1
C©u 1: Tr×nh bμy nguån gèc vμ qu¸ tr×nh h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh?.................................................... 2
1. Nguån gèc h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh................................................................................................ 2
2. Qu¸ tr×nh h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh. ................................................................................................ 3
C©u2 : §iÒu kiÖn x· héi h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh? Vai trß cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh ®èi víi sù
nghiÖp l·nh ®¹o cña §¶ng víi thùc tiÔn c¸ch m¹ng ViÖt Nam h¬n 77 n¨m qua?................................................. 4
1. §iÒu kiÖn x· héi h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh. ..................................................................................... 4
2. Vai trß cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh ®èi víi sù nghiÖp l·nh ®¹o cña §¶ng víi thùc tiÔn c¸ch m¹ng ViÖt
Nam h¬n 77 n¨m qua? ......................................................................................................................................... 6
C©u 3: Tr×nh bμy nh÷ng néi dung c¬ b¶n t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ vÊn ®Ò d©n téc? VËn dông t− t−ëng Hå ChÝ
Minh vÒ vÊn ®Ò d©n téc trong c«ng cuéc ®æi míi hiÖn nay?................................................................................... 6
a. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ vÊn ®Ò d©n téc................................................................. 6
b. VËn dông t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ vÊn ®Ò d©n téc trong c«ng cuéc ®æi míi hiÖn nay. .............................. 8
C©u 4: Ph©n tÝch vμ chøng minh b»ng thùc tiÔn lÞch sö ViÖt Nam nh÷ng luËn ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ c¸ch
m¹ng gi¶i phãng d©n téc? ........................................................................................................................................ 8
C©u 5: Nh÷ng néi dung c¬ b¶n t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ chñ nghÜa x· héi vμ con ®−êng ®i lªn chñ nghÜa x·
héi ë ViÖt Nam? §¶ng ta vËn dông nh÷ng quan ®iÓm ®ã vμo c«ng cuéc ®æi míi hiÖn nay nh− thÕ nμo?......... 10
a. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ CNXH. .......................................................................... 10
b. Nh÷ng néi dung t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ con ®−êng ®i lªn CNXH ë ViÖt Nam....................................... 12
c. §¶ng ta vËn dông nh÷ng quan ®iÓm ®ã vμo c«ng cuéc ®æi míi hiÖn nay.................................................... 13
C©u 6: V× sao Hå ChÝ Minh nãi: “§¹o ®øc lμ c¸i gèc cña ng−êi c¸n bé c¸ch m¹ng”?....................................... 15
C©u 7: Nh÷ng néi dung c¬ b¶n t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc c¸ch m¹ng? Liªn hÖ t−
t−ëng cña Ng−êi vÒ ®¹o ®øc vμo viÖc gi¸o dôc, rÌn luyÖn ®¹o ®øc cho thÕ hÖ trÎ hiÖn nay?.............................. 16
1. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc c¸ch m¹ng. ....................... 16
2. Liªn hÖ t− t−ëng cña Ng−êi vÒ ®¹o ®øc vμo viÖc gi¸o dôc, rÌn luyÖn ®¹o ®øc cho thÕ hÖ trÎ hiÖn nay...... 17
C©u 8: C¬ së vμ qu¸ tr×nh h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ ®¹i ®oμn kÕt d©n téc?..................................... 18
C©u 9: Quan ®iÓm c¬ b¶n cña Hå ChÝ Minh vÒ ®¹i ®oμn kÕt d©n téc? Ngμy nay trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ
tr−êng ®Þnh h−ìng x· héi chñ nghÜa cÇn l−u ý nh÷ng vÊn ®Ò g× khi x©y dùng khèi ®¹i ®oμn kÕt d©n téc? ...... 19
a. Quan ®iÓm c¬ b¶n cña Hå ChÝ Minh vÒ ®¹i ®oμn kÕt d©n téc...................................................................... 19
b. Ngμy nay trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng XHCN cÇn l−u ý nh÷ng vÊn ®Ò g× khi x©y
dùng khèi ®¹i ®oμn kÕt d©n téc. ......................................................................................................................... 20
C©u 10: Ph©n tÝch lμm s¸ng tá nh÷ng quan ®iÓm cña Hå ChÝ Minh vÒ v¨n ho¸? VËn dông nh÷ng quan ®iÓm
®ã cña Ng−êi vμo viÖc x©y dùng nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, ®Ëm ®μ b¶n s¾c d©n téc ë ViÖt Nam hiÖn nay?............ 21
1. Những quan điểm chung của Hồ Chí Minh về văn hoá............................................................................... 21
