intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

kiến trúc máy tính Vũ Đức Lung phần 3

Chia sẻ: Thái Duy Ái Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST
Báo xấu
115
lượt xem 22
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'kiến trúc máy tính vũ đức lung phần 3', công nghệ thông tin, hệ điều hành phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: kiến trúc máy tính Vũ Đức Lung phần 3

  1. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính CD-ROM (compact disk read only memory): thông tin ñư c 2. Ði t ñ c dùng ñ hi n tín hi u quang thành tín hi u ñi n ñ • lưu tr ngay khi s n xu t ñĩa. D li u t n t i dư i d ng m t x lý ti p. Ðĩa quang áp d ng nguyên t c mã hoá tương t ph ng (land) và l (pit). Ngư i s n xu t dùng khuôn ñ ñúc như ñĩa t . Mã hay dùng nh t là mã RLL vì nó ti t ki m ra nhi u phiên b n CD-ROM. ñi n tích và t ñ nh th i. Ði m khác nhau duy nh t gi a ñĩa quang và ñĩa t là ñĩa quang c n ki m tra và s a l i nhi u CD-R (RECORDABLE COMPACT DISK) ñư c ñ c t hơn. Thông tin r t d b nhi u ch ng h n khi m t h t b i • ñĩa CD-ROM bình thư ng. Ðĩa này có ñ c ñi m là ghi n m gi a ngu n laser và nơi c n ñ c trên ñĩa. Ðĩa quang vì ñư c. Ðĩa tr ng ñư c ph m t l p ch t nh y màu. Dư i tác th c n nhi u thông tin CRC hơn ñĩa t . L i ñ c ph i ñư c d ng c a tia laser, l p này ñ i màu và dùng ñ c ñi m ñó d phát hi n và s a l i dùng mã CRC ñi kèm theo d li u. lưu tr u d li u. Lo i ñĩa này còn có tên là WORM (write once read many). M t ñ c tính quan tr ng c a các ñĩa quang mà khi mua ñĩa c n bi t là t c ñ ñ c/ghi. Các t c ñ ñ c ghi d li u thông CD-WR (writeable/readable compact disk) cũng dùng laser • d ng ngày nay là 24X, 32X, 48X, 52X. ñ ñ c và ghi d li u. Ði m khác nhau cơ b n là b m t ñĩa ñư c ph m t l p kim lo i m ng. Tr ng thái l p kim lo i 2.6. B nh RAM và ROM ñư c thay ñ i dư i tác d ng tia laser. a)Các khái ni m v b nh DVD (Digital Versatile Disc hay Digital Video Disc) cũng • gi ng như CD nhưng có m t ñ ghi cao hơn r t nhi u do ñó Các t bào nh (storage cell): lưu tr ñư c nhi u thông tin hơn. ð c bi t là m t s ñ nh d ng có kh năng ghi ñư c nhi u l p và dùng ñư c c hai B nh lưu gi thông tin dư i d ng m t dãy các con s nh m t. DVD cũng có nhi u lo i như DVD-ROM, DVD-R phân 1 và 0, trong ñó 1 là ñ i di n cho s có m t c a ñi n áp tín (Digital Versatile Disc – Recordable), DVD-RAM (Digital hi u, và 0 ñ i di n cho s v ng m t. Vì m i bit ñư c ñ i di n b i Versatile Disc - Random Access Memory), DVD-RW,.. m t m c ñi n áp, nên ñi n áp ñó ph i ñư c duy trì trong m ch ñi n t nh , g i là t bào nh . N i dung lưu gi trong t bào nh có th Laser dùng ñ ñ c và ghi ñĩa quang là laser bán d n. Năng ñư c sao chép ra bus ho c các linh ki n ch khác, g i là ñ c ra lư ng c a tia laser r t th p, kho ng 5 mw. V i năng lư ng này, tia (reading). M t s t bào nh cũng cho phép sao chép vào b n thân laser không nguy hi m ñ n m t. M c dù v y c n tránh nhìn tr c mình nh ng m c tín hi u m i l y t bus ngoài, g i là ghi vào ti p vào tia laser khi s a ch a và b o trì ñĩa CD-ROM. Ngu n (writing). B ng cách s p x p liên k t t bào nh thành các hàng và laser luôn ñư c t t khi ñưa ñĩa vào , vì th ñĩa laser r t an toàn c t (ma tr n), ngư i ta có th xây d ng nên các m ch nh nhi u cho ngư i s d ng. Ð ñ c ñư c thông tin ph n x t tia laser, tri u bit. Các ma tr n t bào nh ñư c ch t o trên m t chip silic ñĩa quang còn ñư c trang b ñi t c m quang: nh gi ng như các m ch tích h p. RAM slot (hình 2.14) Dùng ñ c m RAM vào main mà ta 1. Ði t ki m tra cư ng ñ tia laser. Ði t này ño cư ng ñ laser có th nh n d ng ñ u khe c m RAM luôn có c n g t 2 ñ u. Tùy ñ hi u ch nh n u công su t phát sáng gi m theo th i gian. lo i RAM (SDRAM, DDRAM, RDRAM) mà giao di n khe c m 54 55
  2. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính khác nhau => Mua RAM cho máy thì ph i bi t máy có slot cho v i 128MB RAM, nhưng ñ t ñư c hi u năng t t nh t v i 256MB lo i nào. RAM tr ñi. Dòng th hai là b nh ch ñ c ra (read-only memory - ROM). N i dung trong ROM ch có th ñư c ñ c ra trong quá trình ho t ñ ng bình thư ng c a máy tính. B nh ROM là lo i c ñ nh Hình 2.14. Slot ñ c m RAM (nonvolatile), nên nó v n duy trì n i dung nh khi không có ñi n. Interface: là c u trúc bên ngoài c a memory. Khi mua Nh tính năng này, ngư i ta dùng ROM ñ lưu gi các chương RAM chúng ta c n ph i xem nó có phù h p v i (ăn kh p) RAM trình BIOS không thay ñ i. slot c a máy mình không. Hình 2.15 là hình d ng c a m t vài lo i RAM b) Các lo i b nh : RAM tĩnh (static RAM - SRAM) lưu gi các bit trong nh ng • t bào c a mình dư i d ng chuy n m ch ñi n t . T bào SRAM m m ch ñi n (logic 1) ho c t t m ch (logic 0) ñ ph n ánh tr ng thái c a t bào. Th c t ñó là các m ch flip-flop trong tình tr ng set ho c reset. M ch flip-flop s gi nguyên m u tr ng thái cho ñ n khi ñư c thay ñ i b i thao tác ghi ti p theo ho c Hình 2.15. Hình dáng bên ngoài m t s lo i RAM ng t ñi n. Tuy nhiên SRAM có kích thư c l n và t n ñi n, hi n RAM và ROM: nay thư ng ñư c ch t o s n trong gi i h n 512K. M c dù có t c ñ nhanh, nhưng ph c t p và ñ t ti n, SRAM ch ñư c s Có hai dòng b nh ph bi n có tên