Bùi Th Ng c, TN4A, Đ i h c Công đoàn Tel: 01656241050
Đ c ng môn: Nh ng nguyên lý c b n c a ch nghĩa Mác – Lênin. ươ ơ
I. Hàng hóa.
1. Hai thu c tính c a hàng hóa.
Câu 2: Có ý ki n cho r ng: “hàng hóa có giá tr vì nó có giá tr s d ng, giá tr sế
d ng càng l n thì giá tr càng cao”. Đó ý ki n hoàn toàn sai. Đ cm cho nh n ế
đ nh r ng ý ki n trên sai ta đi phân tích 2 pham trù giá tr s d ng giá tr c a ế
hàng hóa
Hàng hóa sp c a lao đ ng, th a mãn đ c nhu c u nào đó c a con ng i thông ượ ườ
qua trao đ i ho c mua bán
* Giá tr s d ng c a hàng hóa:
Giá tr c a hàng hóa công d ng c a hàng hóa th a mãn nhu c u nào đó c a con
ng i. vd g o dung đ ăn v i dung đ m c..ườ
Đ c tr ng giá tr s d ng c a hàng hóa ư
- giá tr s d ng – thu c tính TN c a v t quy đ nh giá
- giá tr s d ng thu c ph m trù vĩnh vi n
- giá tr s d ng ch th hi n khi tiêu dùng( tiêu dùng cho sx tiêu dùng cho
nhân)
-Hàng hóa có th có 1 hay nhi u công d ng
- hàng hóa ngày càng đa d ng phong phú, hi n đ ithu n ti n, do nhu c u đò
h i và KH công ngh cho phép
- giá tr s d ng c a hàng hóa t o thành n i dung c a c a c i v t ch t và là c s ơ
đ cân đ i v m t hi n v t
- giá tr s d ng c a hàng hóa là giá tr sd xã h i vì giá tr s d ng c a hàng hóa ko
ph i là giá tr s d ng cho ng i s n xu t tr c ti p mà là cho ng i khác, cho xh, thông ườ ế ườ
qua trao đ i mua bán. Đi u đó đòi h i ng i s n xu t ph i luôn luôn quan tâm đ n nhu ườ ế
c u c a xh, làm cho sp c a mình đáp ng đ c nhu c u c a xh ượ
* giá tr c a hàng hóa
Giá tr s d ng c a hàng hóa là v t mang giá tr trao đ i
Giá tr trao đ i quan h t l v l ng nh ng GTSD khác nhau trao đ i v i ượ
nhau
VD: 1 cái rìu = 20kg thóc
Trong ph ng trình trao đ i trên có 2 câu h i đ t raươ
+ 1 t i sao rìu thóc 2 hàng hóa giá tr s d ng khac nhau l i trao đ i
đ c v i nhau? ượ
+ 2 là t i sao chúng l i trao đ i v i nhau theo 1 t l nh t đ nh
Tr l i cho câu h i th nh t: 2 hàng hóa rìu búa th trao đ i đ c v i nhau ượ
gi a chúng c s chung. C s chung đó ko th giá tr s d ng c a hàng hóa ơ ơ
công d ng c a chúng khác nhau. C s chung đó là các hàng hóa đ u là sp c a lao đ ng. ơ
sp c a lao đ ng do lđ xh hoa phí đ sx ra nh ng hàng hóa đó
Tr l i cho câu h i th 2: th c ch t các ch th trao đ i hàng hóa v i nhau là trao
đ i lđ ch a đ ng trong nh ng hàng hóa đó
Email: wizard_try@yahoo.com.vn 1
Bùi Th Ng c, TN4A, Đ i h c Công đoàn Tel: 01656241050
Trong vd trên ng i th rèn làm ra cái rìu m t 5 h lao đ ng, ng i nông đân làm raườ ườ
20kg thóc cũng m t 5h lao đ ng. trao đ i 1 cái rìu l y 20kg thóc th c ch t trao đ i 5h
sx ra 1 cái rìu l y 5h s n xu t ra 20kg thóc. Lao đ ng hao phí đ sx ra hàng hóa c s ơ
chung c a trao đ i g i là giá tr hàng hóa. T phân tích trên ta th y:
Giá tr hàng hóa là lao đ ng xh c a ng i sx hàng hóa k t tinh trong hàng hóa ườ ế
