Chöông 16. ÑIEÀU KHIEÅN KHU VÖÏC SAÛN XUAÁT Leâ Trung Thöïc
CAD/CAM
192
Chöông 16
Chöông 16Chöông 16
Chöông 16
ÑIEÀU KHIEÅN
ÑIEÀU KHIEÅN ÑIEÀU KHIEÅN
ÑIEÀU KHIEÅN KHU VÖÏC
KHU VÖÏC KHU VÖÏC
KHU VÖÏC SAÛN XUAÁT
SAÛN XUAÁTSAÛN XUAÁT
SAÛN XUAÁT
VAØ THEO DOÕI
VAØ THEO DOÕI VAØ THEO DOÕI
VAØ THEO DOÕI QUÙA TRÌNH NHÔØ MAÙY TÍNH
QUÙA TRÌNH NHÔØ MAÙY TÍNHQUÙA TRÌNH NHÔØ MAÙY TÍNH
QUÙA TRÌNH NHÔØ MAÙY TÍNH
16.1. Khaùi nieäm
16.1. Khaùi nieäm16.1. Khaùi nieäm
16.1. Khaùi nieäm
Heä thoáng quaûn lyù saûn xuaát lieân quan ñeán 2 muïc tieâu: Leân keá hoaïch vaø ñieàu
khieån caùc hoaït ñoäng saûn xuaát.
Caùc chöùc naêng thuoäc veà laäp keá hoaïch laø:
– Keá hoaïch saûn xuaát
– Laäp sô ñoà saûn xuaát chính
– Keá hoaïch khaû naêng
– Keá hoaïch yeâu caàu vaät tö (MRP).
Chöông naøy chuùng ta xeõ xem xeùt muïc tieâu ñieàu khieån. Nhöõng heä thoáng thöïc
hieän muïc tieâu naøy thöôøng ñöôïc goïi laø “ñieàu khieån saûn xuaát” .
16.2. Caùc chöùc naêng ñieàu khieån
16.2. Caùc chöùc naêng ñieàu khieån 16.2. Caùc chöùc naêng ñieàu khieån
16.2. Caùc chöùc naêng ñieàu khieån khu vöïc
khu vöïc khu vöïc
khu vöïc saûn xuaát.
saûn xuaát.saûn xuaát.
saûn xuaát.
1. Thöïc hieän caùc ñôn haøng öu tieân
2. Naém thoâng tin veà quaù trình saûn xuaát ñeå cung caáp cho MRP.
3. Quaûn lyù thoâng tin veà tình traïng thöïc hieän caùc ñôn haøng trong saûn xuaát.
4. Ñaûm baûo döõ lieäu ra cuûa saûn xuaát cho muïc ñích ñieàu khieån khaû naêng.
16.3. Heä thoáng ñieàu khieån
16.3. Heä thoáng ñieàu khieån 16.3. Heä thoáng ñieàu khieån
16.3. Heä thoáng ñieàu khieån khu vöïc
khu vöïc khu vöïc
khu vöïc saûn xuaát.
saûn xuaát.saûn xuaát.
saûn xuaát.
Heä thoáng ñieàu khieån saûn xuaát phaûi ñöôïc thieát keá ñeå thöïc hieän 4 chöùc naêng treân
moät caùch hieäu quûa. Toå chöùc cuûa heä thoáng ñieàu khieån saûn xuaát ñöôïc veõ treân
hình 16.1.
Hình 16.1. Doøng thoâng tin trong vieäc ñieàu khieån khu vöïc saûn xuaát
D
anh s
aù
ch
chi tieát
CS DL
thieátkeá vaø
cheá taïo
1. Xuaát
Tôø
tieán
2.
Lòch trình
saûn xuaát
Ñieàu khieån öu
tieân
Phieáu ñieàu
phoái
3.
