TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 478 - THÁNG 5 - SỐ 2 - 2019
17
2 sau nhiễm virus, tế bào đã co nhỏ lại, tập hợp
lại thành từng đám tế bào, có xu hướng bong ra
tách khỏi bề mặt nuôi cấy, và hình thành các
hợp bào rất rõ ở các ngày tiếp theo.
Nghiệm pháp MTT thường được sử dụng để
đánh giá khả năng lý giải tế bào ung thư của các
OLV in vitro. Trong nghiệm pháp MTT của
nghiên cứu này, chúng tôi khảo sát trên dải nồng
độ nhiễm MeV từ 10-2-10-8, mỗi nồng độ 4 mẫu
thử tại hai thời điểm 72 và 96 giờ. Kết quả đánh
giá tỉ lệ tế bào sống bằng nghiệm pháp MTT của
chúng tôi đã khẳng định khả năng li giải tế bào
Hep2 in vitro của MeV và Nimotuzumab. Ở cả hai
thời điểm khảo sát 72 và 96 giờ thì tỉ lệ tế bào
sống ở ba nhóm điều trị: nhóm điều trị với MeV,
Nimotuzumab và phối hợp MeV/Nimotuzumab
thấp hơn so với nhóm chứng ở tất cả các nồng
độ pha loãng của MeV từ 10-2 đến 10-8. Tỷ lệ tế
bào sống tăng dần ở tất cả những nồng độ pha
loãng MeV từ 10-2 đến 10-8, điều này cho thấy
nồng độ MeV càng thấp thì khả năng li giải tế
bào ung thư càng ít. Tuy nhiên, ngay cả ở nồng
độ pha loãng MeV 10-8- MOI thì tỷ lệ sống ở
nhóm nhiễm MeV và nhóm phối hợp vẫn thấp
hơn so với nhóm chứng, điều này chứng mình
hiệu quả li giải tế bào u Hep2 của MeV in vitro.
Tỉ lệ tế bào sống giảm theo thời gian nhiễm MeV
và Nimotuzumab. Kết quả này cũng tương đồng
với kết quả của một số nghiên cứu đánh giá khả
năng li giải tế bào u của OLV tăng theo nồng độ
và thời gian nhiễm virus. Kết quả của thử
nghiệm MTT cho thấy kết hợp MeV và
Nimotuzumab làm tăng khả năng li giải tế bào
khối u so với điều trị đơn MeV hoặc
Nimotuzumab ở tất cả các nồng độ khảo sát từ
10-2-10-8. Do vậy, việc phối hợp MeV và
Nimotuzumab là một định hướng tốt, nhiều tiềm
năng trong điều trị HNSCC.
V. KẾT LUẬN
Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy khả năng
li giải tế bào ung thư đại tràng Hep2 của vaccine
MeV và Nimotuzumab in vitro. Việc phối hợp
vaccine MeV và Nimotuzumab gây li giải tế bào
HEP2 tốt hơn hẳn so với điều trị đơn cả về con
đường trực tiếp (tạo tế hợp bào) và làm tăng tế
bào chết in vitro.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Vigneswaran, N. and M.D. Williams,
Epidemiologic trends in head and neck cancer and
aids in diagnosis. Oral Maxillofac Surg Clin North
Am, 2014. 26(2): p. 123-41.
2. Ferlay, J., et al., Cancer incidence and mortality
worldwide: sources, methods and major patterns
in GLOBOCAN 2012. Int J Cancer, 2015. 136(5):
p. E359-86.
3. Msaouel, P., et al., Oncolytic measles virus
strains as novel anticancer agents. Expert Opin Biol
Ther, 2013. 13(4): p. 483-502.
4. Galanis, E., et al., Oncolytic measles virus
expressing the sodium iodide symporter to treat
drug-resistant ovarian cancer. Cancer Res, 2015.
75(1): p. 22-30.
5. Son, H.A., et al., Combination of Vaccine-Strain
Measles and Mumps Viruses Enhances Oncolytic
Activity against Human Solid Malignancies. Cancer
Invest, 2018. 36(2): p. 106-117.
6. Qu, Y.Y., et al., Nimotuzumab enhances the
radiosensitivity of cancer cells in vitro by inhibiting
radiation-induced DNA damage repair. PLoS One,
2013. 8(8): p. e70727.
