Ph n 43
Tiên Ông H Thành
Chàng h Chu, ng i Văn Đăng (1) cùng v i chàng h Thành, thu nh cùng theo đòi ườ
nghiên bút, do đó mà k t thành b n thi t (2). Nh ng Thành nghèo, nên quanh năm nhế ế ư
v vào Chu. So v i tu i tác thì Chu l n h n, nên g i v Chu b ng ch dâu. Các d p gi ơ
t t v n đi l i v i nhau nh m t nhà. V Chu sau sinh đ c đ a con trai thì b o b nhế ư ượ
ch t. Chu c i v k h V ng; Thành l y c cô còn ít tu i nên ch a t ng g p m t. ế ướ ế ươ ư
M t hôm em trai cô V ng đ n nhà Chu thăm ch , y n ti c m ngay phòng ng . ươ ế ế
Thành cũng v a đ n ch i. Ng i nhà vào báo tin, Chu đang ng i cho m i vào. Thành ế ơ ườ
không vào t t ra v . Chu ph i d i bàn ti c ra nhà ngoài, r i ch y theo gi , Thành
m i quay l i. V a ng i vào bàn thì có ng i vào báo, m t ng i đ y t trai gi tr i ườ ườ
cho nhà Chu b quan huy n đánh r t đau. Nguyên tr c đây, k gi trâu nhà quan l i ướ
b h Hoàng đ trâu xéo lên ru ng c a Chu, vì th mà đâm ra cãi nhau. Tên gi trâu ế
c a h Hoàng ch y v trình ch . Ch cho b t đ y t c a Chu gi i lên quan, r i b
quan ph t đòn.
Chu h i rõ tình đ u, n i gi n nói:
- Tên n c nô chăn l n (3) h Hoàng kia sao dám làm v y! T tiên nó còn ph i h u h
t ph ta, th mà nay m i g p th i đác chí đã không coi ai ra gì n a. ế
Gi n tràn lên c , chàng ph n chí vùng d y, mu n ch y ngay đi tìm Hoàng. Thành kéo
tay ngăn l i, nói:
- Gi a th i bu i b o ng c này, làm gì phân rõ đen tr ng. Hu ng chi quan l i ngày nay ượ
quá n a cũng là lũ tr m c p không c m giáo cung đ y thôi! ướ
Chu không nghe. Thành năn n hai ba l n, đ n ch y n c m t, chàng m i ch u, nh ng ế ướ ư
u t c v n không nguôi, tr n tr c su t đêm. Sáng ra b o gia nhân r ng:
- H Hoàng khinh ta quá, ta thù h n nó, nh ng h ng đ đ y đã. Còn quan huy n là ư
quan c a tri u đình, ch ng ph i là quan c a quy n th , n u có chuy n tranh ch p thì ế ế
cũng c n h i c hai bên, ch sao l i nh con chó “su t” đâu ch y đ y đ c? Ta cũng ư ượ
ph i làm đ n ki n đ y t nhà kia xem nó phân x th nào. ơ ế
Đám gia nhân h t th y đ u vun vào, chàng bèn quy t k , vi t t cáo tr ng g i lênế ế ế ế
quan huy n. Quan huy n xé v t đi. Chu u t, nói nh ng l i xúc ph m đ n quan. Quan ế
v a th n v a căm, l y c b t chàng t ng ng c.
Sáng hôm sau, Thành sang thăm Chu m i bi t đã vào thành th a ki n. V i vàng ch y ế ư
theo đ ngăn l i, thì đã b nh t vào ng c r i, chàng gi m chân than th , không bi t làm ế
th nào. Bây gi v a tóm đ c ba tên gi c bi n; quan huy n và Hoàng đút lót ti n d nế ượ
chúng vu cho Chu là đ ng đ ng, r i v n vào l i khai đó mà l t b mũ áo nhà nho, dùng
roi tra kh o Chu m t cách th m kh c. Thành vào ng c nhìn nhau mà cay đ ng. Bàn
tính kêu lên t n c a khuy t. Chu b o: ế
- Nay thân đã b xi ng trong cũi, gi ng nh chim trong l ng; d u còn m t chú em y u ư ế
hèn thì cũng ch làm đ c vi c đ a c m tu mà thôi. ượ ư ơ
Thành s t s ng t nh n l y, nói r ng:
- Đây là ph n s c a tôi. Khó khăn không giúp nhau thì còn g i là b n bè làm gì.
