Giới thiệu sơ lược về cá đuối nước
ngọt
Trong những năm gần đây, cá đuối nước ngọt (freshwater stingray) ngày càng phổ
biến và giá hồ kiếng cũng rẻ đi, điều khiến chúng trở thành vật nuôi của người chơi
cá cảnh tại gia.
Trong những năm gần đây, cá đuối nước ngọt (freshwater stingray) ngày càng phổ biến
và giá hồ kiếng cũng rẻ đi, điều khiến chúng trở thành vật nuôi của người chơi cá cảnh tại
gia. Mặc dù những con sông lớn trên thế giới đều có cá đuối nước ngọt nhưng đa số đều
phân bố ở lưu vực sông Amazon, và cùng với quần thể động-thực vật của mình, hệ thống
sông Amazon chứa đựng vô số biến thể cá đuối trong lòng sông và các nhánh của nó, từ
Peru và Colombia ở phía tây cho đến tận cửa sông ở đông bắc Brazil. Một vài loài cá
đuối nữa cũng được phát hiện trong các con sông vùng nhiệt đới khác ở Nam Mỹ vốn
không nối với sông Amazon. Cá đuối là loài sinh vật rất cổ sơ mà lịch sử tiến hóa của
chúng có thể được truy ngược đến 300 triệu năm trước.
Lịch sử tiến hóa
Các loài phổ biến nhất trong các con sông ở Nam Mỹ thuộc chi Potamotrygon. Nhưng có
một số loài mà hiện thông tin về chúng còn rất ít chẳng hạn như cá đuối sứ (china ray)
hay cá đuối coly.
Loài P. motoro – Peru
Một con cá đuối sứ (china ray) to ở chính giữa, P. leopoldi ở bên trên, P. motoro ở bên
dưới.
Cá đuối estrella, Peru ở chính giữa.
Được biết cá đuối Amazon có quan hệ họ hàng gần với cá đuối Thái Bình Dương. Sự
phân lập có lẽ xảy ra khi dãy núi Andes trồi lên khoảng 150 triệu năm trước đây, chặn
đường thoát về phía tây của con sông và buộc nó đổ về phía đông ra Đại Tây Dương,
cách ly nhiều loài cá đuối trong hệ thống mới. Sự phân lập này cùng với khí hậu nhiệt đới
và mực nước biến đổi một cách đáng kể theo mùa của sông Amazon đã tạo ra điều kiện
lý tưởng và áp lực to lớn lên sự tiến hóa của chúng, bởi như chúng ta thấy ngày nay có vô
số biến thể cá đuối được phát hiện trong cùng một hệ thống. Thậm chí trong cùng một
loài phân bố trên toàn con sông như motoro và hystrix cũng có nhiều hình thái, mà mỗi
hình thái đều có màu sắc và hoa văn riêng vì địa bàn và nguồn thức ăn giữa các vùng đều
khác biệt đôi chút.
Cá đuối scobina.
Cá đuối hoa (flower ray) xuất xứ Venezuela/Columbia.
Cảnh báo về gai độc của cá đuối
Cá đuối "stingray" được đặt tên dựa theo cái gai nhọn, răng cưa nằm ở bên trên và xuôi
về phía sau đuôi. Thường được bao bởi một lớp da và không dễ phát hiện, vũ khí phòng
vệ hiệu quả này được làm bằng protein tổng hợp và đi kèm với nọc cực độc mà nó
thường được tiết ra mỗi khi lớp da bị rách. Nếu bị gai đâm phải thì nó sẽ tạo ra vết rộp
lớn và cảm giác rát bỏng. Cách điều trị khẩn cấp là ngâm ngay vết thương vào nước nóng
hết mức chịu đựng để trung hòa chất độc. Điều này không phải lúc nào cũng thực hiện
được, nhất là khi đang ở ngoài sông. Cách điều trị cổ truyền là đi tiểu vào vết thương mà
nó hiệu quả bởi vì nước tiểu vừa nóng, vô trùng lại hơi có tính a-xít. Truyền thuyết vùng
Amazon kể rằng phải tìm thiếu nữ đồng trinh tiểu lên vết thương thì mới có tác dụng,