Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5
470
MÔ HÌNH TÍCH HỢP CÔNG NGHỆ IOT,
METAVERSE, TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TỔNG HỢP (AGI):
CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC TRONG NỀN KINH TẾ SỐ
Nguyễn Thị Oanh
Trường Đại học Thuỷ lợi, email: nguyenthioanh@tlu.edu.vn
1. GIỚI THIỆU CHUNG
Nền kinh tế số đang phát triển nhanh chóng
với sự hội tụ của công nghệ IoT, Metaverse và
trí tuệ nhân tạo tổng hợp (AGI) mang đến cơ
hội tương tác kỹ thuật số, tiếp cận đa ngành.
Bài viết khám phá các cơ chế giao thức tương
tác, phân tích công nghệ IoT, AGI và
Metaverse tạo điều kiện thuận lợi cho việc tích
hợp này. Đồng thời làm sáng tỏ cách khai thác
sức mạnh tổng hợp của IoT, Metaverse và
AGI để thúc đẩy phát triển kinh tế số toàn diện
và tạo dựng một nền kinh tế có khả năng phục
hồi, phù hợp với trải nghiệm của người dùng.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu tại bàn: phân tích,
tổng hợp các giáo trình, sách tham khảo, bài
báo được đăng trên các tạp chí uy tín trong và
ngoài nước; đồng thời kế thừa các nghiên cứu
liên quan đến bài viết từ năm 2000 trở lại đây.
3. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
3.1. Các khái niệm
- Internet of Things (IoT)_Internet vạn vật:
là thuật ngữ dùng để chỉ các đối tượng có thể
được nhận biết cũng như chỉ sự tồn tại trong
một kiến trúc mang tính kết nối. Năm 1999
cụm từ IoT được đưa ra bởi Kevin Ashton, một
nhà khoa học đã sáng lập ra Trung tâm Auto-
ID ở Đại học MIT [1]. Theo Global Standards
Initiative on Internet of Things (IoT-GSI) thì
IoT là hạ tầng cơ sở toàn cầu phục vụ cho xã
hội thông tin, hỗ trợ các dịch vụ (điện toán)
chuyên sâu thông qua các vật thể (cả thực lẫn
ảo) được kết nối với nhau nhờ vào công nghệ
thông tin và truyền thông hiện hữu được tích
hợp. Với mục đích, một “vật” là một thứ trong
thế giới thực (vật thực) hoặc thế giới thông tin
(vật ảo), mà vật đó có thể được nhận dạng và
được tích hợp vào một mạng lưới truyền thông.
IoT được biểu diễn dưới dạng công thức [2]:
IoT = Con người + Đối tượng vật lý (bao
gồm các thiết bị, cảm biến, bộ điều khiển, bộ
lưu trữ, v.v.) + Internet
- Metaverse: là một từ ghép của "Meta" và
"Universe" tức "vũ trụ" là một giả thuyết cải
tiến của internet trong đó nó hỗ trợ một môi
trường ảo 3 chiều bền vững thông qua máy
tính cá nhân thông thường cũng như thực tế
ảo và thực tế ảo tăng cường [3].
- Artificial General Intelligence (AGI)_Trí
tuệ nhân tạo tổng hợp: không giống như AI,
AGI sở hữu khả năng hiểu, học hỏi và áp
dụng trí thông minh của mình một cách rộng
rãi trên nhiều lĩnh vực khác nhau, phản ánh
khả năng nhận thức của con người. Hệ thống
có thể thích ứng với các nhiệm vụ mới, hiểu
được các tình huống phức tạp và có khả năng
tham gia vào sáng tạo [4].
AGI đứng đầu trong bộ 3 công nghệ với
vai trò là chất xúc tác cho các tương tác
thông minh và thích ứng.
3.2. Sự cần thiết xây dựng mô hình công
nghệ hội tụ
- Xây dựng hệ sinh thái kinh tế số: Hợp tác
liên ngành với sự cộng sinh của các công
nghệ có thể được hiện thực hóa thông qua các
nền tảng nơi các chuyên gia IoT, kiến trúc sư
Metaverse và các nhà khoa học AGI hợp tác
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5
471
đổi mới. Nền tảng lấy người dùng làm trung
tâm thiết kế, các không gian trong Metaverse
được AGI củng cố để hướng dẫn người dùng
một cách trực quan, IoT đảm bảo tính kết nối
người dùng.
