Soạn bài Muối của rừng Chân trời sáng tạo
Trước khi đọc
Câu hỏi: Nhan đề của truyện ngắn gợi cho bạn những liên tưởng gì?
Bài làm
Nhan đề "Muối của rừng" gợi lên bức tranh không gian thiên nhiên
khi rừng kết muối là biểu tượng cho cuộc sống thanh bình. Nếu nhìn
từ xa, chúng ta sẽ cảm thấy như bản thân đang chìm đắm trong sự yên
tĩnh và gần gũi với thiên nhiên. Các cây cối rợp bóng, đan xen vào
nhau như những núi đồi đá và tạo hình những dòng sông uốn lượn vô
tận. Những cảm giác thanh thản và sự tĩnh lặng đến từ việc nghe tiếng
nước chảy, tiếng chim rớt lá và tiếng gió thổi qua. Hãy tưởng tượng
những tia nắng lấp lánh qua vòm cây, tạo điểm nhấn trên cỏ và hoa,
giúp cho bức tranh thiên nhiên trở nên sống động và đầy cảm hứng.
Đọc văn bản
Câu 1: Chú ý quan sát, theo dõi hành động của gia đình khỉ từ khi
ông Diểu bắn hạ khỉ bố.
Bài làm
Hành động của gia đình khỉ từ khi ông Diểu bắn hạ khỉ bố: Cả đàn khỉ
trở nên hỗn loạn, “thoắt biến trong rừng”, con khỉ đực “cố gượng dậy,
nhưng lại vật xuống”, “con khỉ cái tiến đến gần con khỉ đực một cách
thận trọng, nó nhìn ngó xung quanh”, khiếp sợ, hoảng loạn; “con khỉ
đực cất tiếng gọi nó” buồn thảm, đau đớn, khỉ cái như muốn liều thí
mạng với ông Diểu.
Câu 2: Vì sao ông Diểu sợ hãi "kinh hoàng" đến mức phải chạy trốn?
Bài làm
Ông Diểu sợ hãi “kinh hoàng” đến mức phải chạy trốn vì chứng kiến
cảnh khỉ con rơi xuống vực cùng tiếng rú thê thảm, “trong kí ức của
ông chưa hề có tiếng rú nào tương tự thế này”.
Câu 3: Bạn đoán xem liệu ông Diểu có cứu được khỉ đực không?
Bài làm
Khi chứng kiến cảnh khỉ đực bị thương, nằm đau đớn, ông “bỗng thấy
thương hại”, có thể dự đoán ông Diểu sẽ cứu con khỉ đực.
Câu 4: Hành động này của ông Diểu có gây bất ngờ cho bạn không?
Bài làm
Hành động “lưỡng lự giây phút rồi vội vàng bỏ đi” của ông Diểu gây
cho em nhiều bất ngờ, vì ông Diểu từ đầu là người đang tàn phá thiên
nhiên, thì về sau ông lại là người đang cứu giúp khỉ đực, ông được trở
về với bản chất của con người tốt đẹp vốn có của mình.
Câu 5: Kết truyện gợi cho bạn suy nghĩ về ý nghĩa của nhan đề
truyện?
Bài làm
Sau khi kết thúc truyện, hình ảnh loài hoa tử huyền với màu trắng và
vị mặn sẽ gợi cho chúng ta nhiều suy nghĩ về ý nghĩa của tên truyện
"Muối của rừng". Loài hoa này được gọi là "hoa muối của rừng",
tượng trưng cho may mắn và là điềm báo cho đất nước thanh bình,
sung túc mùa màng. Tên truyện "Muối của rừng" có thể hiểu là một
biểu tượng thiêng liêng, một khát khao hướng thiện. Bất kể con người
luôn tồn tại những góc khuất cần phải khám phá, nhưng nếu ta càng
sớm nhận ra và chuyển hướng, thì ta sẽ được trở về với bản chất của
con người tốt đẹp vốn có của mình. Nếu từ đầu ông Diểu là người tàn
phá thiên nhiên, thì cuối cùng ông lại trở thành người cứu chúng và
đem lại sự cân bằng cho tự nhiên.
Sau khi đọc
Câu 1: Hãy liệt kê các sự kiện chính của câu chuyện và cho biết:
a. Nhân vật ông Diểu được quan sát chủ yếu từ ngoại hình, hành dộng
hay nội tâm; qua cái nhìn của ai, ngôi kể nào?
b. Cách sử dụng điểm nhìn, ngôi kể như vậy tạo ưu thế gì trong việc
thể hiện nội dung câu chuyện?
Bài làm
a. Nhân vật ông Diểu được quan sát chủ yếu từ hành động và nội tâm
qua cái nhìn của người kể chuyện - tác giả, ngôi kể thứ ba.
b. Cách sử dụng điểm nhìn, ngôi kể như vậy tạo ưu thế trong việc thể
hiện nội dung câu chuyện. Bằng ngôi kể thứ ba, nội dung câu chuyện
được thể hiện một cách bao quát, khai thác được nhiều khía cạnh hành
động, suy nghĩ và nội tâm của nhân vật. Từ đó, người đọc có được
những cảm nhận sâu sắc về bức thông điệp bảo vệ thiên nhiên, về sự
đấu tranh giữa cái thiện và cái ác,.. mà tác giả muốn truyền tải qua nội
dung truyện.
