Luận văn thạc sĩ khoa học " tính toán cân bằng nước hệ thống lưu vực sông thạch hãn tỉnh quảng trị "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

131
lượt xem 39
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các lĩnh vực của thủy văn học bao gồm khí tượng-thủy văn, thủy văn nước mặt, địa chất thủy văn, quản lý lưu vực sông và chất lượng nước, những nơi mà nước đóng vai trò chủ đạo. Hải dương học và khí tượng học không được xếp vào thủy văn học bởi vì nước chỉ là một trong rất nhiều đối tượng nhiên cứu quan trọng của chúng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ khoa học " tính toán cân bằng nước hệ thống lưu vực sông thạch hãn tỉnh quảng trị "

Luận văn thạc sĩ khoa học Tính toán cân bằng nước hệ thống lưu vực sông thạch hãn tỉnh quảng trị "
§¹i häc quèc gia Hµ Néi Trêng ®¹i häc khoa häc tù nhiªn Ng« chÝ tuÊn tÝnh to¸n c©n b»ng níc hÖ thèng lu vùc s«ng th¹ch h·n tØnh qu¶ng trÞ LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc Hµ Néi - 2009 1
§¹i häc quèc gia Hµ Néi Trêng ®¹i häc khoa häc tù nhiªn Ng« chÝ tuÊn tÝnh to¸n c©n b»ng níc hÖ thèng lu vùc s«ng th¹ch h·n tØnh qu¶ng trÞ Chuyªn ngµnh: thñy v¨n häc M· sè: 60.44.90 LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc Ngêi híng dÉn khoa häc: TS. TrÇn ngäc anh Hµ Néi – 2009 2
Môc Lôc Danh môc ch÷ viÕt t¾t............................................................................ 5 Danh môc b¶ng biÓu ................................................................................. 6 Danh môc h×nh vÏ....................................................................................... 8 Më ®Çu .............................................................................................................. 9 Ch¬ng 1. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi lu vùc s«ng Th¹ch H·n ............................................................................... 10 1.1. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn ...................................................................... 10 1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý ....................................................................................... 10 1.1.2. §Þa h×nh vµ ®Þa m¹o ........................................................................ 11 1.1.3. §Þa chÊt vµ thæ nhìng ................................................................... 12 1.1.4. Th¶m thùc vËt................................................................................... 13 1.1.5. KhÝ hËu ............................................................................................. 14 1.1.6. Thuû v¨n ........................................................................................... 18 1.2. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n 21 1.2.1. D©n sè............................................................................................... 21 1.2.2. C¬ cÊu kinh tÕ .................................................................................. 22 Ch¬ng 2. C©n b»ng níc hÖ thèng vµ giíi thiÖu m« h×nh mike basin ..................................................................................................... 26 2.1. Kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng nguån níc vµ c©n b»ng níc hÖ thèng.... 26 2.1.1. HÖ thèng nguån níc....................................................................... 26 2.1.2. Kh¸i niÖm c©n b»ng níc hÖ thèng ................................................ 27 2.1.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n c©n b»ng níc hÖ thèng............................ 27 2.1.4 T×nh h×nh nghiªn cøu c©n b»ng níc hÖ thèng ë ViÖt Nam ........... 32 2.2. c¸c m« h×nh to¸n c©n b»ng níc......................................................... 34 2.2.1. HÖ thèng m« h×nh GIBSI [25, 31] ................................................... 35 2.2.2. Ch¬ng tr×nh Sö dông níc (Water Utilization Project) [25, 31] 36 2.2.3. M« h×nh BASINS [25, 31] ............................................................... 36 2.2.4. M« h×nh hÖ thèng ®¸nh gi¸ vµ ph¸t triÓn nguån níc WEAP[25, 31] ............................................................................................................... 38 2.2.5. Bé m« h×nh MIKE (DHI) [25, 31, 34] ............................................ 39 2.3. Giíi thiÖu m« h×nh MIKE BASIN [25, 34]........................................ 40 2.3.1 Giíi thiÖu chung ............................................................................... 40 2.3.2. Sè liÖu ®Çu vµo cho m« h×nh ........................................................... 43 2.3.3. KÕt qu¶ cña m« h×nh........................................................................ 44 Ch¬ng 3. ¸p dông m« h×nh mike basin tÝnh to¸n c©n b»ng níc hÖ thèng lu vùc s«ng th¹ch h·n ................................... 45 3.1 HiÖn tr¹ng dïng níc trªn lu vùc ..................................................... 45 3.1.1. Tµi liÖu nhu cÇu dïng níc ............................................................. 45 3.1.2. HiÖn tr¹ng c¸c hé sö dông níc trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n .... 45 3
