846
KỸ THUẬT CHĂM S C NGƢỜI BỆNH UNG THƢ GIAI ĐOẠN CUỐI
(CẬN TỦ)
I. ĐẠI CƢƠNG
- Đối tượng: Những người bệnh ung thư trong giai đoạn đang dần tiến đến cái
chết do tiến triển của bệnh.
- Giới hạn thời gian của giai đoạn: thường từ vài giờ đến vài ngày, đôi khi trên 1
tuần.
- Người quyết định: (Quyết định việc đưa người bệnh vào chế độ Chăm sóc người
bệnh giai đoạn cuối): Tập thể bác sĩ khoa và tốt nhất là cùng gia đình người bệnh
quyết định tránh những rắc rối do qui định của pháp lý chưa đầy đủ mang lại. Việc
nên làm là có thảo luận kĩ giữa thầy thuốc và người bệnh cùng gia đình thống nhất
mục đích và cách thức xử trí, có ghi chép biên bản lưu hồ sơ bệnh án. Tránh: hiểu
lầm của gia đình với thày thuốc về thái độ điều trị và ngược lại là hi vọng thái quá
của gia đình về khả năng cứu chữa, sự vất vả tốn kém không cần thiết cho bệnh viện
và gia đình.
- Mục đích điều trị: giảm nhẹ sự chịu đựng đau khổ về thể chất, tâm lý, tinh thần,
tâm linh và để cái chết đến tự nhiên, không thúc đẩy cũng như trì hoãn ở trong một
môi trường và tiện nghi tốt nhất có thể được (tốt nhất là chăm sóc tại nhà người
bệnh)
- Nhiều điều trị thích hợp cho giai đoạn trước hiện không còn thích hợp cho giai
đoạn này: trợ tim mạch, hô hấp nhân tạo, tiêm truyền tĩnh mạch, các ống dẫn lưu, ăn
uống, kháng sinh... nhằm điều trị cho người bệnh không thực sự còn cần thiết vì
không còn hi vọng phục hồi. Không thật hay khi thực hiện thao tác y học bắt buộc
theo pháp luật, những qui tắc y tế và đạo đức để kéo dài trì hoãn cái chết.
- Hiệu quả chăm sóc tốt nhất: là để người bệnh êm ái, dễ chịu ở mức tốt nhất. Một
số điều đáng lưu ý:
Tiến triển tự nhiên của bệnh.
Mục đích của biện pháp và lợi ích của điều trị.
Theo d i bất lợi của điều trị.
Tránh trì hoãn sự chết tự nhiên.
Như vậy các thuốc thật cần thiết chỉ sử dụng khi cảm thấy có lợi ích thật sự: nuôi
dưỡng, vitamin, muối khoáng, kháng sinh, tim mạch, lợi tiểu...
847
Sự chăm sóc, theo d i của điều dưỡng cũng giảm để phối hợp với mục đích điều
trị, tránh phiền hà tới người bệnh, không cần thiết theo d i như người bệnh trong
trạng thái cấp cứu.
- Chế độ dinh dưỡng:
+ Giảm trong giai đoạn này do rối loạn nhu cầu.
+ Người bệnh không thích thú và chấp nhận ăn uống.
+ Dinh dưỡng tĩnh mạch không làm kéo dài thêm cuộc sống.
+ Cân đối quyết định tiêm truyền trong quan hệ với người bệnh và gia đình.
II. CHỈ ĐỊNH
Khi người bệnh có bệnh cảnh chung cho các loại ung thư:
- Người bệnh trở nên yếu đuối, kém nghị lực.
- Trong trạng thái lơ mơ.
- Phải nằm giường.
- Giảm, mất định hướng không gian và thời gian.
- Giảm, không còn cảm giác thèm muốn ăn, uống.
- Uống thuốc khó khăn.
- Có nhiều rối loạn trong cơ thể tuỳ theo bệnh, thường có suy đa phủ tạng.
Những xét nghiệm cận lâm sàng không cần thiết nữa nên không đánh giá qua xét
nghiệm.
III.CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Người bệnh còn cơ hội điều trị tích cực với tiên lượng trên 1 tuần.
IV. CHUẨN BỊ
- Quyết định đưa người bệnh vào Chăm sóc giai đoạn cuối.
- Buồng Chăm sóc thoáng mát, yên tĩnh, kín gió, kín đáo, tránh ồn ào và ít bị ảnh
hưởng bởi các yếu tố ngoại lai.
- Thuốc, dụng cụ y tế thích hợp.
V. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
- Quyết định đưa người bệnh vào Chăm sóc giai đoạn cuối:
+ Hội chẩn tập thể bác sĩ, trưởng khoa.
+ Thảo luận với gia đình, người bệnh.
+ Lập biên bản, lưu hồ sơ bệnh án.
848
- Đưa người bệnh về buồng Chăm sóc giai đoạn cuối.
- Sử dụng thuốc và chế độ chăm sóc phù hợp với chỉ định cụ thể trên từng người
bệnh. Những triệu chứng cần quan tâm khắc phục: Đau nặng, khó thở, vật vã kích
thích, nôn, buồn nôn, nuôi dưỡng phù hợp.
- Theo dõi sát.
- Để tử vong tự nhiên.
- Thực hiện chế độ tử thi sau khi người bệnh tử vong.
- Giải quyết chu đáo khi người bệnh tử vong (nếu gia đình chấp nhận thì không làm
gì nếu không vẫn cấp cứu hồi sinh tổng hợp).
- Chia xẻ, cảm thông với gia đình.
- Ghi chép hồ sơ bệnh án đầy đủ theo qui định.