Tieán ñoä thi coâng
Hoà sô ñaët haøng
môû roäng
Baùo caùo tình
tình saûn xuaát
Ñ
ieàu khieån
kh
aû
naêng
Baùo caùo
ngoaïi leä
Yeâu caàu
vaät lieäu
Phieáu
coâng
ngheä
Phieáu di
chuyeån
Thoâng
tin töø
Chöông 16. ÑIEÀU KHIEÅN KHU VÖÏC SAÛN XUAÁT Leâ Trung Thöïc
CAD/CAM
193
Heä thoáng ñieàu khieån saûn xuaát
ñieàu khieån saûn xuaátñieàu khieån saûn xuaát
ñieàu khieån saûn xuaát goàm coù 3 böôùc. Ñoù laø 3 module phaàn meàm maùy
tính keát noái vôùi nhau trong heä thoáng ñieàu khieån saûn xuaát:
1. Xuaát leänh cho saûn xuaát (
Order release
)
2. Leân lòch trình saûn xuaát
(Order scheduling
)
3. Theo doõi tieán ñoä thi coâng
(Order progress
)
Xuaát leänh cho saûn xuaát
Xuaát leänh cho saûn xuaátXuaát leänh cho saûn xuaát
Xuaát leänh cho saûn xuaát
: Ñaûm baûo nhöõng taøi lieäu caàn thieát keøm theo leänh cho saûn
xuaát trong xöôûng.
Nhöõng taøi lieäu naøy laø:
1. Danh saùch lieät keâ trình töï nguyeân coâng vaø duïng cuï caàn thieát (Route
sheet).
2. Yeâu caàu vaät lieäu: Ñöa vaät lieäu töø kho ra (Material Requisition)
3. Phieáu coâng vieäc (job cards): Phieáu yeâu caàu ñuû thôï cho moãi nguyeân coâng
trong tôø tieán trình coâng ngheä.
4. Phieáu di chuyeån (Move ticket): ñeå di chuyeån caùc chi tieát giöõa caùc trung
taâm gia coâng.
5. Baûng lieät keâ chi tieát (Parts list): ñeå laép raùp.
Ñaàu vaøo cuûa module” Xuaát leänh” goàm coù 2 nguoàn:
• Thoâng tin cô sôû töø MRP, keá hoaïch khaû naêng vaø caùc phaàn töû khaùc
cuûa heä thoáng quaûn lyù saûn xuaát tích hôïp nhôø maùy tính (treân hình khoâng
troâng thaáy)
• Cô sôû döõ lieäu thieát keá vaø cheá taïo.
Leân lòch trình saûn xuaát
Leân lòch trình saûn xuaátLeân lòch trình saûn xuaát
Leân lòch trình saûn xuaát
(Order scheduling)
(Order scheduling)(Order scheduling)
(Order scheduling)
.
Muïc ñích cuûa vieäc leân lòch trình saûn xuaát laø gaùn caùc coâng vieäc cho caùc maùy
khaùc nhau trong nhaø maùy.
Ñaàu vaøo module naøy laø
- Thoâng tin töø module “Xuaát leänh”
- Ñieàu khieån öu tieân (Priority control)
Taøi lieäu cô baûn cuûa module
Leân lòch trình saûn xuaát
Leân lòch trình saûn xuaátLeân lòch trình saûn xuaát
Leân lòch trình saûn xuaát
laø
baûng ñieàu phoái
baûng ñieàu phoáibaûng ñieàu phoái
baûng ñieàu phoái
saûn xuaát
(dispatch list). Baûng naøy chæ roõ coâng vieäc phaûi ñöôïc thöïc hieän taïi moãi trung taâm gia
coâng vaø nhöõng chæ daãn cuï theå veà loä trình cuûa chi tieát. Thí duï veà baûng dispatch ñöôïc
cho trong hình 16.2.
Baûng ñieàu phoái
Baûng ñieàu phoáiBaûng ñieàu phoái
Baûng ñieàu phoái
Trung taâm gia coâng
Trung taâm gia coângTrung taâm gia coâng
Trung taâm gia coâng
372
372 372
372
Ngaøy
Ngaøy Ngaøy
Ngaøy …
……
….thaù
.thaù.thaù
.thaùng
ngng
ng…
……
….naêm
.naêm.naêm
.naêm…
……
…
Leänh gia
coâng
Soá löôïng trong
moät loaït
Trung taâm
gia coâng tröôùc
Trung taâm
gia coâng sau
Ngaøy
baét ñaàu
Ngaøy
keát thuùc
Soá giôø
coøn laïi
1573 25 370 400 1-14 1-25 27.6
1688
300
370
400
1
-
14
1
-
28
40.5
1642 170 265 375 1-17 1-31 13.6
1693
14
370
342
1
-
17
2
-
4
12.0
2053 27 240 375 1-20 1-28 16.2
Hình 16.2
. Baûng ñieàu phoái.