g i t t là RAM và ROM. d ng trong các b ph n c n t c ñ như b nh cache ch ng M ch nh truy c p ng u nhiên (random - access memory - RAM) h n. là b nh chính (main memory) bên trong máy tính, nơi lưu tr t m th i các d li u và l nh chương trình ñ B x lý (BXL) có th truy RAM ñ ng (dynamic RAM - DRAM) lưu gi các bit dư i • c p nhanh chóng. Thu t ng "truy c p ng u nhiên" có ý nh n m nh d ng ñi n tích ch a trong các t ñi n c c nh , ñó là các ñi n m t tính ch t k thu t quan tr ng: m i v trí lưu tr trong RAM ñ u dung c a b n thân transistor MOS ñóng vai trò chuy n m ch có th truy c p tr c ti p. Nh ñó các thao tác truy tìm và c t tr có ho c ph n t ñi u khi n. Có ho c không có ñi n tích trong t th th c hi n nhanh hơn nhi u so v i các thi t b lưu tr tu n t ñi n này tương ng v i logic 1 ho c logic 0. Do t ñi n nh nên như ñiã hay băng t . N i dung lưu gi trong RAM là không c ñi n tích ñư c n p và phóng r t nhanh, c ch c nanô giây. B i ñ nh - có nghĩa ph i luôn có ngu n nuôi ñ duy trì n i dung nh kích thư c nh và h u như không tiêu th ñi n nên DRAM có ñó, m t ñi n là m t thông tin. m t ñ lưu tr khá cao và giá r . Như c ñi m duy nh t c a DRAM là không gi ñư c thông tin lâu quá vài miligiây, nên Kích thư c c a RAM thư ng ño b ng ñơn v megabyte ph i thư ng xuyên n p l i năng lư ng cho nó g i là làm tươi (MB). Bao nhiêu RAM thì ñ ? Ðây là câu h i ch c ch n ta s ñ t ra hay h i ph c (refresh), th c ch t là làm ñ y l i ñi n tích cho khi mua s m hay nâng c p máy tính. Windows XP SP2 ch ch y các t ñi n nh tí hon. 56 57
  3. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính ñ n 16MB ho c hơn. SIMM lo i cũ có 30 chân, ph bi n hi n DDR SDRAM (Double Data Rate SDRAM) • nay là 72 chân nên các nhà thi t k có nhi u phương án c u SDRAM là tên g i chung c a m t dòng b nh máy tính, nó hình hơn. Ðây là lo i thu n l i nh t cho vi c nâng c p b nh ñư c phân ra SDR (Single Data Rate) và DDR (Double Data ca ta. Rate). Do ñó n u g i m t cách chính xác, chúng ta s có hai lo i RAM chính là SDR SDRAM và DDR SDRAM. C u trúc c a hai lo i RAM này tương ñ i gi ng nhau, nhưng DDR có C n lưu ý là có r t nh u lo i RAM khác nhau, do ñó khi mua kh năng truy n d li u c hai ñi m lên và xu ng c a tín hi u RAM thì ph i bi t lo i nào có th dùng ñư c cho máy c a mình nên t c ñ nhanh g p ñôi. Trong th i gian g n ñây xu t hi n và t c ñ BUS t i ña cho RAM mà mainboard h tr là bao chu n RAM m i d a trên n n t ng DDR là DDR-II, DDR-III nhiêu thì ch nên l a lo i RAM có t c ñ ñó là ñ . có t c ñ cao hơn nh c i ti n thi t k . c)Th i gian truy c p: B nh ROM th c ch t là m t t ch c ghép n i s n các m ch • M t b nh lý tư ng ph i ñưa d li u ñư c ch n ngay t c ñi n ñ th hi n các tr ng thái có n i (logic 0) ho c không n i kh c lên các ñư ng d li u c a vi m ch nh ñó. Tuy nhiên trong (logic 1). Cách b trí các tr ng thái 1 và 0 như th nào là tùy th c t luôn t n t i m t th i gian tr gi a th i ñi m tín hi u ñ a ch yêu c u, và ñư c ch t o s n trong ROM khi s n xu t. Khi vi l i vào có hi u l c và th i ñi m d li u có m t trên các ñư ng d m ch ROM ñư c ch t o xong thì n i dung c a nó không th li u, g i là th i gian truy c p (access time). M c dù th i gian này thay ñ i n a. ROM dùng trong h BIOS cũ thu c lo i này cho ñư c tính b ng nanô giây nhưng cũng làm ch m t c ñ ho t ñ ng nên khi b t máy tính là các chương trình ch a s n trong ñó chung c a toàn h th ng, nên b x lý ph i ñ i, có khi ñ n 4 ho c 5 ñư c l y ra ñ ch y kh i ñ ng máy (bao g m các bư c ki m tra xung nh p. ch n ñoán, h tr ph n m m cơ s và h p nh t các b ph n trong h th ng máy). Ta không mu n và cũng không th thay Các máy PC lo i cũ có th s d ng các chip DRAM có th i ñ i b t c ñi u gì ñ i v i các chương trình c t t này. Tuy gian truy c p trong vòng 60-80 nanôgiây. Các máy tính hi n nay nhiên khi phát hi n có m t l i trong ROM ho c c n ñưa vào dùng lo i nhanh hơn 60 nanôgiây. Th i gian truy c p càng nhanh m t thông s BIOS m i ñ phù h p v i thi t b ngo i vi m i thì thì DRAM càng ñ t. th t là tai h a. G n ñây có m t gi i pháp là dùng flash BIOS, nó 2.7. Bàn phím (keyboard) thay m t ph n ROM b ng lo i EEPROM, ñó là vi m ch ROM có th l p trình và xóa b ng ñi n (Electrically Erasable Thành ph n cơ b n c a bàn phím là phím n. Phím n có Programmable ROM). Phương pháp này cho phép ch xóa tác d ng như m t c m bi n l c và ñư c dùng ñ chuy n l c n m t s ñ a ch , không ph i toàn b trong khi vi m ch v n gi thành m t ñ i lư ng ñi n. Ð i lư ng ñi n này s ñư c x lý ti p nguyên trên board. thành m t tín hi u s ñ truy n ñ n máy vi tính cá nhân. Vì v y phím n ñư c phân lo i tùy theo nguyên t c c m bi n như sau: SIMM (single in-line memory module). Ðây là lo i mô ñun • Phím c m bi n ñi n tr (thay ñ i v ñi n tr ), • nh m t hàng chân ra ñ d c m vào các c m thích h p trên Phím c m bi n ñi n dung (thay ñ i v ñi n dung), • board m . SIMM g m nhi u vi m ch nh DRAM ñư c g n trên m t t m m ch in nh , ñ t ch c thành các lo i môñun t 1MB 58 59
