Đôi nét về lịch sử phim gợi cảm
của điện ảnh Hoa ngữ
Năm 1953, Trương Ái Linh bắt đầu đặt bút viết nên những trang đầu tiên
của tiểu thuyết “Sắc giới”. Tác phẩm này sau khi thành hình là một bộ tiểu thuyết
gồm hơn 13000 chữ nhưng đã lấy đi hết hơn 25 năm trời của Trương Ái Linh. Khi
tiểu thuyết “Sắc giới” ra mắt công chúng, nó không được nhiều người đón nhận và
chú ý đến như những tiểu thuyết khác của Trương Ái Linh. Sau nửa thế kỷ im lìm
lặng lẽ, vào năm 2007 “Sắc giới” đã thoát khỏi sự vô danh của mình, được cả thế
giới biết đến. Chính bộ phim điện ảnh “Sắc giới” của đạo diễn Lý An đã mang đến
ma lực kinh người này.
Với bộ phim “Sắc giới”, đạo diễn Lý An lần thứ 2 bước lên bục nhận giải
Sư tử vàng tại Liên hoan phim Venice, và điều này cũng giúp cho nền điện ảnh
Hoa ngữ bước sang một trang sử mới. Thể loại phim gợi cảm của điện ảnh Hoa
ngữ mang tính nghệ thuật với “Sắc giới” làm đại diện cuối cùng đã đứng lên được
đỉnh cao của điện ảnh thế giới. Điện ảnh gợi cảm Hoa ngữ đã phải trải qua 50 năm
vất vả mới có thể đi đến được sự huy hoàng của ngày nay.
Hồi 1: Lý Hàn Tường – người khai hoang cho thể loại phim gợi cảm
của điện ảnh Hoa ngữ
Trung Quốc là một đất nước chú trọng quan niệm đạo đức truyền thống, đối
với mức độ của những cảnh quay tình cảm trên màn ảnh đều có sự siết chặt rất
nghiêm khắc. Trong sự phát triển của điện ảnh Hoa ngữ của 50 năm trước, những
bộ phim chỉ có thể gọi là “hữu tình vô sắc”, các nữ diễn viên chính ít khi nào có
những cảnh quay quá ái ân. Sau khi chiến tranh thế giới lần thứ II kết thúc, có rất
nhiều người làm về điện ảnh đến Hong Kong phát triển sự nghiệp. Hong Kong lúc
bấy giờ chịu sự thống trị của Anh nên tư tưởng và văn hóa nơi đây gần với phương
Tây, vì vậy mức độ của những cảnh quay tình cảm trên màn ảnh cũng không bị
siết chặt nghiêm khắc như ở Trung Quốc. Nhưng dù gì đó cũng là thời điểm thập
niên 50 của thế kỷ 20, tư tưởng của con người thời bấy giờ cũng không được
phóng khoáng như ngày nay, cho dù là phim của Hollywood thì thể loại phim gợi
cảm cũng vẫn chưa được phổ biến.
Đầu thập niên 70, công ty điện ảnh Thiệu Thị của Hong Kong hùng bá thị
trường điện ảnh Đông Nam Á. Khi đó phim võ hiệp và phim hài là ăn khách nhất,
nhưng nội dung phim quanh đi quẩn lại cũng chỉ có nhiêu đó, không nhiều mới lạ
khiến khán giả cũng dần ngao ngán. Đúng lúc ấy một cựu đại thần của Thiệu Thị
là Lý Hàn Tường sau khi mở công ty ở Đài Loan thất bại trở về Hong Kong, ông
chủ của Thiệu Thị là Thiệu Dật Phu nhanh chóng bắt lấy cơ hội này, ra sức mời Lý
Hàn Tường trở về Thiệu Thị. Lý Hàn Tường một phần rất cảm kích lòng nhiệt
thành của Thiệu Dật Phu, hai là ông cần kiếm tiền nuôi gia đình nên quyết định
quay trở về mái nhà xưa. Lý Hàn Tường lúc ấy bị dồn đến chân tường buộc phải
ra một bộ phim thật ăn khách để lấy lại danh tiếng nên ông đã khai sáng nên thể
loại phim gợi cảm, tạo nên một thể loại phim hòan toàn mới. Với những cảnh quay
rất nóng bỏng được xem như là điểm thu hút khách nhất đã lôi kéo một lượng
khán giả khổng lồ đến rạp xem phim. Thể loại phim gợi cảm trở thành một trong
những sản phẩm ăn khách nhất của hãng phim Thiệu Thị.