- Tối ưu chi phí và dễ dàng theo dõi thời
gian thực: Các hoạt động theo dõi hệ thống
máy móc, thiết bị kịp thời phát hiện bất
thường, sự cố và tìm hướng khắc phục nhanh
chóng. AGI giúp tiết kiệm nguồn lực, thời
gian và chi phí khi ứng dụng tự động hoá
trong việc kiểm tra và giám sát chất lượng.
- Tạo ra trải nghiệm người dùng tốt hơn:
Khả năng phân tích dữ liệu và điều chỉnh các
thiết bị để đáp ứng nhu cầu và sở thích của
người dùng.
- Tăng cường bảo mật thông tin: Các thuật
toán AGI có thể phân tích dữ liệu từ các thiết
bị IoT để phát hiện các hoạt động đáng ngờ
và các nguy cơ mất an ninh đang tiềm ẩn.
3.3. Thiết kế mô hình tích hợp: IoT,
Metaverse và AGI
Quá trình tích hợp ba lớp riêng biệt tạo
thành hệ sinh thái, mỗi lớp có các thành phần
và chức năng độc đáo đan xen hài hòa tạo ra
một hệ thống mạnh mẽ và năng động.
Hình 1. Mô hình tích hợp IoT, Metaverse
và AGI (Nguồn: Tác giả tổng hợp)
3.3.1. Lớp cơ sở hạ tầng công nghệ
Cốt lõi của kiến trúc là mạng kết nối thông
qua AGI các thuật toán để phân tích dữ liệu
với Metaverse cùng với phần cứng IoT, có
thể thiết lập một hệ thống an toàn.
- IoT thu thập dữ liệu từ môi trường xung
quanh thông qua các cảm biến và truyền dữ
liệu đến hệ thống AGI để phân tích.
- AGI sử dụng các thuật toán và mô hình
machine learning (máy học) để xử lý và phân
tích dữ liệu, tạo ra dự đoán và tự động học
hỏi từ các tình huống đã xảy ra. Kết quả của
quá trình này là hệ thống có khả năng tự
động thích ứng, tăng cường khả năng dự
đoán và có thể tự động điều chỉnh các thiết bị
IoT, tối ưu hóa hoạt động.
- IoT là cơ sở hạ tầng nền tảng cho
Metaverse để lưu trữ các công nghệ cấu
thành: việc kết nối thiết bị vật lý và mạng để
thu thập và đồng bộ hóa dữ liệu. Thông qua
IoT, các đối tượng và thực thể được kết nối,
thu thập dữ liệu để tạo ra các cảm giác trực
quan, thính giác và trải nghiệm “giống như
thật” trong Metaverse.
3.3.2. Lớp thành phần kinh doanh
Lớp thành phần kinh doanh là động cơ kinh
tế của mô hình, tận dụng cơ sở hạ tầng công
nghệ cơ bản để hoạt động hiệu quả và đổi mới.
- Kinh tế số: các giao dịch kỹ thuật số và
hoạt động kinh doanh trực tuyến, định hình
lại căn bản các mô hình kinh tế truyền thống.
- Sản xuất thông minh: mô hình hóa, giám
sát, chẩn đoán và kiểm soát bằng cách phân
tích dữ liệu máy để dự báo sự cố, tối ưu hóa
lịch trình sản xuất và nâng cao hiệu quả của
chuỗi cung ứng.
- Nhà thông minh: tìm hiểu sở thích và
hành vi của người dùng để tự động hóa hệ
thống chiếu sáng, sưởi ấm và làm mát, tạo ra
một môi trường thông minh giúp nâng cao sự
thoải mái và giảm mức tiêu thụ năng lượng.
- Nông nghiệp thông minh: xử lý dữ liệu từ
cảm biến và hình ảnh vệ tinh để canh tác
chính xác, tối ưu hóa tưới tiêu và dự đoán tác
động môi trường đến năng suất cây trồng.
- An toàn thông tin: phân tích dữ liệu ứng
phó khẩn cấp nhanh hơn, nhận dạng giọng
nói/hình ảnh/khuôn mặt để dự đoán sự cố và
cải thiện hệ thống liên lạc trong các tình
huống khủng hoảng.
- Giáo dục và Y tế: tận dụng nền tảng kỹ
thuật số chẩn đoán, trợ lý y tế cho người già,
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2024. ISBN: 978-604-82-8175-5
472
hệ thống hỗ trợ điều trị ung thư, phẫu thuật
robot. Điều chỉnh linh hoạt tài liệu, chiến
thuật giảng dạy theo tiến độ, sở thích và
phong cách học tập, thúc đẩy môi trường học
tập thú vị, hiệu quả.
3.3.3. Lớp tương tác người dùng
Nơi người dùng tương tác trực tiếp với nền
tảng, trải nghiệm tích hợp liền mạch giữa thế
giới vật lý và kỹ thuật số.
- Công nghệ Robot: tự động tương tác với
môi trường kỹ thuật số và thực hiện nhiều
nhiệm vụ khác nhau, thu hẹp khoảng cách
giữa thế giới vật lý và kỹ thuật số.
- Công nghệ thực tế ảo: Sự thể hiện kỹ
thuật số của người dùng trong thế giới ảo,
mang lại trải nghiệm cá nhân hóa và phong
phú trong siêu dữ liệu. Phân tích quỹ đạo ngữ
nghĩa và hệ thống gợi ý để tối ưu hóa trải
nghiệm tham quan trong không gian văn hóa.
- Giao diện người dùng: tương tác với nền
tảng kỹ thuật số thông qua các thiết bị điện
toán truyền thống hay thông qua các phương
tiện phong phú hơn như VR và AR.
3.3.4. Tích hợp giữa các lớp
- Lớp cơ sở hạ tầng công nghệ là nền tảng
trao quyền cho lớp thành phần Kinh doanh:
cho phép tiếp cận đổi mới về Kinh tế, Y tế,
Giáo dục, v.v.
- Thiết kế lấy người dùng làm trung tâm:
dù các thiết kế robot phức tạp, nhưng giao
diện có thể thay đổi theo trực quan của con
người, lớp này giúp công nghệ phục vụ mọi
người trong cuộc sống hàng ngày.
- Tạo vòng phản hồi lớp chéo liên tục giữa
các lớp thông qua dữ liệu người dùng giúp
tinh chỉnh thuật toán AGI, ứng dụng IoT hỗ
trợ phát triển công nghệ, mở ra những khả
năng mới trong lĩnh vực kinh tế số.
3.4. Một số hạn chế khi triển khai mô
hình hội tụ: IoT, Metaverse và AGI
3.4.1. Khả năng tính toán và tương tác
Việc tích hợp IoT và AGI trong Metaverse
đòi hỏi nguồn lực tính toán để hiển thị môi
trường tương tác và việc giải quyết những
tính toán này làm ảnh hưởng đến người dùng
tiềm năng, tạo thách thức đáng kể. Đồng thời
khả năng tương tác kỹ thuật số do các công
nghệ thường hoạt động với tiêu chuẩn và
giao thức khác nhau, nên khó khăn trong tích
hợp liền mạch.
3.4.2. Bảo mật và quyền riêng tư
AGI xử lý lượng lớn dữ liệu, phải đảm bảo
quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu, phù hợp
với các nguyên tắc của IoT. Hơn nữa, tính
chất mở của Metaverse có thể mang đến
những thách thức mới khiến người dùng gặp
rủi ro bảo mật dữ liệu cao hơn.
3.4.3. Độ tin cậy và khả năng dự đoán
Việc đảm bảo khả năng dự đoán và độ tin
cậy của AGI khi được tích hợp với IoT và
Metaverse, đặt ra những thách thức kỹ thuật
do khả năng của AGI phải phân tích và đưa
ra các quyết định nhất quán, đủ tin cậy trong
các môi trường đa dạng và phức tạp.
4. KẾT LUẬN
Xây dựng mô hình IoT, Metaverse và AGI
trong nền kinh tế số đòi hỏi sự kết hợp giữa
hoạch định chiến lược, nỗ lực hợp tác và cam
kết về tính bền vững và toàn diện. Thông qua
các chiến lược này, các bên liên quan có thể
điều hướng sự phức tạp của quá trình tích
hợp và khai thác toàn bộ tiềm năng của các
công nghệ. Cách tiếp cận này không chỉ đưa
ra các giải pháp đổi mới sáng tạo mà còn thúc
đẩy tăng trưởng kinh tế số linh hoạt, công
bằng và bền vững.
5. TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] K. Lakhwani, H. K. Gianey, J. K. Wireko,
and K. K. Hiran. 2020. Internet of Things
(IoT): Principles, paradigms and applications
of IoT. Bpb Publications.
[2] L. Farhan, S. T. Shukur, A. E. Alissa, M.
Alrweg, U. Raza, and R. Kharel. 2017. “A
survey on the challenges and opportunities of
the internet of things (iot),”), pp. 1-5, IEEE.
[3] Andreas Kunz, Joachim Deisinger. 2003.
Proceedings of the Workshop on Virtual
Environments. EGVE '03. New York, NY,
USA: Association for Computing Machinery,
pp. 115-124.