  4. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Phím c m bi n ñi n t (thay ñ i v dòng ñi n theo hi u ng Chu t n i ti p (n i h u tuy n v i c ng COM1 ho c COM2, • • Hall), n i vô tuy n v i c ng tia h ng ngo i hay n i qua vi ñi u Bàn phím thông d ng nh t cho các lo i máy vi tính cá nhân khi n 8042 như chu t PS/2) tương thích IBM là lo i MF101 hay MF102. S 101 và 102 ch ra s phím trên bàn, s phím này thư ng giao ñ ng trong kho ng 90- Nguyên t c ño v n t c chuy n ñ ng: 104. tuy nhiên cũng có nh ng bàn phím trên 130 nút. Bàn phím hi n ñ i ngày nay cho ngôn ng ti ng Anh l i a) Chu t cơ theo m t lo i m i g i là QWERTY, ñư c l y t 6 ký t ñ u tiên Chu t cơ dùng viên bi s t ph cao su ñ ño chuy n ñ ng. trên bàn phím. Nguyên lý ñ u tiên c a chu t chính là lo i này và nó ñư c áp d ng kéo dài hàng ch c năm sau ñó và hi n v n có th tìm th y các lo i 2.8. Chu t (mouse) chu t bi c a hàng. Chu t máy tính ñ u tiên xu t hi n trên th gi i có kích thư c khá l n v i hai bánh xe vuông góc v i nhau. ð Chu t ñóng m t vài trò và t m nh hư ng r t l n trong dùng nó ph i s d ng c hai tay ñ ñi u khi n: m t tay c m chu t công vi c h ng ngày c a nh ng ai s d ng máy tính. Con chu t và tay kìa c m m t bàn phím nh có 5 nút b m. T i năm 1970, kĩ ñ u tiên ñư c Douglas Engelbart phát minh vào năm 1964. Cùng sư Bill English c a Xerox PARC ñã thay th bánh xe c ñi n b ng v i s phát tri n c a các công ngh vi m ch, vi x lý, công ngh m t viên bi n i ti ng mà chúng ta ñ u bi t. Viên bi này có th lưu tr ,... công ngh ch t o chu t cũng ñã tr i qua nhi u th i kỳ chuy n ñ ng theo m i hư ng (1) (xem hình 2.16), chuy n ñ ng này v i r t nhi u c i ti n c v ki u dáng l n công ngh c m ng. s ñư c hai bánh xe nh bên trong chu t ghi nh n (2), trên bánh xe Chu t ngày nay có ñ nh y và nhi u tính năng t t hơn r t nhi u so có các khe h nh (3) cho phép m t tia sáng phát qua t i ñ u c m v i m t vài năm trư c ñây. ng bên kia, m i l n ng t s báo hi u chu t di chuy n (4). Thi t b nh n d li u vào dư i d ng v trí ñi m tương ñ i ñư c g i là con chu t (mouse). Ta g i cách xác ñ nh to ñ c a con chu t là tương ñ i vì chu t là m t thi t b ño v n t c di chuy n con tr .T giá tr v n t c tương ñ i này, hàm ng t c a h ñi u hành s 1 2 tính ra v trí m i c a con tr (cursor) trên màn hình. Nguyên t c 3 này hoàn toàn khác phương pháp xác ñ nh v trí tuy t ñ i c a bút quang hay m t ñi m v trong b ng v vectơ. M i chu t có t hai ñ n năm phím nh n ñ ñưa tín hi u ch n v trí hi n hành. 5 4 Có hai cách phân lo i chu t: Theo nguyên t c ño v n t c chuy n ñ ng hay cơ ch c m ng • Theo giao di n v i máy tính • Hình 2.16. C u t o chu t cơ Theo lo i giao di n chu t ta có: Cu i cùng, m t thi t b c m ng (5) s thu th p tín hi u và t ng k t thành giá tr t a ñ tương ng c a chu t trên màn hình. Chu t song song (n i v i máy vi tính qua c ng song song • Ki u thi t k này ñã ñ t ñư c thành công r c r và ñư c s d ng LPT1 ho c LPT2), 60 61
  5. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính r ng rãi trong su t m y ch c năm cu i c a th k 20. Tuy nhiên nó thu c th h ñ u tiên. Ngoài ra, m t s lo i chu t r ti n có h cũng có m t s như c ñi m là h th ng cơ s b ăn mòn và các b i th ng x lý hình nh kém s không ñ kh năng tính toán khi ngư i dơ b n d bám vào làm sai l nh thông tin v t a ñ . dùng di chuy n chu t v i t c ñ nhanh (chu t cao c p có th theo ñư c t c ñ di chuy n lên t i hơn 1m m i giây). ði m y u cu i c a b) Chu t quang Vi c phát minh ra chu t quang nh m kh c ph c nh ng chu t quang là nó "ng n" ñi n nhi u hơn chu t cơ: 25mA so v i khuy t ñi m chu t cơ và là m t bư c ti n ñáng k trong ch t o ch kho ng 5mA. chu t. Nó lo i b hoàn toàn thành ph n cơ h c (bi và bánh xe), c) Chu t laser thay b ng m t thi t b b t hình siêu nh . Thi t b này s liên t c Chu t s d ng c m ng laser là công ngh m i nh t và tiên "ch p" l i b m t mà ngư i dùng di chu t và thông qua phép so ti n nh t hi n nay. Không ch th a hư ng ñ y ñ ưu ñi m quang sánh gi a nh ng b c hình này, b x lý trong chu t s tính toán h c mà chu t laser còn có nhi u ñ c ñi m ưu vi t khác. ðư c gi i ñư c t a ñ . Chu t bi s d ng ñ u c m ng quang ñ b t chuy n thi u l n ñ u tiên vào năm 2004 dư i s h p tác c a Logitech và ñ ng c a viên bi còn chu t quang s d ng thi t b ghi hình ñ b t Agilent Technologies, Logitech MX1000 là ñ i di n ñ u tiên c a chuy n ñ ng c a b m t nh s ph n x c a các tia t bàn ñ th h chu t laser xu t hi n trên th trư ng. Chú chu t này s d ng chu t. Trên th c t , ñ tính toán chính xác thì hình nh ch p ph i m t tia laser nh thay vì ñèn LED ñ thông thư ng. Công ngh t t. Vì th , nhi m v quan tr ng ñ u tiên là soi sáng b m t và m t laser cho phép tia sáng có ñ t p trung cao hơn và ñ c bi t n ñ nh. ñèn LED ñ ñư c s d ng cho vi c này. Khi chi u sáng b m t, tia Nh th chu t có th tăng ñ chi ti t c a hình nh "ch p" t i 20 l n sáng s b ph n chi u và h i t thông qua m t th u kính trư c khi trên lý thuy t. ch m vào b c m ng (xem hình 2.17). Nh th , hình nh s r t chi 2.9. Card màn hình (VGA Card) ti t. ðôi khi, chu t quang h c s d ng ñèn LED b hi u nh m là chu t laser (ñ c p sau) do ánh sáng ñ mà nó phát ra. Trong máy tính cá nhân th h trư c, n i dung màn hình ñư c b vi x lý tr c ti p qu n lý. N i dung màn hình ñư c truy nh p tr c ti p qua ñ a ch b nh . Tài nguyên x lý không b nh hư ng nhi u n u máy làm vi c trong