Lý Hàn Tường là một đại đạo diễn của thể loại phim nghệ thuật, phim gợi
cảm của ông thiên về tính thương mại hơn, với những tác phẩm như “Chuyện vui
bắt tình phu”, “Phong hoa tuyết nguyệt”, “Câu chuyện phong lưu”…với nội dung
phim bình thường, không có giá trị nghệ thuật cao, điểm đáng xem và chú ý nhất
là các nữ diễn viên biểu diễn rất hết mình với những cảnh quay gợi cảm.Vì Lý
Hàn Tường là đạo diễn quay thể loại phim gợi cảm nhiều nhất của Thiệu Thị, cho
nên cũng có rất nhiều nữ diễn viên nhờ vào các bộ phim của ông mà nổi tiếng như:
Địch Na, Trần Bình, Hồ Cẩm, Bạch Tiểu Mạn…đều là những đóa hoa hương sắc
của thập niên 70.
Ngoài Lý Hàn Tường ra, Thiệu Thị cũng còn rất nhiều đạo diễn khác cũng
quay thể loại phim gợi cảm này như Lữ Kỳ, Hà Phan, Sở Nguyên…nhưng mỗi
một người đều có những sáng kiến cho tác phẩm của mình và dùng các góc độ
khác nhau để thể hiện nó. Còn có một vị đạo diễn khác là Quế Trị Hồng từng đạo
diễn các phim như “Đánh rắn” , “Tà”, “Nữ tập trung doanh”…Tuy những bộ phim
của ông cũng có phần lớn các nguyên tố gợi cảm, nhưng Quế Trị Hồng càng yêu
thích biểu hiện nhân tính biểu hiện một mặt của sự đen tối, vì vậy những bộ phim
của ông còn chứa đầy những cảnh quay bạo lực đẫm máu, khác hẳn với sự hài
hước nhẹ nhàng trong phim của Lý Hàn Tường.
Hồi 2: Phim cấp 3 trở thành đại danh từ cho thể loại phim gợi cảm
Năm 1988, Hong Kong chính thức thi hành “Điều luật kiểm sát điện ảnh
năm 1988”, đem tất cả các bộ phim phân thành cấp 1, 2, 3. Trong phim nếu có
những cảnh quá bạo lực và quá gợi cảm sẽ bị đánh giá là phim cấp 3. Ở đây chúng
ta có thể biết được, phim cấp 3 của Hong Kong không hẳn nghĩa là phim gợi cảm,
nhưng tại sao phim cấp 3 lại trở thành đại danh từ cho thể loại phim gợi cảm?
Sau khi Hong Kong thực hiện nghiêm khắc chế độ phân cấp các bộ phim,
thì rất nhiều công ty điện ảnh nắm bắt thời cơ này, danh chính ngôn thuận quay
những phim gợi cảm cấp 3 để thu hút khán giả. Vào năm thực hiện chế độ phân
cấp phim, doanh thu các bộ phim của Hong Kong đột phá 1 tỷ 3 đôla Hong Kong,
trong đó công lao của phim cấp 3 góp phần không nhỏ. Những khán giả thành niên
rất yêu thích xem phim cấp 3, các công ty điện ảnh nắm bắt được tâm lý này đã
quay đại trà các bộ phim gợi cảm nhằm thỏa mãn nhu cầu của thị trường. Cũng
theo đó một lượng lớn các minh tinh phim cấp 3 cũng được nổi tiếng. Đầu thập
niên 90, những diễn viên nổi tiếng nhờ phim cấp 3 gồm có Diệp Tử Mi, Thư Kỳ,
Ông Hồng...Các nữ diễn tuy một đêm mà thành danh nhưng vì xuất thân là diễn
viên cấp 3, nên con đường phát triển của họ sau này cũng gặp không ít khó khăn.
Nửa đầu thập niên 90 của thế kỷ 20, là thời hoàng kim cuối cùng của điện
ảnh Hong Kong, cũng là giai đoạn huy hoàng nhất của thể loại phim gợi cảm cấp 3.
Vào giai đoạn này, Hong Kong đã cho ra đời những phim cấp 3 như “Ngọc nữ tâm
kinh”, “Khi mật đào chính”, “Mãn Thanh thập đại khổ hình”, “Sắc tình nam
nữ”…Những bộ phim này gần như đều dựa vào những cảnh ái ân để thu hút khán
giả, quá trình thưởng thức những bộ phim này chẳng qua chỉ là xem những cảnh
biểu diễn tình dục, không có chút gì đáng nói về mặt nghệ thuật, vì vậy phim cấp 3
của điện ảnh Hong Kong đã trở thành đại danh từ cho thể loại phim gợi cảm. Và
cũng chính vì hàng loạt bộ phim gợi cảm xuất hiện đã biến mảnh đất Hong Kong
được xem như trung tâm phim gợi cảm của điện ảnh Hoa ngữ.