R i chàng lên đ ng ngay. Em trai Chu đ nh đ a ti n l phí đi thì đã đi lâu r i. ườ ư
Đ n kinh ch a bi t c a nào vào mà kêu thì nghe đ n xa giá s p s a đi săn. Thành dế ư ế
tính n p s n trong khu ch g . Ch t lát xa giá đi qua, chàng ra s p l y kêu van th m
thi t. S bèn đ c chu n, giao cho các tr m chuy n v đ b vi n c u xét và tâu lên.ế ượ
B y gi đã tr i qua h n m i tháng, Chu đã b ghép b a vào t i hình. Pháp vi n ti p ơ ườ ế
đ c ng phê c s , ph i cho tra xét l i c l i cung l n ngh án. Hoàng cũng s m uượ ư
gi t Chu. Nhân đó h i l cho cai ng c, đ chúng tuy t h n đ ng c m n c. Em Chuế ườ ơ ướ
mang th c ăn vào thăm cũng b c m ng t. Thành l i lên t n vi n bày t đi u khu t
khúc, Chu m i đ c gia n h i đ n, thì đã đói lã không d y đ c n a. Quan pháp vi n ượ ơ ế ượ
t c gi n, cho đánh tr ng cai ng c đ n ch t. Hoàng đâm ho ng ph i dùng nghìn l ng ượ ế ế
vàng đút lót ch y v y thoát thân, m i đ c b qua đi m t cách m p m . Còn quan ượ
huy n thì vì b cong pháp lu t ph i khép t i đày.
Chu đ c th v càng ph c Thành can đ m. Riêng Thành t sau khi tr i qua ki nượ
t ng, tình đ i ngu i l nh nh tro. Mu n r Chu cùng mình đi n, nh ng Chu còn đ m ư ư
đu i v tr , nên nghe nói thì c i chàng vi n vong. Thành tuy không đáp song y đã ườ
quy t. Sau khi chia tay, m y ngày không th y chàng tr l i, Chu cho ng i sang nhàế ườ
Thành thám thính, thì ng i nhà cũng ng chàng đang nhà Chu; hai n i đ u khôngườ ơ
th y nên m i đâm ng . Chu bi t có chuy n l , cho ng i đi tìm; chùa quán, hang h c ế ườ
không đâu không dò h i. Th nh tho ng l i đem vàng l a chu c p cho con c a b n.
Đ c kho ng tám chín năm thì Thành b ng t tìm v . Khăn vàng áo lông, nghi mượ
nhiên đã có dáng d p đ o sĩ. Chu m ng n m tay b n h i:
- Anh đi đâu đ tôi tìm kh p?
C i đáp: ườ
- M y ngàn h c n i, nào có nh t đ nh đâu. Nh ng t b y đ n nay may v n m nh ư ế
kh e.
Chu sai bày ti c r u, k s v i b n n i ni m xa cách, có ý mu n Thành c i b áo ượ ơ
đ o đ i l y áo thu ng. Thành ch c i không nói,. Chu b o: ườ
- Ngu th t! Sao có th b v b con nh b cái ch i cùn đ c. ư ượ
Thành c i mà r ng: ườ
- Không ph i th ! Ng i đ nh b ta ch ta nào có b đ c ng i. ế ườ ượ ườ
H i đ n ch thì ch tr l i là trên cung Th ng Thanh núi Lao S n. ế ượ ơ
Ti c xong tr v gi ng n m, Chu m th y Thành tr n tru ng n m đè lên ng c, ng t ườ ơ
mu n t c th . G ng h i làm gì v y, tuy t nhiên không đáp. Gi t mình t nh d y, g i
Thành không th y th a, nh m lên nhìn thì đã b đi đâu m t tăm. Đ nh th n nhìn l i ư
m i bi t mình đang trên gi ng c a Thành. S hãi kêu lên: ế ườ
- T i qua không say, sao mà đ o điên đ n th ? ế ế
Bèn g i ng i nhà. Ng i nhà th p đèn lên, thì ng i ng i đ y là Thành. Chu v n ườ ườ ườ
nhi u râu, l y tay s thì c m l th ch ng có m y s i. V i tìm g ng soi, l l m th t ơ ơ ươ
lên:
- Thành s s đây, th thì mình đi đâu r i? ế
Nói xong v t hi u ra, Tành sùng o thu t đ g i mình đi n. Mu n v thăm v (4)
nh ng ng i em th y dung m o khác anh ngăn l i không nghe. Chu cũng không cư ườ
cách gì bi n b ch, li n sai s p ng a và đ y t đ đi tìm Thành.