Đ c tr ng c a giá tr hàng hóa là: ư
- Giá tr hàng hóa 1 ph m trù l ch s , nghĩa ch t n t i nh ng ph ng ươ
th c sx có sx và trao đ i hàng hóa
- Giá tr hàng hóa bi u hi n quan h sx, t c nh ng quan h kinh t gi a ế
nh ng ng i s n xu t hàng hóa. Trong n n kt d a trên nh ng ch đ t h u v t ườ ế ư ư
li u sx, quan h kinh t gi a ng i v i ng i bi u hi n thành quan h gi a v t v i ế ườ ườ ư
v t. hi n t ng v t th ng tr ng i đ c g i s sung bái hàng hóa, khi ti n t xu t ượ ườ ượ
hi n thì đ nh cao c a s sung bái này là sung bái ti n t
V m t ph ng pháp lu n, ta đi t tr trao đ i, nghĩa đi t hi n t ng bên ươ ượ
ngoài, t cái gi n đ n, d th y đ l n ra v t tích c a giá tr , nghĩa cái b n ch t ơ ế
bên trong c a s, hi n t ng. giá tr trao đ i ch hình th c bi u hi n c a giá tr ; giá tr ượ
là n i dung, là c s c a trao đ i. giá tr thay đ i thì giá tr trao đ i cuang thay đ i theo. ơ
Nghiên c u 2 thu c tính hàng hóa, chúng at rút ra đ c nh ng ph ng pháp lu n ượ ươ
sau:
- hàng hóa (thông th ng hay d c bi t) đ u 2 thu c tính giá tr giá tr sườ
d ng. thi u 1 trong 2 thu c tính thì không ph i là hàng ế
- 2 thu c tính c a hàng hóa là s th ng nh t trong mâu thu n.
Th ng nh t cùng 1 lao đ ng s n xu t ra hàng hóa, nh ng lao đ ng sx ra ư
hàng hóa l i tính ch t 2 met. c th t o ra giá tr s d ng; tr u t ng t o ra giá ư
tr c a hàng hóa.
Hai thu c tính giá tr s d ng và giá tr đ i l p v i nhau, bi u hi n c a s đ i l p
gi a chúng là:
- Th nh t, ng i sx ra hàng hóa có gtsd nh t đ nh. Nh ng trong kinh t hàng hóa, ườ ư ế
ng i sx t o ra gtsd ko ph i cho mình cho ng i khác, cho xh. M c đích sx c a hườ ườ
ko ph i gtsd gt, lf ti n t l i nhu n. cho ng i sx sx ra đ ch i tr em hay ườ ơ
thu c ch a b nh thì đ i v i h đi u đó không quan tr ng, mà đii u quan tr ng là nh ng
hàng hóa đó đem l i cho h bao nhiêu ti n t , bao nhiêu l i nhu n
Đ i v i ng i tiêu dùng, ng i mua, m c đích c a h GTSD, nh ng đ đc ườ ườ ư
GTSD nh m th a mãn nhu c u tiêu dùng c a h thì h ph i tr giá tr , tr ti n t cho
ch c a nó. Nh v y ng sx, ng bán c n ti n còn ng mua, ng tiêu dùng c n hàng. Qúa ư
trình th c hi n giá tr giá tr s d ng c a hàng hóa 2 quá trình khác nhau ko di n ra
đ ng th i. Mu n th c hi n giá tr c a hàng hóa ph i tr ti n cho ng i sd… Nh v y, ườ ư
>< gi a 2 thu c tính c a hàng hóa gi i quy t >< đó làm cho các ch th kt n n kt ế
năng đ ng và linh ho t, suy đ n cùng thúc đ y tăng tr ng và phát tri n kt , nâng cao đ/s ế ưở
nd trình đ văn minh h n. ơ
- Th hai, hàng hóa sx đ n tiêu dùng ko đ ng nh t v i nhau v th i gian ko ế
gian. Đv i ng sx đó th i gian v n n m trong hàng hóa, ch a bán đc đ thu ti n v đ ư
Email: wizard_try@yahoo.com.vn 2
Bùi Th Ng c, TN4A, Đ i h c Công đoàn Tel: 01656241050
