Trường THCS Lương Thế Vinh
Nhóm Ngữ văn 6
UBND THÀNH PHỐ VŨNG TÀU
TRƯỜNG THCS LƯƠNG THẾ VINH
TỔ: NGỮ VĂN
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP KIỂM TRA GIỮA HKII
NGỮ VĂN LỚP 6 - (Năm học 2024 – 2025)
Thời gian làm bài: 90 phút
ĐỊNH HƯỚNG ÔN TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ GIỮA HỌC KÌ II
NĂM HỌC 2024-2025
MÔN NGỮ VĂN 6
I. Cấu trúc đề - ma trận:
Hình thức: Tự luận
1. Đọc - hiểu: 5.0 điểm (Văn bản 2.0 đ; tiếng Việt 2.0 đ)
- Văn bản: Truyện; Thơ (Chọn ngữ liệu ngoài SGK)
- Tiếng việt:
+ Dấu ngoặc kép;
+ Từ đa nghĩa
2. Vận dụng: 1.0 điểm
- Rút ra được bài học từ văn bản.
3. Vận dụng cao: 5.0 điểm
Biên bản về một cuộc họp, cuộc thảo luận hay một vụ việc.
II. Kiến thức trọng tâm:
1. Đọc hiểu văn bản: Truyện; thơ.
- Sử dụng ngoài sách giáo khoa tương đương với các thể loại văn bản
được học trong chương trình.
* Yêu cầu:
- Thể loại Truyện. Gồm:
+ Nhận biết được thể loại, phương thức biểu đạt chính của văn bản.
+ Hiểu được ý nghĩa, tác dụng của các chi tiết tiêu biểu.
+ Hiểu được đặc điểm nhân vật thể hiện qua hình dáng, cử chỉ, hành động,
Trường THCS Lương Thế Vinh
Nhóm Ngữ văn 6
ngôn ngữ, ý nghĩ.
+ Hiểu được chủ đề của văn bản
- Thể thơ tự do. Gồm:
+ Nhận biết được thể thơ, phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ, bài thơ
+ Nhận xét được nét độc đáo của bài thơ thể hiện qua từ ngữ, hình ảnh.
+ Hiểu được thông điệp của bài thơ.
- Bài học rút ra qua văn bản
2. Phần tiếng Việt.
* Yêu cầu:
- Nêu được công dụng của dấu ngoặc kép.
- Nhận biết được nghĩa gốc, nghĩa chuyển; dựa trên cơ sở nào để xác định như
vậy.
* Kiến thức:
a. Dấu ngoặc kép:
- Công dụng của dấu ngoặc kép: Dấu ngoặc kép có công dụng đánh dấu
cách hiểu một từ ngữ không theo nghĩa thông thường.
b. Từ đa nghĩa:
- Từ đa nghĩa là từ có nhiều nghĩa, trong đó có nghĩa gốc và nghĩa chuyển.
- Nghĩa gốc là nghĩa xuất hiện từ trước, làm cơ sở để hình thành các nghĩa
khác.
- Nghĩa chuyển là nghĩa được hình thành trên cơ sở nghĩa gốc.
Ví dụ: Từ “đi” trong:
- Hai cha con bước đi trên cát.
- Xe đi chậm rì.
+ “Đi” trong VD1 chỉ hành động của người hay động vật tự di chuyển bằng
những động tác lên tiếp của chân -> Nghĩa gốc
+ “Đi” trong VD2 chỉ hoạt động di chuyển của phương tiện vận tải trên một bề
mặt -> Nghĩa chuyển
Trường THCS Lương Thế Vinh
Nhóm Ngữ văn 6
=> Từ đa nghĩa
3. Viết (Tập làm văn): Biên bản
a. Kiến thức:
Quy trình viết biên bản về một cuộc họp, cuộc thảo luận hay một vụ việc.
b.Yêu cầu cần đạt:
- Nắm được quy trình viết biên bản.
- Ghi chép biên bản đúng quy cách.
- Nội dung ghi chép phải có trọng tâm, trọng điểm.
* Dàn ý biên bản về một cuộc họp, cuộc thảo luận hay một vụ việc.
- Phần mở đầu: Có đầy đủ các thông tin: Quốc hiệu – tiêu ngữ, tên biên
bản, thời gian, địa điểm viết biên bản, thành phần tham dự, chủ trì, thư kí.
- Phần nội dung:
+ Thông tin về diễn biến thực tế của cuộc họp, cuộc thảo luận hay vụ việc.
+ Ghi chép đầy đủ, trung thực, trọng tâm nội dung cuộc họp.
+ Thống kê chính xác tỷ lệ biểu quyết thống nhất giải pháp của tập thể lớp
trong cuộc họp.
- Phần kết thúc: Ghi rõ thời gian kết thúc cuộc họp, chữ kí, họ tên của
chủ tọa và thư kí.
III. Đề tham khảo:
Đề số 1:
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Quà của bà
Bà tôi bận lắm, cặm cụi công việc suốt ngày. Nhưng chả lần nào đi chợ
mà bà không tạt vào thăm hai anh em tôi, cho chúng tôi khi thì tấm bánh
đa, quả thị, khi thì củ sắn luộc hoặc mớ táo. Ăn quà của bà rất thích,
nhưng ngồi vào lòng bà nghe bà kể chuyện còn thích hơn nhiều. Anh em
tôi ,đứa nào cũng “mê” bà lắm.
Gần đây, bà tôi không được khỏe như xưa nữa. Đã hai năm nay, bà bị
Trường THCS Lương Thế Vinh
Nhóm Ngữ văn 6
đau chân. Bà không đi chợ được, cũng không đến chơi với các cháu được.
