Chöông V
TOÅ CHÖÙC COÂNG NGHEÄ CHAÅN ÑOAÙN KYÕ THUAÄT OÂTOÂ
HIEÄU QUAÛ CUÛA CHAÅN ÑOAÙN
I. TOÅ CHÖÙC BAÛO DÖÔÕNG KYÕ THUAÄT KEÁT HÔÏP VÔÙI CHAÅN ÑOAÙN
1. Moái quan heä giöõa baûo döôõng vaø chaån ñoaùn:
Chaån ñoaùn kyõ thuaät chieám vai troø vaø vò trí raát quan troïng trong quaù trình söû duïngï
oâtoâ. Hieän nay ñang toàn taïi hai quan nieäm:
Coi chaån ñoaùn kyõ thuaät laø moät phaàn cuûa quaù trình baûo döôõng kyõ thuaät, theo quan
nieäm naøy thì baûo döôõng kyõ thuaät phaûi thöïc hieän cöôõng böùc theo ñònh kyø coù keá hoaïch
vôùi noäi dung qui ñònh tröôùc, khi thöïc hieän caùc caáp baûo döôõng coù keát hôïp vôùi chaån
ñoaùn kyõ thuaät. ÔÛ Vieät Nam tröôùc nhöõng naêm 1994-1995 vaãn theo quan nieäm naøy
(theå hieän ôû cheá ñoä “Baûo döôõng vaø söûa chöõa oâtoâ” do Boä Giao thoâng Vaän taûi ban
haønh).
Coi baûo döôõng kyõ thuaät laø moät phaàn cuûa chaån ñoaùn kyõ thuaät. Coâng taùc chaån ñoaùn kyõ
thuaät laø chính vaø cöôõng böùc theo ñònh kyø coù keá hoaïch vôùi nhöõng noäi dung qui ñònh
tröôùc, coøn baûo döôõng kyõ thuaät chæ laø heä quaû cuûa chaån ñoaùn kyõ thuaät neáu thaáy caàn
thieát thì baûo döôõng, söûa chöõa, neáu khoâng caàn thieát thì thoâi.
ÔÛ nöôùc ta hieän nay tuøy theo tình hình trang thieát bò chaån ñoaùn kyõ thuaät cuûa caùc
toång coâng ty, doanh nghieäp maø coù theå aùp duïng moät trong hai hình thöùc treân. Nhöng xu
höôùng chung hieän nay laø chaån ñoaùn kyõ thuaät laø chính, cöôõng böùc theo ñònh kyø theo keá
hoaïch coøn baûo döôõng kyõ thuaät laø heä quaû cuûa chaån ñoaùn.
2. Chaån ñoaùn kyõ thuaät:
Vò trí cuûa chaån ñoaùn kyõ thuaät trong quy trình coâng ngheä baûo döôõng ñöôïc xaùc ñònh treân
cô sôû:
Chu kyø chaån ñoaùn hôïp lyù.
Chi phí cho aùp duïng chaån ñoaùn kyõ thuaät laø thaáp.
Tính coâng ngheä cuûa chaån ñoaùn kyõ thuaät phaûi cao.
Muoán xaùc ñònh chu kyø chaån ñoaùn kyõ thuaät ta phaûi tieán haønh theo hai böôùc:
oDöïa vaøo chæ tieâu tính tin caäy cuûa moät soá chi tieát chính cuûa toång thaønh hoaëc cuûa xe ñeå
xaùc ñònh chu kyø chaån ñoaùn kyõ thuaät cuûa toång thaønh hoaëc cuûa xe vôùi chi phí rieâng nhoû
nhaát.
oSo saùnh chu kyø chaån ñoaùn kyõ thuaät vôùi chu kyø baûo döôõng kyõ thuaät (cheá ñoä hieän haønh
qui ñònh) roài quyeát ñònh caáp chaån ñoaùn .
- Neáu nguyeân coâng cuûa chaån ñoaùn coù chu kyø gaàn vôùi BD-I hoaëc lôùn hôn 1,5 laàn BD-I
thì ñöôïc xeáp vaøo chaån ñoaùn I. (CÑ-I).
Theo keát quaû thöïc nghieäm cuûa moät soá nöôùc ta thaáy chaån ñoaùn kyõ thuaät heä thoáng
phanh, heä thoáng laùi, loáp xe, caùc caëp tieáp ñieåm trong maù vít ñen coâ, trong heä thoáng ñieän…
seõ thuoäc CÑ-I.
-Neáu nguyeân coâng chaån ñoaùn coù chu kyø gaàn vôùi BD-II hoaëc lôùn hôn seõ xeáp vaøo CÑ-II.