ch ñ văn b n (ví d như trên h ñi u hành MS-DOS). Máy tính hi n ñ i làm vi c trong ch ñ ñ h a (ví d như h di u hành Windows). S ñi m nh và s màu trong ch ñ này r t l n và ñòi h i ñư c truy nh p nhanh. N u không có tr giúp t bên ngoài, b vi x lý s ph i dùng ph n l n Hình 2.17. Nguyên lý c m ng trong chu t quang tài nguyên c a nó ñ ñi u h p hi n th ñ h a. B ng 2.4 cho th y Ưu ñi m c a th h chu t quang h c là không có các b l ch s phát tri n c a các chu n th ñi u h p hi n th . ph n cơ nên hoàn toàn không s h ng hóc do ăn mòn hay b i b n. Ð gi i quy t v n ñ này, nhi u nhà s n xu t cho ra th Vi c b o trì cũng r t ñơn gi n (ch c n lau m t ñ c là xong). Thêm trư ng th ñi u h p hi n th có tên là b gia t c (accelerator). vào ñó là ñ chi ti t và ñ nh y c a cơ ch c m ng quang cũng t t Nh ng th này có b vi ñi u khi n c a nó, các phép tính liên quan hơn r t nhi u. Tuy nhiên, chu t quang không th làm vi c trên các ñ n ñi u h p hi n th ñư c ti n hành trên th , gi m gánh n ng cho b m t bóng ho c trong su t, còn các b m t s c s thì chu t ho t b vi x lý. Thay vì ph i tính toàn b các ñi m nh c n hi n th , b ñ ng không chính xác. ði u này ñúng v i nh ng lo i chu t quang vi x lý ch c n g i m t l nh ng n v th ñi u h p hi n th , ph n 62 63
  6. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính còn l i ñư c b vi x lý ñ h a GPU(Graphics Processing Unit) v n có b nh video riêng ñ lưu tr n i dung các ñi m nh màn c a th th c hi n. Vi x lý c a th ñi u h p hi n th ñư c thi t k hình. Phương pháp này cho phép s d ng b nh h th ng m m ñ c bi t cho nhi m v này nên làm vi c hi u qu hơn nhi u b vi d o hơn mà không làm nh hư ng ñ n t c ñ máy tính. C ng AGP x lý ngày nay tr thành chu n trong các máy vi tính hi n ñ i. Dung lư ng Kích thư c màn Chi u sâu s màu Năm Chu n Ý nghĩa Kích thư c S màu b nh hình màu 1981 CGA Colour Graphics Adaptor 640 x 200 Không 1 Mb 1024x768 8-bit 256 160 x 200 16 800 x 600 16-bit 65,536 1984 EGA Enhanced Graphics Adaptor 640 x 350 6 VGA Video Graphics Array 640 x 480 16 2Mb 1024 x 768 8-bit 256 320 x 200 256 1284 x 1024 16-bit 65,536 800x600 24-bit 16.7 million 1987 XGA Extended Graphics Array 800 x 600 16.7 tri u 1024x768 65536 4Mb 1024x768 24-bit 16.7 million 6Mb 1280x1024 24-bit 16.7 million 1990 SXGA Super Extended Graphics 1280x 1024 65,536 8Mb 1600x1200 32-bit 16.7 million UXGA Array 1600 x 65,536 B ng 2.5. Dung lư ng b nh video và kh năng hi n th màn hình Ultra XGA 1200 Ngoài ra công ngh s n xu t b nh video khác nhau cũng B ng 2.4. Quá trình phát tri n th ñi u h p hi n th s cho các ñ c tính c a b nh khác nhau. B ng 2.6 cho ta th y m t s khác bi t gi a các b nh video. B nh video B nh video (VRAM) ch a n i dung hình nh ñư c hi n th EDO VRAM WRAM SDRAM SGRAM RDRAM Lo i b nh và các thông tin liên quan ñ n nó. Ch riêng các ñi m nh m t màn T cñ 400 400 960 800 800 600 hình 1600x1200 màu th c ñã c n ñ n 8MB b nh (xem b ng 2.5). truy n cao Nhu c u v b nh hi n th khi n ph i c m thêm b nh video dành nh t riêng cho m c ñích này. (MBps) C ng kép Sing dual dual single single single B nh video còn ñư c g i là b ñ m khung (frame buffer). hay ñơn Môt s máy vi tính có vi m ch Chipset trên b n m ch chính và Chi u r ng 64 64 64 64 64 8 dùng m t ph n b nh chính làm b nh video, phương pháp này d li u làm gi m ñáng k kh năng hi n th nhưng r hơn th c m ñ h a. Th i gian 50- 50- 50- 10- 8-10ns T th h Pentium, b vi x lý có c ng gia t c ñ h a AGP 3ns truy c p 60ns 60ns 60ns 15ns (accelerated graphics port). C ng này cho phép b vi x lý ñ h a B ng 2.6. So sánh các lo i b nh dành cho b nh video truy nh p tr c ti p b nh h th ng cho các phép tính ñ h a nhưng 64 65
  7. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính B chuy n ñ i t tín hi u s sang tín hi u tương t (DAC - Refresh Rate: t c ñ làm tươi hình nh hay g i là t n s quét Digital to Analog Converter). B chuy n ñ i này còn ñư c g i là c a màn hình, là s l n "v l i" hình nh trong 1 giây t trên RAMDAC, có nhi m v bi n ñ i hình nh thành tín hi u analog ñ xu ng dư i cho t t c các ñi m nh. Ch t phosphor gi cho ñ màn hình có th hi n th . M t vài card ñ h a có nhi u hơn m t b sáng ñi m nh v a ñ ñ m t ngư i không c m nh n ñư c s RAMDAC, do ñó tăng t c ñ x lý và h tr hi n th nhi u màn thay ñ i này. Thông s này r t quan tr ng, nó càng cao thì m t hình. ngư i dùng không b m i. M i lo i màn hình có th h tr các t n s quét khác nhau (50 Hz, 60 Hz, 72 Hz, 85 Hz, 90 Hz, 100 2.10. Màn hình (Monitor) Hz…). Cùng v i bàn phím và chu t, màn hình là m t thi t b không Respect ratio: t s gi a chi u r ng và chi u cao c a màn hình th thi u ñư c trong máy vi tính. Công ngh ch t o và ng d ng giúp hình nh không b kéo dãn khi ñư c th hi n nh ng c a màn hình r t ña d ng. Chương trình này ch ñ c p k ñ n các khung hình khác nhau, thông thư ng t s này là 4:3. lo i màn hình thông d ng: Power Consumption: công su t tiêu th ñi n c a màn hình Màn hình tia âm c c (CRT- cathode ray tube), • Màn hình tinh th l ng (LCD - liquid crystal display), • Màn hình plasma (plasma display), • Ph n t nh nh t c a m t nh hay m t thi t b hi n th nh a) Các thông s cơ b n c a các lo i màn hình g i là ñi m nh pixel (picture element). Khái ni m này xu t hi n trong quá trình nghiên c u và phát tri n màn hình ng tia âm c c. Vùng hi n th hình nh (Viewable area): Kích thư c m t ñi m nh trên màn hình CRT ph thu c vào các Vùng hi n th trên màn hình mà ngư i dùng có th nhìn tham s th y ñư c. • Kích thư c chùm tia ñi n t , • Kích thư c h t photpho, ð phân gi i c a màn hình (Resolution): • Chi u dày l p photpho. ð phân gi i c a màn hình, tính b ng s lư ng các ñi m Kích thư c ngang và d c v i ñơn v là m t ñi m nh ñư c g i nh trên ñư ng ngang (row) và ñư ng d c (column). Ví d màn là kích thư c màn hình. Màn hình VGA cơ b n có kích thư c hình h tr các ñ phân gi i 640x480, 1024x768, 1280x1024,… 640x480 ñi m nh. ði m nh (Pixel): là ñi m nh, ñi m sáng hi n th màu trên Ð phân gi i ñư c ñ nh nghĩa là kích thư c chi ti t nh nh t màn hình. và ño ñư c c a m t thi t b hi n th . M t tham s ñ ño ñ phân Kho ng cách gi a tâm các ñi m nh (Dot pitch): kho ng gi i là s ñi m nh trên m t ñơn v chi u dài (inch hay centimet), cách này càng nh màn hình có ñ phân gi i càng cao, hình nh ñư c g i là m t ñ ñi m nh. M t ñ ñi m nh thư ng g p ñư c hi n th càng s c nét. Ví d : 0 .31mm, 0.28mm, 0.27mm, tính theo s ñi m nh trên m t inch, vi t t t là dpi (dot per inch). 0.26mm, 0.25mm, … Ta c n tránh nh m l n gi a kích thư c màn hình và ñ phân gi i. ð sâu c a màu (Colour Depth): s lư ng màu hi n th trên 1 Ð phân gi i ñư c phân lo i như sau: ñi m nh. Ví d : 16,8 tri u màu, 65.000 màu,… Phân gi i th p (
  8. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Phân gi i cao (71dpi - 120dpi ). ðư c phát minh b i nhà v t lý ngư i ð c Karl Ferdinand • Phân gi i siêu cao (>l20 dpi) Braun vào năm 1879. C u t o cơ b n c a màn hình CRT như trong • hình 2.18, bao g m m t súng phóng ñi n t , m t h th ng t o t Kích thư c ñi m nh không còn là tham s ñ i v i lo i màn trư ng ñ bi n ñ i qu ñ o electron, và m t màn huỳnh quang. hình ma tr n ñi m (dot matrix display) như màn hình LCD ngày ng phóng ñi n t d a theo hi u ng phát x nhi t electron. Khi nay. Ði m nh a các màn hình này luôn là hình vuông và kích cung c p năng lư ng cho m u kim lo i dư i d ng nhi t, các thư c màn hình thư ng là 640x480, 800x600, 1024x768, electron s ñư c truy n năng lư ng ñ b t ra kh i liên k t m ng 1280x1024,…. Kích thư c ñi m nh c n ñư c thi t k ñ t l tinh th kim lo i. Các electron này sau khi b t ra ñư c tăng t c b i chi u ngang và chi u d c c a màn hình là 4:3. m t ñi n trư ng. Sau khi ñư c tăng t c b i ñi n trư ng, electron có M t màu b t kỳ có th bi u di n qua ba màu cơ b n: ñ , qu ñ o th ng hư ng v phía màn huỳnh quang. Trư c khi ñ p vào xanh l c, xanh nư c bi n tuỳ theo ñ ñ m nh t (gray scale). Ð sâu màn huỳnh quang, electron s ph i bay qua m t vùng t trư ng màu (color depth) là s màu có th hi n th ñư c cho m t ñi m nh. ñư c t o b i hai cu n dây, m t cu n t o t trư ng ngang và m t Tuỳ theo s bit ñư c dùng ñ hi n th màu ta phân lo i màn hình cu n t o t trư ng d c. Tuỳ theo cư ng ñ c a hai t trư ng này, theo m u như sau: qu ñ o c a electron trong t trư ng s b l ch ñi và ñ p vào màn Ðen tr ng 1 bit (2 màu), huỳnh quang t i m t ñi m ñư c ñ nh trư c. To ñ c a ñi m này • Màu CGA 4 bit (16 màu), trên màn hình có th ñư c ñi u khi n b i vi c ñi u ch nh cư ng ñ • Màu gi (pseudo color) 8 bit (256 màu), dòng ñi n trong hai ng dây, qua ñó ñi u ch nh cư ng ñ t trư ng • Màu (high color) 16 bit, tác d ng lên electron. Electron ñ p vào màn huỳnh quang (thư ng • Màu th t (true color) 24 bit là ZnS) s khi n ñi m ñó phát sáng. ð t o ra ba màu cơ b n trong • Màu siêu th t (highest color) 32 bit h màu RGB, ngư i ta s d ng ba súng phóng ñi n t riêng, m i • súng tương ng v i m t màu T c ñ quét màn hình còn g i là t n s làm tươi (refresh rate) là m t tham s quan tr ng và ñòi h i nhi u v n ñ khó gi i quy t t công ngh màn hình cũng như công ngh b ñi u khi n màn hình. Ð m t thư ng phân bi t ñư c thay ñ i t nhiên trên màn hình, toàn b màn hình ít nh t ph i ñư c th hi n l i ít nh t 30 l n m t giây. Ði u này có nghĩa là màn hình c n có t n s làm tươi t i thi u là 30Hz. T n s làm tươi c a màn hình VGA n m trong kho ng 30 ñ n 60Hz, th i gian t n t i m t nh nh hơn 33 ms. T n s này không cao l m nhưng ñã là thách th c l n cho màn hình, nh t là các lo i ch m như LCD. M t ñi m nh LCD c n t 50 ñ n 250 ms ñ thay ñ i tr ng thái b) Màn hình tia âm c c CRT 68 69
  9. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính • Kính l c phân c c: là lo i v t li u ch cho ánh sáng phân c c ñi Hình 2.18. C u t o màn hình CRT qua. L p v t li u phân c c có m t phương ñ c bi t g i là quang MÀN HÌNH TINH TH L NG tr c phân c c. Ánh sáng có phương dao ñ ng trùng v i quang tr c Tinh th l ng ñư c m t nhà th c v t h c ngư i ÁO, phân c c s truy n toàn b qua kính l c phân c c. Ánh sáng có Friedrich Reinitzer, phát hi n vào cu i th k 19. M t th i gian phương dao ñ ng vuông góc v i quang tr c phân c c s b ch n l i. ng n sau, khái ni m tinh th l ng ñư c nhà v t lý h c ngư i Ð c Ánh sáng có phương dao ñ ng h p v i quang tr c phân c c m t Otto Lehmann nh c ñ n l n ñ u tiên. góc 0
