Luận văn Thạc sĩ Luật học: Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chấp hành viên thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM

HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRƯƠNG ANH QUYẾT

ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ CHẤP HÀNH VIÊN THI

HÀNH ÁN DÂN SỰ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và luật hành chính

Mã số: 8.38.01.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: TS. Đặng Thị Phượng

HÀ NỘI, 2021 2

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐỘI NGŨ CHẤP HÀNH VIÊN THI HÀNH

ÁN DÂN SỰ

I. Khái niệm, đặc điểm về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chấp hành viên thi hành án

dân sự

II. Nội dung của đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chấp hành viên thi hành án dân sự

III. Các yếu tố ảnh hưởng đến đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chấp hành viên thi

hành án dân sự

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ

CHẤP HÀNH VIÊN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

I. Khái quát đội ngũ Chấp hành viên thi hành án dân sự

II.Thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ Chấp hành viên thi hành án

dân sự ở Việt Nam hiện nay

III. Đánh giá thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ Chấp hành viên thi

hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

Chương 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO

TẠO, BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ CHẤP HÀNH VIÊN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ

Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

I. Quan điểm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ Chấp hành viên thi

hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay

II. Giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ Chấp hành viên thi

hành án dân sự trong thời gian tới

KẾT LUẬN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

3

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. THA Thi hành án

2. THADS Thi hành án dân sự

3. TA Tòa án

4. XHCN Xã hội chủ nghĩa

5. CQTHA Cơ quan thi hành án

6. CQTHADS Cơ quan thi hành án dân sự

7. CHV Chấp hành viên

8. BA, QĐ Bản án, quyết định

9. TAND Tòa án nhân dân

10. PL Pháp luật

11. CQQLNN Cơ quan quản lý nhà nước

12. VKSND Viện kiểm sát nhân dân

13. CBCC Cán bộ công chức

14. CCHC Cải cách hành chính

4

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của luận văn

Trong thời gian qua, trên cơ sở các nghị quyết của Đảng, Nhà nước đã thực

hiện những biện pháp cải cách nền hành chính quốc gia trên nhiều lĩnh vực, trong

đó, vấn đề cải cách chế độ công vụ, công chức luôn được xác định là yếu tố quan

trọng. Các biện pháp cải cách đó đã mang lại những kết quả nhất định: nền hành

chính phục vụ đã bắt đầu hình thành thay thế cho nền hành chính quan liêu, bao cấp;

công tác tuyển chọn, quản lý cán bộ, công chức ngày càng công khai, minh bạch, có

sự phân cấp rõ hơn về thẩm quyền; đội ngũ cán bộ, công chức được đào tạo cơ bản,

tăng về số lượng và chất lượng, bước đầu đã có sự chuẩn hoá; một số cơ quan của

Nhà nước, của Đảng đã được sắp xếp lại theo hướng tinh giảm… Tuy nhiên, kết quả

đạt được chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, yêu cầu của nhân

dân cũng như mong muốn của Đảng và Nhà nước. Tình trạng nhũng nhiễu, cửa

quyền, thiếu trách nhiệm ở một bộ phận cán bộ, công chức, nhất là ở các cơ quan

trực tiếp giải quyết công việc của nhân dân và doanh nghiệp chậm được khắc phục;

tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí trong một bộ phận cán bộ, công chức diễn ra

nghiêm trọng; chế độ tiền lương chưa phản ánh đúng giá trị sức lao động và chưa

đáp ứng được nhu cầu đời sống của cán bộ, công chức; các quy định về tuyển dụng,

đào tạo, bồi dưỡng và đánh giá cán bộ, công chức còn nhiều bất cập; chưa có chính

sách phù hợp để thu hút nguồn nhân lực có trình độ cao phục vụ cho nền công vụ;

v.v...1

Đội ngũ chấp hành viên cơ quan thi hành án dân sự cũng không nằm ngoài tình

trạng nói trên. Ngoài ra, xuất phát từ đặc thù nghề nghiệp, đội ngũ chấp hành viên ở

nước ta còn tồn tại những điểm khiếm khuyết như: chấp hành viên còn lúng túng về

các kỹ năng nghiệp vụ cơ bản của hoạt động thi hành án dân sự, việc đào tạo Chấp

hành viên còn mang tính chắp vá, thiếu đồng bộ, việc đào tạo chuẩn hoá trình độ

5

chấp hành viên còn chậm và chưa được quan tâm đúng mức… Những vấn đề này

ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả công tác thi hành án.

Trong bối cảnh Đảng và Nhà nước ta đang đẩy mạnh việc xây dựng và hoàn

thiện nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của dân do dân vì dân, vai trò

và ý nghĩa của công tác thi hành án dân sự ngày càng được nhận thức đầy đủ hơn,

có vị trí xứng đáng trong hệ thống tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp

Việt Nam. Hệ thống văn bản pháp luật điều chỉnh hoạt động thi hành án dân sự cũng

được ban hành và hoàn thiện đảm bảo khung pháp lý về tổ chức hoạt động và việc

thực thi các phán quyết dân sự của Toà án. Hoạt động thi hành án trong thời gian

qua đã có những bước chuyển biến đáng ghi nhận, tổ chức và hoạt động của cơ quan

thi hành án được hoàn thiện dần, đội ngũ chấp hành viên được tăng cường về số

lượng và đào tạo về kỹ năng nghiệp vụ. Trong thời gian qua, để thực hiện Nghị

quyết số 08/NQ-TW ngày 02 tháng 01 năm 2002 của Bộ Chính trị, năm 2003, Cục

Thi hành án dân sự (nay là Tổng cục Thi hành án dân sự) cũng đã tiến hành rà soát

từng bước đội ngũ Chấp hành viên. Năm 2005, thực hiện yêu cầu của Bộ Nội vụ,

Cục Thi hành án dân sự cũng đã tiến hành tổng điều tra, khảo sát đội ngũ cán bộ

công chức các cơ quan thi hành án dân sự trong phạm vi toàn quốc.

Bên cạnh những thành quả đã đạt được, hoạt động của cơ quan thi hành án nói

chung và đội ngũ chấp hành viên nói riêng vẫn còn nhiều khiếm khuyết. Một trong

số các khiếm khuyết nổi cộm đó là số vụ việc ngày càng tăng sẽ đặt ra những yêu

cầu hết sức khó khăn cho các cơ quan thi hành án dân sự, do vậy:

Cần có bao nhiêu Chấp hành viên để có thể hoàn thành nhiệm vụ được giao? và

làm thế nào để tăng cường năng lực của chấp hành viên để thực hiện công việc thật

năng suất, hiệu quả? vẫn đang là những câu hỏi lớn chưa có lời giải đáp một cách

thoả đáng. Số lượng chấp hành viên theo đánh giá thì vẫn còn thiếu và yếu, vậy thiếu

đến đâu và yếu như thế nào thì cho đến nay vẫn chưa có phân tích, đánh giá, lý giải

một cách khoa học và hệ thống.

6

Trong những năm qua, mặc dù các cơ quan chức năng đã có nhiều cố gắng,

song vẫn chưa có được một giải pháp hữu hiệu cho việc đào tạo đối với đội ngũ

Chấp hành viên. Trên thực tế, lâu nay việc đào tạo Chấp hành viên còn mang tính

chắp vá, thiếu đồng bộ. Việc đào tạo chuẩn hoá trình độ chấp hành viên còn chậm và

chưa được quan tâm đúng mức. Công tác đào tạo nghiệp vụ Chấp hành viên tại Học

viện tư pháp còn có những hạn chế như: chỉ tiêu được phân bổ hàng năm chưa cao

(chỉ 300 Chấp hành viên/năm), đội ngũ giảng viên tuy có kinh nghiệm thực tiễn

nhưng lại ít kinh nghiệm về công tác sư phạm, lịch học chưa thực sự phù hợp với các

chấp hành viên ở các tỉnh xa, nội dung chương trình đào tạo mới dừng lại ở việc vừa

đào tạo, vừa rút kinh nghiệm...