b. VËn dông nh÷ng quan ®iÓm ®ã cña Ng−êi vμo viÖc x©y dùng nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, ®Ëm ®μ b¶n s¾c d©n
téc ë ViÖt Nam hiÖn nay? ................................................................................................................................... 22
C©u 11: C¬ së lý luËn vμ thùc tiÔn h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam?.............. 22
C©u 12: Ph©n tÝch nh÷ng néi dung c¬ b¶n t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam? VËn dông
nh÷ng nguyªn t¾c x©y dùng §¶ng cña Ng−êi vμo viÖc x©y dùng vμ chØnh ®èn §¶ng ta hiÖn nay?................... 23
a. Nhøng néi dung c¬ b¶n t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. ........................................... 23
b. VËn dông nh÷ng nguyªn t¾c x©y dùng §¶ng cña Ng−êi vμo viÖc x©y dùng vμ chØnh ®èn §¶ng ta hiÖn
nay? ..................................................................................................................................................................... 26
C©u 13: Qu¸ tr×nh lùa chän, h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ Nhμ n−íc cña d©n, do d©n, v×
d©n? ý nghÜa cña viÖc h×nh thμnh t− t−ëng Nhμ n−íc d©n chñ nh©n d©n ë ViÖt Nam cña Hå ChÝ Minh?....... 26
1. Qu¸ tr×nh lùa chän, h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ Nhμ n−íc cña d©n, do d©n, v×
d©n.......................................................................................................................................................................26
2. ý nghÜa cña viÖc h×nh thμnh t− t−ëng Nhμ n−íc d©n chñ nh©n d©n ë ViÖt Nam cña Hå ChÝ Minh.......... 27
C©u 14: Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ Nhμ n−íc cña d©n, do d©n, v× d©n? VËn dông
t− t−ëng ®ã trong viÖc x©y dùng Nhμ n−íc ta hiÖn nay nh− thÕ nμo?.................................................................. 27
a. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ Nhμ n−íc cña d©n, do d©n, v× d©n........................ 27
b. VËn dông t− t−ëng ®ã trong viÖc x©y dùng Nhμ n−íc ta hiÖn nay nh− thÕ nμo?........................................ 29
C©u 15: Nh÷ng thuËn lîi, nguy c¬ vμ th¸ch thøc ®èi víi nh©n d©n ta ngμy nay? VËn dông t− t−ëng Hå ChÝ
Minh cã ý nghÜa nh− thÕ nμo ®èi víi giai ®o¹n c¸ch m¹ng hiÖn nay ë ViÖt Nam? ............................................. 30
1. Nh÷ng thuËn lîi, nguy c¬ vμ th¸ch thøc ®èi víi nh©n d©n ta ngμy nay....................................................... 30
2. VËn dông t− t−ëng Hå ChÝ Minh cã ý nghÜa nh− thÕ nμo ®èi víi giai ®o¹n c¸ch m¹ng hiÖn nay ë ViÖt
Nam? ................................................................................................................................................................... 31
2
§Ò c−¬ng «n tËp
m«n t− t−ëng Hå ChÝ Minh
C©u 1: Tr×nh bμy nguån gèc vμ qu¸ tr×nh h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh?
1. Nguån gèc h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh.
T− t−ëng Hå ChÝ Minh lμ s¶n phÈm cña sù kÕt hîp gi÷a yÕu tè kh¸ch quan (thùc tiÔn vμ t− t−ëng,
v¨n ho¸) víi yÕu tè chñ quan (nh÷ng phÈm chÊt cña Hå ChÝ Minh).
a) TruyÒn thèng t− t−ëng vμ v¨n ho¸ ViÖt Nam.
UNESCO kh¼ng ®Þnh: t− t−ëng Hå ChÝ Minh lμ sù kÕt tinh truyÒn thèng v¨n ho¸ hμng ngh×n n¨m
cña d©n téc ViÖt Nam.
Tr−íc tiªn, ®ã lμ chñ nghÜa yªu n−íc vμ ý chÝ bÊt khuÊt ®Êu tranh ®Ó dùng n−íc vμ gi÷ n−íc. §©y lμ
truyÒn thèng t− t−ëng quý b¸u nhÊt, nguån gèc søc m¹nh lín nhÊt trong ®Êu tranh dùng n−íc, gi÷ n−íc
cña d©n téc ta. §iÒu ®ã ®−îc ph¶n ¸nh tõ v¨n ho¸ d©n gian ®Õn v¨n ho¸ b¸c häc, tõ nh÷ng nh©n vËt truyÒn
thuyÕt nh− Th¸nh Giãng, ®Õn c¸c anh hïng thêi xa x−a nh− Thôc Ph¸n, Hai Bμ Tr−ng, Bμ TriÖu... ®Õn
nh÷ng anh hïng næi tiÕng thêi phong kiÕn nh− Ng« QuyÒn, Phïng H−ng, TrÇn Quèc TuÊn, Lª Lîi, NguyÔn
Tr·i, NguyÔn HuÖ... Chñ nghÜa yªu n−íc lμ gi¸ trÞ v¨n ho¸ cao nhÊt, ®øng ®Çu b¶ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ tinh
thÇn ViÖt Nam, nã lμm thμnh dßng ch¶y chñ l−u xuyªn suèt lÞch sö d©n téc, t¹o thμnh c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó
nh©n d©n ta tiÕp thu nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ tõ bªn ngoμi lμm phong phó v¨n ho¸ d©n téc vμ kh«ng ngõng
ph¸t triÓn.
Thø hai lμ tinh thÇn nh©n nghÜa, truyÒn thèng ®oμn kÕt, t−¬ng th©n, t−¬ng ¸i, l¸ lμnh ®ïm lμ
r¸ch trong ho¹n n¹n, khã kh¨n. §iÒu kiÖn ®Þa lý vμ chÝnh trÞ ®· ®−a nh©n d©n ta t¹o dùng truyÒn thèng
nμy ngay tõ buæi b×nh minh cña d©n téc. C¸c thÕ hÖ ViÖt Nam ®Òu trao truyÒn cho nhau:
NhiÔu ®iÒu phñ lÊy gi¸ g−¬ng
Ng−êi trong mét n−íc ph¶i th−¬ng nhau cïng.