Cuõng theo caùc keát quaû thöïc nghieäm ta thaáy chaån ñoaùn kyõ thuaät: ñoäng cô, ly hôïp, hoäp
soá, caàu sau, caàu tröôùc……… vaø moät soá yeâu caàu söûa chöõa seõ thuoäc CÑ-II. Thoâng thöôøng
taïi caùc vò trí chaån ñoaùn kyõ thuaät laép ñaët caùc thieát bò chaån ñoaùn coá ñònh coøn taïi caùc vò
trí baûo döôõng, söûa chöõa duøng caùc thieát bò chaån ñoaùn di ñoäng xaùch tay.
Veà quy trình baûo döôõng kyõ thuaät keát hôïp vôùi chaån ñoaùn kyõ thuaät laø quan heä töông hoã
giöõa caùc nguyeân coâng chaån ñoaùn kyõ thuaät vaø nguyeân coâng baûo döôõng kyõ thuaät, cho neân
khi laäp quy trình phaûi xeùt ñeán caùc ñaëc ñieåm keát caáu cuûa thieát bò chaån ñoaùn kyõ thuaät.
Sau ñaây, giôùi thieäu moät sô ñoà coâng ngheä chung nhaát cho baûo döôõng, söûa chöõa keát hôïp vôùi
chaån ñoaùn kyõ thuaät.
Hình 5.1 . Sô ñoà coâng ngheä chung cho baûo döôõng söûa chöõa keát hôïp vôùi chaån ñoaùn
Sau khi xe hoaït ñoäng veà xí nghieäp phaûi qua traïm kieåm tra sau ñeán traïm baûo döôõng
haøng ngaøy (baûo döôõng sau hình trình xe chaïy veà) ñeå laøm veä sinh beân ngoaøi, queùt doïn, lau
chuøi, röûa xe… Caùc xe khoâng caàn phaûi baûo döôõng, söûa chöõa ñöôïc ñöa ñeán khu chôø. Xe naøo
caàn BD - I thì qua CÑ -I sau ñoù xuoáng gian BD - I - CÑ, xe caàn BD - II thì qua CÑ - II sau
ñoù xuoáng gian BD - II - CÑ, xe caàn söûa chöõa nhoû xuoáng SCTX - CD (söûa chöõa thöôøng
xuyeân). Taïi caùc gian baûo döôõng, söûa chöõa naøy coù caùc thieát bò chaån ñoaùn löu ñoäng xaùch
tay. Xe baûo döôõng söûa chöõa xong ñöôïc ñöa xuoáng gara, cuõng coù theå sau CÑ - I, CÑ - II
caùc toång thaønh khoâng thaáy coù vaán ñeà gì ta cuõng ñöa xuoáng gara, chuaån bò cho haønh trình
laøm vieäc sau.
II. TOÅ CHÖÙC COÂNG NGHEÄ BAÛO DÖÔÕNG KYÕ THUAÄT CUØNG VÔÙI CHAÅN ÑOAÙN KYÕ
THUAÄT ÔÛ CAÙC XÍ NGHIEÄP VAÄN TAÛI
Coù raát nhieàu phöông aùn baûo döôõng söûa chöõa cuøng vôùi chaån ñoaùn kyõ thuaät, caùc phöông
aùn naøy phuï thuoäc vaøo coâng suaát cuûa xí nghieäp, chöông trình saûn xuaát, trang thieát bò chaån
ñoaùn vaø maët baèng saûn xuaát. Ta coù theå tham khaûo moät soá phöông aùn toå chöùc saûn xuaát do
moät soá vieän nghieân cöùu veà chaån ñoaùn kyõ thuaät, nghieân cöùu veà söû duïng oâtoâ cuûa Nga ñeà
xuaát .
1. Xí nghieäp coù coâng suaát nhoû coù khoaûng 50 – 100 xe:
Daây chuyeàn ñöôïc theå hieän treân hình sau.
Hình 5.2 . Toå chöùc baûo döôõng, söûa chöõa vaø chaån ñoaùn kyõ thuaät
ÔÛ xí nghieäp coâng suaát nhoû:
Caùc thieát bò duøng trong chaån ñoaùn thöôøng laø caùc chi tieát xaùch tay nhö: maùy hieän soùng
Tektronic 550A, thieát bò phaân tích khí xaû ñoäng cô Diezel: OPAX2000 – II, ñoäng cô xaêng
Multigas M488, thieát bò kieåm tra goùc ñaùnh löûa, goùc phun nhieân lieäu Stroboflast, Centrefa…
2 . Xí nghieäp coù coâng suaát trung bình coù khoaûng 100 – 400 xe:
Hình 5.3 . Toå chöùc baûo döôõng, söûa chöõa vaø chaån ñoaùn kyõ thuaät ôû xí nghieäp coù coâng suaát trung
bình
BD - I thöïc hieän treân tuyeán daây chuyeàn, BD - II treân caùc vò trí vaïn naêng. Treân CÑ
- I, BD - I boá trí caùc thieát bò chaån ñoaùn nhö: baêng thöû phanh (VLT, Dambra), baêng kieåm
tra heä thoáng treo (VLT, Dambra). Treân CÑ - II boá trí baêng kieåm tra chaát löôïng keùo,
chaån ñoaùn toång hôïp tình traïng kyõ thuaät cuûa ñoäng cô: T660 hoaëc thieát bò chaån ñoaùn
chuyeân saâu.