Thế nhưng lần nào chúng tôi đến thăm bà, bà cũng vẫn có quà cho chúng
tôi: khi thì mấy củ dong riềng, khi thì cây mía, quả na, hoặc mấy khúc sắn
dây, toàn những thứ tự tay bà trồng ra. Chiều qua, đi học về, tôi chạy đến
thăm bà. Bà ngồi dậy, cười cười, rồi tay bà run run, bà mở cái tay nải của
bà, đưa cho tôi một gói quà đặc biệt: ô mai sấu!
Bà ơi bà! Ô mai sấu bà cho, cháu sẽ chia cho bố cháu, mẹ cháu và anh
cháu… Cháu biết rồi, bà ơi… Cứ sáng sớm, sau mỗi đêm mưa gió, bà lại
lần ra sân,ra chân tường sau bếp nhặt những quả sấu rụng ở quanh gốc
cây sấu bà trồng từ thời con gái. Rồi bà rửa, bà ngâm muối, bà phơi. Bà
gói thành từng gói nhỏ, bà đợi các cháu đến bà cho…
(Theo Vũ Tú Nam)
Câu 1: Xác định thể loại và phương thức biểu đạt chính của đoạn trích
trên?
Câu 2: Qua đoạn văn sau em có nhận xét gì về tình cảm của người bà
dành cho các cháu:
Cứ sáng sớm, sau mỗi đêm mưa gió, bà lại lần ra sân,ra chân tường
sau bếp nhặt những quả sấu rụng ở quanh gốc cây sấu bà trồng từ thời
con gái. Rồi bà rửa, bà ngâm muối, bà phơi. Bà gói thành từng gói nhỏ,
bà đợi các cháu đến bà cho…
Câu 3: Nêu công dụng của dấu ngoặc kép trong câu sau:
Anh em tôi, đứa nào cũng “mê” bà lắm.
Câu 4: Trong các trường hợp sau, từ “ chân” trong trường hợp nào là
nghĩa gốc, trường hợp nào là nghĩa chuyển? Vì sao?
a. Đã hai năm nay, bà bị đau chân.
b. Cứ sáng sớm, sau mỗi đêm mưa gió, bà lại lần ra sân, ra
chân tường sau bếp nhặt những quả sấu rụng ở quanh gốc cây sấu bà
trồng từ thời con gái.
Câu 5: Từ nội dung đoạn trích, em thấy mình cần phải làm gì để thể hiện
tình yêu thương đối với ông bà?
Trường THCS Lương Thế Vinh
Nhóm Ngữ văn 6
Đề số 2:
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi bên dưới:
Những tối hè nằm trên chiếc chõng tre, tiếng ru của bà cùng tiếng gió
từ chiếc quạt nan đưa Hà vào giấc ngủ. Tất cả cứ thế bình lặng và yên ả
trôi theo tiếng thở của thời gian. Và cũng chẳng có gì đáng ngạc nhiên
khi trong trí óc non nớt của Hà, bà là tất cả.
Theo thời gian trôi, Hà không còn là đứa bé chỉ biết quẩn quanh bên
chân bà nữa. Cô bé đã đến tuổi đi học. Ngày đầu tiên được cắp sách đến
trường quả là một ngày vô cùng trọng đại đối với Hà. Sáng hôm ấy, bà
gọi Hà dậy từ sớm, mặc cho cô bộ quần áo đẹp nhất rồi bà đưa Hà đến
trường. Có lẽ lúc ấy Hà đã nín thở để chặn sự hồi hộp đang òa vỡ trong
lòng. Hà se sẽ nắm lấy tay bà – bàn tay nhỏ bé nằm gọn trong bàn tay với
những đường gân xanh nổi lên làn da nhăn nheo – khẽ khàng từng bước
đi theo bà.
Nhanh thật là nhanh, thế là đã 9 năm trôi qua từ sau buổi học đầu tiên
đáng ghi nhớ ấy. Bây giờ Hà đã là nữ sinh lớp 9, không còn buồn vì
không có bố đưa đi học như ngày xưa. Thế nhưng với bà, Hà vẫn luôn là
con bé chíp hôi như ngày nào. Còn với Hà, bà là tất cả những gì mà Hà
có. Bà là bà tiên ban phép lành trong câu chuyện cổ tích. Bà đã giúp Hà
vượt qua mọi “sóng gió” trong cuộc đời. Cha mẹ và dì chỉ còn là những
cái bóng rất mờ nhạt trong tiềm thức Hà. Cũng có đôi lần bà hỏi “Cháu
có nhớ mẹ không?”. Lần nào Hà cũng dựa vào lưng bà rồi khẽ lắc đầu
“Cháu có bà rồi, cháu chẳng cần mẹ nữa, nhưng mẹ cháu là ai hả bà?”.
Bà ôm Hà vào lòng, bà cười nhưng giọng nói của bà lại nghẹn ngào.
Dường như chúng vương cả vị mặn của nước mắt: “Cháu tôi tội quá!”,
và bà chỉ nói một câu duy nhất ấy thôi, chẳng bao giờ bà trả lời câu hỏi
của Hà cả. Hà cũng chẳng thắc mắc nhiều về mẹ. Đối với Hà, từ “mẹ”
sao quá mơ hồ, như một điều không có thực trên đời, lại cao xa. Hà luôn
luôn được nghe người khác gọi mẹ, nhưng có lẽ cả cuộc đời không bao
giờ Hà được thốt ra lời gọi mẹ ngọt ngào âu yếm ấy. Vì thế, Hà bằng lòng
với tất cả những gì hiện có. Hà cần bà và đã có bà, vậy là đủ.
( Trích Truyện của bà, tuyển tập truyện ngắn hay về tình bà cháu, NXB
báo phụ nữ và gia đình, 2016)