99 Khoảnh Khắc Đời Người
9- Khoảnh khắc sa vào lưới tình
II- Mưa đêm ở ba sơn
* Tình yêu nên giống như hai mắt của Trương Phi trong Tam Quốc
diễn nghĩa”.
* Tất cả mọi nhân vật vĩ đại chân chính, không có một ai vì tình yêu
mà đến phát điên.
Chỉ có trên sân khấu sa vào lưới tình mới có cái đẹp đáng nói, cái đẹp
bi kịch hoặc cái đẹp hài kịch. Còn trên sân khấu đời người, mù quáng sa vào
lưới tình làm cho người ta đau khổ, tinh thần ngẩn ngơ, suốt ngày như bị trói
buộc không biết làm gì, kết quả phần nhiều là bi thảm và bất hạnh. Bởi vì
anh ta (cô ta) “Chỉ vì yêu - tình yêu mù quáng - mà mọi ý nghĩa quan trọng
khác của đời người đều lơ là”. (Lời Lỗ Tấn).
Đáng lẽ, tình yêu tốt đẹp xúc động lòng người, trong sạch cao thượng
làm cho đôi bên trai gái kết thành một sức mạnh vô hình, có lợi cho việc
phấn đấu của đời người. Sức mạnh đời người được hình thành từ hai người
yêu nhau ý hợp tâm đầu, cùng giúp đỡ bổ sung lẫn nhau, tay nắm tay vai kề
vai bên nhau luôn luôn mạnh lớn hơn sức mạnh của từng người cộng lại.
Lòng yêu sẽ thức tỉnh trí năng của từng người, làm trong sạch tình cảm và tư
tưởng của từng người, trong môi trường yêu đương, đời người như được
nâng lên đến một mức độ hoàn toàn mới.
Mối tình như thế ở nhân gian là thiêng liêng. Nó là sự kết tinh của tình
cảm và lý trí của đôi bên nam nữ đều hoàn mỹ, tương xứng. Tình cảm của
con người không nghi ngờ gì là phải nhận được sự thâm nhiễm của nền văn
minh sau này, trong tiến trình lịch sử của nhân loại mấy triệu năm, tình cảm
dần dần có thể thích nghi với sự sinh tồn của loài người và hoàn cảnh xã hội
một cách thuận lợi và ngấm ngầm hướng tới có trật tự và lý trí.
Song, thành phần cơ bản chủ yếu hơn của tình cảm vẫn là sản phẩm
của bản năng và dục vọng của con người, nó là tính chất thứ nhất, thực thể
cơ bản trong tính cách con người. Còn lý trí lại là tính chất thứ hai, diễn sinh,
vì thế cũng có thể là giả dối, mềm yếu. Lý trí có thể là người dẫn đường giỏi
giang dẫn dắt con người đến cõi lý tưởng chuẩn xác; nó cũng có thể là người
dẫn đường sai lầm làm cho người ta rơi xuống vực sâu. Cái gọi là thuyết con
người có thể dùng lý trí chiến thắng tình cảm, dùng lý tính kiềm chế tình dục,
làm cho mình trở nên văn minh, trở nên thanh cao lịch sự đa số là những lời
nói dối và những lời vô dụng. Thực chất sai lầm của loại thuyết này là ở chỗ
đem cắt rời lý tính và tình cảm, hơn nữa đều xem lý tính trở thành vật thần
thánh cao xa, lý giải tình cảm thành những cái mềm yếu bị động.
Trên đời có rất nhiều, rất nhiều người thành công bao gồm cả các vĩ
nhân, xét từ bề ngoài hầu như chỉ là người theo chủ nghĩa lý tính kiên cường,
luôn luôn dùng lý tính ức chế tình cảm của mình. Cần phải biết rằng, đây là
một sự hiểu nhầm sâu sắc! Chúng ta không thể tưởng tượng được một người
tình cảm tồi tệ, tục tĩu lại có lý tính kiên cường cao thượng. Ngược lại,
chúng ta cũng không thể tưởng tượng được rằng một người lý tính yếu đuối,
ti tiện lại có tình cảm phong phú cao nhã. Trên thực tế, một người tình cảm
tồi tệ tục tĩu, lý tính của nó cũng tương ứng ti tiện và yếu đuối, một người
tình cảm phong phú cao nhã thì lý tính của anh ta cũng cao thượng và kiên
cường.
Hoặc khi thực hiện một chọn lựa, bạn cho rằng giữa lương tâm, trách
nhiệm với hứng thú, dục vọng của mình mâu thuẫn nhau, tình cảm và lý tính
đang đối chọi mãnh liệt, cuối cùng bạn thực hiện được chọn lựa phù hợp với
văn minh, cho rằng đây là tình cảm đã phục tùng lý tính - đây là sự phân tích
sai lầm và tự hiểu nhầm được đưa ra với tiền đề hai cái tách rời nhau. Trên
thực tế tình ảcm và lý tính, hai cái không có cách nào tách rời nhau được.
Vương Thuyền Sơn đã lập đi lập lại phân tích và chứng minh rằng: “Lấy nỗi
lòng tự yêu của mình làm cái lý yêu người khác, mình và người khác cùng
giống nhau ở cái tình, thì cũng giống nhau ở cái lý (đạo lý). Công tâm mà
người ta muốn cũng là cái cao nhất của lẽ trời (thiên lý) Lẽ trời không phải
là phi nhân tình (tình người), nhân tình thông khắp thiên hạ cùng một lý tức
là thiên lý (lẽ trời)”. Cái gọi là hai cái mâu thuẫn nhau, hai cái đối chọi nhau
chỉ là một hiện tượng gi ở mức nông cạn. Tình hình thực tế là ở chỗ cuối
cùng bạn đã thực hiện được lựa chọn văn minh, như thế thì bản thân việc đối
chọi của tình cảm và lý tính ban đầu của bạn lại là thanh cao, tình cảm của
bạn vốn là thanh cao mà phong phú, bằng không nếu bạn không có tình cảm
thanh cao phong phú sẽ không thể đối chọi được với lý tính, bạn có thể sa
vào lưới tình một cách vô tình, không hề áy náy. Đành rằng chưa thể yên dạ
yên lòng, tiền đề chủ chốt là tình cảm thanh cao của bạn, sau đó mới là sự
thống nhất hoàn mỹ của tình cảm và lý tính.
Người mẹ vượt lên nguy hiểm của tính mệnh để bảo hộ con thơ không
đếm xỉa đến chết chóc và nguy hiểm, nhìn bề ngoài hầu như là lý trí đã
ngừng trệ, kỳ thực ngừng trệ chỉ là một hiện tượng giả, thực chất sâu thẳm
của nó chính là lý tính cao cả hơn, thoáng rộng hơn, sâu lắng hơn - để bảo vệ
con thơ, làm cho giống nòi được kéo dài, không sợ mình phải chết - một lý
tính cao cả, thoáng rộng sâu lắng như thế. Yêu mến con thơ đến chí tình
cũng sẽ là chí lý, yêu tức là lý. Các bậc vĩ nhân vì cứu vớt dân chúng khổ
nạn mà anh dũng hy sinh mình, vừa là yêu dân chúng đến chí tình, cũng là
chí lý lấy việc cứu vớt thiên hạ làm nhiệm vụ của mình.
Cho nên, Khổng Tử đã lớn tiếng hỏi đến cùng “Chưa biết, làm sao
điều đó có thể xem là hợp với nhân đức?”
Còn sa vào lưới tình một cách mù quáng, vừa không có cái tình đáng
nói, cũng không có cái lý để bàn, vừa không có cái trí đáng bàn, cũng không
có điều nhân ái đáng nói. Làm theo ý muốn, chỉ theo đuổi sự kích thích của
giác quan nhất thời, vừa không chú ý đến tương lai của sinh mệnh, cũng
không bắt đầu từ trong sáng và thanh cao để bàn về tinh cảm. Trên thực tế,
nó hàm chứa cả hai cái lý tính yếu đuối ti tiện và tình cảm tồi tệ tục tĩu, tuyệt
nhiên không phải là sự khuất phục của lý tính đối với tình cảm. Mù quáng sa
vào lưới tình, cả hai bên đều sẽ ngày càng ngu xuẩn, không có cách gì phân
biệt nổi cái hay cái dở của đối phương, thậm chí coi xấu thành đẹp, đúng
thành sai.