Một bộ phận Chấp hành viên sau khi được bổ nhiệm còn gặp rất nhiều lúng

túng về các kỹ năng nghiệp vụ cơ bản của hoạt động thi hành án dân sự như: các yêu

cầu của việc tống đạt giấy tờ, yêu cầu của quá trình xác minh, kỹ năng lập biên bản,

yêu cầu của việc cưỡng chế... Các kỹ năng nghề nghiệp là điều kiện hết sức quan

trọng để Chấp hành viên có thể hoàn thành nhiệm vụ. Việc thi hành án không chỉ

thực hiện đúng các thủ tục thi hành án mà đòi hỏi chấp hành viên phải hiểu biết pháp

luật dân sự, hôn nhân gia đình, đất đai, doanh nghiệp... Chưa kể, pháp luật ở nước ta

thường xuyên thay đổi, nhiều quy định quá chung chung, thiếu rõ ràng, trong khi đó

Chấp hành viên không được đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn một cách thường xuyên,

kịp thời. Điều này đã dẫn đến một thực tế là Chấp hành viên áp dụng không đúng,

thiếu thống nhất, thậm chí sai các quy định của pháp luật. Mãi đến năm 2002, chúng

ta mới mở được khóa đào tạo nguồn Chấp hành viên đầu tiên, song công tác đào tạo

nghề của Chấp hành viên mới chỉ ở bước đầu vừa làm vừa học hỏi và rút kinh

nghiệm, nên hiệu quả chưa thực sự như mong muốn;

Đặc biệt, hiện nay trước yêu cầu thực hiện chiến lược cải cách tư pháp trong

lĩnh vực thi hành án đã được đặt ra trong hai Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị

đó là Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 về Chiến lược xây dựng và hoàn

thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 và 7

Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm

2020 với các định hướng lớn về cải cách, đổi mới trong lĩnh vực thi hành án cần

phải được nghiên cứu để luận giải một cách thấu đáo, như: Tăng thời hạn bổ nhiệm

chức danh tư pháp hoặc thực hiện chế độ bổ nhiệm không kỳ hạn; Nghiên cứu thực

hiện cơ chế thi tuyển để chọn người bổ nhiệm vào chức danh chấp hành viên; Có cơ

chế thu hút, tuyển chọn người có tâm huyết, đủ đức, đủ tài vào làm việc tại các cơ

quan thi hành án; Mở rộng nguồn để bổ nhiệm vào chức danh chấp hành viên không

chỉ là cán bộ trong các cơ quan tư pháp, mà còn là các luật gia, luật sư; Đào tạo, bồi

dưỡng nâng cao năng lực về ngoại ngữ, tin học cho đội ngũ chấp hành viên để có

thể thi hành tốt các vụ án có yếu tố nước ngoài, v.v...

Trong quá trình thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2025, Bộ Tư

pháp đã xác định công tác thi hành án dân sự là một trong những nhiệm vụ trọng tâm

trước mắt cũng như lâu dài, đồng thời chuẩn bị các điều kiện cần thiết để giúp Chính

phủ quản lý thống nhất công tác thi hành án nói chung. Vì vậy, việc xây dựng đội

ngũ chấp hành viên đủ về số lượng, có phẩm chất chính trị, đạo đức, có năng lực

vững vàng về chuyên môn, nghiệp vụ được coi là điều kiện tiên quyết để đảm bảo

thực hiện thắng lợi nhiệm vụ thi hành án.

Tuy nhiên, hiện nay đội ngũ chấp hành viên nói riêng, cán bộ cơ quan thi

hành án dân sự nói chung còn thiếu về số lượng, trình độ chuyên môn nghiệp vụ

chưa ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ đặt ra, kết quả đào tạo bồi dưỡng chưa đạt

được nhiều hiệu quả như mong muốn, chưa có các chuyên đề kế hoạch đào tạo lâu

dài mang tính chiến lược từ đó giải quyết được các yêu cầu trước mắt và lâu dài

trong việc xắp xếp và bố trí các nhiệm vụ đào tạo bồi dưỡng cho cả hệ thống cơ

quan thi hành án dân sự nói chung và Chấp hành viên nói riêng. Kết quả đào tạo

và những chương trình trọng tâm thể hiện tại Học viện tư pháp chỉ mang vóc dáng

đào tạo về nghiệp vụ mang tính bổ trợ kiến thức pháp lý chưa khái quát một cách

có hệ thống cho việc đào tạo, bồi dưỡng mang tính chất lâu dài, vì thế việc nâng

cao hơn nữa kết quả đào tạo một cách toàn diện về chuyên môn, đạo đức cho đội 8

ngũ Chấp hành viên là nhiệm vụ giải pháp trước mắt và lâu dài mang tính chiến

lược của cả hệ thống đặc biệt là Học viện tư pháp trong giai đoạn trước mắt và lâu

dài mang tính chiến lược đây là cơ sở để dần hoàn thiện hơn nữa hệ thống cơ quan

thi hành án dân sự và đội ngũ chấp hành viên đáp ứng sự mong đợi của nhà nước

và nhân dân. Như vậy công tác đào tạo, bồi dưỡng luôn là cái gốc rễ của cán bộ

quyết định cho việc thực hiện nhiệm vụ của cả hệ thống nghành nên việc đào tạo

bồi dưỡng làm sao cho trọng tâm, có hệ thống, chất lượng đào tạo bồi dưỡng đáp

ứng yêu cầu nhiệm vụ của đất nước là câu hỏi cần được giải đáp một cách khoa

học đối với tất cả các nghành các lĩnh vực, Công tác đào tạo Chấp hành viên còn

mới mẻ, kinh nghiệm chưa nhiều. Vì vậy, việc lựa chọn đề tài luận văn “Đào tạo,

bồi dưỡng đội ngũ chấp hành viên thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay”

làm luận văn thạc sĩ luật học góp phần quan trọng trong quá trình nâng cao năng

lực thi hành án dân sự nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra trong thời gian tới.