7. Suominen, E., et al., Head and neck cancer cells
are efficiently infected by Ad5/35 hybrid virus. J
Gene Med, 2006. 8(10): p. 1223-31.
8. Matveeva, O.V., et al., Oncolysis by
paramyxoviruses: multiple mechanisms contribute to
therapeutic efficiency. Mol Ther Oncolytics, 2015. 2.
KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU NỘI SOI CẮT TÚI MẬT KẾT HỢP NỘI SOI
MẬT TỤY NGƯỢC DÒNG (ERCP)
Nguyễn Hoàng Linh*, Nguyễn Khắc Vui*, Nguyễn Đức Vũ*
TÓM TẮT5
Mục tiêu: bước đầu đánh giá kết quả phương
pháp phẫu thuật nội soi cắt túi mật kết hợp với nội soi
mật tụy ngược dòng trong mổ điều trị sỏi túi mật và
sỏi ống mật chủ Phương pháp: Tất cả bệnh nhân sỏi
*Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Hoàng Linh
Email: linhnguyen1967@gmail.com
Ngày nhận bài: 14/3/2019
Ngày phản biện khoa học: 17/4/2019
Ngày duyệt bài: 3/5/2019
ống mật chủ kèm sỏi hoặc polyp túi mật được thực
hiện phẫu thuật nội soi cắt túi mật kết hợp nội soi mật
tụy ngược dòng (ERCP) trong mổ tại khoa Ngoại Tổng
hợp bệnh viện đa khoa Sài Gòn từ tháng 1/ 2014 đến
tháng 12/2018 Kết quả: Tổng cộng có 46 trường hợp
sỏi hoặc polyp túi mật kèm sỏi ống mật chủ được chẩn
đoán và phẫu thuật cắt túi mật nội soi kết hợp nội soi
mật tụy ngược dòng tại Bệnh Viện đa Khoa Sài Gòn từ
1/1/2015 đến 31/12/2018 Kết luận: Việc điều trị có
thể qua nội soi, qua da, mổ nội soi hay mổ mở. Tốt
nhất nên chọn kỹ thuật điều trị mà tại cơ sở các
chuyên gia thông thạo và có nhiều kinh nghiệm nhất
để an toàn cho bệnh nhân hoặc chuyển bệnh nhân
vietnam medical journal n02 - MAY - 2019
18
đến trung tâm có đủ trang bị kỹ thuật và chuyên gia
với nhiều chọn lựa nhất. Phẫu thuật nội soi cắt túi mật
kết hợp ERCP trong mổ điều trị một thì sỏi ống mật
chủ và sỏi túi mật bước đầu nhận thấy đây là một
phẫu thuật an toàn, thực hiện không quá khó, tỷ lệ
thành công cao, ít tai biến biến chứng, rút ngắn thời
gian nằm viện, tránh khó chịu cho người bệnh, có thể
áp dụng điều trị một thì cho những trường hợp cấp
cứu. Cần nghiên cứu với mẩu lớn hơn nhằm đánh giá
hết những ưu nhược điểm của phương pháp này và
khắc phục những nhược điểm của phương pháp điều
trị hai thì đang tồn tại.
Từ khóa:
Phẫu thuật nội soi, nội soi mật tụy
ngược dòng
SUMMARY
THE INITIAL RESULT OF LAPAROSCOPIC
CHOLECYSTECTOMY ASSOCIATED
ENDOSCOPIC RETROGRADE
CHOLANGIOPANCREATOGRAPHY (ERCP)
Objective: to initially evaluate the results of
cholangioscopy surgery in combination with retrograde
cholangiopancreatic endoscopy in the treatment of
gallbladder stones and common bile duct stones.
Methods: All patients with common bile duct stones
and stones or gallbladder polyps were treated with
cholecystectomy, combining Endoscopic Retrograde
Cholangiopancreatography (ERCP) in surgery at the
General Department of Saigon General Hospital.
January 2014 to December 2018. Results: A total of
46 cases of stones or gallbladder polyps with common
bile duct stones were diagnosed and operated for
endoscopic cholecystectomy combined with retrograde
cholangioscopy in Saigon General Hospital from 1/1 /
2015 to December 31, 2018. Conclusion: The
treatment can be endoscopic, transdermal,
laparoscopic or open surgery. It is best to choose
treatment techniques that are based on the most
experienced and knowledgeable professionals to keep
patients safe or transfer patients to a technically
equipped and expert center with the most choices.