3.2. C©n b»ng níc lu vùc s«ng Th¹ch H·n b»ng m« h×nh MIKE BASIN ............................................................................................................ 50 3.2.1. Ph©n vïng tÝnh c©n b»ng níc........................................................ 51 3.2.2. TÝnh to¸n dßng ch¶y ®Õn t¹i c¸c tiÓu vïng..................................... 57 3.2.3. TÝnh to¸n nhu cÇu dïng níc cho c¸c ngµnh t¹i c¸c tiÓu vïng .... 58 3.2.4. TÝnh to¸n hiÖn tr¹ng c©n b»ng níc hÖ thèng lu vùc s«ng Th¹ch H·n.............................................................................................................. 75 3.2.5. TÝnh to¸n c©n b»ng níc hÖ thèng lu vùc s«ng Th¹ch H·n theo quy ho¹ch ®Õn 2010 ................................................................................... 86 KÕt luËn ......................................................................................................... 88 KiÕn nghÞ ........................................................................................................ 91 Tµi liÖu tham kh¶o ................................................................................. 92 Phô lôc............................................................................................................ 95 Phô lôc 1. sè liÖu khÝ tîng tr¹m ®«ng hµ, khe sanh....... 96 PL1.1 Sè liÖu khÝ tîng tr¹m §«ng Hµ ......................................................... 96 PL1.2 Sè liÖu khÝ tîng tr¹m Khe Sanh ........................................................ 96 PL1.3 Lîng ma th¸ng t¹i tr¹m §«ng Hµ (§¬n vÞ mm)............................. 97 PL1.4 Lîng ma th¸ng t¹i tr¹m Khe Sanh (§¬n vÞ mm) ............................ 98 Phô lôc 2. Tæng hîp nhu cÇu sö dông níc t¹i c¸c khu trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n n¨m 2007...................................... 99 Phô lôc 3. B¶ng tæng hîp kÕt qu¶ tÝnh c©n b»ng níc cho c¸c khu trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n .......................... 103 4
Danh môc ch÷ viÕt t¾t CROPWAT M« h×nh tÝnh nhu cÇu tíi cña c©y trång theo chØ tiªu sinh th¸i GIBSI Bé m« h×nh tæng hîp cña Cana®a (Gestion Intégrée des Bassins versants à l'aide d'un Système Informatisé) IQQM M« h×nh m« phßng nguån níc ISIS M« h×nh thuû ®éng lùc häc (Interactive Spectral Interpretation System) MIKE Bé m« h×nh thuû lùc vµ thuû v¨n lu vùc cña ViÖn Thuû lùc §an M¹ch NAM M« h×nh dßng ch¶y cña §an M¹ch (Nedbør-Afrstrømnings-Model) QUAL2E M« h×nh chÊt lîng níc (Water Quality version 2E) SSARR M« h×nh hÖ thèng diÔn to¸n dßng ch¶y cña Mü (Streamflow Synthesis and Reservoir Regulation) SWAT M« h×nh m« pháng dßng ch¶y mÆt qua ®é Èm ®Êt (Soil and Water Assessment Tool) TANK M« h×nh bÓ chøa cña NhËt B¶n WUP Ch¬ng tr×nh sö dông níc TM. DV, DL Th¬ng m¹i, dÞch vô, du lÞch GTT, BVMT Giao th«ng thñy, b¶o vÖ m«i trêng 5
Danh môc b¶ng biÓu B¶ng 1.1. DiÔn biÕn tµi nguyªn rõng ë Qu¶ng TrÞ vµ hiÖu qu¶........................ 13 B¶ng 1.2. ChuÈn ma n¨m vµ sai sè qu©n ph¬ng t¬ng ®èi tÝnh chuÈn ma n¨m ...................................................................................................................... 14 cña c¸c tr¹m trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n ....................................................... 14 B¶ng 1.3. C¸c cùc trÞ cña lîng ma n¨m trong thêi kú quan tr¾c (1977 - 2004).................................................................................................................... 15 B¶ng 1.4. KÕt qu¶ ph©n mïa ma - kh« trong tØnh Qu¶ng TrÞ......................... 15 B¶ng 1.5. Ph©n phèi ma n¨m theo th¸ng t¹i c¸c tr¹m ®o ma trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n .................................................................................................. 16 B¶ng 1.6. NhiÖt ®é b×nh qu©n th¸ng t¹i tr¹m §«ng Hµ .................................... 16 B¶ng 1.7. §é Èm t¬ng ®èi tr¹m §«ng Hµ (%) ................................................ 