TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 1 - 2020
21
là định lượng với mức xác định lần lượt là mức
mờ gương < 30 mm, thời gian ngậm nước và
ngậm kín hai môi < 3 phút. Các tiêu chuẩn phát
hiện này đã được Pacheco MCT kiểm định bằng
cách phỏng vấn trực tiếp 110 bác sĩ chỉnh nha tại
Brazil về cách phát hiện thở miệng trên lâm
sàng, tổng hợp các kết quả thu được, lập thành
bộ công cụ rồi kiểm thử trên 687 trẻ tiểu học từ
6-12 tuổi, thu được kết quả có độ tin cậy cao, có
thể áp dụng dễ dàng và phù hợp sử dụng tại
cộng đồng.
Bộ câu hỏi phỏng vấn trực tiếp phụ huynh đã
được sử dụng để xác định các yếu tố liên quan
tới thói quen thở miệng. Bộ công cụ này gồm 11
câu được phát triển và chọn lọc từ bộ câu hỏi
gồm 44 câu dành cho trẻ 6-12 tuổi tại Nhật Bản
của Issei S [6]. Các câu hỏi được dịch sang tiếng
Việt với ngôn ngữ dễ hiểu và được kiểm định độ
tin cậy (Cronbach’s Alpha = 0,759). Kết quả
nghiên cứu cho thấy các yếu tố liên quan tới thói
quen này là: ngạt mũi khi ngủ, ngạt mũi ban
ngày, hay bị hắt xì, hay bị chảy mũi, thường
xuyên đau họng và thường xuyên há miệng vào
ban ngày (giá trị p đều < 0,001). Đặc biệt, khả
năng có thói quen thở miệng của những trẻ
thường xuyên há miệng vào ban ngày cao hơn
21 lần so với những trẻ không há miệng, với
mức ý nghĩa 99% (tỷ suất chênh OR = 21,482;
95% CI = 6,961-66,297). Đây là đặc điểm lâm
sàng quan trọng, là dấu hiệu gợi ý cho các bác sĩ
lâm sàng và thậm chí cho cả phụ huynh của trẻ
để phát hiện sớm thói quen thở miệng, dự
phòng và hạn chế ảnh hưởng của thói quen này
một cách hiệu quả.
V. KẾT LUẬN
Tỷ lệ trẻ 5 tuổi tại Thái Nguyên có thói quen
thở miệng là 20,3%. Các yếu tố liên quan tới thói
quen này là: ngạt mũi khi ngủ, ngạt mũi ban
ngày, hay bị hắt xì, hay bị chảy mũi, thường
xuyên đau họng và thường xuyên há miệng vào
ban ngày.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ankita J., et al. Mouth breathing: A menace to
developing dentition. Journal of Contemporary
Dentistry. 2014;3:145-151.
2. Basheer B., et al. Influence of mouth breathing
on the dentofacial growth of children: A
cephalometric study. Journal of International Oral
Health. 2014;6(6):50 –55.
3. Boas APDV., et al. Walk test and school
performance in mouth-breathing children. Braz J
Otorhinolarygol. 2013;79(2):212-218.
4. Conti P. B., et al. Assessment of the body posture
of mouth-breathing children and adolescents. Jornal
of Pediatria. 2011;87(4):357 –363.
5. Harari D., et al. The effect of mouth breathing
versus nasal breathing on dentofacial and
craniofacial development in orthodontic patients.
The Laryngoscope. 2010:120(10):2089 –2093.
6. Issei S., et al. An Exploratory study of the factors
related to Mouth Breathing Syndrome in primary
school children. Archives of Oral Biology.
2018;92:57-61.
7. Mario M., et al. Growth and mouth breathers. J
Pediatr (Rio J). 2018. https:// doi.org/10.1016/
j.jped.2018.11.005
8. Pacheco MCT., et al. Guidelines proposal for
clinical recognition of mouth breathing children.
Dental Press J Orthod. 2015;20(4):39-44.
MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA MỨC ĐỘ NHIỄM MỠ VÀ XƠ HOÁ GAN Ở BỆNH NHÂN
ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÍP 2 BỊ BỆNH GAN NHIỄM MỠ KHÔNG DO RƯỢU
Trần Thị Khánh Tường1, Phạm Quang Thiên Phú2
TÓM TẮT6
Đặt vấn đề: Bệnh nhân đái tháo đường (ĐTĐ) típ
2 và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (nonalcoholic
fatty liver disease - NAFLD) thường cùng xuất hiện.