Ba m−¬i n¨m b«n ba h¶i ngo¹i, n¨m 1941 võa vÒ n−íc, Hå ChÝ Minh ®· nh¾c nhë nh©n d©n ta:
D©n ta ph¶i biÕt sö ta. Sö ta d¹y cho ta bμi häc nμy: Lóc nμo d©n ta ®oμn kÕt mu«n ng−êi nh− mét th×
n−íc ta ®éc lËp, tù do. Ng−êi c¨n dÆn: D©n ta xin nhí ch÷ ®ång: §ång t×nh, ®ång søc, ®ång lßng, ®ång
minh!.
Thø ba lμ truyÒn thèng l¹c quan yªu ®êi cña d©n téc ta ®−îc kÕt tinh qua hμng ngμn n¨m nh©n d©n
ta v−ît qua mu«n nguy, ngμn khã, l¹c quan tin t−ëng vμo tiÒn ®å d©n téc, tin t−ëng vμo chÝnh m×nh. Hå ChÝ
Minh lμ ®iÓm kÕt tinh rùc rì cña truyÒn thèng l¹c quan yªu ®êi cña d©n téc ®· t¹o cho m×nh mét søc m¹nh
phi th−êng v−ît qua mäi khã kh¨n, thö th¸ch ®i ®Õn chiÕn th¾ng.
Thø t− lμ nh©n d©n ta cã truyÒn thèng cÇn cï, dòng c¶m, th«ng minh s¸ng t¹o trong s¶n xuÊt vμ
chiÕn ®Êu, ®ång thêi ham häc hái vμ kh«ng ngõng më réng cöa ®ãn nhËn tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i. D©n
téc ta trô v÷ng trªn m¶nh ®Êt nèi liÒn Nam-B¾c, §«ng-T©y, tõ rÊt sím ng−êi ViÖt Nam ®· xa l¹ víi ®Çu ãc
hÑp hßi, thñ cùu, thãi bμi ngo¹i cùc ®oan. Mμ trªn c¬ së gi÷ v÷ng b¶n s¾c d©n téc, nh©n d©n ta ®· biÕt chän
läc, tiÕp biÕn nh÷ng c¸i hay, c¸i tèt, c¸i ®Ñp tõ bªn ngoμi vμ biÕn nã thμnh c¸i thuÇn tuý ViÖt Nam.
b) Tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i
Tõ nhá, Hå ChÝ Minh ®· ®−îc tiÕp thu v¨n ho¸ ph−¬ng §«ng. Lín lªn Ng−êi b«n ba kh¾p thÕ giíi,
®Æc biÖt ë c¸c n−íc ph−¬ng T©y. TrÝ tuÖ miÔn tiÖp, ham häc hái nªn ë Ng−êi ®· cã vèn hiÓu biÕt v¨n ho¸
§«ng-T©y kim cæ uyªn b¸c.
c) T− t−ëng v¨n ho¸ ph−¬ng §«ng
VÒ Nho gi¸o, Hå ChÝ Minh ®−îc tiÕp thu Nho gi¸o tõ nhá, Ng−êi hiÓu s©u s¾c vÒ Nho gi¸o. Ng−êi
nhËn xÐt vÒ cô Khæng Tö, ng−êi s¸ng lËp ra Nho gi¸o tuy lμ phong kiÕn nh−ng Cô cã nh÷ng c¸i hay th×
ph¶i häc lÊy. C¸i phong kiÕn l¹c hËu cña Nho gi¸o lμ duy t©m, ®¼ng cÊp nÆng nÒ, khinh th−êng lao ®éng
ch©n tay, coi khinh phô n÷... th× Hå ChÝ Minh phª ph¸n triÖt ®Ó. Nh−ng nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña Nho gi¸o
nh− triÕt lý hμnh ®éng, t− t−ëng nhËp thÕ, hμnh ®¹o, gióp ®êi; lý t−ëng vÒ mét x· héi b×nh trÞ, mét thÕ
giíi ®¹i ®ång; triÕt lý nh©n sinh: tu th©n d−ìng tÝnh; t− t−ëng ®Ò cao v¨n hãa, lÔ gi¸o, t¹o ra truyÒn thèng
hiÕu häc... ®· ®−îc Hå ChÝ Minh khai th¸c ®Ó phôc vô nhiÖm vô c¸ch m¹ng.