Chöông 16. ÑIEÀU KHIEÅN KHU VÖÏC SAÛN XUAÁT Leâ Trung Thöïc
CAD/CAM
194
Baûng ñieàu phoái phaûi ñöôïc taïo ra haøng ngaøy hoaëc töøng ca. Trong 1 heä thoáng ñieàu
khieån saûn xuaát hieäu quûa, taøi lieäu naøy cho quaûn ñoác hoaëc giaùm ñoác thaáy ñöôïc moät
caùch roõ raøng nhaát vieäc thöïc hieän lòch trình saûn xuaát chính. Moät vaøi söï coá coù theå xaûy
ra nhö maùy hoûng, vaät lieäu xaáu, … laøm cho lòch trình bò sai leäch. Vieäc naøy ñöôïc baùo
caùo vaø keá hoaïch ñöôïc ñieàu chænh ñeå ñöa lòch trình theo ñuùng döï kieán.
Theo doõi tieán ñoä thi coâng (Order Progress)
Theo doõi tieán ñoä thi coâng (Order Progress)Theo doõi tieán ñoä thi coâng (Order Progress)
Theo doõi tieán ñoä thi coâng (Order Progress)
Neáu nhö module leân lòch trình saûn xuaát thoaû maõn chöùc naêng thöù nhaát laø ñieàu
khieån öu tieân thì module Order Progress thöïc hieän 3 chöùc naêng coøn laïi.
- Ñaûm baûo döõ lieäu veà quaù trình ñang saûn xuaát
- Tình trang thöïc hieän chæ thò
- Ñieàu khieån khaû naêng
Module Order Progress ñöôïc thieát keá ñeå nhaän döõ lieäu töø xöôûng saûn xuaát ñeå taïo
ra caùc baùo caùo ñeå coù theå ñöôïc duøng vaøo vieäc hoã trôï quaûn lyù saûn xuaát.
Caùc döõ lieäu bao goàm:
- Toång soá saûn phaåm
- Pheá phaåm (neáu coù)
- Teân nguyeân coâng
- Soá nguyeân coâng
- Trung taâm gia coâng
- Thôøi gian thöïc hieän.
Module theo doõi tieán ñoä saûn xuaát (Order Progress) löu giöõ hoà sô veà söï chuyeån
ñoåi qua laïi cuûa moãi coâng vieäc chöa hoaøn thaønh. Hoà sô naøy goïi laø Open order file vaø
noù chöùa thoâng tin veà tình traïng gaàn nhaát veà vieäc thöïc hieän caùc chæ thò trong nhaø maùy.
Caùc baùo caùo ñöôïc taïo ra coù theå goàm.
1.
Baùo c
Baùo cBaùo c
Baùo caùo tình hình thöïc hieän leänh
aùo tình hình thöïc hieän leänhaùo tình hình thöïc hieän leänh
aùo tình hình thöïc hieän leänh
: Ñaây laø caùc baùo caùo chi tieát cho thaáy tieán
ñoä cuûa moãi coâng vieäc trong saûn xuaát. Thí duï veà baùo caùo thöïc hieän leänh ñöôïc minh
hoïa treân hình 16.3.
Baùo caùo tình hình
Baùo caùo tình hìnhBaùo caùo tình hình
Baùo caùo tình hình
thöïc hieän leänh
thöïc hieän leänhthöïc hieän leänh
thöïc hieän leänh
Phaân xöôûng 2 Ngaøy ……
Leänh
gia coâng
Soá löôïng Ngaøy
hoaøn
thaønh
Trung taâm
gia coâng
hieän taïi
Soá giôø coøn
laïi
Tình traïng
hieän taïi
Caáp öu
tieân
1688 300 1 - 28 372 40.5 Treã haïn Gaáp
1689 25 2 - 4 265 27.2 Kòp thôøi Trung bình
2690 105 2 - 4 265 20.5 Kòp thôøi
Trung bìn
h
1691 60 - - - Huûy Trung bình
1692 107 1 -31 372 13.6 Kòp thôøi Cao
1693 14 2 - 4 372 12.0 Kòp thôøi Trung bình
1694 10 2 - 28 370 40.8 Kòp thôøi Thaáp
Hình 16.3. Baùo caùo tình hình thöïc hieän leänh
Chöông 16. ÑIEÀU KHIEÅN KHU VÖÏC SAÛN XUAÁT Leâ Trung Thöïc
CAD/CAM
195
2.
