín dụng
QTRR Quản trị rủi ro
QLRR Quản lý rủi ro
RRTD Rủi ro tín dụng
RRHĐ Rủi ro hoạt động
RRTT Rủi ro thị trường
LỜI NÓI ĐẦU
Hiện nay, xu thế toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ và trở thành xu thế tất yếu
đối với bất kì nền kinh tế nào. Mức độ hội nhập của Việt Nam đối với nền kinh tế toàn
cầu ngày càng sâu rộng. Quá trình hội nhập mang đến cho thị trường ngân hàng Việt
Nam nhiều cơ hội trong việc học hỏi, tiếp thu kinh nghiệm, đa dạng sản phẩm dịch vụ
từ những quốc gia có nền kinh tế phát triển. Tuy nhiên, vấn đề hội nhập cũng mang
đến nhiều khó khăn và thách thức, những rủi ro trong kinh doanh cùng với các yếu tố
thị trường ngày càng phức tạp. Sự đa dạng hóa sản phẩm tài chính ngân hàng càng cao,
mức độ rủi ro ngày càng lớn, môi trường tài chính biến động không ngừng và khó
kiểm soát. Do đó, để không bị tổn thất, chi phí mà ngân hàng bỏ ra để xử lí rủi ro phải
nhỏ hơn chi phí mà rủi ro gây ra.
Trong lĩnh vực kinh doanh NHTM, rủi ro được hiểu là những biến cố không
mong đợi mà khi xảy ra sẽ dẫn đến sự tổn thất về tài sản của ngân hàng, giảm sút lợi
nhuận thực tế so với dự kiến để có thể hoàn thành được một nghiệp vụ tài chính nhất
định.
QTRR là chủ đề giành được nhiều sự quan tâm trong suốt quá trình phát triển của
nền kinh tế. Nhiều tổ chức lớn như OECD, World Bank,… đã có nhiều nỗ lực nhằm
phát triển các quy tắc QTRR lành mạnh và hiệu quả. Trong các NHTM, do vai trò
quan trọng và đặc thù của nó đối với tính ổn định và bền vững của toàn bộ nền kinh tế.
QTRR trong các NHTM đang trở thành vấn đề được quan tâm tại nhiều quốc gia trên
thế giới trong đó có Việt Nam. Công tác QTRR tại các NHTM là một trong những yếu
tố quan trọng quyết định trực tiếp đến hoạt động kinh doanh ngân hàng. Điều này đòi
hỏi Nhà nước phải có các biện pháp pháp lí, quy định cụ thể, rõ ràng để công tác
QTRR được thực hiện hiệu quả hơn Đề án này tập trung làm rõ vai trò của NHNN
trong hoạt động QTRR, đồng thời phân tích bộ máy quản lý, đánh giá thực trạng pháp
luật QTRR tại các ngân hàng NHTM.
1
Chương I: Cơ sở lý thuyết về quản trị rủi ro.
1. Khái niệm rủi ro và phân loại
1.1. Khái niệm
Theo thông tư số 13/2018/TT-NHNN, rủi ro là khả năng xảy ra tổn thất (tổn thất
tài chính, tổn thất phi tài chính) làm giảm thu nhập, vốn tự có dẫn đến làm giảm tỷ lệ
an toàn vốn hoặc hạn chế khả năng đạt được mục tiêu kinh doanh của NHTM, chi
nhánh ngân hàng nước ngoài.
Rủi ro thường vô hình, có thể dự báo được trước hoặc là không thể, khó nắm bắt
và khó lường trước. Rủi ro luôn luôn đi kèm với lợi nhuận, đó là sự đánh đổi, rủi ro
càng lớn thì lợi nhuận càng cao, đòi hỏi các nhà quản trị ngân hàng phải có tầm nhìn
xa và có hoạch định chiến lược kĩ càng để giảm rủi ro ở mức thấp nhất.
1.2. Phân loại
Trong hoạt động ngân hàng, rủi ro có thể phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau,
với tính chất và mức độ ảnh hưởng đa dạng. Việc phân loại rủi ro giúp ngân hàng có
cái nhìn tổng thể và xây dựng các biện pháp quản trị phù hợp. Theo thông lệ quốc tế và
hướng dẫn của Ủy ban Basel, các rủi ro trong ngân hàng thương mại thường được
phân thành các nhóm chính sau:
Rủi ro tín dụng: là khả năng xảy ra tổn thất cho ngân hàng khi khách hàng
không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ nợ
của mình theo cam kết. Cấp tín dụng là hoạt động quan trọng nhất, sử dụng nhiều vốn
nhất tại các ngân hàng. Do đó, nguy cơ xảy ra RRTD là rất lớn và mức độ nghiêm
trọng của tổn thất tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà không tuân theo một quy
luật chung. RRTD trước hết làm giảm tài sản, thu nhập (nguy cơ mất vốn, phải tăng
chi phí trích lập dự phòng,…), sau đó có thể là uy tín, thậm chi làm phá sản ngân hàng.
Chấp nhận RRTD trong kinh doanh, các ngân hàng tuy không thể loại trừ hoàn toàn
rủi ro này, tuy nhiên cũng cần có những biện pháp quản lý chặt chẽ và tích cực chủ
động để hạn chế tối đa khả năng xảy ra rủi ro cũng như gây ra tổn thất đối với ngân
hàng.
Rủi ro hoạt động: là khả năng xảy ra tổn thất do các quy trình nội bộ không đầy
đủ hoặc bị lỗi, do con người, do các hệ thống hoặc các sự kiện bên ngoài. RRHĐ còn
bao gồm cả rủi ro pháp lý nhưng loại trừ rủi ro chiến lược và rủi ro uy tín.
2