  10. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính vư t ngư ng ñi n áp ñánh th ng c a xenon và gây ra hi n tư ng s tr ng thái t do, ánh sáng truy n qua s không b thay ñ i phóng ñi n gi a hai ñi n c c. Tia l a ñi n s kích thích các nguyên phương phân c c. Ánh sáng có phương phân c c ngang truy n t i t xenon lên m c năng lư ng cao, sau ñó chúng s t ñ ng nh y l p kính l c th hai có quang tr c phân c c d c s b ch n l i hoàn xu ng m c năng lư ng th p và phát ra ánh sáng theo ñ nh lu t b c toàn. Lúc này, ñi m nh tr ng thái t t. x ñi n t . ði n áp cung c p cho ñèn xenon ph i r t l n, th nh t N u ñ t m t ñi n áp gi a hai ñ u l p tinh th l ng, các ñ vư t qua ngư ng ñi n áp ñánh th ng ñ sinh ra tia l a ñi n, th phân t s liên k t và xo n l i v i nhau. Ánh sáng truy n qua l p hai ñ kích thích các nguyên t khí trơ lên m c năng lư ng ñ cao tinh th l ng ñ ơc ñ t ñi n áp s b thay ñ i phương phân c c. Ánh ñ ánh sáng do chúng phát ra khi quay tr l i m c năng lư ng th p sáng sau khi b thay ñ i phương phân c c b i l p tinh th l ng có bư c sóng ng n. truy n ñ n kính l c phân c c th hai và truy n qua ñư c m t ph n. Lúc này, ñi m nh ñư c b t sáng. Cư ng ñ sáng c a ñi m nh ph thu c vào lư ng ánh sáng truy n qua kính l c phân c c th hai. Lư ng ánh sáng này l i ph thu c vào góc gi a phương phân c c và quang tr c phân c c. Góc này l i ph thu c vào ñ xo n c a các phân t tinh th l ng. ð xo n c a các phân t tinh th l ng ph thu c vào ñi n áp ñ t vào hai ñ u tinh th l ng. Như v y, có th ñi u ch nh cư ng ñ sáng t i m t ñi m nh b ng cách ñi u ch nh ñi n áp ñ t vào hai ñ u l p tinh th l ng. Trư c m i ñi m nh con có m t kính l c màu, cho ánh sáng ra màu ñ , xanh lá và xanh lam.V i m t ñi m nh, tuỳ thu c vào cư ng ñ ánh sáng tương ñ i c a ba ñi m nh con, d a vào nguyên t c ph i màu phát x , ñi m nh s có m t màu nh t ñ nh. Khi mu n thay ñ i màu s c c a m t ñi m nh, ta thay ñ i cư ng ñ sáng t ñ i c a ba ñi m nh con so v i nhau. Mu n thay ñ i ñ sáng t ñ i này, ph i Hình 2.19. Các l p c u t o màn hình LCD thay ñ i ñ sáng c a t ng ñi m nh con, b ng cách thay ñ i ñi n áp ñ t lên hai ñ u l p tinh th l ng. L p th hai (l p 5) là l p kính l c phân c c có quang tr c phân M t như c ñi m c a màn hình tinh th l ng, ñó chính là t n c c ngang, k ñ n là m t l p tinh th l ng (l p 3)ñư c k p ch t t i m t kho ng th i gian ñ m t ñi m nh chuy n t màu này sang gi a hai t m thu tinh m ng (l p 4 và 2), ti p theo là l p kính l c màu khác (th i gian ñáp ng – response time). N u th i gian ñáp phân c c có quang tr c phân c c d c (l p 1). M t trong c a hai ng quá cao có th gây nên hi n tư ng bóng ma v i m t s c nh có t m thu tinh k p tinh th l ng có ph m t l p các ñi n c c trong t c ñ thay ñ i khung hình l n. Kho ng th i gian này sinh ra do su t. Ta xét nguyên lý ho t ñ ng c a màn hình LCD v i m t ñi m sau khi ñi n áp ñ t lên hai ñ u l p tinh th l ng ñ oc thay ñ i, tinh nh con: ánh sáng ñi ra t ñèn n n là ánh sáng tr ng, có vô s th l ng ph i m t m t kho ng th i gian m i có th chuy n t tr ng phương phân c c. Sau khi truy n qua kính l c phân c c th nh t, thái xo n ng v i ñi n áp cũ sang tr ng thái xo n ng v i ñi n áp ch còn l i ánh sáng có phương phân c c ngang. Ánh sáng phân m i. Thông qua vi c tái t o l i màu s c c a t ng ñi m nh , chúng c c này ti p t c truy n qua l p tinh th l ng. N u gi a hai ñ u l p ta có th tái t o l i toàn b hình nh. tinh th l ng không ñ ơc ñ t m t ñi n áp, các phân t tinh th l ng 72 73
  11. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính cáp m ng, thông d ng nh t là lo i BNC (vi t t t c a bayoner connector) dùng cho cáp ñ ng tr c và RJ45, dùng cho cáp d ng dây MÀN HÌNH TFT ñên tho i. NIC còn ph thu c vào lo i m ng dùng mà thông d ng Màn hình LCD màu hay còn g i là màn hình ma tr n ch m nh t ngày nay là lo i Ethernet (10Mbit/s), Fast Ethernet (dot matrix display) có ñi n c c và b l c màu riêng cho t ng ñi m (100Mbit/s) và Gigabit Ethernet (1000Mbit/s). tinh th l ng. M i ñi m nh s bao g m ba ñi m màu riêng bi t. Màn hình ma tr n ch ñ ng (active matrix display) t i ưu hoá quá trình ñ nh ñ a ch và n p t ng ñi m nh. Màn hình ma tr n ch ñ ng dùng m t transistor màng m ng TFT (thin-film transistor) Modem làm công t c chuy n m ch cho t ng ñi m màu. Transistor ñóng Cùng v i ñà s d ng máy tính trong nh ng năm qua, vi c m ch r t nhanh (trong vài micrô giây), t ñi n m c song song v i máy tính này c n giao ti p v i máy tính khác là chuy n hi n nhiên nó s gi tr ng thái dòng m ch lâu hơn trong khi transistor c a các x y ra. Modem ra ñ i v i vi c ng d ng m ng lư i ñi n tho i có dòng khác ti p t c ñóng m ch. Màn hình TFT ñư c s n xu t theo s n ñ k t n i các máy tính ñ t xa nhau. Ví d , k t n i m t máy công ngh vi ñi n t và ch a vi m ch ñi u khi n ngay trên màn tính cá nhân t i nhà v i máy tính ñ t t i nơi làm vi c, v i h th ng hình. ngân hàng trong nư c, ho c v i b ng thông báo ñi n t , mà ph MÀN HÌNH PLASMA bi n nh t ngày nay là truy c p Internet. Nguyên t c màn hình plasma gi ng nguyên t c ñèn Neon. Nh ng modem hi n ñ i truy n d li u v i t c ñ t 28800 Màn hình plasma thư ng có màu ñ c trưng là xanh hay vàng ñ . bit/s ñ n 57600 bit/s, t c ñ này hi n nay ñư c coi là