M y ngày sau, đ n núi Lao S n. Ng a ch y nhanh đ y t theo không k p. Chu t m ế ơ
ngh d i g c cây, th y nh ng ng i khách m c áo lông chim (5) qua l i r t đông. ướ ườ
M t đ o nhân trong s đó đ a m t nhìn Chu. Chu nhân d p h i thăm v Thành thì đ o ư
sĩ c i đáp: Cũng có nghe anh. Hình nh trên cung Th ng Thanh thì ph i. ườ ư ượ
Nói xong đi ngay. Chu đ a m t nhìn theo thì th y ông ta đi c ch ng ngoài m t t mư ướ
tên b n, d ng l i chuy n trò v i m t ng i nào đ y nh ng cũng ch dăm câu r i đi ườ ư
luôn. Ng i v a chuy n trò v i đ o sĩ d n d n đi đ n, thì ra là ng i h c trò cùngườ ế ườ
làng. Th y Chu, anh ta kinh ng c kêu lên:
- Bao năm không g p, nghe ng i ta nói anh lên non h c đ o, th mà nay còn d o ch i ườ ế ơ
cõi tr n t c đ c ? ượ ư
Chu k l i chuy n đ i l t kỳ d c a mình; chàng kia h t ho ng nói:
- Th thì tôi v a g p anh ta kia mà c ng là anh. M i đi ch a đ c bao lâu, ch c cũngế ư ượ
không xa đây l m.
Chu kinh d nói:
- Quái th t! Sao l i m t mũi c a mình mà mình v a nhìn t n m t cũng không nh n ra
đ c? ượ
Đ y t cũng v a tìm t i, v i g p gáp đu i theo, nh ng r t cu c d u v t v n m t hút. ư ế
Nhìn lên phía tr c ch th y m t mù xa t p ti n thoái không còn bi t đ ng nào màướ ế ế ườ
tính. T nghĩ còn nhà đâu n a mà v . Bèn quy t ý đu i theo đ n cùng. Mà đ ng thì ế ế ườ
quá cheo leo hi m tr , không th đi ng a đ c n a, đành giao ng a cho đ y t d t v , ượ
m t mình th t thi u đi ti p. ế
B ng đâu xa xa nhác th y m t c u ti u đ ng ng i l loi, v i đ n g n h i đ ng, và ế ườ
nói rõ duyên c .Ti u đ ng t nh n là đ t c a Thành, thân mang giúp áo qu n, l ng ươ
th c d n chàng cùng đi. N m s ng g i đ t, v t muôn d m hành trình ba ngày m i ươ ượ
t i, thì hóa ra Th ng Thanh l i ch ng ph i nh l i th giam v n đ n. B y gi đã là ượ ư ế
gi a tháng m i th mà hoa r ng n đ y l i đi, ch ng có v gì là đ u mùa đông. ườ ế
Ti u đ ng vào báo tin khách đ n, Thành v i vàng ch y ra, chàng m i nh n ra đ c ế ượ
hình dáng c a mình. C m tay d t vào bày ti c r u chuy n trò y m m. Chu th y ượ ế
nhi u gi ng chim s c màu kỳ d , d n dĩ không s ng i, th ng đ n đ u ngay ch ườ ườ ế
ng i mà hót, ti ng nghe nh đàn sáo, trong lòng r t l y làm l . Nh ng lòng tr n còn ế ư ư
v n vít, không có ý mu n l u l i. D i đ t tr i hai t m b đoàn, Thành kéo Chu cùng ư ướ
ng i. Quá canh hai, muôn vàn lo nghĩ đ u l ng xu ng, v a ch p m t m t cái, b ng
c m th y gi a mình và Thành thân hình l i có s trao đ i. Ng v c, đ a tay s c m, ư
thì l i r m râu nh cũ. ư
Sáng ra, hăng hái mu n v ngay. Thành c gi l i, sau ba ngày m i b o:
- Xin c ng m t lúc, sáng mai s đ a anh v . ư
M i thiu thiu thì đã nghe ti ng Thành g i: “Hành trang đã s n r i!” Bèn tr d y theo ế
đi. Con đ ng l n này khác xa l i cũ. Ch a đ c bao lâu đã c m th y làng quê hi n raườ ư ượ
trong t m m t. Thành ng i l i bên đ ng đ i, b o Chu c v . Chu c nài không đ c, ườ ượ
đành l m lũi đi v . Đ n tr c c ng nhà, gõ không th y th a, đang đ nh trèo t ng vào ế ướ ư ườ
thì c m th y thân nh t a nh chi c lá, nh y m t cái phóc qua t ng ngay. V t qua ư ế ườ ượ
m y l p t ng th p m i t i phòng ng . Bên trong đèn đu c sáng tr ng, v mình v n ườ ư
ch a ng , đang trò chuy n thì th m v i ng òi nào đ y. Chàng dùng l i nh m gi yư ư ưỡ
dán c a s , kh nhòm vào, thì cô v đang ng i cùng m t tên đ y t vai u th t b p (6)
chu c r u cho nhau, b d ng r t l l i. L a gi n b c lên, đã toan xông vào b t, l i ượ ơ
s th cô th ng không n i, bèn l ng l ng nh y ra kh i c a, ch y đ n báo v i Thành, ế ế
nh giúp m t tay, Thành kh ng khái nh n l i, cùng đi th ng t i bu ng ng c a v .