VÒ PhËt gi¸o: PhËt gi¸o vμo ViÖt Nam tõ rÊt sím. Tr¶i qua hμng tr¨m n¨m ¶nh h−ëng, PhËt gi¸o ®·
®i vμo v¨n ho¸ ViÖt Nam, tõ t− t−ëng, t×nh c¶m, tÝn ng−ìng, phong tôc tËp qu¸n, lèi sèng... PhËt gi¸o lμ t«n
gi¸o. Hå ChÝ Minh nhËn xÐt: t«n gi¸o lμ duy t©m... Nh−ng Ng−êi còng chØ ra nhiÒu ®iÒu hay cña PhËt gi¸o
mμ nã ®· ®i vμo t− duy, hμnh ®éng, c¸ch øng xö cña ng−êi ViÖt Nam. §ã lμ nh÷ng ®iÒu cÇn ®−îc khai th¸c
®Ó gãp vμo viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô c¸ch m¹ng nh− t− t−ëng vÞ tha, tõ bi, b¸c ¸i, cøu khæ, cøu n¹n, th−¬ng
ng−êi nh− thÓ th−¬ng th©n, mét t×nh yªu bao la ®Õn c¶ chim mu«ng, cá c©y. PhËt gi¸o d¹y con ng−êi nÕp
3
sèng cã ®¹o ®øc, trong s¹ch, gi¶n dÞ, ch¨m lo lμm ®iÒu thiÖn. PhËt gi¸o cã tinh thÇn b×nh ®¼ng, tinh thÇn
d©n chñ chÊt ph¸c, chèng l¹i mäi ph©n biÖt ®¼ng cÊp. HoÆc nh− PhËt gi¸o ThiÒn t«ng ®Ò ra luËt ChÊp
t¸c: nhÊt nhËt bÊt t¸c, nhÊt nhËt bÊt thùc, ®Ò cao lao ®éng, chèng l−êi biÕng. §Æc biÖt lμ tõ truyÒn
thèng yªu n−íc cña d©n téc ®· lμm n¶y sinh nªn ThiÒn ph¸i Tróc L©m ViÖt Nam, chñ tr−¬ng kh«ng xa ®êi
mμ sèng g¾n bã víi nh©n d©n, víi ®Êt n−íc, tham gia vμo céng ®ång, vμo cuéc ®Êu tranh cña nh©n d©n,
chèng kÎ thï d©n téc.
Ngoμi ra, cßn thÊy Hå ChÝ Minh bμn ®Õn c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ ph−¬ng §«ng kh¸c nh− L·o tö, MÆc
tö, Qu¶n tö... còng nh− vÒ chñ nghÜa tam d©n cña T«n Trung S¬n mμ Ng−êi t×m thÊy nh÷ng ®iÒu thÝch
hîp víi n−íc ta.
d) T− t−ëng vμ v¨n ho¸ ph−¬ng T©y.
Ngay khi cßn häc ë trong n−íc, NguyÔn TÊt Thμnh ®· lμm quen víi v¨n ho¸ Ph¸p, ®Æc biÖt lμ ham
mª m«n lÞch sö vμ muèn t×m hiÓu vÒ c¸ch m¹ng Ph¸p 1789. Ba m−¬i n¨m liªn tôc ë n−íc ngoμi, sèng chñ
yÕu ë Ch©u ¢u, nªn NguyÔn ¸i Quèc còng chÞu ¶nh h−ëng rÊt s©u réng cña nÒn v¨n ho¸ d©n chñ vμ c¸ch
m¹ng cña ph−¬ng T©y.
Hå ChÝ Minh th−êng nãi tíi ý chÝ ®Êu tranh cho tù do, ®éc lËp, cho quyÒn sèng cña con ng−êi trong
Tuyªn ng«n ®éc lËp, 1776 cña Mü. Khi ë Anh, Ng−êi gia nhËp c«ng ®oμn thuû thñ vμ cïng giai cÊp c«ng
nh©n Anh tham gia c¸c cuéc biÓu t×nh, ®×nh c«ng bªn bê s«ng Thªm®¬... N¨m 1917, Ng−êi trë l¹i n−íc
Ph¸p, sèng t¹i Pari-trung t©m chÝnh trÞ v¨n ho¸-nghÖ thuËt cña ch©u ¢u. Ng−êi g¾n m×nh víi phong trμo
c«ng nh©n Ph¸p vμ tiÕp xóc trùc tiÕp víi c¸c t¸c phÈm cña c¸c nhμ t− t−ëng khai s¸ng nh− Vonte, Rutx«,
M«ngtetxki¬... T− t−ëng d©n chñ cña c¸c nhμ khai s¸ng ®· cã ¶nh h−ëng tíi t− t−ëng cña NguyÔn ¸i Quèc.
Tõ ®ã mμ h×nh thμnh phong c¸ch d©n chñ, c¸ch lμm viÖc d©n chñ ë Ng−êi.
Cã thÓ thÊy, trªn hμnh tr×nh t×m ®−êng cøu n−íc, NguyÔn ¸i Quèc ®· biÕt lμm giμu trÝ tuÖ cña m×nh
b»ng vèn trÝ tuÖ cña thêi ®¹i, §«ng vμ T©y, võa th©u th¸i võa g¹n läc ®Ó cã thÓ tõ tÇm cao tri thøc nh©n lo¹i
mμ suy nghÜ vμ lùa chän, kÕ thõa vμ ®æi míi, vËn dông vμ ph¸t triÓn.
e) Chñ nghÜa M¸c-Lªnin
§Õn víi chñ nghÜa M¸c-Lªnin, Hå ChÝ Minh ®· t×m ®−îc c¬ së thÕ giíi quan vμ ph−¬ng ph¸p luËn
cña t− t−ëng cña m×nh. Nhê vËy Ng−êi ®· hÊp thô vμ chuyÓn ho¸ ®−îc nh÷ng nh©n tè tÝch cùc vμ tiÕn bé
cña truyÒn thèng d©n téc còng nh− cña t− t−ëng v¨n ho¸ nh©n lo¹i t¹o nªn hÖ thèng t− t−ëng Hå ChÝ Minh.