tái sx ti p t c. Lãi ngân hàng ch a tr đc; nguy c hàng hóa b hao mòn vô hình, ch a kế ư ơ ư
đ n ph i b o qu n, ki m kê, ch a đ ng kh năng kh ng ho ng kt Đv ng i tiêuế ườ
dùng ch a mua đc hàng hóa đ th a mãn nhu c u, h n n a th i gian c n có hàng hóa koư ơ
dc đáp ng…Nghĩa qtr th c hi n giá tr GTSD khác nhau v t/g ko gian. Mu n
xích l th i gian ko gain gi a ng sxng tiêu dùng, các ch th kt tìm m i cách, m i
bi n pháp, nh h p đ ng kt, lien doanh, lk m r ng m ng l i sx tiêu th các ư ướ
ph ng pháp bán hàng phù h p.ươ
- Th ba, trong kt đ c sx ra th bán đ c hay ko bán đ c. N u hàng hóa ượ ượ ượ ế
bán đ c, >< gi a 2 thu c tính đc gi i quy t và ng c l i.ượ ế ượ
* Ý nghĩa ph ng pháp lu n:ươ
Chúng ta đang trong th i phát tri n KTTT, kt h². Hàng hóa sx ra đ bán ch ko
ph i đ t tiêu dùng. Do đó:
Đ i v i ng i sx khi luôn mong mu n thu đc nhi u l i nhu n ph i quan tâm đ n ườ ế
2 thu c tính c a hàng hóa. T c ph i làm ra nhi u hàng hóa, phong phú ch ng lo i,
công d ng ngày càng nhi u, t đó đ gi m giá giá tr hàng hóa đ thu hút ng mua, tăng
s c c nh tranh. B ng cách c i ti n quy trình KT càng hi n đ ii, nâng cao trình đ cho ế
ng lđ, đ i m i t ch c qu n lí sx.
Đ i v i ng tiêu dùng, khi ch quan tâm đ n giá tr sd thì ph i tr tr cho ng i s ế ườ
h u. T đó ph i có bi n pháp đ tăng thu nh p, tăng kh năng thanh toán.
2. Tính 2 m t c a lđsx hàng hóa.
Hàng hóa 2 thu c tính không ph i do 2 th khác nhau k t tinh trong nó, ế
do l đ c a ng i sx h2 t/c 2 m t: v a mang t/c c th ( l đ c th ), l i v a ườ
mang t/c tr u t ng(l đ tr u t ng). C. Mac là ng i đ u tiên phát hi n ra t/c 2 m t đó. ượ ượ ườ
* L đ c th :
c th l đ ích d i d ng 1 hình th c c th c a nh ng ngh nghi p ướ
chuyên môn nh t đ nh.
M i l đ c th th m đ, ph2 công c l đ , đ i t ng l đ và kq l đ riêng. Chính ượ
nh ng cái riêng đó phân bi t các lo i l đ c th khác nhau. Ch ng h n, l đ c a ng i ư
th mayl đ c a ng i th m c là 2 lo i l đ c th khác nhau, l đ c a ng i th may ườ ườ
m đ làm ra qu n áo ch o ph i bàn gh ; còn ph2 may ch ko ph i bào c a; ế
công c l đ kim, ch , máy may ch ko ph i cái c a, cái bào…; l đ c a ng i th ư ườ
may thì t o ra qu n áo đ m c còn l đ c a ng i th m c thì t o ra gh đ ng i… ườ ế
Đi u đó có nghĩa là : l đ c th t o ra g tr sd c a h2.
Trong xh nhi u lo i h2 v i nh ng GTSD khác nhau do nhi u lo i l đ c
th khác nhau. Các l đ c th h p thành h th ng phân công l đ xh. Cùng v i s phát
tri n c a KH-KT, các hình th c l đ phân công l đ xh. Cùng vói s phát tri n c a KH-KT,
các hình th c l đ c th ngày càng đa d ng, phong phú ph n ánh trình đ phát tri n
c a phân công l đ xh. GTSD ph m trù vĩnh vi n v y l đ c th cũng ph m trù
vĩnh vi n t n t i g n li n v i v t ph m, nó làm m t đ k ko th thi u (.) b t kì hình thái ế
kt-xh nào.
