1
ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN CỦ CHI
TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ CỦ CHI
GIÁO TRÌNH
MÔ ĐUN: SỬA CHỮA VẬN HÀNH MÁY ĐIỆN
NGHỀ: ĐIỆN CÔNG NGHIỆP
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP NGHỀ
Ban hành kèm theo Quyết định số: 89/QĐ-TCNCC ngày 15 tháng 08 năm 2024
của Hiệu trưởng trường Trung Cấp Nghề Củ Chi
Củ Chi, năm 2024
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo
Cuốn giáo trình này dùng cho học sinh hệ trung cấp và đã lưu hành nội bộ tại
trường
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình Máy điện được biên soạn dựa trên Chương trình khung Trình độ trung
cấp nghề Điện công nghiệp
Nội dung được biên soạn theo tinh thần ngắn gọn, dể hiểu. Các kiến thức trong
toàn bộ giáo trình có mối liên hệ lôgíc chặt chẽ. Tuy vậy, giáo trình cũng chỉ là một phần
trong nội dung của chuyên ngành đào tạo, cho nên người dạy, người học cần tham khảo
thêm các giáo trình có liên quan đối với ngành học để việc sử dụng giáo trình có hiệu quả
hơn
Trong giáo trình cũng đã cố gắng cập nhật những kiến thức mới có liên quan đến
môn học và phù hợp với học sinh trình độ Trung cấp nghề cũng như cố gắng gắn những
nội dung lý thuyết với những vấn đề thực tế thường gặp trong sản xuất, đời sống để giáo
trình có tính thực tiễn cao
Khi biên soạn, người biên soạn đã cố gắng cập nhật những kiến thức mới có liên
quan đến nội dung chương trình đào tạo và phù hợp với mục tiêu đào tạo, nội dung lý
thuyết và thực hành được biên soạn gắn với nhu cầu thực tế học tập đồng thời có tính
thực tiễn cao.
Nội dung giáo trình được biên soạn với thời gian đào tạo 150 giờ gồm có:
- Bài 1: Bài mở đầu
- Bài 1: Máy biếp áp
- Bài 2: Máy điện không đồng bộ
- Bài 3: Máy điện không đồng bộ
Mặc dù đã cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi khiếm khuyết. Rất mong nhận ý
kiến đóng góp của người sử dụng để giáo trình được chỉnh sửa, bổ sung được hoàn chỉnh
hơn
Củ Chi, ngày tháng năm 2024
Người biên soạn
MỤC LỤC
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN ............................................................................................................. 1
LỜI GIỚI THIỆU ............................................................................................................................ 3
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: MÁY ĐIỆN ........................................................................................... 6
Bài mở đầu: KHÁI NIỆM CHUNG VỀ MÁY ĐIỆN ..................................................................... 7
I. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LỌAI. ........................................................................................ 7
II. CÁC ĐỊNH LUẬT CƠ BẢN LIÊNN QUAN ĐẾN MÁY ĐIỆN .................................... 8
III. VẬT LIỆU CHẾ TẠO MÁY ĐIỆN ................................................................................. 9
IV. CÂU HỎI ÔN TẬP ........................................................................................................... 9
BÀI 1: MÁY BIẾN ÁP ................................................................................................................ 10
1.1 Khái niệm chung ......................................................................................................... 10
2.1 Cấu tạo......................................................................................................................... 11
3.1 Nguyên lý làm việc. .................................................................................................... 13
4.1 Các đại lượng định mức. ............................................................................................. 14
5.1 Máy biến áp 3 pha. ...................................................................................................... 15
6.1 Mô Hình Toán MBA. .................................................................................................. 21
7.1 Sơ Đồ Tương Đương Của MBA. ................................................................................ 22
8.1 MBA làm việc song song. ........................................................................................... 26
9.1 Các máy biến áp đặc biệt............................................................................................. 28
10.1 Quấn máy biến áp 1 pha cỡ nhỏ .................................................................................. 30
11.1 Thi công quấn dây máy biến áp 1 pha công suất nhỏ ................................................. 33
12.1 Câu hỏi ôn tập: ............................................................................................................ 40
BÀI 2: MÁY ĐIỆN KHÔNG ĐỒNG BỘ .................................................................................... 43
2.1 Khái niệm chung về máy điện không đồng bộ ............................................................ 43
2.2 Cấu tạo động cơ không đồng bộ .................................................................................. 44
2.3 Khái niệm về từ trường quay....................................................................................... 48
2.4 Điện áp cảm ứng ......................................................................................................... 49
2.5 Khái niệm về sự trượt rotor ......................................................................................... 50
2.6 Ảnh hưởng của sự trượt lên tần số và biên độ của điện áp cảm ứng của rotor .......... 50
2.7 Mạch điện tương đương của một động cơ cảm ứng 3 pha .......................................... 51
2.8 Quá trình chuyển hóa năng lượng trong máy điện không đồng bộ. ............................ 54
2.9 Mở máy các động cơ cảm ứng .................................................................................... 55
2.10 Điều chỉnh tốc độ động cơ không đồng bộ ba pha ...................................................... 59
2.11 Động cơ không đồng bộ 1 pha .................................................................................... 67
2.12 Động cơ 1 pha vòng ngắn mạch .................................................................................. 68
2.13 Xây dựng sơ đồ khai triển dây quấn động cơ kđb 3 pha ............................................. 69
2.15 : Xây dựng sơ đồ khai triển dây quấn động cơ kđb 1 pha .......................................... 83
2.16 Dây quấn 1 lớp ............................................................................................................ 85
2.17 Dây quấn 2 lớp ............................................................................................................ 93
2.18 Xây dựng sơ đồ khai triển một số dạng dây quấn đặc biệt động cơ kđb 1 pha ........... 96
2.19 Đấu dây vận hành động cơ ........................................................................................ 102
2.20 Tháo lắp động cơ ...................................................................................................... 103
2.21 Các bước quấn dây động cơ không đồng bộ ............................................................ 105
2.22 Câu hỏi ôn tập: .......................................................................................................... 111
BÀI 3: MÁY ĐIỆN ĐỒNG BỘ .................................................................................................. 116