V× vËy t− t−ëng Hå ChÝ Minh thuéc hÖ t− t−ëng M¸c-Lªnin; ®ång thêi nã cßn lμ sù vËn dông vμ ph¸t triÓn
lμm phong phó chñ nghÜa M¸c-Lªnin ë thêi ®¹i c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc vïng lªn giμnh ®éc lËp tù do, x©y
dùng ®êi sèng míi.
g) Nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ phÈm chÊt cña NguyÔn ¸i Quèc
Trong cïng nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− trªn mμ chØ cã Hå ChÝ Minh ®−îc UNESCO c«ng nhËn lμ anh
hïng gi¶i phãng d©n téc, nhμ v¨n ho¸ kiÖt xuÊt. Râ rμng yÕu tè chñ quan ë Hå ChÝ Minh cã vai trß ®Æc biÖt
quan träng trong viÖc h×nh thμnh t− t−ëng cña Ng−êi.
Tr−íc hÕt, ë NguyÔn ¸i Quèc-Hå ChÝ Minh cã mét t− duy ®éc lËp, tù chñ, s¸ng t¹o céng víi ®Çu ãc
phª ph¸n tinh t−êng s¸ng suèt trong viÖc nghiªn cøu, t×m hiÓu nh÷ng tinh hoa t− t−ëng, v¨n ho¸ vμ c¸ch
m¹ng c¶ trªn thÕ giíi vμ trong n−íc.
Hai lμ, sù khæ c«ng häc tËp cña NguyÔn ¸i Quèc ®· chiÕm lÜnh ®−îc vèn tri thøc phong phó cña thêi
®¹i, víi kinh nghiÖm ®Êu tranh cña phong trμo gi¶i phãng d©n téc, phong trμo c«ng nh©n quèc tÕ ®Ó cã thÓ
tiÕp cËn víi chñ nghÜa M¸c-Lªnin khoa häc vμ c¸ch m¹ng.
Ba lμ, NguyÔn ¸i Quèc-Hå ChÝ Minh cã t©m hån cña mét nhμ yªu n−íc, mét chiÕn sÜ céng s¶n nhiÖt
thμnh c¸ch m¹ng, mét tr¸i tim yªu n−íc, th−¬ng d©n, th−¬ng yªu nh÷ng ng−êi cïng khæ, s½n sμng chÞu
®ùng nh÷ng hy sinh cao nhÊt v× ®éc lËp cña Tæ quèc, v× tù do, h¹nh phóc cña ®ång bμo.
Nh÷ng phÈm chÊt c¸ nh©n hiÕm c㠮㠮· gióp NguyÔn ¸i Quèc tiÕp nhËn, chän läc, chuyÓn ho¸ ph¸t
triÓn tinh hoa d©n téc vμ thêi ®¹i thμnh t− t−ëng ®Æc s¾c cña m×nh.
2. Qu¸ tr×nh h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh.
T− t−ëng Hå ChÝ Minh lμ mét hÖ thèng quan ®iÓm vÒ c¸ch m¹ng ViÖt Nam kh«ng thÓ h×nh thμnh
ngay trong mét lóc mμ tr¶i qua mét qu¸ tr×nh t×m tßi, x¸c lËp, ph¸t triÓn vμ hoμn thiÖn, g¾n liÒn víi qu¸
tr×nh ph¸t triÓn lín m¹nh cña §¶ng ta vμ c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra qua c¸c thêi kú chÝnh
nh− sau:
a) Tõ 1890 ®Õn 1911: Lμ thêi kú h×nh thμnh t− t−ëng yªu n−íc vμ chÝ h−íng c¸ch m¹ng.
Thêi kú nμy NguyÔn Sinh Cung-NguyÔn TÊt Thμnh tiÕp nhËn truyÒn thèng yªu n−íc vμ nh©n nghÜa
cña d©n téc, hÊp thô vèn v¨n ho¸ Quèc häc, H¸n häc vμ b−íc ®Çu tiÕp xóc víi v¨n ho¸ ph−¬ng T©y; chøng
4
kiÕn th©n phËn n« lÖ ®o¹ ®Çy cña nh©n d©n ta vμ tinh thÇn ®Êu tranh bÊt khuÊt cña cha anh, h×nh thμnh
hoμi b·o cøu n−íc. Nhê vËy chÝ h−íng c¸ch m¹ng cña NguyÔn TÊt Thμnh ngay tõ ®Çu ®· ®i ®óng h−íng,
®óng ®Ých, ®óng c¸ch.
b) Tõ 1911 ®Õn 1920: Thêi kú t×m tßi, kh¶o nghiÖm.
Lμ thêi kú NguyÔn TÊt Thμnh thùc hiÖn mét cuéc kh¶o nghiÖm toμn diÖn, s©u réng trªn b×nh diÖn
toμn thÕ giíi.
§i ®Õn cïng, Ng−êi ®· gÆp chñ nghÜa M¸c-Lªnin (qua viÖc tiÕp xóc víi LuËn c−¬ng cña Lªnin vÒ
vÊn ®Ò d©n téc vμ thuéc ®Þa). NguyÔn ¸i Quèc ®· ®i ®Õn quyÕt ®Þnh tham gia Quèc tÕ Céng s¶n, tham gia
s¸ng lËp §¶ng Céng s¶n Ph¸p. §©y lμ sù chuyÓn biÕn vÒ chÊt trong t− t−ëng Hå ChÝ Minh, tõ chñ nghÜa
yªu n−íc ®Õn chñ nghÜa céng s¶n, tõ gi¸c ngé d©n téc ®Õn gi¸c ngé giai cÊp, tõ ng−êi yªu n−íc thμnh ng−êi
céng s¶n vμ t×m thÊy con ®−êng gi¶i phãng cho d©n téc.
c) Tõ 1921 ®Õn 1930: Thêi kú h×nh thμnh c¬ b¶n t− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ Con ®−êng c¸ch m¹ng ViÖt
Nam.
