KỸ THUẬT TRỒNG, CHĂM SÓC
CÂY CA CAO
Hiện nay, nhu cầu ca cao trên thế giới vẫn đang
tăng mạnh. Đầu tháng 5 năm 2007 tập đoàn tài
chính Hà Lan Fortis đã điều chỉnh tăng dự báo
về lượng ca cao thiếu hụt trên toàn cầu trong
năm 2007 từ 215.000 tấn lên 238.000 tấn. Giá
ca cao thế giới ngày 9/5 tại thị trường New York là 1.885 USD/tấn. Theo dự báo
giá ca cao có thể tăng đáng kể đến tháng 10. Việt Nam là nước có tiềm năng phát
triển cây ca cao rất lớn, cả về điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, trình độ canh tác
cũng như chất lượng hạt. Để ca cao có năng suất cao, bà con nông dân cần thực
hiện tốt từ khâu giống, chăm sóc đến thu hoạch và chế biến. Bài viết dưới đây xin
giới thiệu kỹ thuật trồng, chăm sóc ca cao nhằm đạt năng suất cao và chất lượng
tốt. 1- Đặc điểm chung và yêu cầu ngoại cảnh: Cây ca cao thích hợp với khí hậu
nhiệt đới nóng ẩm mưa nhiều. Thích hợp với nhiệt độ trung bình 25oC, độ ẩ
m 85%,
lượng mưa bình quân trên 1500 mm/năm.Ca cao thích hợp với khí hậu có mùa khô
không kéo dài quá 3 tháng, nhiệt độ trung bình 25oC, không có gió mạnh thường
xuyên. Ca cao là cây ưa ánh sáng tán xạ (50-60% cường độ ánh sáng tự nhiên) nên
thích hợp trồng dưới tán cây ăn trái hoặc cây che bóng. Cây ca cao thích hợp với
nhiều loại đất khác nhau: đất đỏ, đất xám, đất phù sa cổ, song thích hợp nhất với
đất có thành phần cơ giới trung bình đến nhẹ, pH từ 5,5- 5,8, tầng canh tác dày 1-
1,5 m, dễ thoát nước, có khả năng giữ nước cao, giàu chất hữu cơ. Tuy nhiên bằng
biện pháp canh tác (bón vôi, bón phân hữu cơ…) có thể giúp cây ca cao đạt năng
suất cao trên vùng đất kém mầu mỡ. Ở nước ta, ca cao được trồng ở nhiều vùng
sinh thái khác nhau từ Duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên, Miền Đông Nam
Bộ và Đồng Bằng Sông cửu Long. Ca cao là cây công nghiệp lâu năm, tuổi thọ có
thể kéo dài hơn 30 năm. Sau khi trồng khoảng 12-14 tháng là cây ra hoa, kết trái,
đến tháng thứ 18 cho thu hoạch lứa đầu tiên, sau đó sẽ cho năng suất ổn định từ 3-
4
tấn/ha. Năng suất cao nhất có thể đạt vào năm thứ 5 và duy trì đến 30 năm sau, vì
vậy người trồng cây ca cao phải quan tâm đầu tư giống tốt. Đặc tính cây ca cao là
cây giao phấn, trạng thái dị hợp tử ở cây bố mẹ rất cao. Nhờ những tiến bộ công
nghệ sinh học phục vụ trong công tác chọn giống, giúp xác định bố mẹ phù hợp
trong các phép lai cũng như kiểm tra con lai từ trong giai đoạn vườn ươm nhằm
xác định độ đồng đều của con lai, loại bỏ những con lai không mong muốn trước
khi đưa ra trồng. Qua nhiều năm theo dõi và đánh giá, Viện KHKT NLN Tây
Nguyên đã chọn được 5 cây đầu dòng từ 500 cây thực sinh của tập đoàn giống ca
cao địa phương và nhập nội được trồng năm 1978 và 1980 để cung cấp giống ra
sản xuất. Các cây đầu dòng này thỏa mãn các tiêu chí chọn lọc chính như: Sinh
trưởng tốt, năng suất trung bình 5 vụ đạt 3,9 kg hạt khô/cây và khả năng kháng
bệnh thối quả (Phytophthora palmivora) từ trung đến cao. Các cây đầu dòng này
(TC5, TC7, TC11, TC12 và TC13) đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông
thôn công nhận vào năm 2005. Thời vụ trồng ca cao: tùy theo điều kiện thời tiết
khí hậu mà chọn cho phù hợp, tốt nhất nên trồng vào đầu mùa mưa. Trên đất tốt
mật độ trồng 3x3m, trên đất kém mầu mỡ khoảng cánh trồng 3x2,5m. Trước khi
trồng nên chuẩn bị hố có kích thước 50x50x50cm, khi đào hố, lớp đất mặt và đất
sâu để riêng. Tốt nhất nên chuẩn bị hố trồng trước 2 tuần. 2- Kỹ thuật trồng ca
cao: Đất trồng ca cao cần chọn loại đất có tầng canh tác dầy, có mực nước ngầm
sâu và có thể thoát nước tốt, tránh nước đọng khi mưa. Làm đất kỹ, đảm bảo đấ
t tơi
xốp. Sau khi đào hố theo mật độ cần thiết cần bón lót cho mỗi hố 10-15 kg phân
chuồng hoai + 0,5 kg vôi bột và 0,5 kg phân lân Đầu Trâu, kết hợp xử lý mối bằ
ng
thuốc Confidor hay Admire với nồng độ 0,1-0,2% phun đều dưới hố và thành hố
vài ngày trước khi trồng. Khi trồng ca cao cần moi đất ở giữa hố, đặt bầu và dùng
dao sắc rạch bầu, tránh làm vỡ bầu. Ca cao là cây không chịu được nước đọng nên
khi trồng phải đặt mặt bầu ngang với mặt đất. Trong điều kiện tự nhiên của vùng
đồng bằng sông Cửu Long, ca cao trồng xen trong vườn dừa, vườn cây ăn trái là rấ
t
thích hợp vì vừa tận dụng được ánh sáng tán xạ, vừa hạn chế được các yếu tố giới
hạn của sinh thái như mùa hạn kéo dài, ngập lũ, thủy cấp cao, tầng canh tác mỏng.
Nếu ca cao trồng thuần cần phải trồng cây che bóng hoặc làm dàn che nhất là trong
năm đầu trồng mới và giai đoạn kiến thiết cơ bản. Giai đoạn này cây ca cao cần
cây che bóng từ 50-75% để cây sinh trưởng và phát triển tốt. Sau trồng cần tưới
nước thường xuyên đủ ẩm và tránh đọng nước gây úng. Sau trồng 1 tháng cần
phun thuốc trừ mối lần 2 bằng thuốc Confidor hay Admire. Nên phun thuốc xung
quanh hố và toàn bộ cây. 3- Bón phân cho cây ca cao: 3.1- Nhu cầu dinh dưỡng
của cây ca cao: Cây ca cao là cây hút nhiều dinh dưỡng, trong đó kali cao nhất.
Với 1 tấn nhân ca cao ở miền tây Malayxia đã lấy đi 31kg N +11,2kg P2O5 +
64,8kg K2O + 8kg CaO + 6,8kg MgO. Ngoài dinh dưỡng đa lượng, ca cao có nhu
cầu khá cao về trung, vi lượng. Nhu cầu dinh dưỡng của ca cao tăng theo tuổi cây
và mức năng suất. Ca cao thu bói có nhu cầu dinh dưỡng cao hơn cây kiến thiết cơ
bản và cây trong vườn ươm. Ca cao kinh doanh có nhu cầu dinh dưỡng cao hơn so
với ca cao mới thu bói (bảng 1).
3.2- Triệu chứng thiếu hụt dinh dưỡng ở cây ca cao - Thiếu đạm: lá có màu xanh
vàng hay xanh nõn chuối. Thiếu nặng lá rụng nhiều, năng suất giảm. Hiện tượng
thiếu đạm thường xảy ra trên đất nghèo dinh dưỡng và bón không đủ lượng đạm
cây cần. - Thiếu lân: lá chuyển màu xỉn, mép lá non ửng đỏ, thiếu nặng lá rụng và
cành chết. - Thiếu kali: Mép lá chuyển màu vàng cam sau tới màu xám nâu và khô,
lá rụng nhiều. - Thiếu magiê: phần thịt lá bị vàng và lan dần từ
gân chính ra mép lá.
- Thiếu canxi: lá héo vàng từ rìa lá sau lan vào gân chính. - Thiếu kẽm: các lá và
chồi đầu cành không phát triển tốt (rụt đọt), lá không thể nở lớn. Hiện tượng thiếu
kẽm cũng khá phổ biến trên các vùng ca cao nổi tiếng của thế giới.
3.3- Qui trình bón phân cho cây ca cao: Cây ca cao cần được cung cấp đầy đủ
các
nguyên tố đa, trung và vi lượng. Thiếu hoặc thừa một trong những yếu tố này đều
ảnh hưởng tới sự sinh trưởng và phát triển không bình thường của cây. Nhu cầu
phân bón của ca cao tùy theo tuổi cây và năng suất. Ca cao kinh doanh cần bón
nhiều phân hơn ca cao kiến thiết cơ bản. Năng suất ca cao càng cao, càng cần phải
bón nhiều phân hơn. * Bón phân cho ca cao trong vườn ươm: - Bón lót 2 kg phân
hữu cơ + 0,5kg compomix Đầu Trâu cho mỗi m2 liếp ương hoặc 0,2 m3 đất làm
bầu trước khi gieo hạt. - Bón thúc bằng cách hòa tan 20-30 gam phân NPK-20-20-
15+TE Đầu Trâu trong 10 lít nước, tưới định kỳ 2-3 tuần/lần. Phun phân bón lá