Kỹ thuật ươm nuôi và
cách phòng trị bệnh cho
cá sặc rằn
Đặc điểm thành thục sinh dục của cá sặc rằn
Cá sặc rằn thành thục lần đầu sau 7 tháng tuổi. Khi thành
thục, có thể phân biệt dễ dàng cá đực, cá cái bằng các biểu
hiện bên ngoài của dấu hiệu sinh dục phụ. Khi thành thục, ở
cá đực phần tia mềm vây lưng kéo dài tới hoặc vượt khỏi gốc
vi đuôi, còn cá cái vi này rất ngắn và không bao giờ chạm tới
gốc vi đuôi. Ngoài chỉ tiêu căn bản này, cũng có thể phân biệt
cá đực với các sọc ngang đậm nét chạy từ lưng xuống bụng
rõ hơn cá cái và miệng của nó cũng lớn hơn.
Sự phát triển tuyến sinh dục của cá sặc rằn ở vùng ĐBSCL
theo mùa rất rõ. Vào mùa khô (tháng 1 – 2), phần lớn cá ở
giai đoạn II, sang tháng 3 giai đoạn III tăng dần và đã thấy
xuất hiện những cá thể ở thời kỳ đầu của giai đoạn IV.
Vào khoảng thời điểm giao mùa (khô sang mưa) là sự chuyển
biến rất nhanh của tuyến sinh dục. Thời kỳ này, đa số cá có
tuyến sinh dục ở giai đoạn IV, chỉ một ít cá ở giai đoạn III.
Khi mùa mưa tới, nhất là sau những trận mưa rào đầu mùa,
cá tìm tới những nơi nước cạn ven bờ, nhiều cây cỏ thủy sinh
để sinh sản. Cá sinh sản trong suốt mùa mưa, nên trong đàn
luôn xuất hiện những cá thể có mức độ thành thục khác nhau.
Khi sinh sản cá sặc rằn bắt cặp và tìm đến vùng nước ven bờ,
nơi có nhiều cây cỏ thủy sinh để đẻ. Hoạt động sinh sản bắt
đầu với việc làm tổ bằng bọt của cá đực, sau đó cá cái đẻ
trứng ra ngoài, trứng được thụ tinh và cũng chính cá đực
dùng miệng gom trứng lại rồi đặt vào tổ bọt.
Kể từ khi trứng thụ tinh, trong điều kiện nhiệt độ nước 27 –
29oC cá nở sau 20 – 23 giờ. Trong suốt thời gian này kể từ
khi trứng đẻ tới nở và dinh dưỡng bằng noãn hoàng, cá đực
thường xuyên bơi lội quanh tổ để bảo vệ và dùng vây quạt
nước cung cấp oxy cho trứng.
CHUẨN BỊ ĐÀN CÁ SINH SẢN
Đàn cá dùng cho sinh sản có thể được nuôi trong các ao, đìa
từ trước hoặc cũng có thể sử dụng cá đã thành thục (có trứng
tốt) ở tự nhiên (trong ruộng, rừng tràm). Tuy vậy, cá được
nuôi thì chủ động và hiệu quả hơn cá thu từ tự nhiên.
1. Nuôi cá chuẩn bị cho sinh sản
a. Ao dùng nuôi cá
- Diện tích ao: tùy thuộc vào qui mô sản xuất, thông thường
diện tích khoảng 100 m2 là thích hợp cho qui mô gia đình, ao
có hình vuông hoặc chữ nhật.
- Độ sâu: thích hợp là 0,5 – 0,8 m.
- Đáy ao: có lớp bùn mỏng, khoảng 10 cm. Không nên có lớp
bùn quá dày.
- Chất nước: nước ao không bị phèn, độ pH thích hợp khoảng
7, không nhiễm độc (thuốc sâu), nước sạch, có điều kiện thay
nước cho ao.
- Ánh sáng: ao cần đầy đủ ánh sáng, không để cây cối quanh
bờ che phủ ánh sáng chiếu vào ao. Mặt ao thoáng, không để
cây cỏ, rong bèo phủ trên mặt ao.
- Trước khi thả cá nuôi, ao cần được tát cạn, bón vôi để diệt
hết các loại cá tạp. Bón 10 kg vôi bột/100 m 2 .
b. Thời gian nuôi: Tiến hành thu gom cá và nuôi từ tháng 1
(tính theo dương lịch) không nên nuôi trễ hơn.
c. Mật độ thả nuôi: Tùy theo kích thước cá thả nuôi. Thông
thường chọn những con có trọng lượng từ 12 – 15 con/kg là
thích hợp. Thả vào ao mật độ 0,5 kg/m 2 . Khi tiến hành thả
cá cần lưu ý tỷ lệ giữa cá đực và cá cái là 1:1.
d. Cho ăn
Cá sặc rằn là loài cá ăn tạp, nên thức ăn sử dụng để nuôi cá
có thể gồm nhiều loại tùy theo khả năng tìm kiếm và cung
cấp của gia đình.
Thức ăn tự chế: các loại thức ăn dùng để nuôi cá là : tấm
cám, bột bắp, khoai lang, khoai mì, bánh dừa, bột cá… Tùy
theo điều kiện từng gia đình mà sử dụng cho phù hợp. Nhưng
trong các thành phần trên thì cố gắng có bột cá và cám.
Những thứ khác thì tùy điều kiện mà cho thêm. Các loại thức