16 B¶ng 1.8. Bèc h¬i b×nh qu©n th¸ng tr¹m §«ng Hµ........................................... 17 B¶ng 1.9. Sè giê n¾ng tr¹m §«ng Hµ................................................................ 17 B¶ng 1.10. §Æc trng h×nh th¸i s«ng trong vïng nghiªn cøu........................... 18 B¶ng 1.11. KÕt qu¶ ph©n mïa dßng ch¶y lu vùc s«ng Th¹ch H·n ................ 19 B¶ng 1.12. Ph©n phèi dßng ch¶y n¨m theo th¸ng lu vùc s«ng Th¹ch H·n ... 20 B¶ng. 1.13. Tr÷ lîng níc hå, ®Ëp trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n ................. 21 B¶ng 1.14. M¹ng líi tr¹m khÝ tîng thñy v¨n trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n21 B¶ng 1.15. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n lîng mét sè c©y trång chÝnh trªn lu vùc ............................................................................................................................. 22 B¶ng 1.16. Sè lîng gia sóc vµ gia cÇm trªn lu vùc nh sau ......................... 22 B¶ng 1.17. S¶n lîng thñy s¶n chñ yÕu............................................................. 22 B¶ng 3.1. KÕt qu¶ tÝnh to¸n lu lîng trung b×nh th¸ng, n¨m ......................... 58 B¶ng 3.2. §Þnh møc dïng níc sinh ho¹t ......................................................... 59 B¶ng 3.3. §Þnh møc dïng níc trong ch¨n nu«i .............................................. 59 B¶ng 3.4. §Þnh møc dïng níc trong c«ng nghiÖp chñ chèt (c¸c c¬ së lín) . 59 B¶ng 3.5. §Þnh møc dïng níc trong n«ng nghiÖp.......................................... 60 B¶ng 3.6. HiÖn tr¹ng d©n sè trong c¸c tiÓu vïng thuéc lu vùc s«ng Th¹ch H·n ...................................................................................................................... 60 B¶ng 3.7. Nhu cÇu sinh ho¹t trong c¸c tiÓu vïng thuéc lu vùc s«ng Th¹ch H·n ...................................................................................................................... 61 B¶ng 3.8. Sè liÖu ma ®Çu vµo cho m« h×nh ..................................................... 64 B¶ng 3.9. Th«ng tin c¬ b¶n vÒ tr¹m................................................................... 65 B¶ng 3.10. Nhu cÇu dïng níc cho c¸c lo¹i c©y trång trong khu CI1 ............ 65 B¶ng 3.11. Nhu cÇu níc cho tíi trong c¸c tiÓu vïng thuéc lu vùc s«ng Th¹ch H·n ........................................................................................................... 65 B¶ng 3.12. HiÖn tr¹ng ch¨n nu«i trªn c¸c tiÓu khu trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n ...................................................................................................................... 66 B¶ng 3.13. Nhu cÇu dïng níc cho ch¨n nu«i trong c¸c tiÓu vïng thuéc lu vùc s«ng Th¹ch H·n ........................................................................................... 67 B¶ng 3.14. Thèng kª vµ nhu cÇu níc cho c«ng nghiÖp chñ chèt trªn c¸c tiÓu vïng thuéc lu vùc s«ng Thùc H·n ................................................................... 67 6
B¶ng 3.15. Nhu cÇu dïng níc cho c«ng nghiÖp trong c¸c khu thuéc lu vùc s«ng Th¹ch H·n .................................................................................................. 68 B¶ng 3.16. DiÖn tÝch nu«i trång thñy s¶n trong c¸c khu thuéc lu vùc s«ng Th¹ch H·n ........................................................................................................... 69 B¶ng 3.17. Nhu cÇu níc cho thñy s¶n trong c¸c khu thuéc lu vùc s«ng Th¹ch H·n ........................................................................................................... 69 B¶ng 3.18. Nhu cÇu níc cho giao th«ng thñy vµ b¶o vÖ m«i trêng trong khu thuéc lu vùc s«ng Th¹ch H·n .......................................................................... 70 B¶ng 3.19. Nhu cÇu níc cho th¬ng m¹i, dÞch vô vµ du lÞch trong c¸c khu thuéc lu vùc s«ng Th¹ch H·n .......................................................................... 70 B¶ng 3.20. Nhu cÇu níc cho c¸c ho¹t ®éng ®« thÞ trong c¸c khu thuéc lu vùc s«ng Th¹ch H·n ........................................................................................... 71 B¶ng 3.21. Tæng hîp nhu cÇu sö dông níc t¹i c¸c khu thuéc lu vùc s«ng Th¹ch H·n n¨m 2007 ......................................................................................... 71 B¶ng 3.22. Tæng hîp nhu cÇu níc dïng n¨m 2007 vµ lîng níc ®Õn trung b×nh nhiÒu n¨m trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n .................................................. 72 B¶ng 3.23. Nhu cÇu níc vµ c¬ cÊu nhu cÇu níc cña c¸c hé dïng níc chñ yÕu trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n ...................................................................... 