L đ c th không ph i ngu n g c duy nh t c a GTSD do sx ra. GTSD c a
các v t th h2 bao gi cũng do 2 nhân t h p thành: v t ch t l đ. L đ c th c a con
Email: wizard_try@yahoo.com.vn 3
Bùi Th Ng c, TN4A, Đ i h c Công đoàn Tel: 01656241050
ng i ch thay đ i hình th c t n t i c a v/c, làm cho thích h p v i nhu c u c a conườ
ng i mà thôi.ườ
* Lđ tr u t ng. ượ
L đ tr u t ng l đ c a ng i sx h2 khi đã g t b nh ng hình th c c th c a ượ ườ
nó, hay nói cách khác, đó chính s tiêu hao s c l đ( tiêu hao s c b p th t, th n kinh)
c a ng i sx h2 nói chung. ườ
L đ c a ng i th m c l đ c a ng i th may, n u xét v m t l đ c th thì ườ ườ ế
hoàn toàn khác nhau, nh ng n u g t b t t c nh ng s khác nhau y sang 2 bên thìư ế
chúng ch còn có 2 cái chung, đ u ph i tiêu hao s c óc, s c b p th t và s c th n kinh c a
con ng i. L đ tr u t ng chính là l đ hp đông ch t c a con ng i.ườ ượ ườ
Chính lđ tr u t ng c a ng i sx h2 m i t o ra g trijcuar h2. Nh v y, có th nói, ượ ườ ư
g tr c a h2 tr u t ng c a ng i sx h2 k t tinh (.) h2 . Đó cũng chính m t ch t ượ ườ ế
c a GT h2. Vì v y, Lđ tr u t ng là 1 ph m trù l s riêng có c a sx h2. ượ
Tính ch t 2 m t c u lđ sx h2 p/á t/c t nhân và t/c xh c a l đ c a ng i sx h2. ư ườ
Nh trên đã ch ra, m i ng i sx h2 sx cái j, sx ntn là viêc riêng c a h . Vì v y, l đư ườ
đó mang t/c t nhân và l đ c th c a h là bi u hi n c a l đ t nhân.ư ư
Đòng th i, l đ c a sx h2 l đ xhvì 1 b ph n c a toàn b l đ xh trong h
th ng phân công l đ xh. Phân công l đ xh t o ra s ph thu c l n nhau gi a ng i ườ
ng i sxh2. H làm vi c cho nhau, thông qua trao đ i h2. Vi c trao đ i h2 o th căn cườ
vào l đ c th mà ph i quy l đ c th v l đ chung đ ng nh t – l đ tr u t ng. Do đó, l đ ượ
tr u t ng là bi u hi n c a l đ xh. ượ
Gi a l đ t nhân và l đ xh có >< vói nhau >< đó d c bi u hi n c th trong 2 TH ư ượ
sau:
- Sp do nh ng ng i sx h2 riêng bi t t o ra có th ko ăn kh p v i nhu c u c a xh( ườ
ho c o đ đ cung c p cho xh ho c v t quá nhu c u c a xh…) khi sx v t quá nhu ượ ượ
c u c a xh, s có 1 s h2 o bán đ c t c o th c hi n đ c giá tr . ượ ượ
- M c tiêu hao l đ bi t c a ng i sx h2 cao h n so v i m c tiêu hao xh ườ ơ
th ch p nh n khi đó h2 cũng không bán đ c ho c bán đ c nh ng ko thu h i đ chi ượ ượ ư
phí l đ b ra.
>< gi a l đ t nhân l đ xh m m m ng c a m i >< trong n n sx h2. Chính ư
nh ng >< đó mà sx h2 v a v n đ ng phát tri n, v a ti m n kh năng kh ng ho ng.