Bệnh cảnh lâm sàng của có NAFLD giới hạn từ nhiễm
mỡ đơn thuần (NAFL), viêm gan nhiễm mỡ không do
rượu (NASH) và xơ gan. Lượng mỡ trong gan có thể
1Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch
2Bệnh viện Nhân Dân 115, TPHCM
Chịu trách nhiệm chính: Trần Thị Khánh Tường
Email: drkhanhtuong@gmail.com
Ngày nhận bài: 22/12/2019
Ngày phản biện khoa học: 15/1/2020
Ngày duyệt bài: 1/2/2020
giúp xác định mức độ tổn thương gan. Những nghiên
cứu về mối tương quan giữa mức độ nhiễm mỡ được
đánh giá bởi thông số suy giảm có kiểm soát
(Controlled Attenuation Parameter- CAP) và độ cứng
của gan đo bằng FibroScan ở bệnh nhân NAFLD bị đái
tháo đường. Nghiên cứu của chúng tôi nhằm đánh giá
mối tương quan giữa độ cứng của gan và mức độ
nhiễm mỡ gan. Đối tượng và Phương pháp: Nghiên
cứu cắt ngang thực hiện tại phòng khám đa khoa Đại
Phước TPHCM và phòng khám đa khoa trường Đại học
y khoa Phạm Ngọc Thạch. Tất cả bệnh nhân ĐTĐ típ 2
bị NAFLD được thực hiện FibroScan. Xác định NAFLD
khi CAP > 233 dB/m (nhiễm mỡ > 5%). Xử lý số liệu
bằng phần mềm STATA 12. Kết quả: Nghiên cứu bao
gồm 225 bệnh nhân ĐTĐ típ 2 bị NAFLD thoả tiêu
chuẩn . Đa số bệnh nhân nhiễm mỡ nặng độ 3 (S3) và
xơ hoá nhẹ (F0-1).Không có mối tương quan giữa độ
vietnam medical journal n01 - MARCH - 2020
22
cứng của gan và mức độ nhiễm mỡ đo bằng
FibroScan.
Kết luận:
Mức độ nhiễm mỡ và xơ hoá gan không
có mối tương quan
SUMMARY
CORRELATIONSHIP BETWEEN HEPATIC
STEATOSIS AND FIBROSIS ASSESSED BY
FIBROSCAN IN DIABETES TYPE 2
PATIENTS WITH NAFLD
Background/Aims: Type 2 diabetes mellitus
(T2DM) and nonalcoholic fatty liver disease (NAFLD)
commonly exist together. The presentations of NAFLD
range from simple steatosis (NAFL), nonalcoholic
steatohepatitis (NASH), and cirrhosis. The amount of
fat buildup can help determine the extent of liver
damage. Studies about the correlation between
degrees of hepatic steatosis assessed by Controlled
Attenuation Parameter (CAP) and liver stiffness by
FibroScan in NAFLD patients with diabetes have
shown conflicting results. Our study aimed to evaluate
the relationship of liver stiffness and steatosis in
diabetes type 2 patients with NAFLD. Subjects and
Methods: This is a cross – sectional study of adult
T2DM with NAFLD attending Dai Phuoc Ho Chi Minh
Polyclinic and the Polyclinic of Pham Ngoc Thach
University of Medicine. Liver steatosis and fibrosis was
assesed by FibroScan. NAFLD was diagnosed if CAP >
233 dB/m (steatosis > 5%). Data were analyzed using
STATA 12 sofware program. Results: The study
population consisted of 225 T2DM patients with
NAFLD were qualified for study’s criteria. Most patients
have severe (S3) steatosis, and mild fibrosis (F0-
1).There was no relationship of hepatic stiffness and
the degrees of liver steatosis measured by fFibroScan
in NAFLD patients with diabetes (p>0.05).
Conclusions: The degree of hepatic steatosis and
fibrosis assessed FibroScan had no relationship.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)
là sự tích tụ chất béo (chủ yếu là triglyceride)
trong tế bào gan do kháng insulin. NAFLD bao
gồm gan nhiễm mỡ, viêm gan nhiễm mỡ không
do rượu (NASH), xơ gan và ung thư biểu mô tế
bào gan. Đái tháo đường típ 2 (ĐTĐ) là yếu tố
nguy cơ quan trọng của NAFLD. Do đó BN ĐTĐ
típ 2 cần được đánh giá mức độ nhiễm mỡ để
chẩn đoán NAFLD và mức độ xơ hoá gan để có
thể can thiệp kịp thời tránh diễn tiến đến xơ gan
và ung thư biểu mô tế bào gan.
