Giáo trình bệnh cây đại cương: Phần 6



Trưng ñi hc Nông nghip 1 – Giáo trình Bnh cây ñi cương ---------------------------------------------------

m«itr−êng.

eV¸chtÕbo:CÊut¹ochñyÕutõnucleoproteit,gåmhaichÊtchÝnh:lipoproteitv

polysaccaritvíichøcn¨ngb¶ovÖh×nhd¹ngcñavikhuÈnvcãtÝnhb¸nthÊmc¸cchÊt

hotanhÊpthôvotrongc¬thÓ,trong®ãmngtÕbochÊtdytõ50–100A

(angstron),

cãchøcn¨ng:

+Duytr×¸psuÊtthÈmthÊucñatÕbo.

+B¶o®¶mviÖcchñ®éngtÝchluüchÊtdinhd−ìngtrongtÕbovth¶ic¸cs¶nphÈm

trao®æichÊtrangoitÕbo.

+Ln¬ix¶yraqu¸tr×nhsinhtænghîpmétsèthnhphÇncñatÕbovvánhên.

+Ln¬ichøamétsèenzymcñatÕbovikhuÈn.

TÕbochÊtcãcÊut¹od¹ngh¹t,trongtÕbochÊtcãnh©ntÕbokh«ng®iÓnh×nh,

ng−êitagäi®ãlthÓnh©nkhuÕcht¸n,chñyÕucÊut¹obëiADN.SîiADNcãchiÒudi

gÊp20–50lÇnchiÒuditÕbovikhuÈn.

Ngoira,trongtÕbochÊtcßncãnh÷ngh¹ttÕbochÊt,nh÷ngh¹tnychñyÕuchøa

®ùngc¸chÖthèngmen,®ÆcbiÖtlmenoxyho¸ekhö,ë®ãx¶yraqu¸tr×nhtrao®æichÊt

cñatÕbovikhuÈn.Trongh¹ttÕbocßnch−aARN,ho¹t®énggièngnh−béphËnsinhra

n¨ngl−îngcñatÕbothùcvËt.

§asèc¸cloivikhuÈnh¹ic©ycãl«ngroiph¸tsinhtõtrongtÕbochÊtrangoi,nã

cãthÓcã1,hoÆctõ1–3ëmét®ÇuhaynhiÒul«ngroiëquanhm×nhvcãmétloivi

khuÈnkh«ngcãl«ngroi(Corynebacteriumsepedonicum).

TrongtÕbovikhuÈncòngcãnh÷ngs¾ctèhotanhaykh«nghotan(carotenoide,

fluorescein),nhê®ãkhuÈnl¹ccñavikhuÈncãmuvng,tr¾ng…vm«itr−êngvikhuÈn

ph¸ttriÓncòngcãthÓcãmus¾ckh¸cnhau.

III.§Æc®iÓmsinhs¶ncñavikhuÈng©ybÖnhh¹ic©y

VikhuÈnh¹ic©ysinhs¶ntheoph−¬ngthøcv«tÝnh:ph©n®«itÕbo,nªnkiÓusinh

s¶ncñanãrÊt®¬ngi¶n.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, qua kÕt qu¶ nghiªn cøu ng−êi ta thÊy r»ng vi khuÈn

kh«ngnh÷ngcãh×nhthøcsinhs¶nv«tÝnhmnãcßnt¸itæhîp(h×nhthøcsinhs¶nh÷u

tÝnh).KÕtqu¶cñasinhs¶nh÷utÝnhlt¹oranh÷ngdßngvikhuÈnmíi,cãtÝnh®écvtÝnh

g©ybÖnhthay®æilmchokh¶n¨ngbiÕndÞcñavikhuÈnx¶yradÔdngtrongtùnhiªn.

IV.§ÆctÝnhsinhlývsinhho¸vikhuÈn

VikhuÈng©ybÖnhc©ylnh÷ngb¸nkýsinhcãthÓnu«icÊysinhtr−ëng,ph¸ttriÓn

tèttrªnc¸clo¹im«itr−êngnh©nt¹odïngtrongvikhuÈnhäc.



Trưng ñi hc Nông nghip 1 – Giáo trình Bnh cây ñi cương ---------------------------------------------------

Tuyphôthuécvonh÷ngyÕutènhÊt®Þnh,nh−ngnãichungsùsinhtr−ëngvsinh

s¶ncñavikhuÈnbÖnhc©yb¾t®Çuë5–10

C,nhiÖt®étèithÝch25–30

C,ngõngsinhs¶n

ë33–40

C.NhiÖt®ég©ychÕt40–50

C(trong10phót).Kh¸cvíic¸clo¹inÊmbÖnh,®Ó

sinhtr−ëngvsinhs¶n,vikhuÈnbÖnhc©y®ßiháim«itr−êngtrungtÝnhekiÒmyÕu,thÝch

hîpëpH7–8.PhÇnlínvikhuÈnbÖnhc©ylh¸okhÝcÇnoxynªnph¸ttriÓnm¹nhtrªnbÒ

mÆtm«itr−êng®ÆchoÆctrongm«itr−ênglánggiÇuoxynhêl¾cliªntôctrªnm¸yl¾c.

Métsèkh¸cllo¹iyÕmkhÝtùdocãthÓdÔdngph¸ttriÓnbªntrongc¬chÊt(m«c©y)

kh«ngcãoxy.

Vi khuÈn g©y bÖnh c©y l nh÷ng sinh vËt dÞ d−ìng ®èi víi c¸c nguån c¸cbon v

nguån ®¹m. Cho nªn®Ó ph¸t triÓn, vi khuÈn cÇn nhËn ®−îcn¨ng l−îng th«ng qua con

®−êng ph©n gi¶i c¸c chÊt h÷u c¬ cã s½n nh− protein v polysaccarit. Ph©n gi¶i nguån

c¸cbon(®−êng, gluxit)t¹oraaxitvkhÝ.Tuútheolo¹ivikhuÈncãc−êng®ého¹ttÝnh

m¹nh, yÕu kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh ph©n gi¶i ny m ng−êi ta coi ®©y l mét trong

nh÷ngchØtiªuc¬b¶n®Ógi¸m®ÞnhloivikhuÈn.

Trong c¸c phasinh s¶n cñavi khuÈng©y bÖnh c©ytrong m«i tr−êngláng th× pha

t¨ngtr−ëngsèl−îng(phalog)b¾t®Çusau3–4giêsaukhicÊytruyÒnvphaæn®Þnhsè

l−îngsau24–28giê.

Trªnm«itr−êng®Æc(agar)vikhuÈnsinhtr−ëngt¹othnhkhuÈnl¹c.KhuÈnl¹ccã

h×nhd¹ng,kÝchth−íc,mus¾c,®ÆcthïbÒmÆt,®él¸ngbãng,v.v…kh¸cnhau,®Æctr−ng

choc¸cnhãm,c¸cloivikhuÈnkh¸cnhau.

Nãichung®èivíivikhuÈnbÖnhc©y,cãthÓph©nbiÖtbad¹ngkhuÈnl¹cchñyÕunh−

sau:

D¹ngS:khuÈnl¹cnh½n,l¸ngbãngbÒmÆt,r×anh½n.

D¹ngR:khuÈnl¹csïs×,bÒmÆttrongmêkh«ngnh½nbãng,r×ar¨nreo.

D¹ngM:khuÈnl¹cnhÇynhít.

Trongqu¸tr×nhsinhtr−ëngph¸ttriÓn,vikhuÈnbÖnhc©ycãkh¶n¨ngt¹othnhc¸c

s¾ctètuútheoloivikhuÈn.

S¾ctècñavikhuÈnlnh÷nghîpchÊtcã®¹m(nit¬)t¹oratrongc¸cc¬quanmu

chromophorehoÆcëtrongv¸chtÕbo.CãnhiÒulo¹is¾ctècãmukh¸cnhau:muxanh

lôc(fluorescein),muxanhl¬(pyocyanin),mu®á(prodigiosin),muvng(carotenoit),

mu®en(melanin,tyrosin).Trongsèny,cãlo¹is¾ctèthÈmthÊukhuÕcht¸nvom«i

tr−ênglmbiÕnmum«itr−êngnh©nt¹okhinu«icÊyvikhuÈnnh−s¾ctèflouresceincña

loiPseudomonassyringae.Còngcãlo¹is¾ctèkh«ngthÈmthÊu,kh«ngkhuÕcht¸nvo

trong m«i tr−êng m ë trong tÕ bo chÊt lm khuÈn l¹c cã mu khi nu«i cÊy trªn m«i

tr−êng®Æcnh−s¾ctèvngcarotenoitcñaloiXanthomonas.

§Ót¹othnhs¾ctè,vikhuÈncÇnc¸cchÊtdinhd−ìngtrongm«itr−êngkh¸cnhau,

cÇnnguån®¹mnit¬,métsèchÊtkho¸ngkimlo¹iFe,Cu,v.v…vcÇn®épHæn®Þnh.



Trưng ñi hc Nông nghip 1 – Giáo trình Bnh cây ñi cương ---------------------------------------------------

S¾ctècãvaitrßtrongh«hÊp,trongqu¸tr×nhoxyho¸khö,trongtrao®æichÊtcñavi

khuÈn.S¾ctècßncãvaitrßb¶ovÖ,chèngt¸c®éngcãh¹icña¸nhs¸ngtiatÝmhoÆccãvai

trßnh−métchÊtcãho¹ttÝnhkh¸ngsinh,®èikh¸ng,v.v…Méttrongnh÷ng®Æc®iÓmc¬

b¶nvÒsinhlývtÝnhg©ybÖnhcñavikhuÈnlkh¶n¨ngs¶nsinhvho¹t®éngcñac¸chÖ

thèngenzymevc¸c®éctè.Qu¸tr×nhtrao®æichÊtphøct¹ptrongtÕbovikhuÈn(s¬®å)

®iÒu khiÓn bëi nh÷ng enzyme (men) nh− photphorilaza, transferaza, decacboxylaza,

oxydaza, dehydrogenaza, hydraza,v.v… chøa ë trong ribos«m, trong mng tÕ bo chÊt,

v¸chtÕbo,v.v…NhiÒulo¹ienzymelnh÷ngngo¹imendovikhuÈnt¹ora,tiÕtrangoi

votrongm«itr−êngsèng®−îccoinh−lvòkhÝquanträngcñakÝsinhvËt,nhê®ãm

x©mnhiÔmvoc©y®Óv−îtqua®−îcc¸cch−íngng¹ivËttùnhiªncñac©y(biÓub×,cutin,

v¸chtÕbothùcvËt),®ÓchuyÓnho¸c¸chîpchÊth÷uc¬phøct¹pthnhd¹ng®¬ngi¶ndÔ

hÊpthôsödôngchovikhuÈnv®ÓtrunghohoÆcv«h¹iho¸c¸cchÊt®Òkh¸ngcñac©y

chèngl¹ikÝsinhvËt.

S¬®åchuyÓnho¸c¸cchÊtdinhd−ìngcñavikhuÈn



C¸c men ph©n gi¶i pectin m¶nh gian bo cña c©y nh− pectinaza, protopectinaza,

polygalacturonaza,cãëhÇuhÕtc¸cvikhuÈnh¹ic©y,ho¹ttÝnhm¹nhnhÊtbiÓuhiÖnëc¸c

loivikhuÈng©yc¸cbÖnhthèir÷a.

§èi víi loi vi khuÈn g©y bÖnh hÐo (Ralstonia solanacearum), men

pectinmethylesterazaph©ngi¶ipectincãthÓsinhraaxitpectinicëtrongm¹chdÉnkÕthîp

víiCat¹othnhpectatcanxivÝtt¾csùl−uth«ngcñabãm¹ch,gãpphÇnt¹oratriÖuchøng

hÐo®étngétcñac©ybÖnh.

C¸cchÊtdinh

d−ìnghÊpthô



TÕbo



vikhuÈn

ChÊtdùtr÷



S¶nphÈmTrunggian

cñadÞho¸

T¨ngsinhkhèi



rao®æin¨ngl−îng



S¶nphÈmtrunggian



AxÝt

h÷uc¬

v.v…



2

Indol



S

v.v…

Enzym



Axitamin



§éctè



Trưng ñi hc Nông nghip 1 – Giáo trình Bnh cây ñi cương ---------------------------------------------------

NhiÒulo¹ienzymecutinaza(ph©ngi¶icutin),hemixenlulaza, xenlulaza(ph©n gi¶i

xenlulo)rÊtphæbiÕnëvikhuÈn,®ÆcbiÖtlvikhuÈnXanthomonascampestris(bÖnhthèi

bãm¹ch c¶ib¾p), Corynebacterium sepedonicum (bÖnhthèivßng cñkhoait©y). NhiÒu

lo¹ienzyme(men)thuûph©nchuyÓnho¸c¸chîpchÊtphøct¹pcñatÕboc©ythnhc¸c

hîpchÊt®¬ngi¶ndÔsödôngchovikhuÈnnh−amilaza,invertaza,β.Glucosidaza,lactaza

v c¸cenzyme ph©n gi¶iprotein vpeptitnh− proteaza,peptidaza, amidaza,men ph©n

gi¶ichÊtbÐonh−lipaza,v.v…

Thnh phÇn v ho¹t tÝnh cña c¸c lo¹i enzyme nãi trªn kh¸c nhau tuú theo loi vi

khuÈn.ChonªnhÖ thèngenzymevs¶n phÈm ph©ngi¶it¹oradosù t¸c®éngcña c¸c

enzymevikhuÈncãsùkh¸cbiÖtnhau®?®−îcsödôngnh−métchØtiªusinhho¸quan

träng®Óph©n®ÞnhloivikhuÈn.CãloivikhuÈnnhêenzymeriªngbiÖtcãthÓph©ngi¶i

gelatin,khönitrat(NO

)t¹othnhnitrit(NO

)hoÆckhÝsulfua

hydro (H

(glucoza,saccaroza,lactoza,maltoza,v.v…)t¹orac¸cs¶nphÈmaxithaykhÝhoÆckh«ng

cãkh¶n¨ng®ã.

Tãml¹i,vikhuÈnnhêcãméthÖthèngenzymephongphókh«ngnh÷ng®¶mb¶o

®−îcnh÷ngchÊtdinhd−ìngcÇnthiÕtvqu¸tr×nhtrao®æichÊttrongtÕbovikhuÈnm

nhãm:nhãmpathotoxinvnhãmvivotoxin.

trong viÖc t¹o ra triÖu chøng bÖnh. §ã l c¸c lo¹i ®éc tè tabtoxin, phaseolotoxin,

syringomycin®Òu lc¸cchÊtpeptit,dipeptit,tripeptit,cãt¸c®éngøcchÕenzymetæng

C¸c lo¹i ®éc tè thuéc nhãm vivotoxin l nh÷ng polysaccarit (Pseudomonas

solanacearum,Xanhthomonassp.)amylovorin(Erwiniaamylovora)hoÆcc¸cglucopeptit

§ÓnghiªncøuvÒsinhlý,sinhho¸v®Æc®iÓmsinhtr−ëngcñavikhuÈnng−êita

nu«icÊychóngtrªnc¸cm«itr−êng®ÆchoÆcláng.



Trưng ñi hc Nông nghip 1 – Giáo trình Bnh cây ñi cương ---------------------------------------------------

®o¸n,gi¸m®ÞnhvikhuÈnvc¸c®Æc®iÓmsinhlý,sinhho¸cñachóng,ng−êitath−êng

tiªunghiªncøu.PhæbiÕnlm«itr−êngb¸ntænghîpvm«itr−êngtænghîp(ho¸chÊt).

C¸clo¹im«itr−êng®iÒuchÕ®−îckhötrïngtriÖt®Ób»ngc¸chhÊpv«trïngtrong

nåihÊpënhiÖt®é121

C,1–1,5atmtrong15–30phót.

M«itr−êngPSA(Peptonesaccaroeagar)

Pepton   10g

Saccarose  10g

Glutamatnatri  1g

Agar   17e20g

N−íccÊt  1000ml

M«itr−êngPPSA(Potatoepeptonesaccaroeagar)

Pepton   10g

Saccarose  10g

Agar   20g

N−íccÊt  1000ml

M«itr−êngPGA(Potatoeglucoseeagar)

Glucose(dextrose) 20g

Agar   20g

N−íccÊt  1000ml

M«itr−êngAyers(thöph¶nøngt¹oaxittõc¸clo¹i®−êngcÇnthiÕtchothªmvo)

KCl   0,2g

MgSO

.7H

O  0,2g

  1g

Agar   12g

N−íccÊt  1000ml

Bromothymolxanh 1ml(dungdÞchtrongcån1,6%)

Giáo trình bệnh cây đại cương - Gs.Ts.Vũ Triệu Mân phần 6

Bệnh học thực vật là một lĩnh vực chuyên nghiên cứu về nguyên nhân, triệu chứng, bệnh trạng của thực vật, dựa vào đó đưa ra các biện pháp phòng trừ hiệu quả nhất.

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi