M C L CỤ Ụ
H C PH N 1Ọ Ầ ......................................................................................................1
NHÓM T NG X NG S , T NG PHÁC M NG, T NG L TƯỢ ƯƠ Ọ ƯỢ Ả ƯỢ Ộ
DA VÀ T NG CHÂN DUNGƯỢ ........................................................................1
M Đ UỞ Ầ ..........................................................................................................................1
M C TIÊUỤ.......................................................................................................................1
TÀI LI U THAM KH O VÀ ĐI U KI N H TRỆ Ả Ề Ệ Ỗ Ợ.................................................1
N I DUNG BÀI H CỘ Ọ ....................................................................................................1
1. Nh ng ki n th c chung v Hình ho ữ ế ứ ề ạ .......................................................................1
1.1. Khái ni mệ...............................................................................................1
1.2. Ngu n g c hình hoồ ố ạ..............................................................................3
1.3. Vai trò c a hình h a v i h c t p và sáng tác m thu tủ ọ ớ ọ ậ ỹ ậ .....................11
2. Đ c tính c a ch t li u v chì đen tr ng v i các bài v kh i c b n ặ ủ ấ ệ ẽ ắ ớ ẽ ố ơ ả .................24
2.1. Các y u t bi u đ tế ố ể ạ .............................................................................24
2.2. Kh năng bi u đ t c a ch t li u chì đen ả ể ạ ủ ấ ệ ..........................................25
2.3. Đ c đi m tâm lý th giác trong bài v hình ho đen tr ngặ ể ị ẽ ạ ắ ................26
3. H ng d n t h cướ ẫ ự ọ .....................................................................................................26
3.1. Tìm hi u thêm đ c ng c ki n th c chungể ể ủ ố ế ứ ......................................26
3.2. Phân tích kh năng bi u đ t c a ch t li u chì trong các bài hình hoả ể ạ ủ ấ ệ ạ
và tranh v đen tr ngẽ ắ ..................................................................................27
4. Yêu c u c n đ tầ ầ ạ ........................................................................................................28
5. Câu h i ôn t pỏ ậ ............................................................................................................28
TÀI LI U THAM KH OỆ Ả ...........................................................................30
H C PH N 1Ọ Ầ
NHÓM T NG X NG S , T NG PHÁC M NG, T NG L TƯỢ ƯƠ Ọ ƯỢ Ả ƯỢ Ộ
DA VÀ T NG CHÂN DUNGƯỢ
(2 ti t lý thuy t)ế ế
M Đ UỞ Ầ
Tái t o không gian ba chi u trên m t ph ng hai chi u là công vi c c a ngạ ề ặ ẳ ề ệ ủ ư iờ
h c và sáng t o ngh thu t h i ho (trong đó có hình ho ). S d ng các th phápọ ạ ệ ậ ộ ạ ạ ử ụ ủ
di n t thông qua đễ ả ng nét, hình m ng, đ m nh t, màu s c... đ t o không gian choườ ả ậ ạ ắ ể ạ
bài v đòi h i m t quá trình nghiên c u, v a có ki n th c t ng th , v a có k năngẽ ỏ ộ ứ ừ ế ứ ổ ể ừ ỹ
th c hành c b n và sáng t o.ự ơ ả ạ
Máy nh ch ghi l i m t kho ng kh c nh t đ nh c a th c ti n do máy mócả ỉ ạ ộ ả ắ ấ ị ủ ự ễ
th c hi n. Do v y, máy nh có th giúp ích r t nhi u cho ho s trong l y tài li u vàự ệ ậ ả ể ấ ề ạ ỹ ấ ệ
sáng t o ngh thu t, nh ng không th thay th đạ ệ ậ ư ể ế ư c v nghiên c u b i v nghiênợ ẽ ứ ở ẽ
c u là c m t quá trình phân tích, tìm tòi c a ng i v tr c đ i t ng; khám phá vàứ ả ộ ủ ườ ẽ ướ ố ượ
th hi n cái đ p c a đ i tể ệ ẹ ủ ố ng thông qua c m xúc và kh năng c a ngượ ả ả ủ i v .ườ ẽ
M C TIÊUỤ
- Hi u đ c khái ni m, ngu n g c c a hình h a; vai trò c a môn hình h a đ iể ượ ệ ồ ố ủ ọ ủ ọ ố
v i sáng tác và h c t p các môn h c khác, n m đ c khái l c ch ng trình ớ ọ ậ ọ ắ ượ ượ ươ gi ngả
d y hình h a h đ i h c.ạ ọ ở ệ ạ ọ
- Hi u đ c đ c tính, các y u t và kh năng bi u đ t c a ch t li u v chìể ượ ặ ế ố ả ể ạ ủ ấ ệ ẽ
tr ng đen.ắ
TÀI LI U THAM KH O VÀ ĐI U KI N H TRỆ Ả Ề Ệ Ỗ Ợ
Các t li u v bài v hình h a c a các h aư ệ ề ẽ ọ ủ ọ s n i ti ng trên các tài li uỹ ổ ế ệ
m thu tỹ ậ các sách d y v hình h a; bài nghiên c u hình h a; t li u v cácạ ẽ ọ ứ ọ ư ệ ề
b c h a trên các tài li u kh o c , các hi n v t... ứ ọ ệ ả ổ ệ ậ
N I DUNG BÀI H CỘ Ọ
1. Nh ng ki n th c chung v Hình ho ữ ế ứ ề ạ
1.1. Khái ni mệ
Nhu c u v là m t hi n tầ ẽ ộ ệ ng t nhiênượ ự mang tính b n năng c a con ng i.ả ủ ườ
Tr em bi t v trẻ ế ẽ ư c khi bi t vi t, bi t đ c. M t đ a tr m i hai ho c ba tu i, n uớ ế ế ế ọ ộ ứ ẻ ớ ặ ổ ế
có m t v t trong tay nhộ ậ bút, ph n ho c ch là m t m u g ch cũng có th g ch và vư ấ ặ ỉ ộ ẩ ạ ể ạ ẽ
1
nh ng hình, nét trên m t ph ng trong khi chữ ặ ẳ a bi t vi t, bi t đ c. L ch s văn minhư ế ế ế ọ ị ử
nhân lo i cũng ghi nh n nhi u hi n tạ ậ ề ệ ng tượ ư ng t nhơ ự ư v y, các hình v và hìnhậ ẽ
ho đã có t r t lâu trạ ừ ấ c khi phát minh ra ch vi t. Kho ng 20.000 nghìn năm trướ ữ ế ả cướ
đây, ng i nguyên thu đã bi t v lên vách hang đá n i h sinh s ng nh ng hình ngườ ỷ ế ẽ ơ ọ ố ữ -
i, hình thú v t. Và th t kỳ di u, nh ng b c v y s ng đ ng và r t g n v i hi nườ ậ ậ ệ ữ ứ ẽ ấ ố ộ ấ ầ ớ ệ
th c, v i đ i tự ớ ố ng đượ ư c miêu t .ợ ả
Hi n th c c a t nhiên và xã h i luôn là đ i tệ ự ủ ự ộ ố ng trung thành cho con ng iượ ườ
đi tìm cái đ p. S tìm tòi và khám phá v n là thu c tính c a ngh s . Vì v y, nghiênẹ ự ố ộ ủ ệ ỹ ậ
c u th c t , v l i thiên nhiên m t cách trung th c là yêu c u r t c n thi t đ i v iứ ự ế ẽ ạ ộ ự ầ ấ ầ ế ố ớ
ng i m i h c m thu t. ườ ớ ọ ỹ ậ
Theo “T đi n thu t ng M thu t ph thông”ừ ể ậ ữ ỹ ậ ổ , hình ho là môn v ng iạ ẽ ườ
ho c v t (m u) tặ ậ ẫ ư ng đ i k và chính xác, đơ ố ỹ c th hi n b ng nhi u k thu t vàượ ể ệ ằ ề ỹ ậ
ch t li u khác nhau nhấ ệ ư chì đen, than, b t màu, s n d u. T tr c t i nay, nghiênộ ơ ầ ừ ướ ớ
c u và th hi n v đ p c a con ngứ ể ệ ẻ ẹ ủ i luôn đườ c đ cao, là đ i t ng đ ho sượ ề ố ượ ể ạ ỹ
khám phá, sáng t o. Con ngại là s n ph m cao quý nh t, đ p nh t c a t nhiên.ườ ả ẩ ấ ẹ ấ ủ ự
Vi c nghiên c u ngệ ứ i m u (nh t là ngườ ẫ ấ i m u kho thân) luôn là m c tiêu c aườ ẫ ả ụ ủ
ngưi h c và sáng tác m thu t. B i con ngờ ọ ỹ ậ ở i là m t hình m u đ p nh t v c uườ ộ ẫ ẹ ấ ề ấ
trúc, t l . Nh ng hình tỷ ệ ữ ng ngh thu t th hi n trên ng i kho thân khác h n vượ ệ ậ ể ệ ườ ả ẳ ề
ch t, n i dung và hình th c ngh thu t v i nh ng lo i tranh nh thi u lành m nh.ấ ộ ứ ệ ậ ớ ữ ạ ả ế ạ
Tuy nhiên, đ v để ẽ ư c ngợi m u, c n có nh ng luy n t p t th p t i cao, t ngườ ẫ ầ ữ ệ ậ ừ ấ ớ ừ
b c m t v i nh ng ki n th c và k năng c b n c a v hình ho .ướ ộ ớ ữ ế ứ ỹ ơ ả ủ ẽ ạ
Nh ng pho tữ ư ng lý tợng v t l , c u trúc và v đ p c a c th con ng iưở ề ỷ ệ ấ ẻ ẹ ủ ơ ể ườ
đã đ c các nhà điêu kh c c đ i Hy L p nhượ ắ ổ ạ ạ ư Pô-li-clét, Mi-rông, Phi-đi-át...thể
hi n mãi mãi là nh ng chu n m c tuy t tác c a nhân lo i. Vì th ngệ ữ ẩ ự ệ ủ ạ ế i ta đã m nhườ ệ
danh cho đ t nấc Hy l p là “Vướ ạ ng qu c c a cái đ p”. Không tho mãn v i nh ngươ ố ủ ẹ ả ớ ữ
gì đã có, các ho sĩ th i Ph c Hạ ờ ụ ng Ý, mà tiêu bi u là Lê-ô-na đ Vanh-xi, Mi-ken-ư ể ờ
lăng-gi , Ra-pha-en... đã v nên nh ng b c hình ho tuy t đ p v v đ p con ngơ ẽ ữ ứ ạ ệ ẹ ề ẻ ẹ i.ườ
L ch s m thu t đã cho th y, h u h t các ho s n i ti ng đ u có trình đ r t caoị ử ỹ ậ ấ ầ ế ạ ỹ ổ ế ề ộ ấ
v hình h a. Đó chính là cái g c giúp h a sĩ thành công trong xây d ng tác ph m.ề ọ ố ọ ự ẩ
Hình ho có vai trò r t l n trong h c t p và sáng tác m thu t. Ho s ng iạ ấ ớ ọ ậ ỹ ậ ạ ỹ ườ
Pháp Anh-g -r cho r ng: “ơ ơ ằ đ ng nét là hình ho hay đúng ra nó là t t cườ ạ ấ ả ”. Trong
thiên nhiên, m i v t đ u t n t i có d ng hình th , v trọ ậ ề ồ ạ ạ ể ẽ c h t là ghi l i các hình thướ ế ạ ể
đó trên m t ph ng c a không gian 2 chi u. ặ ẳ ủ ề
V y ậhình ho là gì?ạ
“Hình ho là phạng pháp xây d ng hình th đ mô t đ i tươ ự ể ể ả ố ng kháchượ
quan có th c mà m t ta quan sát đự ắ c b ng đượ ằ ng nét, m ng, hình kh i, sáng t iườ ả ố ố
2
đ t o không gian trên m t ph ng”ể ạ ặ ẳ . Không gian trong hình ho có th là m t màuạ ể ộ
ho c nhi u màu.ặ ề
Có nhi u cách g i khác nhau v hình ho nhề ọ ề ạ ng nói chung có nh ng cách g iư ữ ọ
chính là: hình h a, v theo m u, v t th c, v nghiên c u...ọ ẽ ẫ ẽ ả ự ẽ ứ
1.2. Ngu n g c hình hoồ ố ạ
1.2.1. Hình v có t th i nguyên thuẽ ừ ờ ỷ
S phát hi n ra nh ng b c v trong hang đ ng Altamira (Tây Ban Nha) nămự ệ ữ ứ ẽ ộ
1875 th c s đã gây s ng s t và t o nên m t cu c tranh lu n sôi n i trong gi i kh oự ự ử ố ạ ộ ộ ậ ổ ớ ả
c h c, s h c. Ban đ u, ngổ ọ ử ọ ầ ư i ta đã không th tin r ng tranh v nh ng con bò r ng,ờ ể ằ ẽ ữ ừ
trang trí tuy t đ p và sinh đ ng, tệ ẹ ộ ư ng nhở ư còn r t m i kia không th có cách đâyấ ớ ể
trên m t v n năm. B i lúc đó, ngộ ạ ở i ti n s v i công c thô s , trình đ th p kémườ ề ử ớ ụ ơ ộ ấ
không th v để ẽ ư c nh ng con v t hoàn h o nhợ ữ ậ ả ư v y.ậ
Nh ng sau nhi u năm nghiên c u, các nhà nghiên c u đã kh ng đ nh các tranhư ề ứ ứ ẳ ị
v hang Altamira là ngh thu t Ti n s . Cái đ c s c c a các b c v này là đàn bòẽ ở ệ ậ ề ử ặ ắ ủ ứ ẽ
r ng đừc di n t r t th c v i nhi u tượ ễ ả ấ ự ớ ề th r t s ng đ ng, ch ng t kh năng quanư ế ấ ố ộ ứ ỏ ả
sát và th hi n r t cao. Ngoài nh ng k thu t kh c chìm, dùng nét đen r i bôi màuể ệ ấ ữ ỹ ậ ắ ồ
lên; trong các hình v hang đ ng này có nh ng ch đã đ c v n bóng kh i, di n tẽ ở ộ ữ ỗ ượ ờ ố ễ ả
ánh sáng và các s c thái tắng ph n khá công phu.ươ ả
Sau Altamira ng i ta còn tìm th y nhi u b c v trong các hang đ ng Tâyườ ấ ề ứ ẽ ộ ở
Ban Nha, Pháp, Đ c, Nga và Châu Phi... Đi m n i b t trong các b c v này là ngứ ể ổ ậ ứ ẽ ư iờ
nguyên thu đã bi t lo i tr nh ng chi ti t nh nh t, ch t l c l i nh ng đi m r t cỷ ế ạ ừ ữ ế ỏ ặ ắ ọ ạ ữ ể ấ ơ
b n, đ c trả ặ ưng và tinh t . T cái v gi ng nhau đế ừ ỏ ố c l p đi l p l i c a s vi c,ượ ặ ặ ạ ủ ự ệ
ng i nguyên th yườ ủ đã đ n gi n đ di n t b n ch t c a đ i tơ ả ể ễ ả ả ấ ủ ố ng b ng l i hìnhượ ằ ố
h c hoá và đ h a hoá.ọ ồ ọ
Nh ng b c h a đ c s c trên các vách đá, nh ng d u chân rõ nét c a ng i vàữ ứ ọ ặ ắ ữ ấ ủ ườ
đ ng v t, nh ng v t khói ám t nh ng ng n đu cộ ậ ữ ế ừ ữ ọ ố .... T t c là nh ng kho báu vô giáấ ả ữ
c a loài ng i đ c th i gian l u gi và b o t n cho đ n ngày nay. Đ c m nhủ ườ ượ ờ ư ữ ả ồ ế ượ ệ
danh là “nhà nguy n th i ti n s ".ệ ờ ề ử
Đ ng Lascauxộ - m t qu n th hang đ ng thu c mi n tây nam n c Pháp sộ ầ ể ộ ộ ề ướ ở
h u m t trong s nh ng b c h a trên vách đá quý giá nh t trên th gi i. Nh ng ki tữ ộ ố ữ ứ ọ ấ ế ớ ữ ệ
tác ngh thu t trên các vách đá trong hang đ ng này có tu i th ít nh t là 15.000 năm.ệ ậ ộ ổ ọ ấ
Hang đ ng này đ c phát hi n vào ngày 12/9/1940 b i 4 thanh niên có tênộ ượ ệ ở
Marcel Ravidat, Jacques Marsal, Georges Agnel, Simon Coencas, và chú chó Robot c aủ
Ravidat. Sau Th chi n th 2, công chúng m i có c h i d dàng tham quan khu hangế ế ứ ớ ơ ộ ễ
đ ng này.ộ
3
Hình 1- Đàn bò - ngh thu t ti n sệ ậ ề ử
Hình 2 - Đàn ng a trên vách đ ng Lascauxự ộ
4