Câu 1: Phân tích nh ng đi u ki n và ti nữ ề ệ ề đ ra đ i c a ch nghĩaề ờ ủ ủ
Mác-Lenin. T đó rút ra ý nghĩa v m t ph ng pháp lu n khiừ ề ặ ươ ậ
nghiên c u nh ng đi u ki n và ti n đ đó đ i v i ho t đ ng d yứ ữ ề ệ ề ề ố ớ ạ ộ ạ
h c ch nghĩa Mác-Lenin hi n nay?ọ ủ ệ
Tr l i:ả ờ
Tri t h c Mác - Lênin ra đ i t n a cu i th k XIX và phát tri n choế ọ ờ ừ ử ố ế ỷ ể
đ n ngày nay. T khi ra đ i, tri t h c Mác - Lênin đã t o ra m t cu cế ừ ờ ế ọ ạ ộ ộ
cách m ng trong l ch s tri t h c và tr thành th gi i quan, ph ngạ ị ử ế ọ ở ế ớ ươ
pháp lu n c a ho t đ ng nh n th c cũng nh ho t đ ng th c ti n c aậ ủ ạ ộ ậ ứ ư ạ ộ ự ễ ủ
con ng i.ườ
- Nh ng đi u ki n l ch s c a s ra đ i tri t h c Mácữ ề ệ ị ử ủ ự ờ ế ọ
Nhìn chung, có hai ngu n g c ra đ i c a tri t h c là ngu n g c tri th cồ ố ờ ủ ế ọ ồ ố ứ
và ngu n g c xã h i. Đ i v i tri t h c Mác thì ngu n g c ra đ i bi uồ ố ộ ố ớ ế ọ ồ ố ờ ể
hi n thành các đi u ki n sau:ệ ề ệ
1. Đi u ki n kinh t - xã h i.ề ệ ế ộ
1.1. S c ng c và phát tri n c a ph ng th c s n xu t t b n chự ủ ố ể ủ ươ ứ ả ấ ư ả ủ
nghĩa trong đi u ki n cách m ng công nghi pề ệ ạ ệ
Vào nh ng năm 40 c a th k XIX do tác đ ng c a cu c cách m ngữ ủ ế ỷ ộ ủ ộ ạ
trong công nghi p làm cho l c l ng s n xu t phát tri n m nh m .ệ ự ượ ả ấ ể ạ ẽ
Ph ng th c s n xu t t b n ch nghĩa đ c c ng c v ng ch c vàươ ứ ả ấ ư ả ủ ượ ủ ố ữ ắ
tr thành xu th phát tri n c a n n s n xu t xã h i. N c Anh đã hoànở ế ể ủ ề ả ấ ộ ướ
thành cu c cách m ng công nghi p và tr thành c ng qu c côngộ ạ ệ ở ườ ố
nghi p… S phát tri n c a l c l ng s n xu t làm cho quan h s nệ ự ể ủ ự ượ ả ấ ệ ả
xu t t b n đ c c ng c t o ra c s kinh t đ cho xã h i t b nấ ư ả ượ ủ ố ạ ơ ở ế ể ộ ư ả
phát tri n kèm theo đó mâu thu n xã h i càng thêm gay g t và b c lể ẫ ộ ắ ộ ộ
ngày càng rõ r t; s phân hóa giàu nghèo tăng lên, b t công xã h i tăng.ệ ự ấ ộ
Nh ng xung đ t gi a giai c p vô s n v i t s n đã phát tri n thànhữ ộ ữ ấ ả ớ ư ả ể
nh ng cu c đ u tranh giai c p.ữ ộ ấ ấ
1.2. S xu t hi n c a giai c p vô s n trên vũ đài l ch sự ấ ệ ủ ấ ả ị ử
Giai c p vô s n và giai c p t s n ra đ i và l n lên cùng v i s hìnhấ ả ấ ư ả ờ ớ ớ ự
thành và phát tri n c a ph ng th c s n xu t t b n ch nghĩa. Khiể ủ ươ ứ ả ấ ư ả ủ