Lμ thêi kú ho¹t ®éng lý luËn vμ thùc tiÔn cùc kú s«i næi cña NguyÔn ¸i Quèc. Ng−êi ho¹t ®éng tÝch
cùc trong Ban nghiªn cøu thuéc ®Þa cña §¶ng Céng s¶n Ph¸p, tham gia s¸ng lËp Héi liªn hiÖp thuéc ®Þa,
xuÊt b¶n b¸o Le Paria nh»m tuyªn truyÒn chñ nghÜa M¸c-Lªnin vμo c¸c n−íc thuéc ®Þa. Tham gia trong
c¸c tæ chøc cña Quèc tÕ Céng s¶n t¹i Matxc¬va. Cuèi 1924, NguyÔn ¸i Quèc vÒ Qu¶ng Ch©u (Trung Quèc)
tæ chøc ra Héi ViÖt Nam c¸ch m¹ng thanh niªn, ra b¸o Thanh niªn, më nhiÒu líp huÊn luyÖn chÝnh trÞ, ®μo
t¹o c¸n bé cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam. §Çu xu©n 1930, Ng−êi tæ chøc ra §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vμ trùc
tiÕp th¶o ra C−¬ng lÜnh ®Çu tiªn cña §¶ng. V¨n kiÖn nμy cïng c¸c t¸c phÈm Ng−êi xuÊt b¶n tr−íc ®ã lμ
B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p (1925) vμ §−êng c¸ch mÖnh (1927) ®· ®¸nh dÊu sù h×nh thμnh c¬ b¶n t−
t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ con ®−êng c¸ch m¹ng ViÖt Nam.
d) Tõ 1930 ®Õn 1941: Lμ thêi kú v−ît qua thö th¸ch kiªn tr× con ®−êng ®· x¸c ®Þnh cho c¸ch m¹ng
ViÖt Nam.
Do nh÷ng h¹n chÕ vÒ hiÓu biÕt thùc tiÔn ViÖt Nam, l¹i bÞ quan ®iÓm t¶ khuynh chi phèi nªn
Quèc tÕ Céng s¶n ®· phª ph¸n, chñ trÝch ®−êng lèi cña NguyÔn ¸i Quèc ë Héi nghÞ thμnh lËp §¶ng ®Çu
xu©n 1930. D−íi sù chØ ®¹o cña Quèc tÕ Céng s¶n, Héi nghÞ th¸ng 10-1930 cña §¶ng ®i tíi nghÞ quyÕt thñ
tiªu Ch¸nh c−¬ng, S¸ch l−îc v¾n t¾t vμ ®iÒu lÖ cña §¶ng ®−îc th«ng qua ë Héi nghÞ thμnh lËp §¶ng.
Thùc tiÔn c¸ch m¹ng n−íc ta ®· hoμn thiÖn ®−êng lèi cña §¶ng vμ sù hoμn thiÖn ®ã ®· trë vÒ víi t−
t−ëng Hå ChÝ Minh vμo cuèi nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XX.
Tõ 1941 ®Õn 1969: Thêi kú ph¸t triÓn vμ th¾ng lîi cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh.
Ngμy 28-1-1941, sau 30 n¨m ho¹t ®éng cña c¸ch m¹ng trªn thÕ giíi, NguyÔn ¸i Quèc vÒ n−íc cïng
Trung −¬ng §¶ng trùc tiÕp l·nh ®¹o c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Th¸ng 5-1941, Ng−êi triÖu tËp, chñ tr× Héi nghÞ
lÇn thø 8 cña §¶ng, hoμn thμnh viÖc chuyÓn h−íng chØ ®¹o chiÕn l−îc cña §¶ng. C¸ch m¹ng ViÖt Nam vËn
®éng m¹nh mÏ theo ®−êng lèi cña §¶ng th«ng qua ë Héi nghÞ Trung −¬ng 8, ®· dÉn ®Õn th¾ng lîi cña c¸ch
m¹ng Th¸ng T¸m 1945-th¾ng lîi ®Çu tiªn cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh.
Thêi kú nμy t− t−ëng Hå ChÝ Minh ®−îc bæ sung, ph¸t triÓn vμ hoμn thiÖn trªn mét lo¹t vÊn ®Ò c¬
b¶n cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam: VÒ chiÕn tranh nh©n d©n: x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë mét n−íc vèn lμ
thuéc ®Þa nöaphong kiÕn, qu¸ ®é lªn x· héi chñ nghÜa kh«ng tr¶i qua chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa trong ®iÒu
kiÖn ®Êt n−íc bÞ chia c¾t vμ cã chiÕn tranh; vÒ x©y dùng §¶ng trong ®iÒu kiÖn §¶ng cÇm quyÒn: vÒ x©y
dùng Nhμ n−íc cña d©n, do d©n, v× d©n; vÒ cñng cè vμ t¨ng c−êng sù nhÊt trÝ trong phong trμo céng s¶n vμ
c«ng nh©n quèc tÕ...
VÜnh biÖt §¶ng, d©n téc, Hå ChÝ Minh ®Ó l¹i Di chóc thiªng liªng mang tÝnh c−¬ng lÜnh cho sù ph¸t
triÓn cña ®Êt n−íc vμ d©n téc sau khi kh¸ng chiÕn th¾ng lîi.