Câu 2: Cách phản ứng của bầy khỉ trong truyện cho thấy điểm gì đặc
biệt trong mối quan hệ giữa các thành viên của gia đình khỉ? Sự thay
đổi thái độ đối với bầy khỉ thể hiện nét tính cách nào của nhân vật ông
Diểu?
Bài làm
- Cách bầy khỉ phản ứng trong truyện thể hiện mối quan hệ đặc biệt
của các thành viên trong gia đình khỉ. Khi khỉ đực bị thương, khỉ cái
và khỉ con đã có những hành động và thái độ đẹp, làm cho người đọc
cảm thấy ấm lòng về tình cảm huyết thống thiêng liêng trong gia đình
khỉ. Tình cảm đó vượt qua mọi rào cản, khỉ cái luôn theo dõi và quan
sát mọi hành động của ông diều đối với khỉ đực. Khỉ cái sẵn sàng đối
đầu với nòng súng của ông diều để bảo vệ khỉ đực, không sợ chết và
quay trở lại để đồng hành cùng khỉ đực. Tình cảm huyết thống đó đã
tạo nên sức mạnh to lớn, làm thức tỉnh sự lương thiện trong tâm hồn
của ông diều.
- Sự thay đổi thái độ của ông Diểu với bầy khỉ cho thấy ông là một
người có tấm lòng lương thiện và bản chất tốt đẹp. Chính những điều
đó đã đánh bại cái ác và hướng tâm hồn ông tới cái thiện.
Câu 3: Đọc kĩ đoạn “Sự hỗn loạn của cả đàn khỉ….lừa ông sao
được?”, liệt kê các câu văn trong đoạn vào bảng sau và nhận xét về sự
kết hợp giữa lời người kể chuyện và lời nhân vật (làm vào vở):
Lời người kể chuyện
Lời nhân vật
Đối thoại
Độc thoại
Bài làm
Lời người kể chuyện
- “Sự hỗn loạn của đàn khỉ khiến cho ông Diểu sợ hãi run lên. Ông
vừa làm điều ác…”
- “Ông Diểu rên lên khe khẽ”
- “Ông Diểu tức giận giương súng. Hành động hi sinh thân mình của
con khỉ cái làm ông căm ghét”.
Lời nhân vật
Đối thoại
“Đồ gian dối, mày chứng minh tấm lòng cao thượng hệt như bà
trưởng giả. Sự tan rã đạo đức bắt đầu từ những tấn kịch thế này. lừa
ông sao được?”
Độc thoại
“Chạy đi”
- Sự kết hợp giữa lời người kể chuyện và lời nhân vật giúp cho người
đọc có cái nhìn đa chiều ở nhiều khía cạnh, người đọc có thể dễ dàng
khai thác những sự vật, sự việc xung quanh nhân vật chính đồng thời
dễ dàng quan sát được hành động, suy nghĩ, nội tâm của nhân vật ông
Diểu trước những sự vật, sự việc đang diễn ra. Cách kết hợp này giúp
cho câu chuyện trở nên sinh động, đa chiều, hấp dẫn, kích thích sự
thích thú của người đọc.
Câu 4: Trong quan niệm của người kể chuyện, "muối của rừng" kết
tinh từ đâu và chủ yếu được gửi gắm trong hình ảnh, chi tiết nào?
Bài làm
- Trong quan niệm của người kể chuyện, “muối của rừng” kết tinh của
lòng trắc ẩn, lương thiện, khát khao hướng thiện. Khi con người có
lòng trắc ẩn, biết làm việc thiện việc tốt thì sẽ gặp được may mắn.
- Hình ảnh “muối của rừng” chủ yếu được gửi gắm trong hình ảnh,
chi tiết nhân vật ông Diểu buồn bã ngồi nhìn “con khỉ đực nằm dài
trên vạt cỏ ướt” và “buồn bã tê tái đến tận đáy lòng”, “cay cay sống
mũi” khi chứng kiến cả hai con khỉ. Ông quyết định “phóng sinh” cho
con khỉ bởi bản thân ông tự nhận ra “Hóa ra ở đời, trách nhiệm đè lên
từng mỗi sinh vật quả thật nặng nề. Ông trở về cùng hai bàn tay trắng
và cơ thể trần truồng với phần người trỗi dậy và thắng thế.→ Sự thức
tỉnh lương tâm con người.
Câu 5: Theo bạn, truyện ngắn "Muối của rừng" hấp dẫn bởi nội dung
câu chuyện hay cách kể chuyện? Vì sao?
Bài làm
Theo em, truyện ngắn "Muối của rừng" của Nguyễn Huy Thiệp rất
hấp dẫn cả về nội dung câu chuyện cách kể chuyện của tác giả. Qua