Cho đến nay, sinh thiết gan vẫn được xem là
tiêu chuẩn vàng để đánh giá xơ hóa và nhiễm
mỡ. Tuy nhiên, mẫu sinh thiết gan chỉ đại diện
cho 1/50.000 thể tích gan, do đó, sinh thiết có
giới hạn trong việc đánh giá chính xác toàn bộ
gan. Hơn nữa, sinh thiết hiện hạn chế sử dụng vì
các biến chứng có thể xảy ra. Đo độ đàn hồi
thoáng qua với máy Fibroscan đang được xem
như một công cụ không xâm nhập, dễ thực hiện,
có độ chính xác cao để đánh giá nhiễm mỡ gan
cũng như xơ hoá gan. Fibroscan đánh giá xơ hóa
gan bằng đo độ cứng gan và nhiễm mỡ gan
bằng thông số suy giảm có kiểm soát (CAP).
Nhiễm mỡ là biểu hiện thường gặp ở BN ĐTĐ típ
2, nhưng liệu nhiễm mỡ có phải là yếu tố dự
đóan độc lập của xơ hoá gan hay không. Các
nghiên cứu trên thế giới cho kết quả mâu thuẫn
nhau khi đánh giá mối tương quan giữa mức độ
nhiễm mỡ và xơ hoá gan. Hiện nay ở Việt Nam
vẫn chưa có nghiên cứu nào khảo sát mối tương
quan giữa mức độ nhiễm mỡ và xơ hoá gan do
đó chúng tôi thực hiện nghiên cứu này với mục
tiêu đánh giá mối tương quan giữa mức độ
nhiễm mỡ và xơ hoá gan ở bệnh nhân đái tháo
đường týp 2 bị NAFLD.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu cắt
ngang tiến cứu
2. Đối tượng nghiên cứu
Tiêu chuẩn chọn mẫu.
Bệnh nhân bị ĐTĐ
típ 2 từ 18 tuổi trở lên được chẩn đoán NAFLD.
BN bị ĐTĐ típ 2 bao gồm các BN đã được chẩn
đoán ĐTĐ típ 2 hoặc chưa được chẩn đoán
nhưng có glucose huyết tương đói ≥ 7mg/dL
hoặc HbA1c ≥ 6,5% theo tiêu chuẩn chẩn đoán
ĐTĐ của Hiệp hội Đái Tháo Đường Hoa Kỳ năm
2018 (ADA) (1). BN được chẩn đoán NAFLD khi
khi có chỉ số CAP > 233 dB/m (tương ứng với tỉ
lệ tế bào gan nhiễm mỡ ≥ 5%) và đã loại trừ các
nguyên nhân khác gây nhiễm mỡ gan (2),
Tiêu chuẩn loại trừ
- Loại trừ nhiễm mỡ gan do các nguyên nhân
khác, bao gồm (1) Bệnh nhân uống rượu đáng
kể: nam uống ≥ 30g/ngày, nữ ≥ 10g/ngày. (2)
Bệnh nhân có nguyên nhân nhiễm mỡ gan thứ
phát: phụ nữ có thai, suy dinh dưỡng nặng (BMI
< 18,5 kg/m2), sử dụng thuốc aminodarone,
tamoxifen, methotrexate, corticosteroid,
estrogen. (3) Bệnh nhân có HBsAg và anti – HCV
dương tính. (4) Bệnh nhân có các bệnh gan mạn
tính khác như viêm gan tự miễn, bệnh gan do ứ
sắt, bệnh Wilson, viêm gan do thuốc.
- Bệnh nhân thất bại với đo FibroScan hoặc có
kết quả đo FibroScan không đáng tin cậy (báng
bụng, ứ mật, đợt bùng phát cấp viêm.
3. Các bước tiến hành
Hỏi bệnh sử, khám lâm sàng và lấy máu
xét nghiệm. Bệnh nhân thỏa tiêu chuẩn được
đưa vào nghiên cứu và kí vào bản cam kết đồng
ý tham gia nghiên cứu.
Thực hiện đo FibroScan. Bệnh nhân cần
được nhịn đói ít nhất 3 giờ trước khi đo. Đo độ
đàn hồi gan được thực hiện bởi duy nhất một
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 1 - 2020
23
bác sĩ có kinh nghiệm bằng máy FibroScan 530
compact (Echosens, Pháp) với đầu dò chuẩn M.
Kết quả độ đàn hồi gan là kết quả trung bình của
10 lần đo thành công. Kết quả đo đáng tin cậy
khi IQR/med < 30% và success rate > 60%. Kết
quả đo sẽ kèm chỉ số CAP. Giá trị của CAP là giá
trị trung bình của 10 lần đo. CAP đáng tin cậy
khi có 10 lần đo thành công.
Điểm cắt xác định các giai đoạn xơ hóa gan
được lấy theo nghiên cứu trước đó của tác giả
Wong và cs: ≥ 7 kPa; ≥ 8,7 kPa; ≥ 11,5 kPa lần
lượt cho các mức độ xơ hóa gan đáng kể ( ≥
F2); xơ hóa gan tiến triển (≥ F3) và xơ gan (F4).