.Surgical laparoscopic surgery combined with ERCP in
one treatment, bile duct stones and gallbladder stones
initially found this to be a safe surgery, performed not
too hard, high success rate, little ears complications,
shortening hospital stay, avoiding discomfort for
patients, can apply a treatment for emergencies. Need
to study with larger pieces to evaluate all advantages
and disadvantages of this method and overcome the
disadvantages of the existing two treatments.
Keywords:
Endoscopic surgery, Endoscopic
Retrograde Cholangiopancreatography
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Sỏi túi mật là bệnh lý khá phổ biến trên thế
giới đặc biệt ở các nước Âu-Mỹ, tỷ lệ sỏi túi mật
ở Mỹ là 10%. Ở Việt Nam bệnh lý sỏi chủ yếu ở
đường mật và sỏi trong gan. Trong vài thập kỷ
trở lại đây cùng với sự phát triển của siêu âm
chẩn đoán, và sự thay đổi trong khẩu phần ăn
(tăng chất béo, protein..), tỷ lệ sỏi túi mật cũng
như các bệnh lý túi mật được chẩn đoán và điều
trị có chiều hướng tăng cao.
Ở Việt Nam phẫu thuật cắt túi mật nội soi
được tiến hành lần đầu tiên tại Bệnh viện Chợ
Rẫy vào năm 1992, Bệnh viện Việt Đức năm
1993 và nhanh chóng được áp dụng ở các trung
tâm ngoại khoa khác trên toàn quốc.
Phẫu thuật cắt túi mật nội soi hiện nay đã
được thừa nhận với các ưu điểm ít đau, thời gian
nằm viện ngắn, phục hồi sức khỏe nhanh và đạt
yêu cầu về thẩm mỹ.
Sỏi OMC là bệnh phổ biến ngày càng gặp
nhiều ở Việt Nam. Sỏi OMC thường kèm sỏi túi
mật và có thể phát hiện trước, trong hay sau mổ
sỏi túi mật nên có nhiều phương pháp điều trị
được áp dụng. Hiện nay, tại nhiều cơ sở trong
nước đã và đang áp dụng thành công những kỹ
thuật mới trong chẩn đoán và điều trị bệnh sỏi
mật, đặc biệt là các phương pháp điều trị ít xâm
hại như mổ nội soi, lấy sỏi qua nội soi đường
mật ngược dòng và lấy sỏi qua da, tán sỏi thủy
điện lực. Những tiến bộ này đã làm thay đổi
quan điểm điều trị bệnh nhân sỏi OMC kèm sỏi
túi mật và giúp phẫu thuật viên có nhiều chọn
lựa phương pháp điều trị thích hợp trong các
tình huống lâm sàng khác nhau.
Ở Việt Nam, tỷ lệ sỏi ống mật chủ kết hợp sỏi
túi mật là 6-15%, tỷ lệ này gia tăng theo tuổi.
Các nghiên cứu khác cho thấy trong mổ cắt túi
mật nội soi thì có 3‐14,7% trường hợp có sỏi ống
mật chủ. Hiện nay, những trường hợp đồng thời
sỏi túi mật và sỏi ống mật thì phương pháp điều
trị thường áp dụng nhất là: thực hiện nội soi mật
tụy ngược dòng (ERCP), cắt cơ vòng Oddi lấy sỏi
ống mật chủ sau đó phẫu thuật nội soi cắt túi
mật. Thời gian lý tưởng để thực hiện cắt túi mật
nội soi không được xác định, thường 3-7 ngày,
thời gian nằm viện kéo dài và tốn kém. Mặt
khác, một số trường hợp thực hiện ERCP thất bại
do luồn dây dẫn vào nhú Vater không được, nếu
phối hợp với phẫu thuật nội soi cắt túi mật thì tỉ
lệ thành công sẽ cao hơn. Vì vậy, để hạn chế
những nhược điểm trên chúng tôi tiến hành
nghiên cứu này nhằm mục tiêu:
bước đầu đánh
giá kết quả phương pháp phẫu thuật nội soi cắt
túi mật kết hợp với nội soi mật tụy ngược dòng
trong mổ điều trị sỏi túi mật và sỏi ống mật chủ
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu. Tất cả bệnh
nhân sỏi ống mật chủ kèm sỏi hoặc polyp túi mật
được thực hiện phẫu thuật nội soi cắt túi mật kết
hợp nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) trong mổ
tại khoa Ngoại Tổng hợp bệnh viện đa khoa Sài
Gòn từ tháng 1/ 2014 đến tháng 12/2018.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 478 - THÁNG 5 - SỐ 2 - 2019
19
2.2.Tiêu chuẩn chọn bệnh. Bệnh nhân sỏi
túi mật, polyp túi mật, có hay không viêm túi
mật đồng thời có sỏi ống mật chủ
2.3.Tiêu chuẩn loại trừ. Sỏi nhánh gan,
tuổi < 18 tuổi, ASA IV và V, đã cắt dạ dày, nghi
ngờ ung thư đường mật, rối loạn đông máu.