hơi ch m, do Màn hình plasma g m nhi u ô khí trơ ñư c hàn kín tương ng v i v y m i ra ñ i modem v i công ngh ADSL . các ñi m nh. M i Ô khí trơ có hai ñi n c c. Khi hi u ñi n th vư t quá m t gi i h n nh t ñ nh, khí trơ s ion hóa và phát sáng. Nguyên t c ñi u khi n màn hình lo i này ñơn gi n hơn màn hình LCD. Như c ñi m c a màn hình lo i này là th i gian làm vi c ng n, tiêu th nhi u năng lư ng. Ð tương ph n vào kho ng 10:1. Màn hình plasma t ng ñư c dùng cho máy tính xách tay c a Toshiba và Compaq. Ngày nay chúng h u như không th c nh tranh ñư c v i màn hình tinh th l ng tiên ti n. Màn hình LCD có th dùng trong máy chi u nh (có vai trò như phim trong máy chi u bóng) ñ có ñư c hình trên màn nh r ng. 2.11. Card m ng (Network adapter) và Modem Thi t b ñ u tiên c n ñ xây d ng m ng là card m ng (Network Interface – Card NIC). M i máy tính trong m ng c n m t NIC. NIC cùng v i driver th c hi n 2 ch c năng chính: truy n và nh thông tin d ng data frame. Trên NIC ph i có m t ñ u n i v i 74 75
  12. Chương II: Các b ph n cơ b n c a máy tính CÂU H I VÀ BÀI T P CHƯƠNG II 1. CPU có các thành ph n ch y u nào? hãy mô t ho t ñ ng c a các thành ph n ñó. M t máy tính ñơn gi n ñư c t ch c như th nào? 2. Hãy nêu ra s khác bi t cơ b n gi a các b vi x lý c a hãng Intel và c a hãng AMD. 3. T n s c a CPU có ph i là t c ñ x lý c a nó không? gi i thích rõ s khác nhau v t n s c a CPU hãng Intel và hãng AMD. 4. Cho bi t các lo i b n m ch chính ñang thông d ng ngày nay ngoài th trư ng. Cho bi t trên mainboard ñư c c m nh ng b ph n gì? 5. Mô t v n hành c a ñĩa c ng. Cách lưu tr thông tin trong ñĩa c ng. 6. Nguyên t c v n hành c a ñĩa quang. Ưu khuy t ñi m c a các lo i ñĩa quang. 7. Cho bi t s khác bi t gi a b nh RAM và ROM. Li t kê m t s lo i RAM thông d ng và các ñ c tính k thu t c a nó 8. B x lý ñ h a GPU khác CPU ñi m gì? ñi m ñ c bi t c a b nh video so v i các lo i b nh khác. 9. Hãy cho bi t các th lo i màn hình và các ñ c tính cơ b n c a t ng lo i 76
  13. Chương III: Bi u di n d li u Chương III: Bi u di n d li u 3.2. Lư ng thông tin và s mã hoá thông tin Chương III: Bi u di n d li u Thông tin ñư c ño lư ng b ng ñơn v thông tin mà ta g i là bit. Lư ng thông tin ñư c ñ nh nghĩa b i công th c: I = Log2(N) Trong ñó: I: là lư ng thông tin tính b ng bit 3.1. Khái ni m thông tin N: là s tr ng thái có th có V y m t bit ng v i m t tr ng thái trong hai tr ng thái có ð mã hóa thông tin trong máy tính, ngư i ta dùng các tín th có. Hay nói cách khác, m t bit có th bi u di n hai tr ng thái 0 hi u ñi n th . Thư ng tín hi u trong kho ng 0 0.8V ñ i di n cho ho c 1. Ví d , ñ bi u di n m t tr ng thái trong 8 tr ng thái có th m t giá tr (nh phân 0) và tín hi u có m c ñi n th b t kỳ trong có, ta c n m t s bit ng v i m t lư ng thông tin là: kho ng 2 5V ñ i di n cho giá tr kia (nh phân 1). (xem hình 3.1.) I = Log2(8) = 3 bit Tám tr ng thái ñư c ghi nh n nh 3 s nh phân (m i s nh phân có th có giá tr 0 ho c 1). Như v y lư ng thông tin là s con s nh phân c n thi t ñ 5V bi u di n s tr ng thái có th có. Do v y, m t con s nh phân ñư c Nh phân 1 g i là m t bit. M t t n bit có th tư ng trưng m t tr ng thái trong t ng s 2n tr ng thái mà t ñó có th tư ng trưng. Không s 2V d ng Ví d : N u dùng 3 bit (A2,A1,A0) ñ bi u di n thông tin, ta s có 0.8 V ñư c 8 tr ng thái khác nhau như trong b ng 3.1. Nh phân 0 0V Tr ng thái A2 A1 A0 0 0 0 0 Hình 3.1. Bi u di n tr nh phân qua ñi n th 1 0 0 1 2 0 1 0 Trong hình này, chúng ta quy ư c có hai tr ng thái có ý 3 0 1 1 nghĩa: tr ng thái th p khi hi u ñi n th th p hơn 0.8V và tr ng thái 4 1 0 0 cao khi hi u ñi n th l n hơn 2V. ð có thông tin, ta ph i xác ñ nh 5 1 0 1 th i ñi m ta quan sát tr ng thái c a tín hi u. Thí d , t i th i ñi m t1 6 1 1 0 thì tín hi u tr ng thái th p và t i th i ñi m t2 thì tín hi u tr ng 7 1 1 1 thái cao. B ng 3.1. Ba bit bi u di n ñư c 8 tr ng thái 77 78
  14. Chương III: Bi u di n d li u Chương III: Bi u di n d li u Như v y trong máy tính thì m i th ñ u ñư c bi u di n = (500)10 + (40)10 + (1)10 + (2/10)10 + (5/100)10 dư i d ng hai con s là 0 và 1. Nhưng th gi i th c c a chúng ta Các h th ng s cơ b n g m: thì thông tin l i là các khái ni m như con s , ch cái, hình nh, âm • Th p phân (Decimal) thanh,….Cho nên ñ ñưa các thông tin vào máy tính thì ta c n chuy n ñ i thông tin th c thành nh ng con s 0 và 1. Công vi c Dùng 10 ch s 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ñ bi u di n s . Ví này ta g i là s mã hóa thông tin d s 235.3 trong h th p phân bi u di n m t ñ i lư ng: ð bi u di n d li u trong máy tính chúng ta c n có các quy 2 1 0 -1 tr ng s t c “g n k t” các khái ni m trong th gi i th t v i m t dãy g m các = 2*102 + 3*101 + 5*100 + 3*10-1 235.3 con s 0 và 1. 