ch đ t b n ch nghĩa đ c xác l p, giai c p t s n tr thành giaiế ộ ư ả ủ ượ ậ ấ ư ả ở
c p th ng tr xã h i, giai c p vô s n tr thành b tr thì mâu thu n gi aấ ố ị ộ ấ ả ở ị ị ẫ ữ
vô s n v i t s n v n mang tính đ i kháng phát tri n tr thành nh ngả ớ ư ả ố ố ể ở ữ
cu c đ u tranh giai c p. Cu c kh i nghĩa c a th d t thành phộ ấ ấ ộ ở ủ ợ ệ ở ố
Liông (Pháp) năm 1831. Anh có phong trào Hi n ch ng vào cu iỞ ế ươ ố
nh ng năm 30 c a th k XIX, N c Đ c n i lên phong trào đ u tranhữ ủ ế ỷ ướ ứ ổ ấ
c a th d t Xilêdi đã mang tính giai c p.ủ ợ ệ ở ấ
Trong hoàn c nh l ch s đó, giai c p t s n không còn đóng vai trò làả ị ử ấ ư ả
giai c p cách m ng. Giai c p t s n tuy n m quy n th ng tr , l iấ ạ ấ ư ả ắ ề ố ị ạ
1
ho ng s tr c cu c đ u tranh c a giai c p vô s n nên không còn là vả ợ ướ ộ ấ ủ ấ ả ị
trí tiên phong trong quá trình c i t o dân ch nh tr c. Vì v y, giaiả ạ ủ ư ướ ậ
c p vô s n xu t hi n trên vũ đài l ch s v i s m nh xoá b xã h i tấ ả ấ ệ ị ử ớ ứ ệ ỏ ộ ư
b n và tr thành l c l ng tiên phong trong cu c đ u tranh cho n nả ở ự ượ ộ ấ ề
dân ch và ti n b xã h i.ủ ế ộ ộ
S xu t hi n c a giai c p vô s n trên vũ đài l ch s và phong trào đ uự ấ ệ ủ ấ ả ị ử ấ
tranh c a h đã t o ra.ngu n t li u quý báu v th c ti n xã h i đủ ọ ạ ồ ư ệ ề ự ễ ộ ể
Các Mác và Ph. Ăngghen khái quát xây d ng nh ng quan đi m tri tự ữ ể ế
h c.ọ
Nh v y, t th c ti n xã h i (Đ u tranh c a giai c p vô s n ch là đ uư ậ ừ ự ễ ộ ấ ủ ấ ả ỉ ấ
tranh 1 cách t phát không làm thay đ i đc đ a v xã h i c a h ) đòi h iự ổ ị ị ộ ủ ọ ỏ
ph i đ c soi sáng b i m t h th ng lý lu n, m t h c thuy t tri t h cả ượ ở ộ ệ ố ậ ộ ọ ế ế ọ
m i. H c thuy t đó ph i xu t hi n đ đ nh h ng phong trào đ u tranhớ ọ ế ả ấ ệ ể ị ướ ấ
chuy n t t phát sang t giác đ nhanh chóng đ t đ c th ng l i toànể ừ ự ự ể ạ ượ ắ ợ
di n.ệ
2. Đi u ki n v m t lý lu n:ề ệ ề ặ ậ
-S k th a và phát tri n nh ng thành t u quan tr ng nh t c a t duyự ế ừ ể ữ ự ọ ấ ủ ư
tri t h c.ế ọ
-S ra đ i c a tri t h c mác phù h p v i quy lu t c a l ch s t t ngự ờ ủ ế ọ ợ ớ ậ ủ ị ử ư ưở
nhân lo i, là s k th a và phát tri n nh ng thành t u quan tr ng nh tạ ự ế ừ ể ữ ự ọ ấ
c a t duy tri t h c nhân lo i.ủ ư ế ọ ạ
-Xây d ng h c thuy t m i trong đó ch nghĩa duy v t và phép bi nự ọ ế ớ ủ ậ ệ
ch ng có m i qua h h u c v i nhau.ứ ố ệ ữ ơ ớ
-Tri t h c mác ra đ i là s tác đ ng qua l i v i quá trình các ông kế ọ ờ ự ộ ạ ớ ế
th a và c i t o h c thuy t kinh t chính tr c a Anh và lý lu n c a chừ ả ạ ọ ế ế ị ủ ậ ủ ủ
nghĩa xã h i.ộ
-Các ông v a phê phán ch nghĩa duy tâm, v a đánh giá cao t t ngừ ủ ừ ư ưở
bi n ch ng c a heghen, c a ph bach, trong đó ch nghĩa duy v t vàệ ứ ủ ủ ơ ủ ậ
phép bi n ch ng th ng nh t v i nhau m t cách h u c ; đó là ch nghĩaệ ứ ố ấ ớ ộ ữ ơ ủ
duy v t bi n ch ng trong vi c xem xét gi i t nhiên, x h i và t duyậ ệ ứ ệ ớ ự ả ộ ư
con ng i..ườ
T nh ng đi u ki n trên, ch nghĩa mác-lênin đ c ra đ i.ừ ữ ề ệ ủ ượ ờ
- Đ n đ u th k 19 n n khoa h c c a nhân lo i đ c phát tri n m nhế ầ ể ỉ ề ọ ủ ạ ượ ể ạ
m trong các lĩnhẽ
v c c a khoa h c t nhiên và xã h i.ự ủ ọ ự ộ
- Trong khoa h c t nhiên: có 3 phát minh vĩ đ i là:ọ ự ạ
o H c thuy t t bào: s s ng là s n ph m c a gi i t nhiên là quá trìnhọ ế ế ự ố ả ẩ ủ ớ ự
phát tri n đ u tranh có ch n l c c a gi i t nhiên ch không ph i doể ấ ọ ọ ủ ớ ự ứ ả
th ng đ sáng tao.ượ ế
o Đ nh lu t b o toàn và chuy n hóa năng l ng:kok có s phát sinh raị ậ ả ể ượ ự
và m t đi c a năng l ng ch có s chuy n bi n t d ng này sangấ ủ ượ ỉ ự ể ế ừ ạ
d ng khác.ạ
2
o Thuy t ti n hóa c a Đ c Uyn: các loài đang t n t i hi n nay là sinhế ế ủ ắ ồ ạ ệ
ra t các loài khác b ng con đ ng t nhiên và s bi n đ i đ ng v từ ằ ườ ự ự ế ổ ộ ậ
th c v t là do ch n l c t nhiên và ch n l c nhân t o.ự ậ ọ ọ ự ọ ọ ạ
- Trong khoa h c x. h i:ọ ộ
o Tri t h c c đi n Đ c (Hêghen, Ph Bách)ế ọ ổ ể ứ ơ
o Kinh t chính tr h c c đi n Anh (A.Smith và Đ.Ricaiđô)ế ị ọ ổ ể
1/11
o Ch nghĩa không t ng phê phán (H.Xanhximong, S.phuriê, R.Oen)ủ ưở
- Nh ng giá tr khoa h c mà các nhà khoa h c trên đ l i đ. t o ti n đữ ị ọ ọ ể ạ ạ ề ề
cho các nhà tư
t ng, các nhà khoa h c sau k th a.ưở ọ ế ừ
- T t c nh ng ti n đ kinh t - x. h i và ti n đ khoa h c trên đ.ấ ả ữ ề ề ế ộ ề ề ọ ở
góp ph n cho các nhà t t ng các nhà khoa h c nh n th c đ cầ ư ưở ọ ậ ứ ượ
nh ng mâu thu n trong x. h i t b n,ữ ẫ ộ ư ả
t đó đ ra các gi i pháp kh c ph c các mâu thu n đó đ xây d ngừ ề ả ắ ụ ẫ ể ự
m t x. h i m i thay thộ ộ ớ ế
ý nghĩa :
Tóm l i, Tri t h c Mác cũng nh toàn b Ch nghĩa Mác ra đ i nhạ ế ọ ư ộ ủ ờ ư