Chỉ số CAP cho các mức độ nhiễm mỡ gan nhẹ,
trung bình, nặng trên FibroScan lần lượt là 234 –
269 dB/m (S1); 270 – 300 dB/m (S2) và ≥ 301
dB/m (S3).
4. Phương pháp xử lí số liệu
Xử lý số liệu bằng
phần mềm STATA 12 và
Microsoft Excel 2010. Đánh giá mối tương quan
giữa 2 biến số liên tục là độ đàn hồi gan và nhiễm
mỡ gan bằng phân tích tương quan, tính hệ số
tương quan Pearson (hệ số r) và KTC 95%.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1. Đặc điểm dân số nghiên cứu
Trong thời gian 3/2018 đến 3/2019, chúng tôi
chọn được 225 bệnh nhân ĐTĐ típ 2 bị NAFLD
đến khám tại phòng khám đa khoa Đại Phước và
phòng khám đa khoa trường đại học Y Khoa
Phạm Ngọc Thạch từ 07/2018 đến 07/2019 hội
đủ tiêu chuẩn đưa vào nghiên cứu.
Bảng 1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm
sàng bệnh nhân ĐTĐ típ 2 có NAFLD
Đặc điểm
BN có NAFLD
(n = 225)
Tuổi (năm)
56,5 ± 10,5
Nam (%)
46,7
Thời gian mắc ĐTĐ (năm)
3
Tăng HA (%)
65,8
BMI (kg/m2)
25,4 ± 2,8
Vòng eo (cm)
87,9 ± 9,3
Béo phì (%)
54,7
Béo phì trung tâm (%)
72,4
RLLM (%)
93,8
HCCH (%)
68,9
Glucose (mg/dL)
136 (120 – 168)
Cholesterol (mg/dL)
186,7 ± 52,1
Triglyceride (mg/dL)
199,1(136,4 – 264)
HDL – C (mg/dL)
50,6 ± 13,0
LDL – C (mg/dL)
114,2 ± 39,0
ALT (U/L)
34 (23,4 – 54,1)
AST (U/L)
24,4 (20,1 – 33,9)
GGT (U/L)
46 (36,7 – 77,6)
Tiểu cầu (K/L)
224 ± 53
Biểu đồ 1. Phân độ CAP ở bệnh nhân ĐTĐ
típ 2 có NAFLD
Nhận xét:
BN có mức độ nhiễm mỡ S3
chiếm tỉ lệ cao nhất (42,2%).
Bảng 2. So sánh một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng giữa các mức độ nhiễm mỡ
gan ở bệnh nhân đái tháo đường típ 2 có NAFLD
Phân độ CAP
S1 (n = 63)
S2 (n = 67)
S3 (n = 95)
Trị số p
BMI (kg/m2)
24,7 ± 2,6
25,1 ± 2,8
26,1 ± 2,7
0,005
Béo phì (%)
42,9 %
52,2 %
64,2 %
0,027
Vòng eo (cm)
84,6 ± 8,3
86,9 ± 9,8
90,7 ± 8,8
0,001
HCCH (%)
58,7 %
65,7 %
77,9 %
0,031
Triglyceride (mg/dL)
163,8(106,6–244,9)
190,7(121,5-259,1)
221,6(161,6–284,7)
0,003
HDL (mg/dL)
52,6 ± 15,0
51,4 ± 11,3
48,6 ± 12,6
0,068
ALT (U/L)
26,6(16,8 – 38,1)
31,1(23,7 – 43,7)
41,4(27,1 – 63,4)
< 0,001
AST (U/L)
22,6(18,1 – 28,2)
23,8(19,8 – 31,7)
26,6(21,5 – 44,9)
< 0,001
PLT (K/µL)
228 ± 60
229 ± 52
218 ± 50
0,29
Độ đàn hồi gan (kPa)
4,8 ( 4,1 – 6,0)
5,4 (4,6 – 6,2)
5,8 (4,6 – 7,0)
< 0,001
Nhận xét:
BN ĐTĐ típ 2 có mức độ nhiễm mỡ gan trên FibroScan cao hơn thì có BMI, vòng eo
cao hơn, nồng độ triglyceride máu cao hơn và men gan ALT, AST cao hơn. Tỉ lệ béo phì cao hơn ở BN
có độ nhiễm mỡ S3 so với S1 và S2. Giá trị độ đàn hồi gan cũng tăng lên theo các mức độ nhiễm mỡ
gan. Tất cả sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p <0,05.
vietnam medical journal n01 - MARCH - 2020
24
Bảng 3. Các giai đoạn xơ hóa ganở bệnh
nhân NAFLD
p
F0, F1
F2
F3
F4
83,1%
(187)
8,9%
(20)
3,1%
(7)
4,9%
(11)
0,009
Nhận xét:
BN ