more information and additional documents
connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/
1
Lêi më ®Çu
Mét vµi thËp niªn gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ níc ta cã tèc ®é t¨ng trëng nhanh
chãng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, bªn c¹nh ®ã chóng ta còng thu ®îc nguån
vèn ®Çu t lín níc ngoµi. Do ®ã vèn ®Çu t cho ngµnh x©y dùng c¬ b¶n còng
t¨ng nhanh.
X©y dùng c¬ b¶n (XDCB) lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt t¹o c¬ së vµ tiÒn ®Ò
ph¸t triÓn cho nÒn kinh tÕ Quèc d©n. Hµng n¨m ngµnh XDCB thu hót gÇn 30%
tæng sè vèn §Çu t cña c¶ níc. víi nguån vèn ®Çu t lín nh vËy cïng víi ®Æc
®iÓm s¶n xuÊt cña ngµnh lµ thêi gian th× c«ng kÐo dµi vµ thêng trªn quy m« lín
®· ®Æt ra vÊn ®Ò lín ph¶i gi¶i quyÕt lµ: "Lµm sao ph¶i qu¶n lý vèn tèt, cã hiÖu
qu¶ kh¾c phôc t×nh tr¹ng thÊt tho¸t vµ l·ng phÝ trong s¶n xuÊt thi c«ng, gi¶m chi
phÝ h¹ gi¸ thµnh, t¨ng tÝnh c¹nh tranh cho doanh nghiÖp.
Mét trong nh÷ng c«ng cô ®¾c lùc ®Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶ ®ã lµ kÕ to¸n víi
phÇn hµnh c¬ b¶n lµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
H¹ch to¸n kÕ to¸n cã vai trß hÕt søc quan träng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, nã
cung cÊp c¸c th«ng tin tµi chÝnh cho ngêi qu¶n lý ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p nãi
riªng, gióp cho l·nh ®¹o ra nh÷ng quyÕt ®Þnh qu¶n lý hîp lý vµ ®ång thêi kiÓm
tra sù ®óng ®¾n cña c¸c quyÕt ®Þnh ®ã sao cho doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i vµ
®øng v÷ng trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh cña c¬ chÕ thÞ trêng.
Nh÷ng viÖc ®ã chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc trªn c¬ së h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp Ých rÊt nhiÒu cho h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé
cña doanh nghiÖp. Sö dông hîp lý th«ng tin nµy sÏ t¹o ®ßn bÈy kinh tÕ t¨ng
n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p th«ng tin nµy lµ c¬ së kiÓm so¸t vèn ®Çu
t XDCB. H¬n n÷a víi Nhµ níc th× th«ng tin nµy lµm c¬ së thu thu. V× vËy
viÖc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
c«ng viÖc quan trong gióp cho doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ cña yÕu
tè (tõng ®ång) chi phÝ ph¶i bá ra, tõ ®ã cã ®îc c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c trong
viÖc tæ chøc vµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt.
VÒ thùc tËp t¹i c«ng ty c¬ giíi vµ x©y l¾p 13 - Tæng c«ng ty x©y dùng
vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng - LICOGI, trong giai ®o¹n ®¬n vÞ ®ang tiÕn hµnh c¸c biÖn
ph¸p tæ chøc vµ qu¶n lý trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nh»m n©ng cao hiÖu
more information and additional documents
connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/
2
qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó vËn dông kiÕn thøc ®· häc mét c¸ch thiÕt thùc
vµo c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ, gióp cho c«ng t¸c tæ
chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Trong ®iÒu kiÖn h¹n chÕ vÒ
thêi gian vµ ®Ó cã thÓ tËp trung vµo mét vÊn ®Ò mµ c«ng ty ®ang chó träng ®ã
lµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, em ®· cè g¾ng ®i s©u
nghiªn cøu chuyªn ®Ò:
"KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm" víi
viÖc t¨ng cêng qu¶n trÞ doanh nghiÖp t¹i c«ng ty c¬ giíi & x©y l¾p 13 thuéc
Tæng c«ng ty LICOGI.
Néi dung chuyªn ®Ò gåm cã ba phÇn:
PhÇn I: T×nh h×nh chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong s¶n xuÊt kinh doanh.
PhÇn II: Tæ chøc h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p t¹i c«ng ty c¬ giíi vµ x©y l¾p 13.
PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ gãp phÇn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty.
more information and additional documents
connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/
3
PhÇn thø nhÊt
Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm trong s¶n xuÊt kinh doanh.
A. C¬ së lý luËn vÒ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
I. §Æc ®iÓm ngµnh x©y dùng c¬ b¶n t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c
h¹ch to¸n kÕ to¸n.
Trong nh÷ng n¨m thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi còng
nh tÊt c¶ c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh (s¶n xuÊt kinh doanh ) trong c¶ níc,
ngµnh x©y dùng c¬ b¶n, (XDCB) ngµy cµng thÝch nghi vµ ph¸t triÓn. Víi môc
tiªu hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së h¹ tÇng XDCB l¹i cµng kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh
trong lÜnh vùc kinh doanh.
Do tÝnh chÊt ngµnh XDCB lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt, cã vai trß quan
träng trong viÖc x©y dùng, c¶i t¹o, ®æi míi c¬ së h¹ tÇng nhng s¶n phÈm l¹i
mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt so víi s¶n phÈm cña c¸c ngµnh s¶n kh¸c. V×
vËy tæ chøc h¹ch to¸n ë c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p ph¶i dùa trªn
nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh cña nã.
S¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh h¹ng môc, c«ng tr×nh vËt kiÕn tróc cã
quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian thi c«ng kÐo dµi
vµ ph©n t¸n.... V× vËy trong khi tiÕn hµnh x©y l¾p, s¶n phÈm dù ®Þnh ®Òu ph¶i
qua c¸c kh©u tõ dù ¸n råi ®Õn dù to¸n c«ng tr×nh. Dù to¸n c«ng tr×nh lµ tæng
møc chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc ®Çu t c«ng tr×nh ®îc tÝnh to¸n cô thÓ ë giai
thiÕt kÕ kü thuËt.
S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt, cßn tÊt c¶ c¸c ®iÒu
kiÖn s¶n xuÊt nh xe m¸y, lao ®éng, vËt t.... ®Òu ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm
cña c«ng tr×nh x©y l¾p.
S¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh kh«ng nhËp kho mµ l¹i tiªu thô ngay theo
gi¸ dù to¸n (gi¸ thanh to¸n víi chñ ®Çu tbene A) hoÆc gi¸ tho¶ thuËn (còng
®îc x¸c ®Þnh trªn dù to¸n c«ng tr×nh), do ®ã tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm
x©y l¾p kh«ng ®îc thÓ hiÖn râ.
Th«ng thêng c«ng t¸c x©y l¾p do c¸c ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p nhËn
thÇu tiÕn hµnh. Xong thùc tÕ do c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ tham gia kinh doanh lµm xuÊt hiÖn nh÷ng ®¬n vÞ tæ ®éi x©y l¾p nhá...
nh÷ng ®¬n vÞ nµy ®i nhËn thÇu l¹i hoÆc ®îc kho¸n l¹i c¸c c«ng tr×nh,... Tuy
kh¸c nhau vÒ quy m« s¶n xuÊt, h¹ch toan qu¶n lý, xong c¸c ®¬n vÞ nµy ®Òu lµ
c¸c tæ chøc x©y l¾p.
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn trong c¸c ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p, c«ng t¸c kÕ
to¸n võa ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu ph¶n ¸nh chung cña mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt. Ghi
chÐp ®Çy ®ñ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, thùc hiÖn phï hîp víi ngµnh nghÒ,
more information and additional documents
connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/
4
cung cÊp th«ng tin vµ sè liÖu chÝnh x¸c nh»m phôc vô tèt cho qu¶n lý doanh
nghiÖp.
II. B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt.
1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt.
Trong mét doanh nghiÖp dï lín hay nhá muèn s¶n xuÊt kinh doanh cÇn
ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ nµy lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt
tiÒn ®Ò b¾t buéc ®Ó c¸c dù ¸n x©y dùng trë thµnh hiÖn thùc. Trong qu¸ tr×nh t¸i
s¶n xuÊt më réng th× gian ®o¹n s¶n xuÊt lµ gian ®o¹n quan träng nhÊt. ë ®ã
diÔn ra qu¸ tr×nh tiªu dïng cña c¶i vËt chÊt, søc lao ®éng ®Ó t¹o chi phÝ dÞch vô
cho yÕu tè ®Çu ra (tiªu thô s¶n phÈm). Trong ®iÒu kiÖn tån t¹i quan hÖ hµng
ho¸ tiÒn tÖ th× c¸c chi phÝ bá ra cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Òu ®îc
biÓu diÔn díi h×nh th¸i gi¸ trÞ. HiÓu mét c¸ch chung nhÊt, chi phÝ s¶n xuÊt lµ
toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng s«ng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ c«ng ty ®· thùc tÕ bá
ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ s¶n xu©t bao gåm
nhiÒu lo¹i, nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau nhng thùc chÊt nã kh«ng n»m ngoµi hai
lo¹i chi phÝ lµ chi phÝ lao ®éng vµ chi phÝ lao ®éng vËt ho¸.