2.4. Phương pháp nghiên cứu. Hồi cứu cắt
ngang mô tả.
2.5. Phương pháp tiến hành. Bệnh nhân
được gây mê nội khí quản, tư thế nằm sấp
nghiêng trái, sẽ được thực hiện nội soi mật tụy
ngược dòng, luồn dây dẫn (guidewire) vào
đường mật, sau đó cắt cơ vòng Oddi lấy sỏi, và
chụp hình lại đường mật ngay trên bàn mổ để
xác định sạch sỏi ống mật chủ. Ngay sau thưc
hiện ERCP bệnh nhân sẽ được cắt túi mật nội soi
thường quy.
Các biến số cần nghiên cứu được thu thập
theo bệnh án mẫu như: tuổi, giới, triệu chứng lâm
sàng, cận lâm sàng, thời gian mổ, tai biến trong
mổ, biến chứng hậu phẫu, thời gian nằm viện…
Đánh giá kết quả chúng tôi dựa vào: diễn
biến lâm sàng hậu phẫu và các tai biến, biến
chứng trong hậu phẫu và mức độ cải thiện của
bệnh nhân. Kết quả được chia ra các mức độ:
Tốt: Trong mổ không có tai biến và hậu phẫu
không có biến chứng bệnh nhân ổn định xuất
viện, không còn các triệu chứng như trước mổ,
siêu âm sạch sỏi, bilirubin, men tụy trong giới
hạn bình thường.
Trung bình: Trong mổ và hậu phẫu có tai
biến, biến chứng nhưng đươc phát hiện và xử lý
kịp thời, không ảnh hưởng đến sức khỏe và di
chứng về sau.
Kém: Có tai biến trong mổ hay biến chứng
sau mổ. Phải mổ lại để giải quyết nguyên nhân
Số liệu được x lý
bằng phần mềm SPSS 22.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Tổng cộng có 46 trường hợp sỏi hoặc polyp
túi mật kèm sỏi ống mật chủ được chẩn đoán và
phẫu thuật cắt túi mật nội soi kết hợp nội soi
mật tụy ngược dòng tại Bệnh viện Đa khoa Sài
Gòn từ 1/1/2015 đến 31/12/2018
3.1. Tuổi. 46 trường hợp cắt túi mật nội soi
kết hợp nội soi mật tụy ngược dòng như sau:
-Tuổi trung bình: 48,7
Độ lệch chuẩn: 9,46.
Độ tuổi thường gặp nhất: 40-60; chiếm 36
trường hợp (78.3%).
Tuổi nhỏ nhất: 30; chiếm 2 trường hợp (4.3%).
Tuổi lớn nhất: 78; chiếm 2 trường hợp (4.3%).
Sự khác biệt giữa tuổi nhỏ và lớn nhất có ý
nghĩa thống kê (T, p < 0,05).