Nhöõng baùo caùo ngoaïi leä
Nhöõng baùo caùo ngoaïi leäNhöõng baùo caùo ngoaïi leä
Nhöõng baùo caùo ngoaïi leä
– ñöôïc thieát keá ñeå xaùc ñònh chính xaùc söï dao ñoäng
khoûi leänh trình saûn xuaát, nhöõng coâng vieäc quùa haïn, soá löôïng chi tieát khoâng phuø hôïp
(thí duï söï taêng leân veà soá chi tieát trong chæ thò) vaø nhöõng thoâng tin ngoaïi leä khaùc.
Nhöõng baùo caùo naøy coù theå ñöôïc taïo ra haøng ngaøy ñeå ñieàu khieån coâng vieäc cho
toát hôn trong nhaø maùy. Tuøy theo heä thoáng ñieàu khieån saûn xuaát ñöôïc thieát keá, thoâng
tin veà open order file coù theå ñaït ñöôïc döïa theo cô sôû thaåm tra.
16.4. Lòch trình nguyeân coâng
16.4. Lòch trình nguyeân coâng16.4. Lòch trình nguyeân coâng
16.4. Lòch trình nguyeân coâng
Lòch trình nguyeân coâng lieân quan ñeán vieäc gaùn coâng vieäc cuï theå cho trung taâm
gia coâng cuï theå treân cô sôû haøng giôø, haøng ngaøy hoaëc haøng tuaàn. Moät saûn phaåm cuoái
cuøng goàm nhieàu thaønh phaàn. Lòch trình nguyeân coâng gaùn ngaøy môû ñaàu vaø ngaøy keát
thuùc loaït cuûa moãi thaønh phaàn rieâng bieät. Muïc tieâu cuûa lòch trình nguyeân coâng laø:
1. AÁn ñònh ngaøy hoaøn thaønh cho taát caû caùc coâng vieäc.
2. Giaûm thieåu löôïng vaät lieäu giöõa caùc nguyeân coâng.
3. Söû duïng toái ña maùy vaø nhaân coâng.
Coù nhieàu phöông phaùp laäp lòch trình khaùc nhau tuyø theo daïng saûn xuaát. Thí duï trong
saûn xuaát haøng loaït, lòch trình nguyeân coâng bao goàm hai giai ñoaïn:
1. Phaân vieäc cho maùy
2. Saép xeáp coâng vieäc.
Ñeå gia coâng, nguyeân coâng phaûi ñöôïc gaùn cho trung taâm gia coâng. Moät trung taâm gia
coâng coù raát nhieàu coâng vieäc. Vì vaäy phaûi gia coâng moät caùch tuaàn töï, caùi naøy sau caùi
kia. Vieäc caáp phaùt coâng vieäc cho moãi trung taâm gia coâng goïi laø phaân vieäc cho maùy.
Moät maùy coù theå coù haøng chuïc coâng vieäc. Vaäy caùc coâng vieäc naøy ñöôïc thöïc hieän theo
thöù töï naøo? Traû lôøi caâu hoûi naøy chính laø
saép xeáp
saép xeápsaép xeáp
saép xeáp
coâng vieäc
coâng vieäccoâng vieäc
coâng vieäc.
..
.
Vieäc saép xeáp coâng vieäc ñöôïc thöïc hieän theo thöù töï öu tieân.
Quy taéc öu tieân thöù töï coâng vieäc.
Quy taéc öu tieân thöù töï coâng vieäc.Quy taéc öu tieân thöù töï coâng vieäc.
Quy taéc öu tieân thöù töï coâng vieäc.
