Luyện thi vào lớp 10 môn Ngữ văn: Chuyện người con gái Nam Xương

Tài liệu Khóa học Ngữ văn Luyện thi vào lớp 10<br /> <br /> Chuyện người con gái Nam Xương - Nguyễn Dữ<br /> <br /> NGƯỜI CON GÁI NAM XƯƠNG<br /> - Nguyễn Dữ<br /> <br /> I. KIẾN THỨC CƠ BẢN.<br /> 1. Tác giả Nguyễn Dữ.<br /> - Sống trong một thời kì lịch sử có nhiều biến động theo chiều hướng tiêu cực của dân tộc (khoảng<br /> thế kỉ XVI): Nhà Lê suy vong, triều chính đổ nát, nhân dân cực khổ... Hoàn cảnh ấy tất nhiên sẽ ảnh hưởng<br /> lên suy nghĩ và sáng tác của ông.<br /> - Bản thân là người học rộng, tài cao, có nhân cách cao khiết.<br /> - Truyền kì mạn lục là sáng tác duy nhất còn lại của ông.<br /> <br /> 2. Truyền kì mạn lục ( Ghi chép tản mạn những chuyện kì lạ vẫn được lưu truyền)<br /> - Là một tập sáng tác gồm 20 truyện ngắn viết bằng chữ Hán dưới dạng tản văn xen lẫn biền văn và<br /> thơ ca, cuối các truyện thường có lời bình của tác giả hoặc người đồng quan điểm với tác giả.<br /> - Tác phẩm được đánh giá là “Thiên cổ kì bút”( cây bút kì lạ của muôn đời ) .<br /> - Giá trị cơ bản:<br /> + Giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc.<br /> + Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn<br /> <br /> 3. Chuyện người con gái Nam Xương.<br /> a. Tóm tắt: Truyện xoay quanh cuộc đời, số phận của Vũ Nương. Vũ Nương vốn là một cô gái đẹp<br /> người đẹp nết được gả cho Trương Sinh, con nhà giàu nhưng tính hay ghen. Vũ Nương tính tình hiền<br /> thục lại rất giữ gìn nên lúc hai vợ chồng còn ở với nhau gia đình chưa khi nào thất hoà. Song xảy ra<br /> việc giặc giã, Trương Sinh lại bị bắt lính, cách 3 năm đằng đẵng, trở về nhà mẹ già đã mất, con mới tập<br /> nói. Nghe lời ngây thơ của con Sinh đã nghi ngờ vợ hư và đánh đuổi Vũ Nương ra khỏi nhà. Đau đớn,<br /> Vũ Nương đã nhảy xuống sông tự vẫn, nhưng các nàng tiên nước đã đón nàng về nơi cung nước sống.<br /> Tại đây Vũ Nương tình cờ gặp một người làng là Phan Lang nàng đã đưa tin về cho chồng lập đàn giải<br /> oan cho nàng. Trong đàn tràng ấy, nàng đã trở về dương thế trong chốc lát để nói với chồng lời từ tạ rồi<br /> vĩnh viễn trở về chốn làng mây cung nước.<br /> b. Vị trí: là thiên thứ 16 và là thiên truyện tiêu biểu cho toàn tập sáng tác.<br /> c. Giá trị cơ bản:<br /> Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt<br /> <br /> Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12<br /> <br /> - Trang | 1 -<br /> <br /> Tài liệu Khóa học Ngữ văn Luyện thi vào lớp 10<br /> <br /> Chuyện người con gái Nam Xương - Nguyễn Dữ<br /> <br /> - Nội dung:<br /> + Hiện thực: Tác phẩm phản ánh khá chân thực bức tranh xã hội đương thời với chiến tranh<br /> phong kiến liên miên, hạnh phúc con người bấp bênh, bèo bọt, chế độ nam quyền và số phận bất hạnh của<br /> người phụ nữ.<br /> + Nhân đạo.<br /> * Tác phẩm bộc lộ niềm cảm thương đối với số phận của người phụ nữ trong hoàn<br /> cảnh khắc nghiệt của chế độ phong kiến.<br /> * Thể hiện thái độ trân trọng vẻ đẹp của người phụ nữ.<br /> * Tác phẩm là tiếng nói lên án xã hội đã chà đạp lên cơ hội hạnh phúc của con người<br /> và lên tiếng bênh vực cho quyền sống của họ.<br /> - Nghệ thuật:<br /> + Kết hợp hài hoà giữa tự sự và trữ tình, giữa miêu tả và kể chuyện.<br /> + Dựng truyện: Tự nhiên hợp lí và mang nét đặc trưng của truyện trung đại.