3.2. Giới tính: Nữ chiếm 30 trường hợp
(65.2%). Tỉ lệ nữ/nam=2/1
3.3. Lâm sàng
Số ca
Tỉ lệ(%)
Vàng da
32
70
Tam chứng Charcot
26
56.5
Murphy(+)
15
32.6
BMI > 25
14
30.4
3.4. Cận lâm sàng
3.4.1. Siêu âm
Số ca
Tỉ lệ (%)
Sỏi túi mật
38
82.6
Polyp túi mật
8
17.4
Thành túi mật dày
26
56.5
OMC dãn
40
87
Sỏi OMC
33
71.7
3.4.2. Chụp CT scan: Chúng tôi phát hiện
thêm 13 trường hợp trên siêu âm không thấy
hoặc nghi ngờ sỏi ống mật chủ
3.4.3. Huyết học, sinh hóa
Số ca
Tỉ lệ (%)
Bạch cầu>10.000
32
69.6
CRP tăng
29
63
Procalcitonin tăng
8
17.4
Bilirubin D tăng
40
87
Amylase tăng
6
13
3.4.4. Bệnh l nội khoa
Số ca
Tỉ lệ (%)
17
37
29
63
22
47.8
4
8.7
6
13
3.5. Phẫu thuật: Chúng tôi thực hiện 6
trường hợp cấp cứu (13%) còn 40 trường hợp
còn lại chúng tôi mổ chương trình
Thời gian ERCP: 32 ± 5,4 phút nhanh nhất 22
phút, chậm nhất 38 phút
Thời gian cắt túi mật: 36 ± 25,7 phút nhanh
nhất 35 phút, chậm nhất 75 phút
Thời gian toàn bộ phẫu thuật: 68 ± 21,9
phút, nhanh nhất 55 phút, chậm nhất 110 phút.
Sỏi túi mật to nhất 29mm, sỏi OMC 12-30mm
Kết quả giải phẫu bệnh
Số ca
Tỉ lệ (%)
Viêm túi mật cấp
17
37
Viêm túi mật mạn
22
47.8
Polyp lành tính
8
17.4
Thời gian nằm viện: 3,6 ± 1,2 ngày, sớm nhất
2 ngày, chậm nhất 5 ngày. Không trường hợp tai
biến biến chứng. 100% kết quả tốt, không có
trường hợp kết quả trung bình, kém.
Các bệnh nhân được theo dõi 1‐3 tháng, tình
trạng bệnh nhân tốt.
vietnam medical journal n02 - MAY - 2019
20
IV. BÀN LUẬN
Trong nghiên cứu tỉ lệ nữ/nam=2. Theo
Greca [4] giơi nữ chiếm tỷ lệ 75 % cao hơn nam
25% (p<0,05),Sự khác biệt phân bố theo giới
tính theo chúng tôi có thể do nội tiết tố của nữ
tuổi mãn kinh nồng độ estrogen làm sự bảo hòa
cholesterol trong mật và progesterol làm giảm
khả năng co bóp túi mật và ống mật chủ dẫn
đến ứ mật dễ hình thành sỏi, vì vậy gặp ở nữ
nhiều hơn nam. Mặt khác, yếu tố phụ nữ mắc
bệnh sỏi mật tăng hơn nam là có thể do sinh đẻ
làm thay đổi nội tiết tố nữ.
Theo Mario [7] ghi nhận sỏi ống mật chủ
94,5%TH và chỉ định cho cả TH nghi ngờ sỏi ống
mật chủ, loại trừ nghi ngờ bệnh lý ác tính ở
đường mật và những TH có biểu hiện tắc mật
nhưng không ghi nhận sỏi sẽ được chụp cộng
hưỡng từ đượng mật (MRCP) trước mổ.
Phẫu thuật cấp cứu 06 trường hơp có biểu
hiện viêm túi mật cấp: sốt, đau hạ sườn phải,
Murphy (+), siêu âm thành túi mật dầy, ngấm
dịch quanh túi mật nên chúng tôi tiến hành phẫu
thuật cấp cứu. Theo dõi hậu phẫu bệnh nhân đều
ổn định, xuất viện sau 05 ngày. Tác giả Mario [6]
cũng áp dụng cho những trường hợp cấp cứu, kết
quả tốt. Chúng tôi nghĩ đây là một phương pháp
có thể áp dụng cho cấp cứu an toàn.
Tỷ lệ thành công 100% trường hợp. Theo
Mario [7] tỷ lệ thành công 95,5%. cũng theo
Mario khi nghiên cứu thực hiện nghiên cứu tiền
cứu so sánh ngẫu nhiên giữa 2 nhóm: ERCP
trước sau đó cắt túi mật nội soi và nhóm cắt túi
mật nội soi kết hợp ERCP trong mổ thì thấy
nhóm cắt túi mật nội soi kết hợp ERCP trong mổ
có tỷ lệ thành công cao hơn: 95,6% so với 80%
(p = 0,06) nhưng theo tác giả Ahmedơ [3] thì tỷ
lệ thành công làm sạch sỏi của hai phương pháp
này tương đương nhau. Theo Tzovaras [6] áp
dụng kỹ thuật này cho 22 trường hợp bệnh nhân
sỏi túi mật và sỏi ống mật chủ thực hiện ERCP
trước mổ thất bại, và tỷ lệ thành công 95,45%.
ERCP thất bại do không luồn được guidwire vào
nhú Vater chiếm 4-18% trường hợp phụ thuộc
vào giải phẫu vùng quanh bóng Vater và kinh
nghiệm của người bác sĩ nội soi. Nguyên nhân
thất bại vì lý do giải phẫu không luồn được
guidwire là túi thừa cạnh tá tràng, trong khi một
số bệnh nhân yêu cầu phải gây mê vì nhiều lý do
khác nhau và kết luận rằng kỹ thuật này rất lý
tưởng để điều trị sỏi túi mật đồng thời có sỏi ống
mật chủ đặc biệt những trường hợp thất bại
ERCP trước đó. Theo chúng tôi ưu điểm của
phương pháp này là có thể phối hợp giữa nội soi
ống mềm và phẫu thuật nội soi, đặc biệt là
những trường hợp ERCP gặp khó khăn luồn dây
dẫn vào nhú Vater, lúc đó người phẫu thuật viên
có thể luồn dây dẫn từ ống túi mật xuống sẽ dễ
dàng hơn, tỷ lệ thành công sẽ cao hơn. Theo
chúng tôi đây là một phương pháp có tỷ lệ thành
công cao do phối hợp được phẫu thuật nội soi và
nội soi tiêu hóa.
Thời gian mổ trung bình là 68 ± 21,9 phút
nhanh nhất là 50 phút, chậm nhất: 110 phút.
Thời gian ERCP trung bình: 32 ± 5,4 phút, thời
gian mổ trung bình của chúng tôi có kéo dài vì
có hai trường hợp viêm túi mật cấp, phải phẫu
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 478 - THÁNG 5 - SỐ 2 - 2019
21
thuật cấp cứu. Theo Tzovaras [4] một nhược
điểm của phương pháp này là yếu tố thời gian,
đây là nhược điểm nhỏ không ảnh hưởng nhiều
đến tiên lượng bệnh nhân.
Thời gian nằm viện: 3,6 ± 1,2 ngày, sớm
nhất 2 ngày, chậm nhất 5 ngày, những trường
hơp túi mật không viêm cấp, xuất viện sau 02
ngày, những trường hợp viêm túi mật cấp, có
đặt ống dẫn lưu ổ bụng thì thời gian nằm viện
lâu hơn. Nhưng nhìn chung thời gian nằm viện
ngắn hơn phương pháp khác. Theo Ahmed [3],
khi thực hiện nghiên cứu so sánh 198 trường
hợp giữa ERCP trước mổ sau đó cắt túi mật với
nhóm cắt túi mật kết hợp ERCP trong mổ thấy
thời gian nằm viện của nhóm ERCP trong mổ
ngắn hơn 1,3 ngày so với 3 ngày của nhóm
ERCP trước mổ và kết luận cả 2 phương pháp
này là lý tưởng nhưng khi có đủ kinh nghiệm và
phương tiện, cắt túi mật nội soi kết hợp ERCP
trong mổ, điều trị một thì sẽ được ưu tiên chọn
lựa do giảm thời gian nằm viện, giá thành, giảm
những trường hợp thực hiện ERCP không cần
thiết, loại bỏ nhu cầu trở lại phòng mổ khi ERCP
thất bại. Tuy nhiên, lựa chọn điều trị tốt nhất
cho bất cứ bệnh nhân nào có đồng thời sỏi túi
mật và sỏi ống mật chủ phải dựa vào nhân lực
và phương tiện có sẵn. Theo Jiong Lu [6] ngay
cả tiêu chuẩn chọn bệnh nghiêm ngặt nhất thì
trên 10% trường hợp ERCP trước mổ là bình
thường và chỉ có 10-60 % trường hợp có sỏi lúc
làm ERCP. Vì vậy ERCP trong mổ giúp giảm thời
gian nằm viện, giảm tỷ lệ ERCP trước mổ, giảm
nhu cầu trở lại phòng mổ không cần thiết. Theo
chúng tôi, phương pháp điều trị một thì sẽ giảm
đáng kể thời gian nằm viện, góp phần giảm chi
phí điều trị cho người bệnh.
Trong lô nghiên cứu của chúng tôi chưa gặp
các tai biến biến chứng như viêm tụy, chảy máu,
thủng tá tràng hay rò mật sau mổ,..Vì số lượng
còn ít nên chưa đánh giá hết được tính an toàn
của phương pháp này nhưng bước đầu nhận
thấy đây là một phẫu thuật kết hợp an toàn.
Theo Rabago [7] và Greca [4] cắt túi mật nội soi
và ERCP trong mổ là một phẫu thuật an toàn, tai
biến biến chứng thấp. Nếu ERCP sử dụng kỹ
thuật luồn dây dẫn từ túi mật xuống tá tràng (kỹ
thuật rendezvous) thì tai biến thấp hơn phương
pháp ERCP chuẩn, đặc biệt giảm viêm tụy cấp
sau ERCP do không bị lạc vào ống tụy, áp lực
bơm thấp. Theo Ahmed [3], không có sự khác
biệt tỷ lệ tai biến, biến chứng giữa nhóm ERCP
trước mổ và nhóm cắt túi mật nội soi kết hợp
ERCP trong mổ. Theo chúng tôi đây là một
phương pháp an toàn.
Theo dõi bệnh nhân 1-3 tháng bệnh nhân đều ổn
định, chưa có trường hợp nào có biến chứng muộn.
V. KẾT LUẬN
Việc điều trị có thể qua nội soi, qua da, mổ
nội soi hay mổ mở. Tốt nhất nên chọn kỹ thuật
điều trị mà tại cơ sở các chuyên gia thông thạo
và có nhiều kinh nghiệm nhất để an toàn cho
bệnh nhân hoặc chuyển bệnh nhân đến trung
tâm có đủ trang bị kỹ thuật và chuyên gia với
nhiều chọn lựa nhất.
Phẫu thuật nội soi cắt túi mật kết hợp ERCP
trong mổ điều trị một thì sỏi ống mật chủ và sỏi
túi mật bước đầu nhận thấy đây là một phẫu
thuật an toàn, thực hiện không quá khó, tỷ lệ
thành công cao, ít tai biến biến chứng, rút ngắn
thời gian nằm viện, tránh khó chịu cho người
bệnh, có thể áp dụng điều trị một thì cho những
trường hợp cấp cứu. Cần nghiên cứu với mẩu lớn
hơn nhằm đánh giá hết những ưu nhược điểm
của phương pháp này và khắc phục những
nhược điểm của phương pháp điều trị hai thì
đang tồn tại.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đỗ Trọng Hải, Nguyễn Hoàng Bắc, Nguyễn
Thúy Oanh (2008) Nghiên cứu chỉ định và đánh
giá kết quả các phương pháp điều trị sỏi ống mật
chủ kèm sỏi túi mật Y Học TP.Hồ Chí Minh, tập 12,
phụ bản số 4, trang 284‐290.
2. Nguyễn Đình Hối, Nguyễn Mậu Anh (2012)
Bệnh sỏi mật, nhà xuất bản y học, trang 49‐61
3. Ahmed A., EI Geidie (2011) “Preoperative
versus intraoperative endoscopic sphincterotomy
for management of common bile duct stones” Surg
Endosc 25, pp 1230‐1237.
4. Greca G. (2010), “Simultanous laparoendoscopic
rendezvous for the treatment of cholecystocholecholithiasis”
Surg endosc, 24,pp 769‐780.
5. Hong D‐F, Xin Y, Chen D.W (2006) “
Comparison of laparoscopic cholecystectomy
combined with intraoperative
endoscopicsphincterotomy and laparoscopic
exploration of th common bile duct for
cholcystocholedocholithiasis” Surg Endosc 4, pp
424‐427.
6. Lu J, Cheng Y. (2012) “Two‐stage vs
single‐stage management for concomitant
gallstones and common bile duct stones” World
Journal of Gastroenterology‐ 18(24) pp 3156‐3166.
7. Morino M, Baracchi F, Miglietta C, Furlan N,
Ragona R, and Garbarini A (2006)
“Preoperative endoscopic sphincterotomy versus
laparoendoscopic rendezvous in patients
withgallbladder and bile duct stones” Annals of
surgery vol 244(6)– pp 889‐896
8. Rabago LR (2012) “ Single‐stage treatment with
intraoperative ERCP: management of patients with
possible choledocholithiasis and gallbladder in situ
in a non‐tertiary Spainish hospital” Surg Endosc
26, pp 1028‐1034.