73 B¶ng 3.24 TËp hîp hiÖn tr¹ng c«ng tr×nh tíi tØnh Qu¶ng TrÞ......................... 76 B¶ng 3.25 C¸c th«ng sè c«ng tr×nh thñy lîi hå Khe M©y ................................ 76 B¶ng 3.26 C¸c th«ng sè c«ng tr×nh thñy lîi hå ¸i Tö...................................... 77 B¶ng 3.27 C¸c th«ng sè c«ng tr×nh thñy lîi hå NghÜa Hy ............................... 78 B¶ng 3.28. C¸c th«ng sè c¬ b¶n cña c«ng tr×nh Rµo Qu¸n.............................. 80 B¶ng 3.29. C¸c th«ng sè thiÕt kÕ hå Rµo Qu¸n ................................................ 81 B¶ng 3.30. Nhu cÇu tíi cho khu vùc Nam Th¹ch H·n ................................... 82 B¶ng 3.31. B¶ng tæng hîp kÕt qu¶ tÝnh c©n b»ng níc cho khu CI1 trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n ........................................................................................... 83 B¶ng 3.32. KÕt qu¶ tÝnh nhu cÇu tíi cho 16.969 ha c«ng tr×nh Nam Th¹ch H·n ...................................................................................................................... 83 B¶ng 3.33. Tæng hîp lîng níc thiÕu c¸c khu trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n....... 83 B¶ng 3.34. Danh môc c«ng tr×nh trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n ...................... 87 B¶ng 3.35. B¶ng tæng hîp kÕt qu¶ tÝnh c©n b»ng níc cho c¸c khu CII2, CII3, CIII1 trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n ................................................................... 87 B¶ng 3.36. KÕt qu¶ c©n b»ng cho khu vùc CIV1.............................................. 87 7
Danh môc h×nh vÏ H×nh 1.1. S¬ ®å lu vùc s«ng Th¹ch H·n.......................................................... 10 H×nh 1.2. S¬ ®å m¹ng líi s«ng suèi vµ líi tr¹m khÝ tîng thñy v¨n trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n ........................................................................................... 19 H×nh 2.1. S¬ ®å ph©n tÝch hÖ thèng ................................................................... 31 H×nh 3.1. S¬ ®å ph©n khu c©n b»ng níc lu vùc s«ng Th¹ch H·n tØnh Qu¶ng TrÞ ........................................................................................................................ 54 H×nh 3.2. CÊu tróc hÖ thèng cña m« h×nh ma - dßng ch¶y phi tuyÕn ............ 58 H×nh 3.3. S¬ ®å lµm viÖc cña m« h×nh CROPWAT ......................................... 63 H×nh 3.4. BiÓu ®å ph©n bè c¬ cÊu dïng níc cña c¸c hé dïng níc trªn lu vùc ....................................................................................................................... 73 H×nh 3.5. BiÓu ®å so s¸nh gi÷a lîng níc ®Õn vµ lîng níc dïng cña c¸c khu trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n tØnh Qu¶ng TrÞ ............................................ 74 H×nh 3.6. S¬ ®å tæng qu¸t c©n b»ng níc lu vùc s«ng Th¹ch H·n ................ 75 H×nh 3.7. S¬ ®å c©n b»ng níc lu vùc s«ng Th¹ch H·n................................. 82 8
Më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi S«ng Th¹ch H·n lµ con s«ng lín nhÊt cña tØnh, víi diÖn tÝch 2660 km2 lu vùc s«ng Th¹ch H·n chiÕm tíi 56% diÖn tÝch tØnh Qu¶ng TrÞ. Cã nhiÒu ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ tµi nguyªn níc tØnh Qu¶ng TrÞ nhng cha cã nghiªn cøu vÒ c©n b»ng níc hÖ thèng lu vùc. ChÝnh v× vËy, viÖc sö dông tµi nguyªn níc trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n cßn tån t¹i nh÷ng vÊn ®Ò sau : - Nguån níc ®ang ®îc khai th¸c vµ sö dông cho nh÷ng môc ®Ých riªng rÏ, g©y l·ng phÝ vµ kÐm hiÖu qu¶. ViÖc ph©n bæ nguån níc còng cha hîp lý, cha ®¸p øng môc tiªu cho c¸c hé dïng níc. - DÊu hiÖu khan hiÕm níc ngµy cµng cao (lîng níc suy gi¶m vÒ mïa kiÖt, mÆn x©m nhËp s©u vµo néi ®ång, « nhiÔm níc th¶i vµ chÊt th¶i t¨ng .v.v…). - Tµi nguyªn ®Êt ®ang ®îc khai th¸c vµ sö dông cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, dÞch vô, thñy s¶n, chuyÓn ®æi gièng c©y trång vµ vËt nu«i .v.v… còng g©y t¸c ®éng rÊt lín ®Õn nguån níc. Do vËy, viÖc TÝnh to¸n c©n b»ng níc hÖ thèng lu vùc s«ng Th¹ch H·n lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®îc triÓn khai nghiªn cøu mét c¸ch hÖ thèng 2. CÊu tróc luËn v¨n LuËn v¨n cã 3 ch¬ng cïng víi më ®Çu, kÕt luËn, tµi liÖu tham kh¶o, phô lôc: Ch¬ng 1: §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi lu vùc s«ng Th¹ch H·n Ch¬ng 2: C©n b»ng níc hÖ thèng vµ giíi thiÖu m« h×nh MIKE BASIN Ch¬ng 3: ¸p dông m« h×nh MIKE BASIN tÝnh to¸n c©n b»ng níc hÖ thèng lu vùc s«ng Th¹ch H·n LuËn v¨n ®îc hoµn thµnh t¹i Khoa KhÝ tîng Thñy v¨n vµ H¶i d¬ng häc, trêng §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn, §¹i häc Quãc Gia Hµ Néi. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, t¸c gi¶ xin bµy tá lßng biÕt ¬n ®Õn c¸c thÇy, c¸c c« trong khoa KhÝ tîng – Thuû v¨n & H¶i d¬ng häc vÒ sù hç trî chuyªn m«n vµ kü thuËt. §Æc biÖt, xin bµy tá sù c¶m ¬n ch©n thµnh nhÊt ®Õn híng dÉn khoa häc: TS. TrÇn Ngäc Anh ®· tËn t×nh chØ ®¹o vµ gãp ý ®Ó t¸c gi¶ hoµn thµnh luËn v¨n nµy. 9