Trong coâng nghieäp coù moät soá quy taéc öu tieân nhö sau:
• Öu tieân nhaát cho coâng vieäc coù ngaøy keát thuùc sôùm nhaát;
• Öu tieân nhaát cho coâng vieäc coù thôøi gian gia coâng ngaén nhaát;
• Coâng vieäc ñöôïc öu tieân theo kieåu ai ñeán tröôùc thì ñöôïc phuïc vuï tröôùc;
• Öu tieân nhaát cho coâng vieäc ít treã naõi nhaát trong lòch trình; thôøi gian treã ñöôïc
xaùc ñònh nhö sau:
Thôøi gian treã = (thôøi gian keát thuùc coøn laïi) – (thôøi gian gia coâng coøn laïi)
• Öu tieân nhaát cho coâng vieäc coù tæ soá tôùi haïn thaáp nhaát, trong ñoù:
• Öu tieân cho coâng vieäc ñöôïc ñaùnh daáu ñoû (red tag): ngöôøi giaùm saùt seõ ñaët phieáu
ñoû cho coâng vieäc caàn laøm gaáp.
16.5.Heä thoáng thu thaäp döõ
16.5.Heä thoáng thu thaäp döõ16.5.Heä thoáng thu thaäp döõ
16.5.Heä thoáng thu thaäp döõ
lieäu saû
lieäu saûlieäu saû
lieäu saûn
nn
n
xuaát
xuaátxuaát
xuaát
laïi coøn coâng gia gian Thôøi
laïi
coøn
thuùc
keát
gian
Thôøi
haïntôùi soá Tæ =
Chöông 16. ÑIEÀU KHIEÅN KHU VÖÏC SAÛN XUAÁT Leâ Trung Thöïc
CAD/CAM
196
Muïc ñích laø ñeå theo doõi tieán ñoä gia coâng. Coù caùc daïng thu thaäp döõ lieäu sau:
• Ñeám chi tieát
• Ñeám pheá phaåm hoaëc soá chi tieát phaûi gia coâng laïi
• Caùc nguyeân coâng ñaõ keát thuùc trong tieán trình
• Soá laàn döøng maùy
• Thôøi gian thôï chi phí cho coâng vieäc
Nhôø caùc döõ lieäu naøy maø thoâng tin veà tình traïng saûn xuaát ñöôïc xaùc ñònh. Coù 5 phöông
phaùp thu thaäp döõ lieäu trong saûn xuaát laø:
1.
Nh
NhNh
Nhaä
aäaä
aät
t t
t k
kk
kyù
yùyù
yù
coâ
coâcoâ
coâng vieä
ng vieäng vieä
ng vieäc
cc
c
: thôï phaûi ghi roõ thôøi gian chi phí cho coâng vieäc, soá löôïng chi
tieát laøm ñöôïc vaø nhöõng döõ lieäu khaùc vaøo tôø nhaät kyù. Khi coâng vieäc keát thuùc, tôø
nhaät kyù chöùa ñöïng ñaày ñuû thoâng tin veà vieäc thöïc hieän leänh saûn xuaát, sau naøy
coù theå xem xeùt, phaân tích, toång keát bôûi caùc boä phaän lieân quan nhö ñieàu khieån
saûn xuaát, keá toaùn,…
Nhöôïc ñieåm
Nhöôïc ñieåmNhöôïc ñieåm
Nhöôïc ñieåm
cuûa phöông phaùp naøy laø döõ lieäu chæ thu ñöôïc
khi keát thuùc toaøn boä quùa trình gia coâng, vì vaäy khoâng theå theo doõi ñöôïc tieán ñoä
coâng vieäc. Maët khaùc, khoâng theå phaùt hieän ñöôïc loãi gia coâng treân tôø nhaät kyù. Vì
nhöõng nhöôïc ñieåm ñaùng keå naøy maø phöông phaùp naøy khoâng ñöôïc duøng trong
vieäc ñieåu khieån saûn xuaát nhôø maùy tính.
2.