Tình hình nghiên cứu của đề tài:

Ở Việt Nam, việc nghiên cứu vấn đề ĐTBD đội ngũ cán bộ tư pháp nói chung

trong đó có CHVTHADS nói riêng luôn được Đảng và nhà nước ta quan tâm, đặc

biệt kể từ khi triển khai thực hiện Nghị quyết 49-NQ/TW ngày 02/06/2005 của Bộ

Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, các chương trình kế hoạch

cải cách tư pháp của Ban Cải cách tư pháp Trung ương và của ngành Thi hành án

dân sự nói riêng và được cụ thể hóa bằng các chương trình đào tạo do Tổng cục thi

hành án dân sự và Học viện tư pháp tổ chức thực hiện, Kết quả đào tạo, bồi dưỡng

cán bộ công chức trong hệ thống Nghành thi hành án nói chung và đào tạo, bồi

dưỡng Chấp hành viên nói riêng đã nang tính bài bản có hệ thống các chức danh

được quan tâm xây dựng trên cơ sở các điều kiện cần và đủ, chất lượng đào tạo đáp

ứng yêu cầu, số lượng đào tạo phù hợp với nhiệm vụ và yêu cầu đặt ra của xã hội,

công tác bồi dưỡng được thực hiện đình kỳ theo chuyên đề hàng năm cững như các

chuyên đề cụ thể được cập nhật đã tạo cho cán bộ, công chức và chấp hành viên linh

hoạt và đủ điều kiện cơ sở bắt kịp các quy định của pháp luật, nhiều sự quan tâm của

ngành trong đào tạo mở (đào tạo các chức danh thạc sĩ, tiến sĩ, cao cấp lý luận chính 9

trị......được quan tâm và xem, như nhiệm vụ trong tâm của nghành đối với một số

chức danh chủ chốt và dần mở rộng đối với toàn bộ hệ thống cán bộ nói chung. Đay

là những bức đệm quan trọng mang tính tích cực để dần hoàn thiện một cơ chế đào

tạo bồi dưỡng mang tính chát hệ thống và lâu dài khẳng định qua chất lượng của

chấp hành viên và kết quả thi hành án dân sự hàng năm của toàn hệ thống. Làm tốt

hơn nữa vấn đề này vai trò của tổng cục thi hành án, học viện tư pháp là rất quan

trọng song song với những kết quả đạt được vẫn còn nhiều những bất cấp về chất

lượng đội ngũ chấp hành viên mà nòng cốt là công tác đào tạo bồi dưỡng vẫn còn là

một trong những vấn đề cần được quan tâm cần xây dựng thành một đề án có tính

chiến lược đáp ứng được yêu cầu lâu dài và định hướng đúng đắn phù hợp trong

công tác đào tạo bồi dưỡng.

Bởi vậy, cũng có nhiều tác giả, nhiều công trình, Luận văn nghiên cứu, đánh

giá và đề cập chuyên sâu về vấn đề này. Một số công trình tiêu biểu có thể kể đến

như

- Thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự ở tỉnh Thanh Hóa của tác giả Đỗ

Thành Nam.

- Hoàn thiện địa vị pháp lý của chấp hành viên trong thi hành án dân sự tại Việt

Nam của tác giả Nguyễn Thị Phíp.

- Vai trò của Nhà nước trong lĩnh vực Thi hành án dân sự qua thực tiễn tại

Thanh Hóa của tác giả Lê Trung Kiên.

- Chất lượng đội ngũ chấp hành viên thi hành án dân sự ở tỉnh Bắc Giang của

tác giả Nguyễn Thành Bắc.

- Chất lượng đội ngũ chấp hành viên thi hành án dân sự ở tỉnh Đồng Tháp của

tác giả Vũ Quang Hiện.

- Thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự ở tỉnh Đồng Tháp của tácgiả Trần

Công Bằng.

- Mối quan hệ phối hợp giữa cơ quan Thi hành án dân sự với cơ quan, tổchức

hữu quan trong Thi hành án dân sự ở tỉnh Thanh Hóa của tác giả Vi Trọng Thụ .

10

- Quản lý nhà nước bằng pháp luật trong thi hành án dân sự ở tỉnh Thanh Hóa

hiện nay của tác giả Lê Hùng Cường.

- Xây dựng đội ngũ chấp hành viên thi hành án dân sự ở thành phố Hà Nội của

tác giả Nguyễn Thị Thanh Xuân.

- Chất lượng đội ngũ chấp hành viên thi hành án dân sự ở tỉnh Bắc Giang hiện

nay của tác giả Hà Thị Thái.

- Công tác thi hành án dân sự ở huyện miền núi Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa của

tác giả Trương Anh Quyết.

- Góp phần hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự tại Việt Nam hiệnnay

của tác giả Lê Hùng Cường.Ngoài ra còn nhiều công trình, đề tài khoa học và các

bài viết nghiên cứu của các tác giả khác về một số vần đề lý luận và thực tiễn về thi

hành án dân sự và chấp hành viên; nhưng chưa có một công trình nào nghiên cứu

dưới góc độ lý luận và thực tiễn về: “Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ Chấp hành viên

Thi hành án dân sự ở việt nam hiện nay”.

2. Mục tiêu và nhiệm vụ

2.1. Mục tiêu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, phân tích quy định của pháp luật, đánh giá thực

trạng đội ngũ chấp hành viên hiện nay, trên cơ sở đó đề xuất nhu cầu phát triển đội

ngũ chấp hành viên và chương trình khung về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chấp hành

viên thi hành án dân sự trong thời gian tới đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp.

2.2. Nhiệm vụ

Để đạt được mục tiêu đề ra, Luận văn có những nhiệm vụ chính sau đây:

- Nghiên cứu những vấn đề lý luận về ĐTBD đội ngũ CHV, từ đó làm rõ khái

niệm, đặc thù nghề nghiệp chấp hành viên, các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng lao

động của chấp hành viên.

- Phân tích thực trạng quy định về ĐTBD đội ngũ CHV, theo đó nghiên cứu

khái niệm, nội dung và xác định rõ các tiêu chí đánh giá đội ngũ chấp hành viên.

11

- Đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật và giải pháp nâng cao chất lượng đào

tạo, bồi dưỡng chấp hành viên nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp ở nước ta

hiện nay.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Đội ngũ chấp hành viên thi hành án dân sự ở Việt Nam

4.2. Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu, phân tích những vấn đề lý

luận, những quy định về ĐTBD đội ngũ CHVTHADS.

Phạm vi không gian: Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chấp hành viên thi hành án

dân sự ở Việt Nam

Phạm vi thời gian: Giai đoạn 2015-2020

5. Cơ sở lý luận và Phương pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở lý luận

Để thực hiện nhiệm vụ đặt ra, Luận văn xây dựng dựa trên quan điểm duy vật

biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chính Minh và

các quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về ĐTBD cán bộ, công chức.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp lịch sử: Thực tiễn cho thấy, hoạt động tư pháp nói chung và

THADS nói riêng là một lĩnh vực có bề dày lịch sử. Vì vậy, trong quá trình nghiên

cứu, tác giả đã tập trung nghiên cứu cả những vấn đề chúng ta đã làm được, thậm chí

có những kinh nghiệm quý báu của cha ông ta đã được luật hóa có giá trị pháp lý.

Ngoài ra, trong thời gian qua, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu khoa học

liên quan đến công tác thi hành án. Vì vậy, việc sử dụng phương pháp nghiên cứu

lịch sử sẽ giúp tác giả sử dụng kết quả đã được nghiên cứu nay vẫn còn có giá trị

thực tiễn, giá trị chứng minh để làm phong phú thêm nội dung nghiên cứu của Luận

văn, đồng thời đảm bảo tránh sự trùng lắp.

12

- Phương pháp phân tích: Phân tích các định hướng phát triển nhất là

địnhhướng cải cách tư pháp, các điều kiện khách quan, chủ quan, vấn đề kinh tế, xã

hội của Việt nam; phân tích thực trạng đội ngũ CHV và phân tích các quy định PL

có liên quan để làm rõ cơ sở thực tiễn và khoa học lý luận về phát triển đội ngũ CHV

mà cụ thể là vấn đề đào tạo đội ngũ CHV.

- Phương pháp so sánh: Để việc nghiên cứu có hiệu quả, mỗi vấn đề được đưa

ra đều có sự so sánh, đối chiếu, kể cả so sánh đối chiếu với kinh nghiệm của một số

nước, làm cơ sở cho việc vận dụng linh hoạt những nội dung đã được kiểm nghiệm

có hiệu quả của nước ngoài phù hợp với tình hình của nước ta. Tránh sự sao chép

máy móc kinh nghiệm của nước ngoài.