<br /> + Miêu tả nhân vật: kết hợp giữa thể hiện các hành động, lời nói bên ngoài với thể hiện nội<br /> tâm nhân vật.<br /> + Các yếu tố hoang đường kì ảo khiến câu chuyện thêm hấp dẫn và gia thêm nhiều ý nghĩa.<br /> <br /> II. CÁC DẠNG ĐỀ TỰ LUẬN CƠ BẢN.<br /> 1. Dạng viết đoạn văn theo yêu cầu.<br /> - Viết đoạn thuyết minh về tác phẩm.<br /> - Viết đoạn nghị luận về một chi tiết, khía cạnh nào đó của tác phẩm đáp ứng những yêu cầu nhất<br /> định về hình thức (ví dụ: Đoạn có cấu trúc Tổng- Phân - Hợp, đoạn có sử dụng một kiểu câu nào đó....)<br /> 2. Dạng viết bài.<br /> - Phân tích nhân vật (Vũ Nương)<br /> - Chứng minh một nhận định về tác phẩm hay nhân vật hoặc một khía cạnh giá trị của tác phẩm.<br /> Ví dụ: “Qua câu chuyện về cuộc đời và cái chết thương tâm của Vũ Nương, Chuyện người con gái<br /> Nam Xương đã thể hiện niềm cảm thương đối với số phận oan nghiệt của người phụ nữ Việt Nam dưới chế<br /> độ phong kiến đồng thời khẳng định vẻ đẹp truyền thống của họ” ( SGK Ngữ Văn 9- tập 1. NXB GD- HN<br /> 2011)<br /> Bằng hiểu biết của em về tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương hãy làm sáng tỏ.<br /> <br /> Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt<br /> <br /> Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12<br /> <br /> - Trang | 2 -<br /> <br /> Tài liệu Khóa học Ngữ văn Luyện thi vào lớp 10<br /> <br /> Chuyện người con gái Nam Xương - Nguyễn Dữ<br /> <br /> III. LUYỆN ĐỀ<br /> Đề số 1: Phân tích chân dung Vũ Nương trong truyện ngắn Chuyện người con gái Nam Xương của tác<br /> giả Nguyễn Dữ.<br /> Mở bài 1: Giới thiệu tác giả, tác phẩm.<br /> - Nguyễn Dữ là gương mặt nổi bật của văn học Việt Nam thế kỉ XVI.<br /> - Với tập truyện ngắn Truyền kì mạn lục ông thực sự đã mang đến cho nền văn học dân tộc một<br /> “Thiên cổ kì bút” có khả năng lay động lòng người bởi giá trị mọi mặt của nó.<br /> - Chuyện người con gái Nam Xương là thiên thứ 16 và là thiên tiêu biểu trong tập sáng tác này. Trong<br /> truyện, Nguyễn Dữ đã xây dựng thành công chân dung Vũ Nương với vẻ đẹp và số phận tiêu biểu cho vẻ<br /> đẹp và số phận người phụ nữ Việt Nam dưới chế độ phong kiến.<br /> Mở bài 2. Giới thiệu hình tượng người phụ nữ trong văn học Việt nam.<br /> Đau đớn thay, phận đàn bà<br /> Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung<br /> Ấy là một câu thơ quen thuộc trong Truyện Kiều nhưng cũng là lời tổng kết xác đáng cho thân phận<br /> của người phụ nữ dưới chế độ phong kiến xưa. Có lẽ vì thế, hình tượng người phụ nữ cũng trở thành một<br /> hình tượng quen thuộc trong sáng tác của các cây bút đương thời đặc biệt là từ khoảng thế kỉ 16 trở đi. Đến<br /> với Chuyện người con gái Nam Xương của tác giả Nguyễn Dữ, người đọc có thể bắt gặp chân dung của một<br /> người phụ nữ điển hình với phẩm chất và số phận mang nét riêng của người phụ nữ trong đêm trường trung<br /> cổ ấy.<br /> Thân bài.<br /> Ý 1: Tóm tắt tác phẩm.<br /> Ý 2: Phân tích hình tượng<br /> a. Vũ Nương là người phụ nữ có vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất đáng quý.<br /> Nhận xét chung: - Mở đầu tác phẩm, tác giả đã có lời giới thiệu bao quát về Vũ Nương “Tính đã thuỳ<br /> mị nết na lại thêm tư dung tốt đẹp” tạo ấn tượng về một chân dung phụ nữ hoàn hảo.<br /> - Sau đó ông đi sâu miêu tả vẻ đẹp tâm hồn, phẩm chất của nhân vật trong các mối<br /> quan hệ khác nhau, trong các tình huống khác nhau. Từ đó làm nổi rõ những vẻ đẹp cơ bản sau của nàng.