ThÊm thÝa gi¸ trÞ t− t−ëng Hå ChÝ Minh, ®i vμo sù nghiÖp ®æi míi, t¹i §¹i héi VII (1991) §¶ng ta
kh¼ng ®Þnh: §¶ng lÊy chñ nghÜa M¸c-Lªnin vμ t− t−ëng Hå ChÝ Minh lμm nÒn t¶ng t− t−ëng kim chØ nam
cho hμnh ®éng.
§¹i diÖn ®Æc biÖt cña Tæng gi¸m ®èc UNESCO- tiÕn sÜ M.Ahmed ®· cho r»ng: Ng−êi sÏ ®−îc ghi
nhí kh«ng ph¶i chØ lμ ng−êi gi¶i phãng cho Tæ quèc vμ nh©n d©n bÞ ®« hé mμ cßn lμ mét nhμ hiÒn triÕt hiÖn
®¹i ®· mang l¹i mét viÔn c¶nh vμ hy väng míi cho nh÷ng ng−êi ®ang ®Êu tranh kh«ng khoan nh−îng ®Ó
lo¹i bá bÊt c«ng, bÊt b×nh ®¼ng khái tr¸i ®Êt nμy.
C©u2 : §iÒu kiÖn x· héi h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh? Vai trß cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh ®èi víi
sù nghiÖp l·nh ®¹o cña §¶ng víi thùc tiÔn c¸ch m¹ng ViÖt Nam h¬n 77 n¨m qua?
1. §iÒu kiÖn x· héi h×nh thμnh t− t−ëng Hå ChÝ Minh.
5
T− t−ëng Hå ChÝ Minh còng gièng nh− t− t−ëng cña nhiÒu vÜ nh©n kh¸c ®−îc h×nh thμnh d−íi t¸c
®éng, ¶nh h−ëng cña nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö-x· héi nhÊt ®Þnh cña d©n téc vμ thêi ®¹i mμ nhμ t− t−ëng ®·
sèng. T− t−ëng Hå ChÝ Minh lμ s¶n phÈm tÊt yÕu cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, ra ®êi do yªu cÇu kh¸ch quan
vμ lμ sù gi¶i ®¸p thiªn tμi cña Hå ChÝ Minh vÒ nh÷ng nhu cÇu bøc thiÕt ®ã cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®Æt ra
tõ ®Çu thÕ kû XX tíi ngμy nay. Nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö-x· héi t¸c ®éng, ¶nh h−ëng tíi sù ra ®êi t− t−ëng
Hå ChÝ Minh cã thÓ kh¸i qu¸t nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh nh− sau:
§iÒu kiÖn lÞch sö-x· héi ViÖt Nam
Cho ®Õn n¨m 1958, khi thùc d©n Ph¸p næ sóng x©m l−îc ViÖt Nam th× n−íc ta vÉn lμ mét x· héi
phong kiÕn, n«ng nghiÖp l¹c hËu, tr× trÖ. Khi thùc d©n Ph¸p x©m l−îc, lóc ®Çu triÒu ®×nh nhμ NguyÔn cã
chèng cù yÕu ít, sau ®· tõng b−íc nh©n nh−îng, cÇu hoμ vμ cuèi cïng lμ cam chÞu ®Çu hμng ®Ó gi÷ lÊy ngai
vμng vμ lîi Ých riªng cña hoμng téc. Nh©n d©n ta l©m vμo hoμn c¶nh khã kh¨n ch−a bao giê cã lμ cïng mét
lóc ph¶i chèng c¶ TriÒu lÉn T©y.
Tõ n¨m 1958 ®Õn cuèi thÕ kû XIX, d−íi ngän cê phong kiÕn, phong trμo vò trang kh¸ng chiÕn
chèng Ph¸p bëi tinh thÇn yªu n−íc nhiÖt thμnh vμ chÝ c¨m thï giÆc s«i sôc ®· rÇm ré bïng lªn, d©ng cao vμ
lan réng trong c¶ n−íc: tõ Tr−¬ng §Þnh, NguyÔn Trung Trùc... ë Nam Bé: TrÇn TÊn, §Æng Nh− Mai,
NguyÔn Xu©n ¤n, Phan §×nh Phïng... ë miÒn Trung ®Õn NguyÔn ThiÖn ThuËt, NguyÔn Quang BÝch... ë
miÒn B¾c. Nh−ng ®−êng lèi kh¸ng chiÕn ch−a râ rμng nªn tr−íc sau ®Òu thÊt b¹i. Râ rμng ngän cê cøu n−íc
theo hÖ t− t−ëng phong kiÕn ®· bÊt lùc tr−íc ®ßi hái giμnh l¹i ®éc lËp cña d©n téc.
Sang ®Çu thÕ kû XX tr−íc chÝnh s¸ch khai th¸c thuéc ®Þa lÇn thø nhÊt cña thùc d©n Ph¸p, x· héi
ViÖt Nam b¾t ®Çu cã sù biÕn chuyÓn vμ ph©n ho¸, c¸c tÇng líp tiÓu t− s¶n vμ mÇm mèng giai cÊp t− s¶n b¾t
®Çu xuÊt hiÖn. §ång thêi c¸c t©n th− vμ ¶nh h−ëng cña cuéc vËn ®éng c¶i c¸ch cña Khang H÷u Vi,
L−¬ng Kh¶i Siªu tõ Trung Quèc vμo ViÖt Nam. Phong trμo chèng Ph¸p cña nh©n d©n ta chuyÓn dÇn sang
xu h−íng d©n chñ t− s¶n víi sù xuÊt hiÖn cña c¸c phong trμo §«ng Du, Duy T©n, §«ng Kinh NghÜa Thôc,
ViÖt Nam Quang phôc héi... C¸c phong trμo ch−a l«i cuèn líp nh©n d©n vμ chñ yÕu vÉn do c¸c sÜ phu
phong kiÕn cùu häc dÉn d¾t nªn cã rÊt nhiÒu h¹n chÕ vμ cuèi cïng còng lÇn l−ît bÞ dËp t¾t.