- Phương pháp tổng hợp: Trên cơ sở những nghiên cứu lý luận và thực tế, tổng

hợp các kết quả thu được, đưa ra phương hướng, giải pháp về nhu cầu phát triển

đội ngũ chấp hành viên và xây dựng chương trình đào tạo theo yêu cầu cải cách tư

pháp ở Việt Nam hiện nay.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn

Luận văn nghiên cứu làm rõ một số nội dung sau:

- Làm rõ khái niệm, đặc điểm, nội dung của ĐTBD đội ngũ CHVTHADS của

Việt Nam hiện nay

- Đánh giá những kết quả, hạn chế và nguyên nhân những hạn chế trong công tác

ĐTBD đội ngũ đội ngũ CHVTHADS của Việt Nam hiện nay

-Từ đó đề ra những giải pháp có tính khoa học và phù hợp với thực tế nhằm

nâng cao hiệu quả ĐTBD các chức danh tư pháp và đội ngũ đội ngũ CHVTHADS của

Việt Nam trong thời gian tới.

Kết quả của Luận văn được dùng làm tài liệu tham khảo cho việc xây dựng

chiến lược ĐTBD đội ngũ CHVTHADS của Việt Nam. Đồng thời, kết quả đó cũng

được sử dụng vào việc đổi mới các nội dung có liên quan trong thực tiễn thực hiện

ĐTBD đội ngũ đội ngũ CHVTHADS của Việt Nam hiện nay.

7. Kết cấu của Luận văn

13

Ngoài phần lời nói đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, Luận văn gồm 3

chương.

Chương 1. Cơ sở lý luận về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ đội ngũ CHVTHADS.

Chương 2. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ đội ngũ CHVTHADS ở Việt

Nam hiện nay.

Chương 3. Quan điểm và giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng

đội ngũ đội ngũ CHVTHADS ở Việt Nam hiện nay.

14

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG ĐỘI NGŨ CHẤP HÀNH

VIÊN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ

I. Khái niệm, đặc điểm về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chấp hành viên thi

hành án dân sự.

1. Khái niệm đào tạo, bồi dưỡng.

1.1. Khái niệm về đào tạo.

Đào tạo là quá trình truyền thụ tiếp nhận có hệ thống những tri thức, kỹ năng theo

quy định của từng cấp học, bậc học từ đó tạo ra một đội ngũ có kiến thức bằng cấp cơ

bản tương ứng với các nghạch, bậc và trình độ chuyên môn được đào tạo (Trích nội dung

Quyết định số 273/QĐ-BTP năm 2008)

Đào tạo được hiểu là một quá trình hoạt động có tổ chức và mục đích hình thành và

phát triển hệ thống các tri thức, kỹ xảo,…để hoàn thiện một cá nhân, với mục tiêu để cho

họ có thể thực hiện công việc một cách có năng suất và hiệu quả. Theo Từ điển Bách

khoa Việt Nam, đào tạo là: Quá trình tác động đến một con người nhằm làm cho con

người đó lĩnh hội và nắm vững những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo một cách có hệ

thống, nhằm chuẩn bị cho người đó thích nghi với cuộc sống và khả năng một sự

phân công lao động nhất định, góp phần của mình vào việc phát triển xã hội. Duy trì

và phát triển nền văn minh loài người, về cơ bản đào tạo là giảng dạy và học tập ở

nhà trường gắn với việc giáo dục đạo đức và nhân cách.

Theo Đại Từ điển tiếng Việt: “Đào tạo là dạy dỗ, rèn luyện để trở nên người có

hiểu biết, có nghề nghiệp: Đào tạo thành người có tri thức, đào tạo chuyên môn nghiệp

vụ”. Theo các văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam “đào tạo” như Nghị định

18/2010/NĐ-CP ngày 05/3/2010 của Chính phủ về ĐT,BD cán bộ, công chức đã đưa

ra cách hiểu về ĐTBD:“Đào tạo là quá trình truyền thụ, tiếp nhận có hệ thống

những tri thức, kỹ năng theo quy định của từng cấp học, bậc học”

15

Từ các quan niệm trên trong phạm vi nghiên cứu của luận văn “đào tạo” có thể

được hiểu là quá trình trang bị kiến thức nghề nghiệp chuyên môn và kinh nghiệm

cho một chủ thể để họ có thể thực hiện công việc một cách độc lập trong một điều

kiện nhất định. Đào tạo là một quá trình hoạt động có tổ chức và mục đích nhằm

trang bị những kiến thức, kỹ năng một cách có hệ thống nhằm làm hình thành và

những tri thức thông qua giảng dạy, học tập, rèn luyện của chủ thể. Đào tạo có thể

được thực hiện ở các cơ sở đào tạo như: Trường Đại học, Cao đẳng, Trung học

chuyên nghiệp, Trường dạy nghề…. Đào tạo cũng có thể được thực hiện qua việc tự

rèn luyện, hoặc có thể được thực hiện thông qua. Đào tạo còn có được hiểu l một quá

trình truyền thụ những kiến thức mới, cơ bản một cách có hệ thống để chủ thể được đào

tạo qua đó có kiến thức, trình độ nghiệp vụ chuyên môn cao hơn. Ví dụ: Đào tạo nâng

cao trình độ chuyên môn cho CHVTHADS (đào tạo thạc sỹ, tiến sỹ).

Trong nội dung luận văn này đào tạo được hiểu là: Đào tạo là quá trình trang bị

tri thức và kỹ năngmột cách toàn diện cho con người qua sự học tập và rèn luyện

tích cực, chủ động của người đó.

1.2. Khái niệm về bồi dưỡng.

Bồi dưỡng là hoạt động trang bị, cập nhật nâng cao kiến thức kỹ năng làm việc

bổ sung các quy định mới trong lĩnh vực công tác hoặc các lĩnh vực khác có liên

quan cho cán bộ, công chức hoặc người được bồi dưỡng, việc bồi dưỡng mang

tính chất ngắn hạn hoặc bổ sung thêm các kiến thức, các quy định mới ở một giai

đoạn một thời gian cụ thể.

Bên cạnh đó theo Đại từ điển tiếng Việt: bồi dưỡng là làm khoẻ thêm, mạnh

thêm. Làm cho tốt hơn, giỏi hơn. Nghị định 18/2010/NĐ-CP ngày 05/3/2010 của

Chính phủ về ĐTBD cán bộ, công chức, viên chức định nghĩa bồi dưỡng, “bồi

dưỡng là hoạt động trang bị, cập nhật, nâng cao kiến thức, kỹ năng làm việc”.

Như vậy, bồi dưỡng là công việc thường được thực hiện sau đào tạo hoặc trong

quá trình đào tạo, với mục đích bổ sung kiến thức hoặc trang bị thêm những kiến 16

thức mới cho một bộ phận một hệ thống đã được thông qua việc đào tạo về chuyên

nghành và đang thực hiện nhiệm vụ được giao liên quan đến các kiến thức cần được

cập nhật tại các chương trình bồi dưỡng đòi hỏi việc bồi dưỡng phải mang tính chất

linh động phù hợp đáp ứng kịp thời yêu cầu về mặt thời gian chất lượng trọng tâm

trong công tác bồi dưỡng tạo sự gắn kết giữa người được bồi dưỡng và kiến thức

được bồi dưỡng từ đó trang bị cho họ có đủ điều kiện, phẩm chất đạo đức, trình độ,

năng lực để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Kết quả của các khoá bồi dưỡng là

người học nhận được những chứng chỉ kết quả khóa bồi dưỡng. Qua những luận giải

ở trên, có thể đưa ra khái niệm: Bồi dưỡng là việc bổ sung kiến thức cho người đang

thực hiện những công việc trong những lĩnh vực nhất định với mục đích cho họ có được

kỹ năng và trình độ cao hơn để đáp ứng tốt hơn các yêu cầu, tiêu chuẩn của công việc.

Theo quy định mới của Luật Cán bộ, công chức năm 2008 sửa đổi bổ sung

năm 2019 thì khái niệm công chức được hiểu là công dân Việt Nam, được tuyển

dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản

Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện;

trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân

chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân

dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo,

quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ

chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên

chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh

đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương

của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật.

1.3. Khái niệm đào tạo, bồi dưỡng chấp hành viên thi hành án dân sự Theo quy định của Đảng và nhà nước cũng như cụ thể hóa tại Luật thi hành án

dân sự (Điều 17 Luật thi hành án dân sự sủa đổi, bổ sung năm 2014)

17

Chấp hành viên thi hành án dân sự trước hết là công chức. Đồng thời cũng là

người được nhà nước giao nhiệm vụ thi hành những bản án, quyết định đã có hiệu

lực pháp luật giữ vai trò trung tâm trong các hoạt động thi hành án dân sự. Theo Từ

điển Luật học thì: Chấp hành viên thi hành án dân sự là công chức ngành tư pháp.

Người được Nhà nước giao trách nhiệm tổ chức thi hành bản án, quyết định về dân

sự của Toà án Việt Nam và bản án, quyết định về dân sự của Toà án nước ngoài đã

được Toà án Việt Nam công nhận [2].

Theo quy định tại Điều 17 Luật Thi hành án dân sự năm 2008 sửa đổi bổ sung

năm 2014 thì: Chấp hành viên là người được Nhà nước giao nhiệm vụ thi hành các

bản án, quyết định của TA đã có hiệu lực pháp luật đồng thời quy định Chấp hành

viên có ba ngạch là Chấp hành viên sơ cấp, Chấp hành viên trung cấp và Chấp hành

viên cao cấp.

Tuy nhiên, Chấp hành viên là chức danh gì và có đặc thù ra sao thì hiện nay

đang có nhiều ý kiến khác nhau.

Liên quan đến vấn đề này, đa số ý kiến cho rằng, Chấp hành viên là chức danh

tư pháp, được pháp luật quy định nhiều nhiệm vụ, quyền hạn quan trọng (tương tự

như chức danh Kiểm sát viên và Thẩm phán). Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng

Chấp hành viên là công chức hành chính - tư pháp vì xuất phát từ đặc thù của hoạt

động thi hành án là hoạt động mang tính chất hành chính - tư pháp.

Về vấn đề này qua nghiên cứu cho thấy, Chấp hành viên là một chức danh tư

pháp, được pháp luật quy định nhiều nhiệm vụ, quyền hạn quan trọng. Bởi vì, khác

với hoạt động của các cơ quan hành chính, hoạt động của cơ quan thi hành án phần

lớn thông qua vai trò hoạt động của các cá nhân những người được Nhà nước giao

trách nhiệm thi hành các bản án, quyết định của Toà án là Chấp hành viên. Mỗi

quyết định của CHV có liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích của các bên có liên

quan, đồng thời liên quan trực tiếp đến hiệu lực của bản án, quyết định nhân danh

Nhà nước của Toà án. Ngoài sự vô tư, khách quan của CHV, một trong những yêu

cầu không thể thiếu đó là khi thực thi nhiệm vụ, CHV độc lập, tuân theo bản án, 18

quyết định của Toà án và theo quy định của PL. Tính độc lập được hiểu là trong quá

trình thi hành án, dựa vào niềm tin nội tâm của mình, CHV chỉ tuân theo PL và bản

án, quyết định của Toà án, chịu trách nhiệm trước PL và được PL bảo vệ. Các cơ

quan Nhà nước, tổ chức xã hội, công dân… nếu không được PL cho phép, không

được can thiệp làm cho việc thi hành án không đúng với nội dung bản án, quyết định

của Toà án hoặc làm chậm tiến độ thi hành án, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của các

bên có liên quan. Báo cáo số 164/BC-UBTVQH12 ngày 22/10/2008 của Ủy ban

Thường vụ Quốc hội khóa 12 về việc giải trình tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Thi

hành án dân sự cũng cho rằng: “Chấp hành viên là một chức danh tư pháp gắn với

việc thực hiện nghiệp vụ chuyên môn về thi hành án dân sự, việc bổ nhiệm không

theo nhiệm kỳ sẽ tạo ra sự yên tâm để Chấp hành viên làm tốt công tác thi hành án,

điều này cũng không làm hạn chế đến việc xử lý kỷ luật nếu Chấp hành viên có vi

phạm, hoặc miễn nhiệm nếu không đủ năng lực, điều kiện làm Chấp hành viên. Vì

vậy, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng quy định việc bổ nhiệm Chấp hành

viên thông qua thi tuyển và không có nhiệm kỳ là phù hợp với định hướng của Nghị

quyết 49-NQ/TW của Bộ chính trị: “Nghiên cứu thực hiện cơ chế thi tuyển để chọn

người bổ nhiệm vào các chức danh tư pháp. Tăng thời hạn bổ nhiệm chức danh tư

pháp hoặc thực hiện chế độ bổ nhiệm không có kỳ hạn”. Chấp hành viên có 3

nghạch là Chấp hành viên sơ cấp. Chấp hành viên trung cấp, Chấp hành viên cao

cấp. Việc bổ nhiệm Chấp hành viên thuộc thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ tư pháp,

công tác đào tạo bồi dưỡng Chấp hành viên được cụ thể hóa tại Luật thi hành án dân

sự và các văn bản hướng dẫn.

Chấp hành viên là chức danh tư pháp, được nhà nước giao trách nhiệm thi

hành các bản án, quyết định của Toà án, độc lập, tuân theo pháp luật, chịu trách

nhiệm trước pháp luật và được pháp luật bảo vệ. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ

CHVTHADS là việc tổ chức thực hiện hoạt động ĐTBD cho đội ngũ CHVTHADS,

trong đó đào tạo là trang bị những kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ cần thiết cho

CHVTHADS nhằm đáp ứng điều kiện tiêu chuẩn của ngạch bậc; bồi dưỡng là việc 19

tổ chức thực hiện hoạt động bổ sung, cập nhật kiến thức mới hoặc rèn luyện thêm

các kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ CHVTHADS nhằm giúp họ nâng cao năng lực

trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Như vậy đào tạo Chấp hành viên là việc Tổng cục Thi hành án, Bộ Tư pháp

xây dựng chương trình kế hoạch, chọn lọc trên hệ thống thi hành án dân sự toàn

quốc các cán bộ công chức đủ điều kiện về mặt trình độ, thời gian, năng lực tham gia

lớp đào tạo Chấp hành viên (Sơ cấp, trung cấp, cao cấp) tại Học viện Tư pháp bằng

hình thức tập trung có thời hạn tối thiểu từ 06 tháng trở lên. Sau khóa đào tạo người

được đào tạo được trang bị những kiến thức cơ bản và đủ các điều kiện về mặt tiêu

trí để tham gia thi tuyển vào các ngạch chấp hành viên theo quy định.