Đạo diễn phim gợi cảm thành công nhất trong giai đoạn này là Vương Tinh.
Ông là một nhà điện ảnh toàn năng khi vừa có thể biên kịch, đạo diễn, diễn xuất,
chế tác; tất cả đều làm được tốt. Những bộ phim do ông đạo diễn hầu như đều rất
ăn khách, mở công ty điện ảnh chỉ kiếm lời mà không lỗ. Vương Tinh quay những
bộ phim cấp 3 cũng không kém phần hấp dẫn, những bộ phim ông giám chế như
“ Mãn Thanh thập đại khổ hình”, “Ngọc nữ tâm kinh”, “Mãn Thanh cấm cung kỳ
án”…đều là những bộ phim rất ăn khách, đã đem lại cho Vương Tinh danh hiệu
Vua phim cấp 3.
Hong Kong lúc bấy giờ ngoại trừ Vương Tinh ra, cũng có một lượng lớn
đạo diễn tiến bước vào lãnh vực phim cấp 3, sự phát triển của phim gợi cảm cấp 3
của Hong Kong cũng đến được thời kỳ đỉnh cao. Thời gian đó có những bộ phim
nổi bật như “Hòa thượng đèn cỏ”, “Ba lần mê hoặc”, “Tình bất tự cấm”, “Thanh
lâu 12 phòng”…Nhưng một điều không thể phủ nhận là, phim cấp 3 của Hong
Kong lấy những cảnh ái ân làm điểm nhấn, nội dung tầm thường không lưu lại ấn
tượng gì, cũng chính điều này đã giết đi sức sống của tính nghệ thuật. Quay những
bộ phim gợi cảm này chỉ vì mục đích kiếm tiền, các đạo diễn không hề đối với vẻ
nghệ thuật của những cảnh ái ân phát triển tác dụng mang tính quyết định. Đó
cũng là nguyên nhân vì sao phim gợi cảm Hong Kong ngày dần bị bão hòa.
Hồi 3: Sự phát triển phim gợi cảm của điện ảnh Hoa ngữ
Tại Đài Loan, vì chế độ kiểm duyệt phim quá gắt gao, phim gợi cảm luôn ở
trong giai đoạn nảy mầm, nên các nhà đầu tư Đài Loan trực tiếp đầu tư tiền cho
các đạo diễn Hong Kong quay phim. Các bộ phim gợi cảm những năm 90 đều dựa
vào tiền đầu tư của các thương gia Đài Loan mà quay. Những tác phẩm này đại đa
số chỉ là các bộ phim khiêu dâm, không đáng nhắc đến.
Ở Trung Quốc, những bộ phim gợi cảm chỉ cần đơn thuần xuất phát từ góc
độ nghệ thuật thì sẽ đạt được một sự phát triển nhất định, trong số đó đại diện đầu
tiên là Trương Nghệ Mưu. Bộ phim “Cao lương đỏ” do ông đạo diễn là bộ phim
Trung Quốc đầu tiên đạt được giải thưởng lớn tại Liên hoan phim Quốc tế, đem lại
vinh quang cho điện ảnh Trung Quốc. Thật ra “Cao lương đỏ” là một một phim
gợi cảm, chẳng qua chỉ là Trương Nghệ Mưu đã dấu đi các cảnh quay gợi cảm
đáng có, lưu lại một một không gian cho các khán giả mặc sức tưởng tượng. Cho
dù nói “Cao lương đỏ” là phim gợi cảm có chút miễn cưỡng, vậy thì một tác phẩm
khác của Trương Nghệ Mưu là “Cúc Đậu” đích thực là một bộ phim gợi cảm.
Cũng giống như “Cao lương đỏ”, “Cúc Đậu” không có những cảnh quay quá ái ân,
cái nó biểu hiện chỉ là mối tình loạn luân giữa hai dì cháu. Trương Nghệ Mưu đã
nắm bắt cái mức độ gợi cảm cần có khá tốt, nhưng sự diễn xuất của Củng Lợi
khiến lòng người chao đảo. Những cảnh quay người dì quyến rũ, đong đưa với