Phieáu thôøi gian cuûa thôï
Phieáu thôøi gian cuûa thôïPhieáu thôøi gian cuûa thôï
Phieáu thôøi gian cuûa thôï
: cho thoâng tin chi tieát veà vieäc thöïc hieän leänh. Thôï phaûi
copy döõ lieäu (thí duï, soá cuûa leänh, soá cuûa nguyeân coâng,…) treân phieáu thôøi gian
roài ñieàn kyõ caùc thoâng tin veà chi phí thôøi gian thöïc hieän leänh, soá löôïng saûn xuaát
ñöôïc,…
Öu ñieåm
Öu ñieåmÖu ñieåm
Öu ñieåm
: döõ lieäu ñöôïc thôï ghi cheùp kyõ löôõng hôn theo thôøi gian. Döõ
lieäu ñöôïc ghi theo töøng ca kíp, neân cho pheùp xaùc ñònh tình traïng chính xaùc hôn.
Nhöô
NhöôNhöô
Nhöôïc ñieåm
ïc ñieåmïc ñieåm
ïc ñieåm
: vaãn ghi cheùp baèng tay neân baùo caùo bò treã, vieäc ghi cheùp coù theå
coù sai soá.
3.
Phi
PhiPhi
Phieáu nguyeân coâng in saün
eáu nguyeân coâng in saüneáu nguyeân coâng in saün
eáu nguyeân coâng in saün
: muïc ñích laø giaûm thôøi gian ghi cheùp cuûa hai
phöông phaùp treân. Phieáu ñöôïc in saün vaø ñuïc loã saün khi hình thaønh leänh saûn
xuaát. Phieáu naøy ñi theo coâng vieäc trong nhaø maùy cuøng vôùi boä hoà sô saûn xuaát.
Khi thôï keát thuùc moãi nguyeân coâng cuï theå ñoái vôùi moät chi tieát gia coâng, moät tôø
phieáu ñöôïc noäp laïi. Ngöôøi thôï chæ vieäc ghi raát ít thoâng tin nhö soá löôïng chi tieát
ñaõ hoaøn thaønh, vì taát caû caùc thoâng tin khaùc ñaõ ñöôïc in tröôùc hoaëc ñuïc loã tröôùc.
Thö kyù ngoài maùy tính seõ ghi laïi thoâng tin veà tieán ñoä gia coâng trong maùy tính
moät caùch chính xaùc theo thôøi gian.
Nhöôï
NhöôïNhöôï
Nhöôïc ñieåm
c ñieåmc ñieåm
c ñieåm
: phieáu coù theå bò maát (vieäc naøy
raát coù theå xaûy ra ñoái vôùi toaøn boä hoà sô saûn xuaát), soá löôïng phieáu chuaån bò coù
theå khoâng ñuû, coù thôøi gian treã giöõa vieäc baùo caùo treân modul tieán ñoä vaø vieäc
noäp phieáu nguyeân coâng.
4.
Traïm nhaäp döõ l
Traïm nhaäp döõ lTraïm nhaäp döõ l
Traïm nhaäp döõ lieäu
ieäuieäu
ieäu
trong xöôûng: loaïi boû ñöôïc nhöôïc ñieåm cuûa 3 phöông phaùp
treân. Phöông phaùp naøy duøng caùc
traïm nhaäp döõ lieäu trung
traïm nhaäp döõ lieäu trungtraïm nhaäp döõ lieäu trung
traïm nhaäp döõ lieäu trung
taâm
taâmtaâm
taâm
(ñaët ôû giöõa
xöôûng) hoaëc
ñ
ññ
ñôn leû
ôn leûôn leû
ôn leû
(ñaët taïi choã laøm vieäc). Neáu duøng traïm nhaäp döõ lieäu trung
taâm ngöôøi thôï phaûi maát coâng ñi laïi ñeå nhaäp döõ lieäu, ñoâi khi coøn phaûi ñôïi chôø.
Ñeå giaûm bôùt thôøi gian ñi laïi coù theå boá trí theâm moät soá traïm veä tinh ôû nhöõng
choã thích hôïp. Neáu duøng traïm nhaäp lieäu ñôn leû, ngöôøi thôï khoâng maát coâng ñi
laïi nhöng coù theå toán keùm vì phaûi chi phí cho vieäc laép ñaët nhieàu traïm (moãi
trung taâm gia coâng ñaët moät caùi). Chi phí cho vieäc laép ñaët khoaûng chöøng vaøi