<br /> Cụ thể:<br /> * Trước hết Vũ Nương là người phụ nữ thuỷ chung, son sắc trong tình nghĩa vợ chồng.<br /> - Khi mới về làm vợ Trương Sinh: nàng luôn giữ gìn khuôn phép nên dù Trương Sinh cả ghen nhưng<br /> hoà khí gia đình vẫn luôn đầm ấm.<br /> <br /> Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt<br /> <br /> Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12<br /> <br /> - Trang | 3 -<br /> <br /> Tài liệu Khóa học Ngữ văn Luyện thi vào lớp 10<br /> <br /> Chuyện người con gái Nam Xương - Nguyễn Dữ<br /> <br /> - Khi Trương Sinh đăng lính: Trong buổi tiệc tiễn chồng đi nàng đã có những cử chỉ, lời nói ân tình<br /> khiến ai nấy đều xúc động. Với Vũ Nương thì hạnh phúc gia đình bình dị , tình cảm vợ chồng con cái sum<br /> họp thuận hoà là tất cả ước mơ. Nàng chẳng mong chồng ra đi được công danh vinh hiển mà chỉ cầu cho<br /> chàng sớm bình an trở về để thoả lòng mong mỏi. ngay khi chồng chưa ra khỏi cửa mà nàng đã lường trước<br /> những khó khăn nguy hiểm mà chồng phải đối mặt để xót xa, thổn thức. Chén rượu đầy mà nàng rót như<br /> tấm lòng vun đầy tình cảm yêu thương mà nàng danh cho chồng.<br /> - Trong khoảng thời gian Trương Sinh đánh trận nơi xa : Vũ Nương luôn tỏ rõ là người vợ thuỷ<br /> chung, son sắc nhất mực “Tô son điểm phấn từng đã nguôi lòng, ngõ liễu tường hoa chưa hề bén gót”.<br /> Nàng chỉ một lòng băn khoăn thổn thức hướng về người chốn ải xa.<br /> - Khi hạnh phúc gia đình có nguy cơ tan vỡ: Vũ Nương ra sức cứu vãn, hàn gắn. khi người chồng trút<br /> cơn ghen bóng gió lên đầu, Vũ Nương đã ra sức thanh minh, phân trần. Nàng đã viện đến cả thân phận và<br /> tấm lòng của mình để thuyết phục chồng “Thiếp vốn con kẻ khó được nương tựa nhà giàu.....cách biệt ba<br /> năm giữ gìn một tiết.....” Những lời nói nhún nhường tha thiết đó cho thấy thái độ trân trọng chồng, trân<br /> trọng gia đình nhà chồng, niềm tha thiết gìn giữ gia đình nhất mực của Vũ Nương.<br /> - Đến khi không thể cứu vãn được hạnh phúc gia đình, nàng đã quyết tìm đến cái chết để bảo toàn<br /> danh dự, chứng minh sự trong sạch của bản thân.<br /> + Lời nói của nàng ở thời điểm “ bất đắc dĩ” ấy hé lộ nỗi đau khôn cùng khi thú vui nghi gia nghi thất<br /> đã mất và hình ảnh một mình trông chồng cũng chẳng còn được bảo toàn. Nàng như “ Sen rũ trong ao, liễu<br /> tàn trước gió, hoa rụng cuống, lá lìa cành”. Đau đớn nào bằng!<br /> + Vũ Nương đã tắm gội, chay tịnh sạch sẽ ra bến hoàng giang ngửa mặt thạn trời rồi gieo mình xuống<br /> sông tự vẫn. Bị dồn đến đường cùng, Vũ Nương đã tìm đến cái chết nhưng đây là một lựa chọn có ý thức<br /> của nàng. Chuỗi các hành động đó cho thấy một mặt Vũ Nương đang trong tình trạng cay đắng, khổ đau<br /> cùng cực mặt khác nàng vẫn vô cùng tỉnh táo, có ý thức rất cao về mỗi hành động của mình. Đầy ý thức về<br /> nhân phẩm bản thân, nàng quyết lấy cái chết để chứng minh sự trong sạch. Lời than của Vũ Nương có dáng<br /> dấp một lời nguyện cầu, xin trời đất, thần linh chứng giám cho nỗi oan khuất và tiết sạch giá trong của<br /> nàng.<br /> - Những năm tháng sống ở chốn làng mây cung nước sung sướng nàng vẫn không nguôi nỗi thương<br /> nhớ chồng con. Vừa gặp lại Phan lang, nghe Lang kể về tình cảnh gia đình nàng đã ứa nước mắt xót<br /> thương. Mặc dù đã nặng lời thề sống chết với Linh Phi nhưng nàng vẫn tìm cách trở về với chồng con trong<br /> giây lát để nói lời đa tạ tấm lòng chồng. Rõ ràng trong trái tim người phụ nữ ấy, không bợn chút thù hận,<br /> chỉ có sự yêu thương và lòng vị tha.