Song song trong công tác đào tạo chuyên nghành hiện nay Bộ tư pháp, tổng

cục thi hành án đặc biệt quan tâm đến công tác đào tạo thêm kiến thức pháp luật nói

chung, và trang bị nhận thức lý luận chính trị cho đội ngũ chấp hành viên và cán bộ,

công chức bằng các hình thức khuyến khích tham gia các khóa đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ

và cao hơn cử cán bộ chủ chốt đủ điều kiện học các lớp cao cấp lý luận chính trị và

dần mở rộng đến tác đối tượng trong nguồn quy hoạch đây được đánh giá là những

bước tiến quan trọng trong công tác đào tạo để có đội ngũ cán bộ chấp hành viên

mang tính chiến lược lau dài.

Về công tác bồi dưỡng chấp hành viên được hiểu là việc xây dựng các chương

trình để bổ trợ kiến thức pháp luật đạo đức nghề nghiệp nhằm đáp ứng một mục tiêu

quan trọng đó là nâng cao kỹ năng thực thi nhiệm vụ, việc bồi dưỡng có thể mang

tính toàn diện trên cả hệ thống cũng có thể mang tính chọn lọc từng vùng từng đơn

vị với các chuyên đề phù hợp. Hiện nay công tác bồi dưỡng đã cơ bản được thực

hieenj thường xuyên đúng với các mục tiêu và đối tượng nhắm đến nhưng chất

lượng sau bồi dưỡng vẫn còn hạn chế bất cập cần được xem xét để có giải pháp phù

hợp.

2. Đặc điểm của đào tạo, bồi dưỡng Chấp hành viên thi hành án dân sự

20

Một là, ĐTBD đội ngũ CHVTHADS là việc tổ chức thực hiện hoạt động ĐTBD

gắn liền với vị trí và nhiệm vụ của CHVTHADS và theo tiêu chuẩn của từng ngạch

bậc CHVTHADS và từng lĩnh vực công tác.

Bộ Tư pháp trên cơ sở của việc quy định chức năng nhiệm vụ cụ thể của

CHVTHADS cần phải xác định năng lực cần thiết, từ đó thực hiện công tác tuyển

dụng, bố trí, sử dụng đội ngũ CHVTHADS. Điều đó đòi hỏi hoạt động đào tạo phải

xác định được nội dung, hình thức, mô hình và phương pháp ĐTBD phù hợp với

từng ngạch CHVTHADS. Cụ thể là, đối với để thi nâng ngạch phải qua bồi dưỡng

trung cấp lý luận chính trị; Đối với bồi dưỡng nghiệp vụ cho CHVTHADS, về nội

dung, cần bồi dưỡng chuyên sâu về chuyên môn theo từng khâu nghiệp vụ.

CHVTHADS thực hiện ở khâu công tác nghiệp vụ nào thì sẽ được bồi dưỡng nghiệp

vụ ở khâu công tác đó, nhằm nâng cao chất lượng, kỹ năng thực nhiệm vụ theo hướng

chuyên môn hoá.

Hai là, ĐTBD đội ngũ CHVTHADS là việc ĐTBD kỹ năng hành nghề cho người

làm nghề, nhưng là loại hình nghề nghiệp đặc thù, vì thế nội dung, phương pháp, chủ thể

thực hiện việc ĐTBD cũng có những đòi hỏi khác biệt

Nội dung ĐTBD không chỉ có trang bị, cập nhật kiến thức mà còn trang bị, rèn

luyện kỹ năng nghề nghiệp, trong đó đề cao việc ĐTBD kỹ năng nghề nghiệp.

Phương pháp ĐTBD đòi hỏi sự kết hợp linh hoạt giữa thuyết trình với các phương

pháp có sự tham gia của người học, trong đó các phương pháp có sự tham gia của

người học giữ vai trò chủ đạo. Chủ thể đào tạo là những giảng viên không chỉ là đội

ngũ giảng viên cơ hữu của cơ sở ĐTBD mà bao gồm được sự tham gia của đội ngũ

giảng viên kiêm chức là các CHVTHADS có kinh nghiệm, có chuyên môn cao, trong

đó coi trọng phát triển đội ngũ giảng viên kiêm chức bên cạnh việc chăm lo bồi

dưỡng nghiệp vụ thực tiễn cho đội ngũ giảng viên cơ hữu.

Ba là, ĐTBD đội ngũ CHVTHADS gắn với quy hoạch, kế hoạch bố trí, sử dụng

cán bộ, công chức của ngành thi hành án

21

Thực hiện việc tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo điều hành trong việc phân

công, phân nhiệm trong tập thể lãnh đạo và đảm bảo “không có vùng trống cán bộ

chuyên trách” trong thực hiện các nhiệm vụ công tác.

Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CHVTHADS là ĐTBD kỹ năng nghề nghiệp nhưng

là loại hình nghề nghiệp đặc thù, nghề nghiệp thực thi pháp luật. Vì vậy, công tác

ĐTBD không chỉ chú trọng trang bị, rèn luyện kiến thức, kỹ năng mà còn quan tâm

đến việc hình thành và trau dồi đạo đức nghề nghiệp, truyền thụ những đường lối,

quan điểm chỉ đạo chung, trên cơ sở đó người học có được thái độ, cách thức ứng xử

trong thực tiễn thực hiện nhiệm vụ.

Bốn là, ĐTBD đội ngũ CHVTHADS là một hoạt động đặc thù

Có thể nói, CHV là một nghề nghiệp đặc thù, các thao tác nghiệp vụ của chấp

hành viên liên quan đến nhiều lĩnh vực ngành nghề khác nhau như Tài chính, Địa

chính, Xây dựn…và liên quan đến nhiều cơ quan khác nhau cùng phối hợp thực

hiện. Điều này đòi hỏi Chấp hành viên phải không những nắm vững pháp luật về

quy trình, thủ tục thi hành án, pháp luật chuyên ngành khác nhau mà còn phải am

hiểu các nghiệp vụ chuyên ngành khác, phải có khả năng chỉ đạo, tiến hành phối hợp

thực hiện nhiệm vụ nên công tác đào tạo, bồi dưỡng CHVTHADS cũng mang tính

đặc thù.

II. Nội dung đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chấp hành viên thi hành án dân sự

Nhằm cụ thể hóa về quan điểm, đường lối của Đảng và chính sách của Nhà nước

về ĐTBD như: Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban chấp hành Trung ương khóa XI

(Nghị quyết số 29 – NQ/TW) với nội dung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào

tạo giai đoạn 2006-2020, Nghị quyết số 44/NQ-CP ngày 6/9/2014 của Chính phủ về

đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo và các Nghị quyết của Đảng, Quốc

hội, Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu: Giáo dục nghề nghiệp,

tập trung đào tạo nhân lực có kiến thức, kỹ năng và trách nhiệm nghề nghiệp; giáo

dục đại học tập trung đào tạo nhân lực trình độ cao, bồi dưỡng nhân tài, phát triển

phẩm chất và năng lực tự học, tự làm giàu tri thức, sáng tạo của người học..., các 22

cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đã ban hành nhiều văn bản pháp luật về ĐTBD, cụ

thể là:

Luật Cán bộ, công chức năm 2008; Luật Viên chức năm 2008 và Luật sửa đổi,

bổ sung một số điều của Luật cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019 (có

hiệu lực thi hành ngày 01/7/2020); Nghị định số 101/2017/NĐ-CP ngày 01/9/2017

về ĐTBD cán bộ, công chức, viên chức... đã xác định mục tiêu của công tác ĐTBD

cán bộ, công chức, viên chức là: Trang bị kiến thức, kỹ năng, phương pháp thực hiện

nhiệm vụ trong hoạt động công vụ của cán bộ, công chức và hoạt động nghề nghiệp

của viên chức, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chuyên

nghiệp, có phẩm chất đạo đức tốt, có bản lĩnh chính trị và năng lực, đáp ứng yêu

cầu phục vụ nhân dân, sự nghiệp phát triển của đất nước.