3. L ng giá tr hàng hoáượ
Câu 3: Phân tích các nhân t nh h ng t i l ng GT h2. Ý nghĩa ph2 lu n ưở ượ
* Gtr h2 c a ng i sx h2 k t tinh (.) h2. Lg GT h2 do lg hp đ sx ra h2 ườ ế
quy t đ nh lg lđ hp đc tính theo t/g lđ (phút; gi ; ngày; tháng)ế
nhi u ng i cùng sx 1 h2. do đk sx khác nhau, tay ngh , chuyên môn, năng ườ
su t ko gi ng nhau, th , hp bi t t o thành gtr xh. Gt xh o đ c tính b ng ế ượ
t/g lđ cá bi t mà đ c tính = t/g lđ xh c n thi t. ượ ế
T/g xh c n thi t t/g c n đ sx 1 h2 (.) đk sx TB, v i trình đ thành th o TB ế
1 c ng đ TB. Trong th c t , t/g xh c n thi t t/g bi t c a ng i sxườ ế ế ườ
cung c p đ i b ph n h2 trên TT qđ:
C c u lg gtr h2 g m 3 b ph nơ
Email: wizard_try@yahoo.com.vn 4
Bùi Th Ng c, TN4A, Đ i h c Công đoàn Tel: 01656241050
w=C+v+m
trong đó: w:gtr
c: gtr TLSX đa hp, bao g m
c1: kh u hao gtr máy móc thi t b ế
c2: gtr ng, nhiên vli uđã hp
v: gtr s c lđ hay ti n l ng ươ
m: gtr c a sp th ng d ư
Hay c c u gtr bg m 2 b ph n :ơ
Gtr cũ (c)+gtr m í(v+m)
* Nh ng nhân t nh h ng đ n gtr h2… ưở ế
T/g xh c n thi t 1 đ i l ng ko c đ nh. Th c đo di n bi n thì lg gtr h2 ế ượ ướ ế
di n bi n. Lg gtr h2 ph thu c vào các nhân t c b n sau: ế ơ
1, Năng su t lđ
Năng su t năng l c sx c a ng i đ c tính b ng s l ng sp sx ra ườ ượ ượ
trong 1 đv t/g hay t/g hp đ sx ra 1 đv sp
Các ch tiêu tính năng su t l đ, năng su t nhân, năng su t t p th ( nhóm),
quan tr ng nh t năng su t xh. Năng su t k ho ch năng su t th c tê; ế
năng su t lđ tính b ng hi n v t và = ti n t .
Đ n l t mình năng su t lđ ph thu c vào 5 c m nhân t c b n sau:ế ượ ơ
- Trình đ ng i lđ( s c kho , năng l c, trình đ , kinh nghi m…) ườ
- Ph m vi t/d c a TLSX.
- S phát tri n c a KH công ngh ng d ng chúng vào sx.
- Đk t nhiên.
Tuỳ đk h/c c th , mu n nâng cao năng súât lđ, c n t n d ng t t các nhân t
trên
Lg gtr h2 TLT v i t/g sx ra h2, nghĩa t/g càng dài thì gtr h2 càng l n; ng oc l u,
l ng giá tr h2 TLN v i năng su t lđ. Nghĩa năng su t càng cao thì t ng gtr ( t ngượ
chi phí sx h2) ko d i, nh ng l ng gtr 1 hàng hoá càng gi m, nghĩa gtr h2: c+v+m ư ượ
gi m xu ng, trong đo c( gtr TLSX đã hp) có th tăng, gi m ho c gi nguyên c a c.
2, C ng đ lđ.ườ
C ng đ là đ i lg ch m c đ hp s c lđ (.) 1 đv t/g. Nó cho th y m c đ kh nườ
tr ng, n ng nh c hay căng th ng c a lđ.ươ
Tăng c ng đ v th c ch t cũng gi ng nh kéo dài ngày lđ. Vì v y, tăngườ ư
c ng đ lđ thì t ng gtr c a h2 tăng lên, nh ng gtr 1 h2 ko đ i.ườ ư
So sánh năng su t lđ và tăng c ng đ lđ : ườ
- Gi ng: chúng đ u d n đ n lg sp sx ra (.) 1 đv t/g tăng lên. ế
- Khác:
+ Tăng năng su t lđ làm cho lg sp (h2) sx ra (.) 1 đv t/g tăng lên, nh ng làm cho gtr ư
c a 1 đv h2 gi m xu ng. H n n a, tăng năng su t th ph thu c nhi u vào máy ơ
móc, kĩ th ât, do đó, nó g n nh là 1 y u t có “ s c sx” vô h n. ư ế
Email: wizard_try@yahoo.com.vn 5