Hồ Sĩ Đàm, Trần Thị Minh Châu, Lê Sỹ Vinh
GIÁO TRÌNH
LẬP TRÌNH CƠ BẢN VỚI
C++
NXB Đại học Quốc gia
1
Mc lc
Gii thiu...........................................................................................................6
Chơng 1.
M u .........................................................................................8
1.1.
Chơng trình là gì?.............................................................................8
1.2.
Lp trình là gì? ...................................................................................8
1.2.1.
Mc cao c lp vi máy tính ......................................................8
1.2.2.
Mc thp ph thuc vào máy tính ..............................................10
1.3.
Ngôn ng lp trình và chơng trình dch ..........................................10
1.4.
Môi trng lp trình bc cao.............................................................11
1.5.
Li và tìm li ....................................................................................13
1.6.
Lch s C và C++ .............................................................................14
1.7.
Chơng trình C++ u tiên...............................................................15
Bài tp .........................................................................................................19
Chơng 2.
Bin, kiu d liu và các phép toán ............................................20
2.1.
Kiu d liu......................................................................................22
2.1.1.
Kiu d liu cơ bn ....................................................................22
2.1.2.
Kiu d liu dn xut .................................................................24
2.2.
Khai báo và s dng bin .................................................................24
2.2.1.
nh danh và cách t tên bin...................................................24
2.2.2.
Khai báo bin .............................................................................25
2.3.
Hng.................................................................................................25
2.4.
Các phép toán cơ bn........................................................................26
2.4.1.
Phép gán.....................................................................................26
2.4.2.
Các phép toán s hc..................................................................26
2.4.3.
Các phép toán quan h................................................................27
2
2.4.4.
Các phép toán lô-gic...................................................................28
2.4.5.
 u tiên ca các phép toán......................................................28
2.4.6.
Tơng thích gia các kiu ..........................................................29
Bài tp .........................................................................................................30
Chơng 3.
Các cu trúc iu khin ..............................................................31
3.1.
Lung iu khin..............................................................................31
3.2.
Các cu trúc r nhánh .......................................................................32
3.2.1.
Lnh if-else ...........................................................................32
3.2.2.
Lnh switch .............................................................................38
3.3.
Các cu trúc lp ................................................................................42
3.3.1.
Vòng while...............................................................................42
3.3.2.
Vòng do-while ........................................................................45
3.3.3.
Vòng for ...................................................................................48
3.4.
Thut toán và các cu trúc iu khin lng nhau...............................50
3.5.
Các lnh break và continue .........................................................53
3.6.
Biu thc iu kin trong các cu trúc iu khin.............................56
Bài tp .........................................................................................................58
Chơng 4.
Hàm............................................................................................59
4.1.
Cu trúc chung ca hàm ...................................................................60
4.2.
Cách s dng hàm ............................................................................62
4.3.
Các hàm có sn.................................................................................60
4.4.
Bin toàn cc và bin a phơng.....................................................63
4.4.1.
Ph m vi ca bin ........................................................................63
4.4.2.
Thi gian sng ca bin..............................................................65
4.5.
Tham s, i s, và cơ ch truyn d liu cho hàm...........................66
3
4.5.1.
Truyn giá tr..............................................................................66
4.5.2.
Truyn tham chiu......................................................................67
4.5.3.
Tham s mc nh ......................................................................70
4.6.
Hàm trùng tên...................................................................................72
4.7.
Hàm  quy ......................................................................................73
Bài tp .........................................................................................................76
Chơng 5.
Mng và xâu kí t!.......................................................................77
5.1.
Mng mt chiu................................................................................77
5.1.1.
Khi t o mng............................................................................78
5.1.2.
Trách nhim kim soát tính h"p l ca ch# s mng....................78
5.1.3.
Mng làm tham s cho hàm........................................................79
5.2.
Mng nhiu chiu .............................................................................81
5.3.
Xâu kí t!...........................................................................................82
5.3.1.
Khi t o giá tr cho xâu kí t!......................................................83
5.3.2.
Th vin x lý xâu kí t!.............................................................84
5.4.
Tìm kim và s$p xp d liu trong mng ..........................................84
5.4.1.
Tìm kim tuyn tính ...................................................................84
5.4.2.
Tìm kim nh phân .....................................................................86
5.4.3.
S$p xp chn ..............................................................................87
Bài tp .........................................................................................................89
Chơng 6.
Con tr% và b nh.......................................................................91
6.1.
B nh máy tính ...............................................................................91
6.2.
Bin và a ch# ca bin....................................................................91
6.3.
Bin con tr%......................................................................................92
6.4.
Mng và con tr%................................................................................94
4
6.5.
B nh ng .....................................................................................95
6.5.1.
Cp phát b nh ng.................................................................96
6.5.2.
Gii phóng b nh ng .............................................................96
6.6.
Mng ng và con tr%.......................................................................97
6.7.
Truyn tham s là con tr%.................................................................99
Bài tp .......................................................................................................102
Chơng 7.
Các kiu d liu tr&u t"ng ......................................................104
7.1.
nh ngh'a kiu d liu tr&u t"ng bng cu trúc struct .................104
7.2.
nh ngh'a kiu d liu tr&u t"ng bng cu trúc class ...............110
7.2.1.
Quyn truy nhp .......................................................................113
7.2.2.
Toán t ph m vi và nh ngh'a các hàm thành viên ..................114
7.2.3.
Hàm khi t o và hàm hy.........................................................115
7.3.
L"i ích ca lp trình hng i t"ng.............................................118
7.4.
Biên dch riêng r...........................................................................119
Bài tp .......................................................................................................123
Chơng 8.
Vào ra d liu...........................................................................125
8.1.
Khái nim dòng d liu .................................................................. 125
8.2.
Tp v(n bn và tp nh phân ........................................................... 126
8.3.
Vào ra tp .......................................................................................126
8.3.1.
M tp......................................................................................127
8.3.2.
óng tp...................................................................................128
8.3.3.
X lý tp v(n bn .....................................................................129
8.3.4.
X lý tp nh phân ....................................................................132
Bài tp .......................................................................................................136
Ph lc A.
Phong cách lp trình .................................................................138