Để tiếp tục hoàn thiện và nâng cao năng lực về chuyên môn, nghiệp vụ của đội

ngũ cán bộ tư pháp, trong đó có đội ngũ chấp hành viên, Nghị quyết số 26-NQ/TW

ngày 19/5/2018 của Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản

Việt Nam khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ tư pháp đã khẳng định:

“Tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp… đào tạo cán bộ nguồn của các chức

danh tư pháp, bổ trợ tư pháp; bồi dưỡng cán bộ tư pháp, bổ trợ tư pháp theo hướng

cập nhật các kiến thức mới về chính trị, pháp luật, kinh tế, xã hội, có kỹ năng nghề

nghiệp và kiến thức thực tiễn, có phẩm chất, đạo đức trong sạch, dũng cảm đấu

tranh vì công lý, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa”.

Quyết định 2707/QĐ-BTP ngày 29/12/2017 và Quyết định số 302/QĐ-BTP ngày

26/02/2018 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Phê duyệt kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng công

chức viên chức Bộ Tư pháp năm 2017-2018

Quyết định số 334/QĐ-BTP ngày 20/01/2019 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Phê

duyệt kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng công chức viên chức Bộ Tư pháp năm 2019

Quyết định số 3179/QĐ-BTP ngày 27 tháng 12 năm 2019 của Bộ Tư pháp về

Phê duyệt kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng công chức viên chức Bộ Tư pháp năm 2020

23

Trong các kế hoạch xây dựng đội ngũ CHV có chất lượng cao, có trình độ

đào tạo phù hợp với lĩnh vực công tác; có kỹ năng nghiệp vụ thành thạo, tạo nguồn

nhân lực chất lượng cao hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ công tác được giao.

1. Về chủ thể đào tạo, bồi dưỡng

Chủ thể thực hiện hoạt động ĐTBD đội ngũ CHVTHADS chủ yếu của Học

Viện Tư pháp và một số cơ sở đào tạo Luật: Trường Đại học Luật, Khoa Luật Đại học

Quốc gia, Học viện Cảnh sát, Học viện Khoa học xã hội Việt Nam…

Để thực hiện các hoạt động ĐTBD, các cơ sở ĐTBD phải tổ chức bộ máy

tương ứng với việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, bao gồm các khoa chuyên môn

và các phòng chức năng. Trong đó, tham gia trực tiếp vào hoạt động ĐTBD là các

khoa chuyên môn có liên quan đến các lĩnh vực nghiệp vụ của ngành thi hành án và

phòng/khoa quản lý hoạt động ĐTBD, trong đó đặc biệt nổi bật là vai trò của đội

ngũ giảng viên - cỗ “máy cái” của quá trình ĐTBD cán bộ.

Thực hiện nhiệm vụ ĐTBD đội ngũ CHVTHADS, giảng viên có một vị trí,

vai trò vừa đặc biệt quan trọng lại vừa mang những nét đặc thù như sau:

- Giảng viên các cơ sở đào tạo trong ngành THA chính là những người trực tiếp

thực hiện và quyết định chất lượng ĐTBD; trực tiếp cung cấp các kiến thức pháp lý; kỹ

năng liên quan đến các công tác thực hiện chức năng của CHV mà trọng tâm là các kỹ

năng điều tra, thi hành án,... cho toàn bộ cán bộ trong ngành thi hành án. Vì vậy, mỗi cơ

sở đào tạo chỉ có thể đáp ứng được nhanh nhạy các yêu cầu đó nếu có một đội ngũ

giảng viên đủ mạnh, luôn sẵn sàng điều chỉnh thích ứng trong điều kiện mới.

- Đội ngũ giảng viên vừa có kiến thức lý luận và kinh nghiệm thực tiễn, bằng

năng lực thực sự, lòng yêu nghề, say mê nghiên cứu khoa học, mới có thể cung cấp

cho các ngành THA và xã hội những sản phẩm có giá trị nhất, quyết định sự phát

triển bằng việc ĐTBD nguồn nhân lực có chất lượng cao.

Giảng viên ĐTBD đội ngũ THA phải có phẩm chất chính trị vững vàng, chấp

hành nghiêm chỉnh đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thường

xuyên học tập nâng cao nhận thức chính trị, có ý thức tổ chức kỷ luật; đấu tranh, ngăn 24

chặn những hành vi vi phạm pháp luật và các quy định nghề nghiệp; gương mẫu thực

hiện nghĩa vụ công dân, tích cực tham gia các hoạt động chính trị, xã hội.

- Tiêu chuẩn về đạo đức nghề nghiệp

Giảng viên ĐTBD đội ngũ THA phải có đạo đức lối sống lành mạnh, thực

hiện trau dồi kiến thức kỹ năng luôn đi cùng với trau dồi đạo đức nghề nghiệp; Có

trình độ, có kinh nghiệm nghề nghiệp. Giảng viên phải thực sự gương mẫu, trách

nhiệm, yêu nghề, tâm huyết với nghề; có ý thức giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín,

lương tâm nhà giáo.

- Đạt chuẩn về trình độ đào tạo chuyên môn theo quy định

Giảng viên ĐTBD đội ngũ THA phải đạt chuẩn về trình độ đào tạo chuyên

môn, theo đó, phải có bằng cử nhân luật hoặc đại học khác trở lên, chuyên ngành

phù hợp với nghề giảng dạy, nắm vững kiến thức của môn học hay nội dung được

phân công giảng dạy.

Giảng viên ĐTBD đội ngũ THA phải có tiêu chuẩn về kỹ năng hành nghề luật.

Giảng viên cũng phải có khả năng thực hiện thành thạo các kỹ năng của nghề được

phân công giảng dạy; có khả năng áp dụng pháp luật và giải quyết tốt các tình huống áp

dụng pháp luật phát sinh trong thực tiễn công tác của nghề tương ứng mà mình có

nhiệm vụ ĐTBD.

- Có trình độ lý luận chính trị, quản lý nhà nước, tin học, ngoại ngữ và nghiệp

vụ sư phạm.

Giảng viên cơ hữu phải có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm, có kinh nghiệm giảng

dạy đủ đáp ứng yêu cầu của công tác ĐTBD.

Ngoài ra, về công tác chuẩn bị và thực hiện hoạt động giảng dạy: giảng viên

tham gia hoạt động ĐTBD phải lập được kế hoạch giảng dạy môn học, cả khoá học;

soạn được giáo án theo quy định; lựa chọn được phương pháp dạy học phù hợp; chuẩn

bị đầy đủ các phương tiện dạy học, đảm bảo chất lượng dạy kỹ năng hành nghề luật;

ứng dụng được công nghệ thông tin trong giảng dạy.

- Tiêu chuẩn về kinh nghiệm thực tiễn: tiêu chuẩn về kinh nghiệm thực tiễn

25

nghề nghiệp cũng là nội dung quan trọng trong tiêu chuẩn giảng viên.