<br /> <br /> Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt<br /> <br /> Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12<br /> <br /> - Trang | 4 -<br /> <br /> Tài liệu Khóa học Ngữ văn Luyện thi vào lớp 10<br /> <br /> Chuyện người con gái Nam Xương - Nguyễn Dữ<br /> <br /> * Vũ Nương còn là người con dâu hiếu thảo với mẹ chồng, một người mẹ hiền đầy tình yêu thương<br /> con.<br /> - Trong ba năm chồng đi chiến trận, một mình nàng vừa làm con vừa làm cha vừa làm mẹ để chăm<br /> sóc phụng dưỡng mẹ chồng, nuôi dạy con thơ.<br /> - Với mẹ chồng, nàng là một cô con dâu hiếu thảo. Chồng xa nhà, nàng đã thay chồng phụng dưỡng<br /> mẹ chu đáo. Khi bà ốm nàng đã thuốc thang lễ bái thần phật và lấy những lời khôn khéo để khuyên răn để<br /> bà vơi bớt nỗi nhớ thương con. Đến khi bà mất, nàng đã hết lời thương xót, ma chay tế lễ cẩn trọng hệt như<br /> với cha mẹ đẻ của mình. Cái tình ấy quả có thể cảm thấu cả trời đất cho nên trước lúc chết người mẹ già ấy<br /> đã trăng trối những lời yêu thương, động viên, trân trọng con dâu “sau này, trời xét lòng lành, ban cho phúc<br /> đứcgiống dòng tươi tốt, con cháu đông đàn, xanh kia quyết chẳng phụ lòng con như con đã chẳng phụ mẹ".<br /> - Với con thơ nàng hết sức yêu thương, chăm chút. Sau khi xa chồng đầy tuần, nàng sinh bé Đản, một<br /> mình gánh vác cả giang sơn nhà chồng nhưng chưa khi nào nàng chểnh mảng việc con cái. Chỉ cẩn xem chi<br /> tiết nang dùng cái bóng của mình để dỗ con đủ thấy tấm lòng người mẹ với con trong những đêm dài đằng<br /> đẵng xa chồng.<br /> Tóm lại: Vũ Nương là người phụ nữ hội đủ trong mình những vẻ đẹp truyên thống của người phụ nữ<br /> Việt nam.<br /> b. Do những xô đẩy của hoàn cảnh, Vũ Nương đã phải chịu một số phận đau khổ, oan nghiệt.<br /> Nhận xét chung: Có thể thấy Vũ Nương là nạn nhân của chế độ phong kiến gia trưởng đầy bất công<br /> với phụ nữ.<br /> Cụ thể:<br /> - Cái thua thiệt đầu tiên làm nên bất hạnh của Vũ Nương là thua thiệt về vị thế. Cuộc hôn nhân giữa<br /> Vũ Nương và Trương Sinh có phần không bình đẳng. Vũ Nương “vốn con kẻ khó” còn Trương Sinh lại là<br /> “nhà giàu” đến độ khi muốn Sinh có thể xin mẹ trăm lạng vàng để cưới Vũ Nương về. Sự cách bức giàu<br /> nghèo ấy khiến Vũ Nương sinh mặc cảm và cũng là cái thế khiến Trương Sinh có thể đối xử thô bạo, gia<br /> trưởng với nàng.<br /> - Phải xa chồng ở thời điểm “hương lửa đương nồng" . Hạnh phúc lớn nhất đời của người đàn bà là<br /> thú vui nghi gia nghi thất thế nhưng hạnh phúc ấy kéo dài chẳng được bao lâu thì Trương Sinh phải đi lính.<br /> Thế là Vũ Nương trong tuổi xuân phơi phới phải cô đơn sầu muộn trong chờ đơi.<br /> - Đỉnh điểm của bi kịch là khi gia đình tan vỡ, bản thân phải tìm đến cái chết.<br /> + Là người vợ thuỷ chung nhưng nàng lại bị chồng nghi oan và đối xử bất công, tàn nhẫn.<br /> Nghe lời ngây thơ của con trẻ Trương sinhđã nghi oan cho vợ, mắng nhiếc, đánh đuổi nàng đi bất<br /> chấp lời van xin khóc lóc của nàng và lời biện bạch của hàng xóm.<br /> Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt<br /> <br /> Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12<br /> <br /> - Trang | 5 -<br /> <br />