Chi phÝ s¶n xuÊt trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña
toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸, tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho
c«ng nh©n liªn quan ®Õn s¶n xuÊt thi c«ng vµ bµn giao s¶n phÈm trong mét
thêi kú nhÊt ®Þnh.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p ph¸t sinh thêng
xuyªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhng ®Ó phôc vô cho qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng thêi kú hµng th¸ng, hµng
quý, hµng n¨m phï hîp víi kú b¸o c¸o. Trong ®éi x©y l¾p chi phÝ s¶n xuÊt
gåm nhiÒu lo¹i cã tÝnh chÊt kinh tÕ, c«ng dông kh¸c nhau vµ yªu cÇu qu¶n lý
®èi víi cïng lo¹i còng kh¸c nhau. VÒ viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ
c¨n cø vµo sè liÖu tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt mµ ph¶i theo dâi, dùa vµo sè liÖu
cña tõng lo¹i chi phÝ.
Bëi vËy, muèn tËp hîp vµ qu¶n lý tèt chi phÝ, tÊt yÕu lµ ph¶i ph©n lo¹i chi
phÝ s¶n xuÊt.
2. Ph©n lo¹i chi phÝ.
Víi mçi doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cã néi dung kinh tÕ
kh¸c nhau, c«ng dông kh¸c nhau vµ yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i còng
kh¸c nhau. §Ó lËp kÕ ho¹ch vµ tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh, ®Ó khèng chÕ vµ
thèng nhÊt c¸c lo¹i chi phÝ, nh»m nghiªn cøu ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh h×nh
thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ thµnh tõng
nhãm riªng theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh.
§èi víi níc ta hiÖn nay, viÖc ph©n lo¹i chi phÝ ®îc ¸p dông theo ®Æc
®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc ®iÓm qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n
xuÊt x©y l¾p ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau:
more information and additional documents
connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/
5
a. Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi
phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó chia ra c¸c yÕu t« chi phÝ, mçi yÕu tè chi phÝchØ bao
gåm nh÷ng chi phÝ nã cïng mét néi dung kinh tÕ, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ë
lÜnh vùc nµo vµ ë ®©u. V× vËy, c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn goi lµ nh©n lo¹i chi phÝ
s¶n xuÊt theo yÕu tè. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm c¸c
yÕu tè sau:
1. Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu bao gåm nguyªn vËt liÖu chÝnh (nhxi
m¨ng, s¾t thÐp,...) vËt liÖu phô,nhiªn liÖu n¨ng lîng, ®éng lùc ®îc sö dông
trong kú (nh x¨ng, dÇu,....)
2.Chi phÝ nh©n c«ng gåm tiÒn l¬ng (l¬ng chÝnh + l¬ng phô + phô cÊp
l¬ng) vµ c¸c kho¶n tiÒn tÝnh theo l¬ng nh BHXH, BHYT,KPC§.
3. Chi phÝ khÊu hao TSC§: Lµ kho¶n hoa mßn cña doanh nghiÖp nh: nhµ
xëng, m¸y mãc, m¸y thi c«ng...
4. Chi phÝ mua b¸n ngoµi. (nh ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i...)
5. C¸c lo¹i chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
C¸c chi phÝ trªn lµ chi phÝ vÒ lao ®éng sèng (tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch
theo l¬ng) vµ chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ (khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ
nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô...)
Ph©n lo¹i theo c¸ch nµy cho biÕt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh,
doanh nghiÖp ph¶i chi ra nh÷ng lo¹i chi phÝ g× vµ bao nhiªu. Nã lµ c¬ së lËp dù
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü tiÒn l¬ng,
tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng, ®Þnh møc. §èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n, lµ c¬ së
®Ó tæ chøc viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc
hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, ®ång thêi lµ c¬ së tÝnh to¸n thu nhËp quèc d©n,
®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
b. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ chi phÝ vµ qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ chia ra thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp:
1. Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp tíi qu¸
tr×nh s¶n xuÊt vµ t¹o ra s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ nµy cã thÓ tËp hîp cho tõng
c«ng tr×nh h¹ng môc, c«ng tr×nh ®éc lËp nh nguyªn vËt liÖu, tiÒn l¬ng trùc
tiÕp, khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ sö dông.
2. Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cho ho¹t ®éng tæ chøc phôc vô vµ
qu¶n lý, do ®ã kh«ng t¸c ®éng trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ còng kh«ng
®îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng cô thÓ. KÕt cÊu cña chi phÝ gi¸n tiÕp
còng t¬ng tù nh chi phÝ trùc tiÖp nhng nh÷ng kho¶n nµy chi ra cho ho¹t
®éng qu¶n lý doanh nghiÖp x©y l¾p.
Do mçi lo¹i chi phÝ trªn cã t¸c dông kh¸c nhau ®Õn khèi lîng vµ chÊt
lîng c«ng tr×nh nªn viÖc h¹ch to¸n chi phÝ theo híng ph©n tÝch, ®Þnh râ chi
phÝ trùc tiÕp chi phÝ gi¸n tiÕp cã ý nghÜa thùc tiÔn cho viÖc ®¸nh gi¸ hîp lý cña