Hoa đại chữa tăng huyết
áp
Hoa đại hạ huyết áp nhưng không làm giãn mạch, không tác dụng
đối với tuần hoàn ngoại biên, mà tác dụng vào trung tâm, và cũng
không phải do tác dụng trên hệ phó giao cảm
Cây hoa đại hay còn gọi là bông sứ, ở Lào gọi là chămpa, đông y
Trung Quốc gọi là “miến chi tử”, “lôi chuỳ hoa”, “đại quý hoa”... tên
khoa học của cây là Plumeria rubra L.var.acutiforia Bailey, thuốc họ
Trúc Đào
Thời xưa dân gian thường sử dụng cây hoa đại phơi khô để làm dùng
thuốc chữa ho, kiết lị và ỉa chảy. Tác dụng chữa cao huyết áp mới
được phát hiện vài chục năm gần đây. Năm 1962, khoa Dược lý
trường sỹ quan quân y Việt Nam đã nghiên cứu tác dụng của hoa đại
và đi đến một số kết luận sau đây:
Hoa đại có tác dụng hạ huyết áp. Hoa khô có tác dụng mạnh hơn hoa
tươi. Hoa đại hạ huyết áp nhưng không làm giãn mạch, không tác
dụng đối với tuần hoàn ngoại biên, mà tác dụng vào trung tâm, và
cũng không phải do tác dụng trên hệ phó giao cảm.
Tác dụng hạ huyết áp xuất hiện nhanh và tương đối bền vững. So với
tác dụng của rễ cây “ba gạc” (Rawolfia verticllata), thì ba gạc có tác
dụng chậm hơn hoa đại. Độ độc của hoa đại cũng thấp hơn của rễ ba
gạc. Qua thí nghiệm liều dùng cho người có thể tớ 60g một ngày
Từ vài chục năm gần đây, hoa đại được nhiều người sử dụng chữa cao
huyết áp. Cách dùng: Hàng ngày sử dụng 12-20g hoa đại khô, sắc lấy
nước, uống thay trà trong ngày
Ngoài dùng hoa, dân gian còn dùng vỏ thân hay vỏ rễ để làm thuốc
tẩy (thay cho vị thuốc đại hoàng) và chữa thũng nước. Cách thức:
dùng 5-10g vỏ thân hay vỏ rễ sắc lấy nước đặc, chia ra 3 lần uống
trong ngày. Cũng có thể chế vỏ cây thành cao đặc, và sử dụng với liều
0,2-0,5g/ngày, có thể tăng dần lên tới 1-2g/ngày.
Để làm thuốc tẩy cũng có thể dùng nhựa mủ của thân cây với liều 0,5-
0,8g/ngày dưới dạng nhũ dịch. Nhựa còn có thể sử dụng chữa chai
chân và vết loét.
Dân gian còn dùng lá cây hoa đại chữa bong gân, sai khớp, mụn nhọt.
Để chữa bong gân: dùng một lá tươi rửa sạch, giã nhuyễn, trộn với
một ít muối ăn đắp lên chỗ sưng.
Lại dùng một lá tươi khác, hơ lên lửa cho héo và đắp lên phía ngoài,
rồi cố định lại bằng băng hoặc bằng vải sạch. Ngày đắp 1-3 lần liên
tục như vậy 1-2 ngày tuỳ theo bệnh nặng hay nhẹ.
Để chữa đau nhức hay mụn nhọt cũng dùng lá tươi giã nhuyễn, đắp
vào những nơi bị bệnh.