m t t t y u l ch s , không nh ng vì nó là s ph n nh th c ti n xãộ ấ ế ị ử ữ ự ả ả ự ể
h i, nh t là th c ti n cách m ng c a giai c p vô s n mà còn là s phátộ ấ ự ể ạ ủ ấ ả ự
tri n h p quy lu t c a l ch s t t ng nhân lo i. ể ợ ậ ủ ị ử ư ưở ạ
Ph ng pháp lu n khi nghiên c u mac-lêninươ ậ ứ
Th nh tứ ấ , xác đ nh rõ đ i t ng, đ ng c ,thái đ h c t p, m c đíchị ố ượ ộ ơ ộ ọ ậ ụ
c a vi c h c t pủ ệ ọ ậ
B c vào h c mônướ ọ Nh ng nguyên lý c b n c a ch nghĩa Mác-Lêninữ ơ ả ủ ủ ,
đ u tiên chúng ta c n có m t s khái quát chung, tr l i cho câu h i:ầ ầ ộ ự ả ờ ỏ
H c cái gì, h c đ làm gì? Tr c khi bàn t i h c nh th nào?ọ ọ ể ướ ớ ọ ư ế
+V đ ng c h c t pề ộ ơ ọ ậ :
Tr c h t, ph i xác đ nh đúng đ n đ ng c h c t p.ướ ế ả ị ắ ộ ơ ọ ậ
Đ ng c là cái thôi thúc ta hành đ ng. Nó là s k t h p gi a nhu c uộ ơ ộ ự ế ợ ữ ầ
bên trong và m c đích hành đ ng. M c đích có th do ta t xácụ ộ ụ ể ự
đ nh( khi đó nó phù h p v i nhu c u bên trong).ị ợ ớ ầ
Xác đ nh đúng đ n đ ng c h c t p nghĩa là xác là xác l p đ c s hàiị ắ ộ ơ ọ ậ ậ ượ ự
hòa gi a nhu c u c a b n thân v i m c đích, yêu c u c a xã h i. H cữ ầ ủ ả ớ ụ ầ ủ ộ ọ
t p đ l p thân, l p nghi p, có kh năng đáp ng s nghi p côngậ ể ậ ậ ệ ả ứ ự ệ
nghi p hóa c a đ t n c. V m t tâm lí h c t p đ th a mãn khátệ ủ ấ ướ ề ặ ọ ậ ể ỏ
v ng hi u bi t, là ni m vui, là ph ng thúc quan tr ng đ phát tri n vàọ ể ế ề ươ ọ ể ể
3
hoàn thi n nhân cách cá nhân; và đ xóa nghèo đói, t t h u cho đ tệ ể ụ ậ ấ
n c.ướ
H c t p còn là m nh l nh c a dân t c, thách th c c a m i th i đ i.ọ ậ ệ ệ ủ ộ ứ ủ ọ ờ ạ
Th t v y, chúng ta đang s ng trong m t th i đ i mà “ s bi n đ iậ ậ ố ộ ờ ạ ự ế ổ
chính là h ng s c a cu c s ng” ,không th không h c t p đ bi t g tằ ố ủ ộ ố ể ọ ậ ể ế ạ
b cái cũ l i th i, ti p thu cái m i ti n b , nh l i nh n nh c a nhàỏ ỗ ờ ế ớ ế ộ ư ờ ắ ủ ủ
t ng lai h c Avin Tofel: “nh ng ng i mù chũ c a th k XXI khôngươ ọ ữ ườ ủ ế ỉ
ph i là nh ng ng i không bi t đ c bi t vi t, mà là nh ng k khôngả ữ ườ ế ọ ế ế ữ ẻ
bi t h c t p đ g t b các ki n th c cũ mà h c l i”.ế ọ ậ ể ạ ỏ ế ứ ọ ạ
Th gi i đang b c vài k nguyên c a n n kinh t tri th c, n n kinh tế ớ ướ ỉ ủ ề ế ứ ề ế
mà hàm l ng ch t xám (ch ươ ấ ứ không phài nguyên v t li u) s chi mậ ệ ẽ ế