Ch¬ng 1 §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi lu vùc s«ng Th¹ch H·n 1.1. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn 1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý Lu vùc S«ng Th¹ch H·n n»m trong ph¹m vi tõ 16 018 ®Õn 16054’ vÜ ®é B¾c vµ tõ 106036’ ®Õn 107018’ kinh ®é §«ng. PhÝa ®«ng gi¸p BiÓn §«ng, phÝa t©y gi¸p lu vùc s«ng Sª P«n phÝa nam gi¸p lu vùc s«ng ¤ L©u vµ tØnh Thõa Thiªn HuÕ, phÝa b¾c gi¸p lu vùc s«ng BÕn H¶i. Comment [A1]: T« mµu dßng chÝnh Deleted: H×nh 1.1. S¬ ®å lu vùc s«ng Th¹ch H·n S«ng Th¹ch H·n b¾t nguån tõ d·y Trêng S¬n, cã chiÒu dµi 150 km. Dßng chÝnh Th¹ch H·n, ®o¹n thîng nguån (s«ng §akr«ng) ch¶y quanh d·y nói Da Ban, khi vÒ tíi Ba Lßng s«ng chuyÓn híng §«ng B¾c vµ ®æ ra biÓn t¹i cöa ViÖt víi diÖn Formatted: English (U.S.) tÝch lu vùc 2660 km2 (h×nh 1.1). §Æc ®iÓm c¸c s«ng cña tØnh Qu¶ng TrÞ nãi chung 10
vµ s«ng Th¹ch H·n nãi riªng lµ: lßng s«ng dèc, chiÒu réng s«ng hÑp, ®¸y s«ng c¾t s©u vµo ®Þa h×nh, phÇn ®ång b»ng h¹ du lßng s«ng më réng, cã chÞu ¶nh hëng cña thuû triÒu [22, 30, 32]. 1.1.2. §Þa h×nh vµ ®Þa m¹o Lu vùc s«ng Th¹ch H·n cã thÓ ph©n chia thµnh c¸c vïng ®Þa h×nh nh sau: vïng c¸t ven biÓn, vïng ®ång b»ng, vïng nói thÊp vµ ®åi, vïng nói cao [15, 24]. - Vïng c¸t ven biÓn ch¹y däc tõ cöa Tïng ®Õn b·i biÓn Mü Thuû theo d¹ng c ån c¸t. ChiÒu réng cån c¸t n¬i réng nhÊt tíi 3 - 4 km, dµi ®Õn 35 km. Dèc vÒ 2 phÝa: ®ång b»ng vµ biÓn, cao ®é b×nh qu©n cña c¸c cån c¸t tõ 4 ®Õn 6m. Vïng c¸t cã líp phñ thùc vËt nghÌo nµn. C¸t ë ®©y di chuyÓn theo c¸c d¹ng c¸t ch¶y theo dßng níc ma, c¸t bay theo giã lèc, c¸t di chuyÓn theo d¹ng nh¶y do ma ®µo bíi vµ giã c huyÓn ®i; d¹ng cån c¸t nµy cã nguy c¬ di chuyÓn chiÕm chç cña ®ång b»ng. - Vïng ®ång b»ng ë ®©y lµ c¸c thung lòng s©u kÑp gi÷a c¸c d¶i ®åi thÊp vµ c ån c¸t h×nh thµnh trªn c¸c cÊu tróc uèn nÕp cña d·y Trêng S¬n, cã nguån gèc mµi mßn vµ båi tô. ë ®©y cã c¸c vïng ®ång b»ng réng lín nh: + §ång b»ng däc s«ng C¸nh Hßm: lµ d¶i ®ång b»ng hÑp ch¹y tõ phÝa Nam cÇu HiÒn L¬ng tíi bê B¾c s«ng Th¹ch H·n, thÕ dèc cña d¶i ®ång b»ng nµy lµ tõ 2 phÝa T©y vµ §«ng dån vµo s«ng C¸nh Hßm. Cao ®é b×nh qu©n d¹ng ®Þa h×nh nµy tõ +0,5  1,5m. D¹ng ®Þa h×nh nµy còng ®· ®îc c¶i t¹o ®Ó gieo trång lóa níc. + §ång b»ng h¹ du s«ng VÜnh Phíc vµ ®ång b»ng Cam Lé: d¹ng ®Þa h×nh b»ng ph¼ng, tËp trung ë TriÖu ¸i, TriÖu Thîng (VÜnh Phíc). Cao ®é b×nh qu©n d¹ng ®Þa h×nh nµy tõ 1,0  3,0m. §©y lµ c¸nh ®ång réng lín cña TriÖu Phong vµ thÞ x· §«ng Hµ. §Þa h×nh ®ång b»ng cã cao ®é b×nh qu©n tõ 2,0  4,0m, d¶i ®ång b»ng nµy hÑp ch¹y theo híng T©y - §«ng, kÑp 2 bªn lµ c¸c d·y ®åi thÊp. + Ngoµi ra, cßn mét sè c¸c thung lòng hÑp còng ®· ®îc khai th¸c ®Ó trång lóa níc. - Vïng nói thÊp vµ ®åi cã d¹ng ®åi b¸t óp liªn tôc. §é dèc vïng nói b×nh qu©n tõ 15  180. §Þa h×nh nµy rÊt thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn c©y trång c¹n, c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶; cao ®é cña d¹ng ®Þa h×nh nµy lµ 200 – 1000 m, cã nhiÒu thung lòng lín. 11
- Vïng nói cao xen kÏ c¸c côm ®¸ v«i ®îc h×nh thµnh do qu¸ tr×nh t¹o s¬n x¶y ra vµo ®Çu ®¹i mªz«z«i t¹o nªn d·y Trêng S¬n. D¹ng nµy ph©n bè phÝa T©y, gi¸p theo biªn giíi ViÖt - Lµo theo híng T©y B¾c – §«ng Nam víi bËc ®Þa h×nh tõ 1000 - 1700 m víi bÒ mÆt bÞ x©m thùc vµ chia c¾t m¹nh. §Þa h×nh nµy thÝch hîp cho c©y l©m nghiÖp vµ rõng phßng hé ®Çu nguån. 1.1.3. §Þa chÊt vµ thæ nhìng a. §Þa chÊt Trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n, nh×n chung ®Þa tÇng ph¸t triÓn kh«ng liªn tôc, c¸c trÇm tÝch tõ Paleozoi h¹ tíi Kainozoi trong ®ã trÇm tÝch Paleozoi chiÕm chñ yÕu, gåm 9 ph©n vÞ ®Þa tÇng, cßn l¹i 6 ph©n vÞ thuéc Me«zoi vµ Kainozoi. C¸c thµnh t¹o x©m nhËp ph©n bè r¶i r¸c, song chñ yÕu ë phÇn T©y Nam víi diÖn tÝch gÇn 400 km2, thuéc c¸c hÖ Trµ Bång, BÕn Giµng - QuÕ S¬n vµ c¸c ®¸ m¹ch kh«ng ph©n chia. Phøc hÖ Trµ Bång n»m trªn vïng Lµng Xoa (Híng Ho¸) víi lé diÖn 120 km2, khèi cã d¹ng kÐo dµi theo híng T©y B¾c - §«ng Nam n»m däc ®øt gÉy §akr«ng - A Líi. Phøc hÖ BÕn Giµng - QuÕ S¬n n»m däc theo d¶i nói vµ vïng VÝt Thu Lu gåm c¸c khèi Tam Kú, Ta B¨m vµ ®éng Voi MÑp. §Þa chÊt trong vïng cã nh÷ng ®øt g·y ch¹y theo híng tõ ®Ønh Trêng S¬n ra biÓn t¹o thµnh c¸c r¹ch s«ng chÝnh c¾t theo ph¬ng T©y - §«ng. TÇng ®¸ gèc ë ®©y n»m s©u, tÇng phñ dµy. PhÇn thÒm lôc ®Þa ®îc thµnh t¹o tõ trÇm