Caùc xe vaøo CÑ - I, BD - I neáu coù nhu caàu söûa chöõa seõ sang SCTX roài ñeán gara
baûo quaûn, neáu caàn xaùc ñònh loaïi chaát löôïng söûa chöõa thì quay laïi CÑ - I .
Caùc xe vaøo CÑ - II ñeå BD - II, sau khi BD - II coù theå quay laïi CÑ - I ñeå kieåm tra
theo tieâu chuaån an toaøn giao thoâng.
Taïi caùc vò trí chuyeân duøng coù laép ñaët caùc thieát bò chaån ñoaùn cho pheùp caùc coâng
vieäc baûo döôõng, söûa chöõa coù chaát löôïng cao, giaù thaønh haï. Ngoaøi ra ôû caùc xí nghieäp lôùn
(haøng ngaøn xe) ngöôøi ta boá trí BD - I, BD - II treân caùc tuyeán daây chuyeàn laøm vieäc hai ca
ñeå taän duïng naêng löïc cuûa thieát bò (sô ñoà coâng ngheä cô baûn khoâng thay ñoåi nhieàu so vôùi
loaïi xí nghieäp coù coâng suaát trung bình).
3 . Toå chöùc chaån ñoaùn nhanh:
Do soá löôïng oâtoâ löu thoâng treân ñöôøng ngaøy caøng nhieàu, ñeå kòp phaùt hieän caùc hö hoûng
nhaèm giaûm bôùt tai naïn giao thoâng ngöôøi ta toå chöùc caùc traïm chaån ñoaùn nhanh (caùc traïm
naøy coøn phuïc vuï cho caùc xe tö nhaân nöõa).
Chaån ñoaùn nhanh thöôøng laø CÑ - I duøng trong caùc xí nghieäp vaän taûi xe khaùch, taéc xi,
vaän taûi, caùc traïm doïc ñöôøng, traïm khaùm xe cuûa ñaêng kieåm… Hình sau giôùi thieäu tuyeán
chaån ñoaùn nhanh cuûa Nga ñeå tham khaûo.
Hình 3.4 . Tuyeán chaån ñoaùn nhanh ba vò trí
1: kích naâng; 2: baêng kieåm tra goùc ñaët baùnh xe daãn höôùng;
3: baêng kieåm tra phanh; 4: baøn; 5: tuû
Vò trí 1: kieåm tra tình traïng kyõ thuaät cuûa baùnh xe, aùp suaát hôi loáp, heä thoáng laùi, khôùp
chuyeån höôùng, cöôøng ñoä aùnh saùng pha, coát, ñoä chuïm cuûa ñeøn pha, caùc loaïi ñeøn tín hieäu,
coøi, gaït nöôùc möa, khoaù cöûa…
Vò trí 2: kieåm tra goùc ñaët cuûa baùnh xe daãn höôùng, ñoä kín cuûa caùc oáng daãn, kieåm tra
caùc ñaêng, ñoä leäch cuûa caàu sau…
Vò trí 3: kieåm tra hieäu quaû phanh, haønh trình töï do cuûa phanh, kieåm tra phanh tay…
Khi chaån ñoaùn xe ñöôïc di chuyeån nhôø baêng chuyeån, taát caû caùc thoâng soá chaån ñoaùn
ñöôïc keát noái vôùi maùy tính trung taâm, caùc keát quaû chaån ñoaùn ñöôïc so saùnh vôùi caùc thoâng
soá tieâu chuaån. Neáu xe kieåm tra khoâng ñuû caùc tieâu chuaån kyõ thuaät ñöôïc ñöa sang khu baûo
döôõng, söûa chöõa rieâng
4. Toå chöùc chaån ñoaùn ôû caùc traïm baûo döôõng, baûo haønh:
Hieän nay coù nhieàu haõng cheá taïo xe hôi noåi tieáng nhö TOYOTA, FORD, MEKONG,
MERCEDES BENZ, DAEWOO, SUZUKI, HYUNDAI… lieân doanh laép raùp vaø tieâu thuï
oâtoâ taïi Vieät Nam. Soá löôïng xe ngaøy caøng nhieàu cho neân dòch vuï sau baùn haøng (baûo
döôõng, baûo haønh) laø voâ cuøng quan troïng vaø caàn thieát. Taïi caùc traïm naøy ngoaøi nhieäm vuï
chaån ñoaùn kyõ thuaät baûo döôõng baûo haønh xe cuûa haõng coøn nhaän laøm cho caùc loaïi xe khaùc.