ph n l n giá tr s n ph m. H c t p t t các môn khoa h c Mác-Lênin sầ ớ ị ả ẩ ọ ậ ố ọ ẽ
giúp hình thành n i ta th gi i quan khoa h c, nhân sinh quan cáchơ ế ớ ọ
m ng và ph ng pháp lu n bi n ch ng duy v t-nh ng y u t t i c nạ ươ ậ ệ ứ ậ ữ ế ố ố ầ
thi t c a nhân cách con ng i hi n đ i.ế ủ ườ ệ ạ
+V tinh th n, thái đ h c t pề ầ ộ ọ ậ :
Tr c h t, ph i th c hi n s t tin trong h c t p.Ng n ng có câu :ướ ế ả ự ệ ự ự ọ ậ ạ ữ
“mu n bi t phài h i, mu n gi i phài h c”. Ph i g t b tâm lí t tyố ế ỏ ố ỏ ọ ả ạ ỏ ự
(n u có). Ph i hi u đây h c t p ch y u là t h c, b i “con đ ngế ả ể ở ọ ậ ủ ế ự ọ ở ườ
giáo d c là t p t s d ng khà năng c a mình, t s d ng khà năngụ ậ ự ử ụ ủ ự ử ụ
c a mình”. Ph i th t ch đông trong h c t p. Mu n v y, ph i g nủ ả ậ ủ ọ ậ ố ậ ả ắ
vi c h c t p v i nghi n c u, b i có nghiên c u m i đánh th c đ cệ ọ ậ ớ ệ ứ ở ứ ớ ứ ượ
tinh th n khoa h c đích th c n i mìnhầ ọ ự ơ , nh m t quan ni m đúng đ nư ộ ệ ắ
c a ph ng Tây: “m c đích th c s c a Đ i h c không phài là h c, màủ ươ ụ ự ự ủ ạ ọ ọ
là đánh th c m t cuôc đ i m i trong thanh niên, đánh th c m t tinhứ ộ ờ ớ ứ ộ
th n khoa h c đích th c”.ầ ọ ự
Phài rèn óc hoài nghi khoa h c, l t đi l t l i v n đ . C g ng h cọ ậ ậ ạ ấ ề ố ắ ọ
phong cách t duy c a Mácư ủ .
Hàng ngày, chúng ta luôn đ ng tr c nh ng s ki n, hi n t ng,ứ ướ ữ ự ệ ệ ượ
nh ng v n đ , nh ng công vi c mà cu c s ng đ t ra c n ph i suyữ ấ ề ữ ệ ộ ố ặ ầ ả
nghĩ, nh n bi t và tìm bi n pháp gi i quy t. Mu n gi i quy t t t, đòiậ ế ệ ả ế ố ả ế ố
h i chúng ta ph i có cách nhìn nh n s vi c đúng đ n, sâu s c và tìmỏ ả ậ ự ệ ắ ắ
ra bi n pháp phù h p. Vi c h c t p, nghiên c uệ ợ ệ ọ ậ ứ Nh ng nguyên lý cữ ơ
b n c a ch nghĩa Mác-Lêninả ủ ủ là để xây d ng th gi i quan, ph ngự ế ớ ươ
pháp lu n khoa h c.ậ ọ M t khi đã th y rõ đ c t m quan tr ng, tính thi tộ ấ ượ ầ ọ ế
th c c a môn h c thì c n ph i xác đ nh đúng đ ng c , thái đ c a vi cự ủ ọ ầ ả ị ộ ơ ộ ủ ệ
h c t p ngay t đ u. H c không c t ch đ đ đi m mà cái chính y uọ ậ ừ ầ ọ ố ỉ ể ủ ể ế
là đ v n d ng nó vào gi i quy t nh ng công vi c hàng ngày c a cu cể ậ ụ ả ế ữ ệ ủ ộ
s ng, t đó b n thân c n nêu cao quy t tâm, không ng i khó, ng i kh ,ố ừ ả ầ ế ạ ạ ổ
n l c, tích c c trong quá trình h c t p đ lĩnh h i tri th c.ỗ ự ự ọ ậ ể ộ ứ
Th hai, xây d ng ph ng pháp h c t p phù h pứ ự ươ ọ ậ ợ