3.3. H Th ng S • Nh phân (Binary) Dùng hai ch s 0 và 1 ñ bi u di n s . Ví d s m = Khái ni m h th ng s : 1101,011 h nh phân bi u di n m t ñ i lư ng: Cơ s c a m t h th ng s ñ nh nghĩa ph m vi các giá tr có m2 = 1.23 + 1.22 + 0.21 + 1.20 + 0.2-1 + 1.2-2 + 1.2-3 th có c a m t ch s . Ví d : trong h th p phân, m t ch s có giá ñây ñ tránh nh m l n chúng ta dùng ký hi u s nh phía tr t 0-9, trong h nh phân, m t ch s (m t bit) ch có hai giá tr bên dư i ñ bi u di n con s ñó h nào, như m2 – s m là 0 ho c 1. h nh phân, 53010 – s 530 h th p phân. D ng t ng quát ñ bi u di n giá tr c a m t s : • Bát phân (Octal) n −1 ∑ b .k i Vk = ð bi u di n s dùng 8 ch s 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. Ví d : i i =− m M = (6327,4051)8 = 6.83 + 3.82 + 2.81 + 7.80 + 4.8-1 Trong ñó: +0.8-2 + 5.8-3 + 1.8-4 Vk: S c n bi u di n giá tr m: s th t c a ch s ph n l (ph n l c a s có m Chú ý: M i con s h bát phân ñư c bi u di n b ng t p ch s ñư c ñánh s th t t -1 ñ n -m) h p3s h nh phân (ví d 58 = 1012) n-1: s th t c a ch s ph n nguyên (ph n nguyên c a s có n ch s ñư c ñánh s th t t 0 ñ n n-1) • Th p l c phân (Hexadecimal) bi: giá tr c a ch s th i ð bi u di n s dùng 16 ch s : 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, k: h s ñ m(k=10: h th p phân; k=2: h nh phân; B, C, D, E. Trong ñó tương ñương v i h 10 thì A=10, k=8: h bát phân; ...). B=11, C=12, D=13, E=14, F=15. Ví d : bi u di n s 541.2510 Chú ý: M i con s h th p l c phân ñư c bi u di n b ng 541.2510 = 5 * 102 + 4 * 101 + 1 * 100 + 2 * 10-1 + 5 * 10-2 t ph p4s h nh phân (ví d 516 = 01012) 79 80
  15. Chương III: Bi u di n d li u Chương III: Bi u di n d li u Vì chúng ta c n bi u di n d li u h nh phân, nên vi c Chuy n B ng 3.2 cho ta các ñ c tính chính c a các h ñ m cơ b n. ñ i h 10 sang Nh phân c n ñư c ñ c bi t lưu ý riêng như sau: Như v y có nhi u h ñ m khác nhau ñư c dùng ñ bi u Quy t c: Ngư i ta chuy n ñ i t ng ph n nguyên và l theo di n d li u và chúng ta s xem xét cách chuy n ñ i gi a các h quy t c sau: này v i nhau như th nào sau ñây. Ph n nguyên: Chia liên ti p ph n nguyên cho 2 gi l i các s dư, s nh phân ñư c chuy n ñ i s là dãy s dư liên ti p H ðM CƠ KÍ HI U CH TR NG VÍ D tính t l n chia cu i v l n chia ñ u tiên. S S S Ph n l : Nhân liên ti p ph n l cho 2, gi l i các ph n 2i Nh phân 2 0, 1 1001,1101 nguyên ñư c t o thành. Ph n l c a s Nh phân s là dãy 8i Bát phân 8 0,1,2,3,4,5,6,7 3567,24 liên ti p ph n nguyên sinh ra sau m i phép nhân tính t l n 10i nhân ñ u ñ n l n nhân cu i. Th p phân 10 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 1369,354 Ví d 3: Chuy n sang h Nh phân s : 13,625 16i Th p l c 16 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 3FA9,6B Th c hi n: phân 7, 8, 9, A, B, C, Ph n nguyên: D, E, F 13:2 = 6 dư 1 B ng 3.2. Các h ñ m cơ b n 6:2 = 3 dư 0 a) Chuy n ñ i t h cơ s 10 sang b 3:2 = 1 dư 1 Quy t c: Chia s c n ñ i cho b, l y k t qu chia ti p cho b cho ñ n 1:2 = 0 dư 1 khi k t qu b ng 0. S cơ s b chính là các s dư (c a phép chia) Ph n nguyên c a s Nh phân là 1101 vi t ngư c. Ph nl : Ví d 1: Chuy n s 41 h 10 sang h 16 0,6875 x 2 = 1,375 Ph n nguyên là 1 41 ÷ 16 =2 dư 9 0,375 x 2 = 0,750 Ph n nguyên là 0 2 ÷ 16 =0 dư 2 0,750 x 2 = 1,500 Ph n nguyên là 1 => 4110 = 2916 0,5 x 2 = 1,00 Ph n nguyên là 1 Ví d 2: Chuy n s 41 h 10 sang h 2 Ph n l c a s Nh phân là: 0,1011 41 ÷ 2 = 20 dư 1 Ta vi t k t qu là: (13,625)10 = (1101,1011)2 20 ÷ 2 = 10 dư 0 Chú ý: vi c chuy n ñ i t h th p phân sang h Nh phân không 10 ÷ 2 = 5 dư 0 ph i luôn ñư c g n gàng chính xác, trong trư ng h p phép tính 5÷2 =2 dư 1 chuy n ñ i kéo dài, thì tùy theo yêu c u v ñ chính xác mà ta có 2÷2 =1 dư 0 th dùng phép tính m c ñ c n thi t thích h p. 1÷2 =0 dư 1 Ví d 4: Chuy n s (3287,5100098)10 sang Cơ s 8. => 4110 = 1010012 (chú ý!!! vi t ngư c t dư i lên) 81 82
  16. Chương III: Bi u di n d li u Chương III: Bi u di n d li u Ph n nguyên: m = 8 + 4 + 0 + 1 + 0 + 1/4 + 1/8 m = 13,375 3287:8 = 410 dư 7 410:8 = 51 dư 2 51:8 = 6 dư 3 6:8 =0 dư 6 c) Chuy n ñ i cơ s 2-8-16 V y (3287)10=(6327)8 Quy t c: T ph i sang trái, gom 3 ch s nh phân thành m t ch s bát phân ho c gom 4 ch s nh phân thành m t ch s Ph n l : th p l c phân. 0,5100098x8 = 4,0800784 ph n nguyên là 4 0,0800784x8= 0,6406272 ph n nguyên là 0 0,6406270x8= 5,1250176 ph n nguyên là 5 0,1250176x8= 1,0001408 ph n nguyên là 1 V y (0,5100098)10=(0,4051)8 K t qu chung là: (3287,5100098)10 =(6327,4051)8 B ng 3.3 cho ta các chuy n ñ i tương ng t các h s v i nhau. ð làm bài t t và h c t t các môn h c liên quan ñ n k thu t b) Chuy n ñ i t h cơ s b sang 10 s , h th ng s , vi x lý,... sinh viên c n thu c lòng b ng này. Vi c chuy n ñ i t m t h cơ s b t kỳ sang h 10 thì ñơn gi n hơn và cách làm như trong trư ng h p ñ nh nghĩa ñ i lư ng H2 H bát phân H th p phân H th p l c phân c a s ñó. (Base 2) (Base 8) (Base 10) (Base 16) Ví d 1: s 235.3 trong h 8 chuy n sang h th p phân có giá tr 0000 0 0 0 như sau: 0001 1 1 1 0010 2 2 2 2 1 0 -1 tr ng s 0011 3 3 3 = 2*82 + 3*81 + 5*80 + 3*8-1 = 157.37510 235.3 0100 4 4 4 0101 5 5 5 Chuy n ñ i H 2 sang h 10 0110 6 6 6 Quy t c: Mu n chuy n ñ i m t s bi u di n trong h Nh 0111 7 7 7 phân sang h th p phân ta l p T ng theo tr ng s c a t ng bit Nh 1000 10 8 8 phân, K t qu c a t ng s là bi u di n Th p phân c a s ñó. 1001 11 9 9 Ví d 2: Chuy n ñ i sang h Th p phân s : m = 1101,011 1010 12 10 A 1011 13 11 B Th c hi n: Ta l p t ng theo tr ng s c a t ng Bit nh phân: 1100 14 12 C m = 1.23 + 1.22 + 0.21 + 1.20 + 0.2-1 + 1.2-2 + 1.2-3 83 84
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2