Tóm lại, đội ngũ giảng viên ĐTBD cần vừa phải giỏi chuyên môn, có nhiều

kinh nghiệm thực tiễn và kỹ năng nghề nghiệp.

2. Về đối tượng đào tạo, bồi dưỡng

Đối tượng của hoạt động ĐTBD là đội ngũ CHVTHADS là cán bộ đã được

tuyển dụng vào ngành, có trình độ cử nhân luật đã được đào tạo về nghiệp vụ THA và

được bổ nhiệm là CHVTHADS. Tuy nhiên, không phải mọi CHVTHADS đều được

đi ĐTBD mà tùy theo từng loại hình đào tạo hay bồi dưỡng, tùy thuộc vào vị trí,

nhiệm vụ mà được cử đi ĐBBD, cụ thể:

Về cử CHVTHADS đi bồi dưỡng, đối tượng bồi dưỡng chính là đội ngũ

CHVTHADS đã có kỹ năng, kinh nghiệm nghề nhất định, nhưng cần phải được bồi

dưỡng nâng cao, chuyên sâu để hoàn thiện tiêu chuẩn theo ngạch, bậc, chức vụ...

Chính tiêu chí này là căn cứ để xác định các điều kiện về nội dung chương trình bồi

dưỡng, phương pháp ĐTBD và giảng viên đảm bảo tính phù hợp và hiệu quả thực sự.

3. Về hình thức và nội dung ĐTBD

Hình thức bồi dưỡng công chức, viên chức trong đó có CHVTHADS gồm: Tập

sự; Bồi dưỡng theo tiêu chuẩn ngạch công chức, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp

viên chức; bồi dưỡng trước khi bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo, quản lý; bồi dưỡng theo

yêu cầu của vị trí việc làm; bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng chuyên ngành.

Về nội dung bồi dưỡng

Nội dung bồi dưỡng đội ngũ CHVTHADS gồm: bồi dưỡng về lý luận chính

trị; bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh; bồi dưỡng kỹ năng, kiến thức quản

lý nhà nước; bồi dưỡng kiến thức quản lý chuyên ngành, nghiệp vụ; đạo đức công

vụ, đạo đức nghề nghiệp; tin học, ngoại ngữ .

Nhóm nội dung bồi dưỡng gồm: Một là, bồi dưỡng lý luận chính trị cho

CHVTHADS gồm trung cấp lý luận chính trị và cao cấp lý luận chính trị; hai là,

chương trình bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh; ba là, chương trình bồi

dưỡng kiến thức quản lý nhà nước theo tiêu chuẩn ngạch công chức; bốn là, chương 26

trình bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước trước khi bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo,

quản lý; năm là, bồi dưỡng theo yêu cầu của vị trí việc làm, kỹ năng chuyên ngành.

4. Về quản lý đào tạo, bồi dưỡng

Hoạt động quản lý ĐTBD thực hiện theo các văn bản quy định như Nghị định

101/2017/NĐ-CP ngày 01/9/2017 của Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công

chức, viên chức đã quy định nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của Bộ Nội vụ, Bộ Tài

chính, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, của bộ, cơ quan

ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và trách nhiệm của đơn vị sử dụng cán bộ, công

chức, viên chức phải thực hiện các quy định về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công

chức, viên chức; quy định chế độ báo cáo công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công

chức, viên chức tại Điều 44.

III. Các yếu tố ảnh hưởng đến đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chấp hành viên thi

hành án dân sự

1. Yếu tố quản lý, điều hành của Lãnh đạo

Công tác tổ chức quản lý, chỉ đạo của Lãnh đạo các cơ sở đào tạo cũng ảnh

hưởng không nhỏ đến chất lượng ĐTBD đội ngũ CHVTHADS. Hệ thống tổ chức trong

nhà trường hình thành nên các bộ phận, quan hệ công việc giữa các bộ phận (phối hợp

và tương trợ); mối quan hệ như thế nào sẽ liên quan đến thời gian và hiệu quả hoạt động

ĐTBD. Công tác quản lý người học bao gồm nhiều vấn đề: Tổ chức kế hoạch ĐTBD

cho từng khoá học, năm học, học kỳ, hàng tuần; giải quyết những vướng mắc của người

học... Đây là công việc vừa ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian, tiền bạc của người học,

vừa góp phần hình thành phong thái, đạo đức nghề nghiệp của CHVTHADS, đồng thời

góp phần nâng cao chất lượng ĐTBD.

Để góp phần kích thích người học tự giác, nhiệt tình học tập, cùng với những

chính sách khuyến khích của Nhà nước. Các biện pháp khuyến khích vật chất như

tiền thưởng, học bổng là rất quan trọng. Mối quan hệ giữa người học với giảng viên,

cán bộ quản lý, có ảnh hưởng rất lớn đến tin tâm lý người học.

2. Chương trình đào tạo, bồi dưỡng

27

Chương trình ĐTBD là hệ thống kiến thức lý thuyết và thực hành được thiết

kế đồng bộ với phương pháp giảng dạy và đánh giá kết quả học tập để đảm bảo

người học phải tích lũy được kiến thức và đạt được năng lực cần thiết đối với mỗi

trình độ của giáo dục đại học. Xây dựng Chương trình ĐTBD là cung cấp cho người

học thông tin về mục tiêu, nội dung môn học.

Chương trình ĐTBD quyết định tới nội dung, phương pháp ĐTBD. Chất

lượng ĐTBD là vấn đề cốt lõi của chương trình ĐTBD nó biểu hiện rõ nét qua năng

lực, khả năng vận dụng các kiến thức của người học sau khi học xong chương trình

ĐTBD đó.

3. Chất lượng của đội ngũ giảng viên

Chất lượng giảng viên tham gia ĐTBD cũng ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động

ĐTBD. Kiến thức của các môn học khác có liên quan, kiến thức về tâm lý, giao tiếp,

xử lý các tình huống sư phạm... Chất lượng của giảng viên trước hết phải xem xét tới

yếu tố: Đạt chuẩn về trình độ chuyên môn. Giảng viên phải có kiến thức thực tế, có

những kỹ năng nhất định ở từng khâu, từng giai đoạn của quá trình thực hiện chức

năng thi hành án dân sự thì mới đáp ứng được yêu cầu của hoạt động ĐTBD.

4. Yếu tố người học

Một trong những yếu tố quan trong tác động đến chất lượng nội dung, phương

pháp ĐTBD chính là người học. Người học có trình độ, năng lực ở mức nào, ý thức

học tập, ý thức kỷ luật, tinh thần trách nhiệm của người học như thế nào sẽ quyết

định nội dung, chương trình ĐTBD và phương pháp ĐTBD khác nhau phù hợp với

từng đối tượng. Bên cạnh đó, khi người học xây dựng được cho mình động cơ học

tập đúng đắn thì người học sẽ hứng thú, say mê và việc dạy và học sẽ thu được

những kết quả tích cực.

5. Về điều kiện đảm bảo

Cơ sở vật chất và các phương tiện phục vụ giảng dạy, học tập là điều kiện tối

thiểu, đầu tiên của quá trình đào tạo.

Cùng với sự phát triển của khoa học, công nghệ, trang bị cho giáo dục đào tạo

28

những phương tiện, thiết bị giảng dạy rất hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng

đào tạo.

- Thư viện, phòng đọc, nguồn tài liệu phục vụ giảng dạy cần đa dạng

Với phương pháp ĐTBD hiện đại, người học tiếp cận tri thức dưới phương

pháp tự học, tự nghiên cứu.

IV. Yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chấp hành viên thi hành án dân sự