Cuèi thËp niªn ®Çu cña thÕ kû XX, khi NguyÔn TÊt Thμnh lín lªn, phong trμo cøu n−íc ®ang ë vμo
thêi kú khã kh¨n nhÊt. Muèn giμnh th¾ng lîi, phong trμo cøu n−íc cña nh©n d©n ta ph¶i ®i theo mét con
®−êng míi.
Gia ®×nh vμ quª h−¬ng
Hå ChÝ Minh sinh ra trong mét gia ®×nh nhμ nho yªu n−íc, gÇn gòi víi nh©n d©n. Th©n phô cña
Ng−êi lμ cô Phã b¶ng NguyÔn Sinh S¾c-mét nhμ nho cÊptiÕn, cã lßng yªu n−íc th−¬ng d©n s©u s¾c, cã ý chÝ
kiªn c−êng v−ît qua gian khæ, khã kh¨n, ®Æc biÖt cã t− t−ëng th−¬ng d©n, chñ tr−¬ng lÊy d©n lμm hËu
thuÉn cho mäi c¶i c¸ch chÝnh trÞ-x· héi ®· ¶nh h−ëng s©u s¾c ®èi víi sù h×nh thμnh nh©n c¸ch cña NguyÔn
TÊt Thμnh. TiÕp thu t− t−ëng trªn cña ng−êi cha, sau nμy NguyÔn ¸i Quèc n©ng lªn thμnh t− t−ëng cèt lâi
trong ®−êng lèi chÝnh trÞ cña m×nh.
Quª h−¬ng cña Hå ChÝ Minh lμ NghÖ TÜnh, mét miÒn quª giμu truyÒn thèng yªu n−íc, chèng giÆc
ngo¹i x©m, xuÊt hiÖn nhiÒu anh hïng nh− Mai Thóc Loan, NguyÔn BiÓu, §Æng Dung, Phan §×nh Phïng,
Phan Béi Ch©u... Ngay m¶nh ®Êt Kim Liªn ®· thÊm m¸u anh hïng cña bao liÖt sÜ nh− V−¬ng Thóc MËu,
NguyÔn Sinh QuyÕn... Anh chÞ cña NguyÔn TÊt Thμnh còng ho¹t ®éng yªu n−íc, bÞ thùc d©n Ph¸p b¾t giam
cÇm vμ l−u ®Çy hμng chôc n¨m.
Quª h−¬ng, gia ®×nh, ®Êt n−íc ®· chuÈn bÞ cho NguyÔn TÊt thμnh nhiÒu mÆt vμ cã vinh dù ®· sinh
ra vÞ anh hïng gi¶i phãng d©n téc, nhμ t− t−ëng, nhμ v¨n ho¸ kiÖt xuÊt.
§iÒu kiÖn thêi ®¹i
§Çu thÕ kû XX, chñ nghÜa t− b¶n tù do c¹nh tranh ®· chuyÓn sang giai ®o¹n ®Õ quèc chñ nghÜa.
Chóng võa tranh giμnh x©u xÐ thuéc ®Þa võa vμo hïa víi nhau ®Ó n« dÞch c¸c d©n téc nhá yÕu trong vßng
k×m kÑp thuéc ®Þa cña chóng. Bëi vËy, cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng thuéc ®Þa ®· trë thμnh cuéc ®Êu tranh
chung cña c¸c d©n téc thuéc ®Þa chèng chñ nghÜa ®Õ quèc thùc d©n g¾n liÒn víi cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp
v« s¶n quèc tÕ.
Khi cßn ë trong n−íc, NguyÔn TÊt Thμnh ch−a nhËn thøc ®−îc ®Æc ®iÓm cña thêi ®¹i. Tuy vËy,
Ng−êi còng thÊy râ con ®−êng cøu n−íc cña c¸c bËc cha anh lμ cò kü, kh«ng thÓ cã kÕt qu¶. NguyÔn TÊt
Thμnh x¸c ®Þnh ph¶i ®i ra n−íc ngoμi, ®i t×m mét con ®−êng míi. NguyÔn TÊt Thμnh ®· v−ît ba ®¹i d−¬ng,
bèn ch©u lôc, tíi gÇn 30 n−íc-quan s¸t nghiªn cøu c¸c n−íc thuéc ®Þa vμ c¸c n−íc t− b¶n. NguyÔn TÊt
Thμnh trë thμnh ng−êi ®i nhiÒu nhÊt, cã vèn hiÓu biÕt phong phó nhÊt.
Cuèi n¨m 1917, NguyÔn TÊt Thμnh tõ Anh vÒ sèng vμ ho¹t ®éng ë Pari-thñ ®« n−íc Ph¸p. G¾n bã
víi phong trμo lao ®éng Ph¸p, víi nh÷ng ng−êi ViÖt Nam, víi nh÷ng nhμ c¸ch m¹ng tõ c¸c thuéc ®Þa Ph¸p,