Nhanh chóng đ i m i ph ng pháp h c t p, xây d ng cho mìnhổ ớ ươ ọ ậ ự
ph ng pháp h c t p phù h p, t b nh ng thói quen x u, h c v t,ươ ọ ậ ợ ừ ỏ ữ ấ ọ ẹ
4
h c d n, h c t , chuy n sang ph ng pháp h c t p m i, hình thànhọ ồ ọ ủ ể ươ ọ ậ ớ
thói quen ch đ ng nghiên c u, t o l p k năng s u t m, tra c u tàiủ ộ ứ ạ ậ ỹ ư ầ ứ
li u, s d ng các ph ng ti n h c t p, tìm ki m, phát hi n và gi iệ ử ụ ươ ệ ọ ậ ế ệ ả
quy t v n đ đ lĩnh h i tri th c.ế ấ ề ể ộ ứ Khi h c trên l p, không c n ph i ghiọ ớ ầ ả
chép nhi u, ch c n ghi tóm l c nh ng ý chính và ph i c g ng l ngề ỉ ầ ượ ữ ả ố ắ ắ
nghe đ hi u đúng tinh th n, th c ch t c a v n đ . Khi v nhà c nể ể ầ ự ấ ủ ấ ề ề ầ
đ c nhi u tài li u, sách báo, t p chí..., ph i h p v i v ghi, đ c l iọ ề ệ ạ ố ợ ớ ở ọ ạ
giáo trình, b sung nh ng ý t ng, nh ng d ki n m i; đ hi u rõ cácổ ữ ưở ữ ữ ệ ớ ể ể
thu t ng , khái ni m, ph m trù, nguyên lý, quy lu t; ti p đ n là đ cậ ữ ệ ạ ậ ế ế ọ
các tài li u tham kh o có liên quan; đ i chi u, liên h v i th c ti n đệ ả ố ế ệ ớ ự ễ ể
b sung ki n th c. Đính chính nh ng sai l m n u có. Đ t ra các câuổ ế ứ ữ ầ ế ặ
h i và t tr l i nh : Cái gì? T i sao? Nh th nào? ỏ ự ả ờ ư ạ ư ế đâu mà ra? Có ýỞ
nghĩa gì?...
Th ba, t ch c th c hi n t t vi c th o lu n, tranh lu nứ ổ ứ ự ệ ố ệ ả ậ ậ
H c theo nhóm, đ i v i t t c các môn h c,các b c h c, là m t hìnhọ ố ớ ấ ả ọ ậ ọ ộ
th c h c ph bi n trên th gi i hi n nay. Đứ ọ ổ ế ế ớ ệ ối v i các môn khoa h cớ ọ
Mác-Lenin, vi c h c nhóm càng không th thi u, b i có c xát m i dệ ọ ể ế ở ọ ớ ễ
dàng b t ra chân lí. Mu n đ t đ c ch t l ng th c trong h c nhóm,ậ ố ạ ượ ấ ượ ự ọ
t ng cá nhâ ph i có s chu n b kĩ càng đ gi i quy t v n đ do nhómừ ả ự ẩ ị ể ả ế ấ ề
đ ra. Tuy t đ i không đ c l i , d a d m l n nhau.ề ệ ố ượ ỷ ạ ự ẫ ẫ
Trong xu th d y h c hi n đ i, h u h t các tr ng đ i h c, cao đ ngế ạ ọ ệ ạ ầ ế ườ ạ ọ ẳ
trong và ngoài n c đ c bi t chú tr ng hình th c th o lu n. Đ cóướ ặ ệ ọ ứ ả ậ ể
ki n th c sâu r ng và nh lâu, không nh ng c n ph i l ng nghe bàiế ứ ộ ớ ữ ầ ả ắ
gi ng c a th y, s d ng các ph ng ti n h c t p đ t h c mà cònả ủ ầ ử ụ ươ ệ ọ ậ ể ự ọ
c n ph i tích c c tham gia trao đ i, th o lu n, tranh lu n cùng v i b nầ ả ự ổ ả ậ ậ ớ ạ
bè trong nhóm.
5