Chu nh c m t hòn đá đ p c a. Bên trong ho ng s r i rít. C a càng đ p g p, trong
càng cài ch t. Thành rút g m đ a m t nhát, c a b c tung ra. Chu p vào, tên đ y t ươ ư
vùng ch y ra c a. Thành đ ng ngoài c a dùng ki m chém, đ t lìa cánh tay đ n t n vai. ế ế
Chu b t v ra tra kh o, m i bi t nàng t thông v i đ a t h i chàng còn trong ng c. ế ư
Chu m n g m ch t đ u v , treo ru t lên cành cây tr c sân, r i theo Thành quay ra,ượ ươ ướ
tìm đ ng tr v núi. Th t nhiên gi t mình t nh d y, thì thân th v n đang n m trênườ
gi ng. Chàng kinh ng c nói: ườ
- M ng m quàng xiên, làm mình đâm ho ng.
Thành c i đáp: ườ
- M thì anh b o là th c, th c anh l i b o là m . ơ ơ
Chu ng c nhiên h i l i, Thành đ a g m cho xem thì th y v t máu v n còn nguyên. ư ươ ế
Chu s đ n th t th n, nh ng l i tr m ng Thành bày trò o thu t d i g t. Thành bi t ế ư ế
ý, bèn s p s a hành trang đ a chàng v . ư
Th m thoát đã đ n đ u làng. Thành b o: ế
- Đêm đó tôi ch ng ki m đ i anh, ch ng ph i đây là gì! Tôi đã chán nhìn trò đ i v n ế
đ c, xin l i đ c đ i anh đây. N u quá gi thân anh không ra, s đi m t mình. ượ ế
Chu đ n nhà, nhìn th y c a ngõ tiêu đi u, d ng nh không có ng i , bèn vòngế ườ ư ườ
sang nhà ng i em. V a g p anh, em đã giàn gi a n c m t k l : ườ ướ
- Sau khi anh đi, đang đêm c p vào gi t ch , khoét ru t th m th ng không th t .ướ ế ươ
Đ n nay quan lùng b t ch a đ c. ế ư ượ
Chu nh ng i trong m ng ch t t nh, bèn đem tình th c mà nói, l i d n đ ng truy c uư ườ
n a làm gì. Ng i em đ ng ngây ra m t lúc lâu. Chu h i thăm con mình. Bèn g i vú ườ
già b t i. Chu b o em: ế
- cái v t trong b c tã này có quan h đ n vi c n i dõi tông đ ng, em hãy c mà chăm ế ườ
sóc. Anh nay s p t giã vi c đ i r i.
Th r i đ ng d y đi ngay. Ng i em n c m t lã chã, ch y theo níu l i, ch c i màế ườ ướ ườ
đi th ng. Ra đ n ngoài làng g p l i Thành, cùng nhau đi ti p. Khi đã xa quay đ u l i ế ế
d n:
- S đ i nh n nh c là hay nh t.
Ng i em mu n nói thì Thành đã khoát tay áo m t cái, l p t c không còn nhìn th y đâuườ
n a. Đành đ ng s ng h i lâu, gào khóc r i v .
Em Chu là ng òi v ng v ch t phác, không bi t d y b o ng i nhà trông nom v nư ế ườ ườ
ru ng. S ng đ c vài năm thì nhà càng nghèo. Con trai Chu d n l n lên, không th đón ượ
đ c th y, ph i t mình d y cháu h c. M t hôm đ n th trai vào sáng s m, th y m tượ ế ư
phong th đ trên án, niêm r t k ngoài đ : “Em trai m ”. Nhìn xem thì đúng là nétư
ch c a anh. M ra, tr ng r ng ch ng có gì, ch th y m t cái móng dài ch ng hai đ t
tay. B ng l y làm kỳ quái. Đ t móng tay lên nghiên m c r i b c ra, h i ng i nhà ướ ườ
th đâu g i t i, song không ai bi t c . Quay tr l i nhìn thì th y nghiên đá sáng chói,ư ế
đã hóa thành vàng. Vô cùng kinh ng c. Đem đ t th lên đ ng, s t đ u nh th c . T ư ế
đ y giàu to. Đem ngàn vàng giúp cho con Thành. Vì th , thiên h đ n r ng hai nhà này ế
có thu t đi m kim.