tÝch s«ng biÓn vµ sù di ®Èy cña dßng biÓn t¹o thµnh. [15] b. Thæ nhìng Lu vùc s«ng Th¹ch H·n cã thÓ ®îc ph©n chia thµnh c¸c vïng thæ nhìng: vïng ®ång b»ng ven biÓn, vïng gß ®åi, vïng ®åi nói d·y Trêng S¬n. [15, 24] - Vïng ®ång b»ng ven biÓn ph©n bè däc bê biÓn, ®Þa h×nh ®ôn c¸t cã d¹ng lîn sãng, ®é dèc nghiªng ra biÓn. D¹ng trÇm tÝch biÓn ®îc h×nh thµnh tõ kû Q.IV . C¸t tr¾ng chiÕm u thÕ, tÇng díi cïng bíc ®Çu cã tÝch tô s¾t, chuyÓn sang mµu n©u h¬i ®á. Líp vá phong ho¸ kh¸ dµy, thµnh phÇn c¬ giíi trªn 97% lµ c¸t. - Vïng gß ®åi: hÇu hÕt cã d¹ng ®Þa h×nh ®åi thÊp, mét sè d¹ng thung lòng s«ng thuéc ®Þa phËn huyÖn Gio Linh, Cam Lé trªn vá phong ho¸ Mazma. NhiÒu n¬i h×nh thµnh ®Êt trèng, ®åi träc. Thùc vËt chñ yÕu lµ c©y d¹ng lïm bôi, c©y cã gai. §Êt ®ai ë nh÷ng n¬i kh«ng cã c©y bÞ röa tr«i kh¸ m¹nh. §¸ xuÊt lé lªn bÒ mÆt t¹o nªn dßng ch¶y m¹nh g©y ra xãi lë. 12
- Vïng ®åi, nói d·y Trêng S¬n bÞ chia c¾t m¹nh, thùc vËt nghÌo. + TiÓu vïng ®Êt bazan Khe Sanh, Híng Phïng thuéc c¸c x· T©n Hîp, T©n §é, T©n Liªn, n«ng trêng Khe Sanh, Híng Phïng cã d¹ng ®Þa h×nh lîn sãng, chia c¾t yÕu, ®Êt ®ai phï hîp cho ph¸t triÓn trång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy. + TiÓu vïng ®Êt sa phiÕn th¹ch thuéc ®Þa phËn Lao B¶o, L×a: n»m trong vïng ®øt g·y däc ®êng 9, gi¸p khu vùc Lao B¶o. 1.1.4. Th¶m thùc vËt Trong thêi gian chiÕn tranh, tØnh Qu¶ng TrÞ n»m trong vïng chiÕn tranh, huû diÖt khèc liÖt, líp phñ thùc vËt thuéc lo¹i bÞ tµn ph¸. Ngay khi ®Êt níc thèng nhÊt, kÕ ho¹ch kh«i phôc líp phñ thùc vËt víi ý nghÜa phôc håi c¸c hÖ sinh th¸i tèi u, trë thµnh kÕ ho¹ch hµnh ®éng cô thÓ vµ tÝch cùc. §Õn 1990, nhiÒu diÖn tÝch rõng trång vµ rõng tù nhiªn t¸i sinh do khoanh nu«i b¶o vÖ ®· xuÊt hiÖn. Rõng trång theo ch¬ng tr×nh hç trî cña PAM (Ch¬ng tr×nh An toµn l¬ng thùc ThÕ giíi) däc c¸c quèc lé hoÆc tØnh lé ph¸t triÓn nhanh. Tõ c¸c Ch¬ng tr×nh Quèc gia 327, 264 vµ kÕ ho¹ch trång rõng, trång c©y nh©n d©n cña cÊp tØnh, ph¸t ®éng vµ ®Çu t, ®· n©ng cao tû lÖ che phñ rõng kh¸ nhanh. §ång thêi víi c¸c kÕ ho¹ch trång rõng, trong giai ®o¹n tõ 1995 ®Õn 2000, thùc hiÖn h¹n chÕ khai th¸c rõng tù nhiªn, t¨ng cêng khoanh nu«i phôc håi rõng tù nhiªn, ®é che phñ rõng ®· t¨ng b×nh qu©n 1%/n¨m (b¶ng 1.1). §Õn n¨m 2005 ®é che phñ cña rõng ®¹t 43,2%. TØnh Qu¶ng TrÞ gÇn nh vïng ®Êt vµnh ®ai tr¾ng trong thêi gian chiÕn tranh, chØ h¬n 25 sau chiÕn tranh, rõng che phñ ®Êt ®ai tù nhiªn ®· t¨ng tõ 7,4% lªn h¬n 40%, vµ ®ã lµ mét thµnh qu¶ sinh th¸i quan träng [13]. B¶ng 1.1. DiÔn biÕn tµi nguyªn rõng ë Qu¶ng TrÞ vµ hiÖu qu¶ N¨m DiÔn biÕn rõng vµ hiÖu qu¶ §Þa bµn tØnh Qu¶ng TrÞ Formatted: Portuguese (Brazil) §é che phñ rõng trªn diÖn tÝch ®Êt ®ai tù nhiªn (%) 23,2 1990 Rõng trång (ha) 11.250 HiÖu qu¶ Phôc håi hÖ sinh th¸i 26,4 §é che phñ rõng (%) Rõng trång (ha) 29.300 1995 HiÖu qu¶ Chèng c¸t di ®éng. Phôc ho¸ ®Êt trång chuyÓn canh t¸c n«ng nghiÖp 13
N¨m DiÔn biÕn rõng vµ hiÖu qu¶ §Þa bµn tØnh Qu¶ng TrÞ 29,7 §é che phñ rõng (%) 2000 Rõng trång (ha) 35.064 HiÖu qu¶ Phßng hé ven biÓn, ®Çu nguån 43,2 §é che phñ rõng (%) Rõng s¶n xuÊt (ha) 65.947 2005 Rõng phßng hé 108.974 Rõng ®Æc dông 33.593 HiÖu qu¶ Phßng hé ven biÓn, ®Çu nguån 1.1.5. KhÝ hËu a. Ma Qu¶ng TrÞ nãi chung vµ lu vùc s«ng Th¹ch H·n nãi riªng n»m trong vïng ma t¬ng ®èi lín cña níc ta. Lîng ma hµng n¨m tÝnh trung b×nh trªn ph¹m vi toµn lu vùc ®¹t trªn 2400 mm, lîng ma n¨m ph©n bè kh«ng ®Òu theo kh«ng gian, phô thuéc vµo híng sên dèc vµ phï hîp víi xu thÕ t¨ng dÇn cña ma theo ®é cao ®Þa h×nh. Do ®Þa h×nh cã xu thÕ t¨ng dÇn tõ ®«ng sang t©y vµ tõ b¾c xuèng nam nªn lîng ma n¨m còng cã xu thÕ t¨ng dÇn tõ ®«ng sang t©y vµ tõ b¾c xuèng nam. N¬i ma Ýt nhÊt lµ nh÷ng thung lòng khuÊt giã nh Khe Sanh chuÈn ma n¨m 2070,3 mm, Tµ Rôt chuÈn ma n¨m lµ 1936,7 mm. N¬i ma nhiÒu lµ khu vùc nói cao thîng nguån c¸c s«ng Rµo Qu¸n, Cam Lé. KÕt qu¶ tÝnh to¸n chuÈn ma n¨m cña mét sè tr¹m trªn lu vùc ®îc thÓ hiÖn trong b¶ng 1.2 [21, 24]. B¶ng 1.2. ChuÈn ma n¨m vµ sai sè qu©n ph¬ng t¬ng ®èi tÝnh chuÈn ma n¨m cña c¸c tr¹m trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n ChuÈn §é dµi HÖ sè biÕn Sai sè qu©n Thêi kú tÝnh TKTT§B ®æi ma n¨m ma n¨m ph¬ng t¬ng Tªn tr¹m Ktb TT to¸n ®¹i biÓu (n¨m) Cvx ®èi (%) Xo (mm) (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) 1 §«ng Hµ 78-98 21 1,00 0,21 2271,5 4,58 2 Khe Sanh 78-04 27 0,99 0,23 2070,3 4,43 3 Th¹ch H·n 78-04 27 0,99 0,24 2559,8 4,62 4 Cöa ViÖt 79-04 26 0,99 0,22 2237,1 4,26 XÐt trªn toµn chuçi quan tr¾c (1977-2004), lîng ma n¨m cùc ®¹i t¹i tÊt c¶ 14
c ¸c tr¹m rÊt lín, ®Òu ®¹t trªn 3200 mm (nhá nhÊt t¹i Cöa ViÖt: 3372.4 mm vµ lín nhÊt t¹i Th¹ch H·n: 4030,3 mm). Lîng ma n¨m cùc tiÓu t¹i tÊt c¶ c¸c tr¹m rÊt nhá, dao ®éng trong kho¶ng tõ 1153,5 mm, t¹i Khe Sanh ®Õn 1719,9 mm, t¹i Th¹ch H·n vµ xuÊt hiÖn kh«ng ®ång thêi t¹i c¸c tr¹m. Cùc trÞ cña lîng ma n¨m ®îc thèng kª trong b¶ng 1.3 [19]. B¶ng 1.3. C¸c cùc trÞ cña lîng ma n¨m trong thêi kú quan tr¾c (1977 - 2004) Tr¹m §«ng Hµ Khe Sanh Cöa ViÖt Th¹ch H·n Lîng (mm) 3458,2 3424,8 3372,4 4030,3 Xmax N¨m xuÊt hiÖn 1980 1990 1999 1999 Lîng (mm) 1424,5 1153,5 1305,5 1719,9 Xmin N¨m xuÊt hiÖn 1988 1993 1988 1994 Xmax/Xmin 2,4 3,0 2,6 2,3 Còng nh c¸c n¬i kh¸c ë níc ta, lîng ma ë tØnh Qu¶ng TrÞ nãi chung vµ lu vùc s«ng Th¹ch H·n nãi riªng còng ph©n phèi kh«ng ®Òu trong n¨m. Mét n¨m h×nh thµnh hai mïa lµ mïa ma vµ mïa kh«. Tæng lîng ma cña 3 ®Õn 4 th¸ng Mïa ma lîng ma chiÕm tíi 68  70% lîng ma n¨m. Tæng lîng ma cña 8 - 9 th¸ng mïa kh« chØ chiÕm kho¶ng 30% tæng lîng ma n¨m. KÕt qu¶ ph©n mïa ma - mïa kh« cña mét sè tr¹m trªn lu vùc ®îc thÓ hiÖn trong b¶ng 1.4 [24]. B¶ng 1.4. KÕt qu¶ ph©n mïa ma - kh« trong tØnh Qu¶ng TrÞ Mïa ma Mïa kh« TT Tr¹m  so víi Xn¨m  so víi Xn¨m Thêi gian T hêi gian IX  XI XII  X 1 §«ng Hµ 63,97 36,03 IX  XII XII  X 2 Th¹ch H·n 72,70 27,30 IX  XII XII  X 3 Cöa ViÖt 72,83 27,17 IX  XI XII  X 4 Tµ Rôt 59,24 40,76 VI  XI XI  V 5 Khe Sanh 81,15 18,85 Sù ph©n ho¸ ma n¨m theo th¸ng còng kh¸ s©u s¾c. Lîng ma cña th¸ng ma nhiÒu nhÊt (th¸ng X) chiÕm tõ 20 ®Õn 29 tæng lîng ma n¨m. Lîng ma cña th¸ng Ýt ma nhÊt (I, II, III hoÆc IV) rÊt kh«ng ®¸ng kÓ, chØ chiÕm tõ 0,5 ®Õn 2,1 tæng lîng ma n¨m. Ba th¸ng ma nhiÒu nhÊt lµ c¸c th¸ng IX, X, XI. Ba th¸ng ma Ýt nhÊt lµ c¸c th¸ng I, II, III hoÆc II, III, IV (b¶ng 1.5) [19]. 15
B¶ng 1.5. Ph©n phèi ma n¨m theo th¸ng t¹i c¸c tr¹m ®o ma trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n Th¸ng §Æc TT Tr¹m N¨m trng I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII §«ng Xth 46,1 36,8 35,0 60,5 128,5 87,4 67,2 167,3 394,3 609,7 438,4 183,4 2254,7 1 2,05 1,63 1,55 2,68 5,70 3,88 2,98 7,42 17,49 27,04 19,44 8,14 100 % Hµ Th¹ch Xth 78,0 55,7 52,5 63,9 152,3 84,4 62,9 141,5 400,7 694,7 490,8 253,8 2531,1 2 3,08 2,20 2,07 2,52 6,02 3,34 2,48 5,59 15,83 27,45 19,39 10,03 100 % H·n Cöa Xth 64,8 49,0 37,4 59,7 118,7 64,6 59,2 158,1 374,3 575,9 454,9 234,5 2251,1 3 2,88 2,18 1,66 2,65 5,27 2,87 2,63 7,02 16,63 25,58 20,21 10,42 100 % ViÖt Tµ Xth 28,0 11,6 31,6 94,7 168,9 193,6 113,4 164,9 353,6 626,1 294,0 92,8 2149,9 4 1,30 0,54 1,47 4,41 7,85 9,01 5,27 7,67 16,45 29,12 13,67 4,32 100 % Rôt 5 Khe Xth 15,7 20,4 31,3 87,4 172,2 199,4 196,4 297,6 371,7 416,1 184,9 60,0 2053,1 MÆt kh¸c lîng níc chªnh lÖch gi÷a hai mïa lµ qu¸ lín, do ®ã cÇn ph¶i tÝnh to¸n ®iÒu tiÕt ®Ó sö dông nguån níc mét c¸ch hîp lý t¹o ra hiÖu qu¶ cao cho s¶n xuÊt, ch¨n nu«i còng nh lµ dïng cho sinh ho¹t. b. NhiÖt ®é kh«ng khÝ NhiÖt ®é kh«ng khÝ trong vïng thÊp nhÊt vµo mïa §«ng (th¸ng 11 tíi th¸ng 3). Cao nhÊt vµo mïa HÌ (th¸ng 5 tíi th¸ng 8). NhiÖt ®é b×nh qu©n nhiÒu n¨m vµo kho¶ng 24,30C. Chªnh lÖch nhiÖt ®é trong ngµy tõ 7 tíi 100C. NhiÖt ®é b×nh qu©n th¸ng t¹i tr¹m c¸c tr¹m trong vïng nghiªn cøu ®îc thÓ hiÖn ë b¶ng 1.6, [2]. B ¶ng 1.6. NhiÖt ®é b×nh qu©n th¸ng t¹i tr¹m §«ng Hµ §¬n vÞ: oC Tr¹m 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 §«ng Hµ 19.2 19.3 22.5 25.6 28.2 29.3 29.6 28.8 27.1 25.1 22.5 19.9 Qu¶ng TrÞ 19.4 20.4 22.6 25.6 28.1 29.4 29.5 29.0 27.1 25.1 23.2 20.8 Khe Sanh 17.6 18.4 21.8 24.4 25.6 25.6 25.3 24.6 24.0 22.8 20.4 18.2 c . §é Èm t¬ng ®èi §é Èm t¬ng ®èi b×nh qu©n nhiÒu n¨m n»m trong kho¶ng 85 tíi 89%. B¶ng 1.7 trÝch dÉn ®é Èm t¬ng ®èi t¹i tr¹m §«ng Hµ, [2]. B¶ng 1.7. §é Èm t¬ng ®èi tr¹m §«ng Hµ (%) Tr¹m 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 TB §«ng Hµ 92 91 91 93 91 79 81 79 84 85 88 89 86,9 16
d. Bèc h¬i Bèc h¬i b×nh qu©n nhiÒu n¨m n»m trong kho¶ng 1200 - 1300 mm. ë v ïng ®ång b»ng bèc h¬i b×nh qu©n nhiÒu n¨m cao h¬n vïng nói. Lîng bèc h¬i b×nh qu©n th¸ng lín nhÊt t¹i §«ng Hµ lµ 219 mm/th¸ng (b¶ng 1.8). Lîng bèc h¬i ngµy lín nhÊt vµo th¸ng 7, b×nh qu©n 1 ngµy bèc h¬i tíi 7 mm. [2] B¶ng 1.8. Bèc h¬i b×nh qu©n th¸ng tr¹m §«ng Hµ §¬n vÞ: mm Tr¹m 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 N¨m §«ng Hµ 53.5 49 54 71.5 126 195 219 189 100 90 71 61 1279 e . Sè giê n¾ng B×nh qu©n sè giê n¾ng trong n¨m kho¶ng 1840 giê. T¹i §«ng Hµ sè giê n¾ng trong th¸ng biÕn ®æi tõ 92 giê vµo th¸ng 2 tíi 242 giê vµo th¸ng 7 (b¶ng 1.9). [2] B¶ng 1.9. Sè giê n¾ng tr¹m §«ng Hµ §¬n vÞ: giê 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 N¨m 1 Tr¹m 95 92 106 169 223 235 242 192 151 145 84 106 1840 §«ng Hµ f. Giã vµ b·o C¸c lu vùc s«ng thuéc Qu¶ng TrÞ nãi chung vµ s«ng Th¹ch H·n nãi riªng chÞu chÕ ®é khÝ hËu nhiÖt ®íi, giã mïa. Mét n¨m cã 2 chÕ ®é giã mïa chÝnh: Giã mïa T©y Nam ho¹t ®éng m¹nh vµo mïa hÌ tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 11, tèc ®é giã b×nh qu©n 2,0  2,2m/s. Giã mïa nµy mang ®é Èm vµ g©y ma cho vïng. Giã mïa T©y B¾c ho¹t ®éng m¹nh tõ th¸ng 12 ®Õn th¸ng 3 n¨m sau, tèc ®é giã b×nh qu©n tõ 1,7  1,9m/s. Thêi gian chuyÓn tiÕp c¸c híng giã T©y Nam vµ T©y B¾c lµ thêi gian giao thêi vµ giã T©y kh« nãng ho¹t ®éng vµo th¸ng 4, th¸ng 5 (nh©n d©n ®Þa ph¬ng gäi lµ giã Lµo). Thêi kú cã giã Lµo lµ thêi kú nãng nhÊt trong tØnh Qu¶ng TrÞ. B·o vµ xo¸y thuËn nhiÖt ®íi lµ nh÷ng biÕn ®éng thêi tiÕt trong mïa h¹, ho¹t ®éng rÊt m¹nh mÏ vµ thÊt thêng. Tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 8 vïng ven Th¸i B×nh D¬ng kh«ng khÝ bÞ nung nãng bèc lªn cao t¹o thµnh nh÷ng vïng xo¸y réng hµng tr¨m km2, tÝch luü dÇn vµ di chuyÓn theo híng T©y Nam ®æ bé vµo ®¶o H¶i Nam Trung Quèc. TÝnh chÊt cña b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi ë vïng Qu¶ng TrÞ còng rÊt kh¸c 17
nhau theo tõng c¬n b·o vµ tõng thêi kú cã b·o. Cã n¨m kh«ng cã b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi nh n¨m 1963, 1965, 1969, 1986, 1991, 1994. Còng cã n¨m liªn tiÕp 3 c¬n b·o nh n¨m 1964, 1996 hoÆc 1 n¨m cã 2 c¬n b·o nh n¨m 1999. B×nh qu©n 1 n¨m cã 1,2  1,3 c¬n b·o ®æ bé vµo Qu¶ng TrÞ. Vïng ven biÓn Qu¶ng TrÞ b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi thêng gÆp nhau tíi 78%, do vËy khi cã b·o thêng gÆp ma lín sinh lò trªn c¸c triÒn s«ng. B·o ®æ bé vµo ®Êt liÒn víi tèc ®é giã cÊp 10 ®Õn cÊp 12, khi giã giËt trªn cÊp 12. Thêi gian b·o duy tr× tõ 8  10 giê nhng ma theo b·o thêng x¶y ra 3 ngµy liªn tôc. ThiÖt h¹i vÒ ngêi vµ tµi s¶n do b·o g©y ra thêng rÊt lín. §©y còng lµ 1 yÕu tè c¶n trë tíi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh Qu¶ng TrÞ nãi chung vµ lu vùc s«ng Th¹ch H·n nãi riªng. 1.1.6. Thuû v¨n a. M¹ng líi thñy v¨n HÖ thèng s«ng Th¹ch H·n (cßn gäi lµ s«ng Qu¶ng TrÞ) cã 37 con s«ng gåm 17 s«ng nh¸nh cÊp I víi 3 nh¸nh tiªu biÓu lµ VÜnh Phíc, Rµo Qu¸n vµ Cam Lé, 13 s«ng nh¸nh cÊp II, 6 s«ng nh¸nh cÊp III. DiÖn tÝch toµn lu vùc lµ 2660 km2, ®é dµi s«ng chÝnh lµ 150 km, ®é cao b×nh qu©n lu vùc 301 m, ®é dèc b×nh qu©n lu vùc lµ 20,1%, ®é réng trung b×nh lu vùc lµ 36,8 km, mËt ®é líi s«ng lµ 0,92 (h×nh 1.2 vµ b¶ng 1.10) [30, 32, 33] . B¶ng 1.10. §Æc trng h×nh th¸i s«ng trong vïng nghiªn cøu Tªn DiÖn Cöa ChiÒu dµi Cao ®é §é §é dèc MËt ®é Tû lÖ tÝch lu dßng bq lu réng bq bq lu s«ng s«ng líi s«ng diÖn tÝch vùc chÝnh lu vùc vùc (m) vùc (km/km2) ®ång 2 (km ) (km) (m) (%0) b»ng Th¹ch 2660 ViÖt 150 301 38.6 20.1 0.92 17.3 H·n b. §Æc ®iÓm thñy v¨n N»m trong vïng ma t¬ng ®èi lín cña níc ta nªn dßng ch¶y n¨m cña c¸c s«ng suèi trong lu vùc s«ng Th¹ch H·n còng kh¸ dåi dµo. M«®un dßng ch¶y n¨m b×nh qu©n ®¹t 44,8 l/skm2, øng víi líp dßng ch¶y hµng n¨m kho¶ng 1442,8 mm. Trong ph¹m vi lu vùc s«ng Th¹ch H·n, chuÈn dßng ch¶y n¨m ph©n phèi kh«ng ®Òu theo kh«ng gian, biÕn ®æi phï hîp víi sù biÕn ®æi cña lîng ma n¨m, 18
nghÜa lµ còng theo xu thÕ t¨ng dÇn theo ®é cao ®Þa h×nh víi ph¹m vi biÕn ®æi tõ 30 l/skm2 ®Õn 60 l/skm2. Hµng n¨m, trªn toµn bé s«ng suèi trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n cã tæng lîng dßng ch¶y trªn lu vùc kho¶ng 3,92 km3 [24, 30, 32, 33]. H×nh 1.2. S¬ ®å m¹ng líi s«ng suèi vµ líi tr¹m khÝ tîng thñy v¨n trªn Deleted: Formatted: Centered lu vùc s«ng Th¹ch H·n Theo [19] cã kÕt qu¶ ph©n mïa dßng ch¶y (b¶ng 1.11) vµ ph©n phèi dßng ch¶y n¨m theo th¸ng (b¶ng 1.12) trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n. Nh×n chung, trªn dßng ch¶y trªn lu vùc s«ng Th¹ch H·n chia thµnh 2 mïa râ rÖt. Mïa lò mÆc dï chØ kÐo dµi 4 th¸ng (tõ th¸ng VIII ®Õn th¸ng XI hoÆc tõ th¸ng IX ®Õn th¸ng XII) nhng møc ®é tËp trung dßng ch¶y trong mïa lò kh¸ lín, chiÕm tíi 62,5 - 80% tæng lîng dßng ch¶y c¶ n¨m. Mïa kiÖt b¾t ®Çu tõ th¸ng XII hoÆc th¸ng I, kÕt thóc vµo th¸ng VII hoÆc VIII, kÐo dµi tíi 8 th¸ng nhng tæng lîng dßng ch¶y mïa kiÖt chØ chiÕm kho¶ng 20 - 37,5% tæng lîng dßng ch¶y c¶ n¨m. Mïa kiÖt trong vïng thêng chËm h¬n so víi c¸c tØnh ®ång b»ng B¾c Bé. Lîng níc mïa kiÖt chØqu¶ ph©n mïa dßng ch¶y lu vùc s«ng Th¹ch H·n B¶ng 1.11. KÕt chiÕm kho¶ng gÇn 30% tæng lîng dßng ch¶y trong n¨m. SùTph©n phèi kh«ng ®Òu ®· g©y ¶nh hëng lín cho sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt. T×nh tr¹ng T Tªn tr¹m Mïa lò Mïa kiÖt ®ã cµng trë nªn khèc liÖt vµo c¸c n¨m vµ c¸c th¸ng cã giã T©y Nam (giã Lµo) ho¹t ®éng m¹nh. Tuy nhiªn vµo kho¶ng th¸ng 9 - 6 trong vïng thêng cã ma tiÓu m·n 15 bæ sung lîng níc cho mïa kiÖt.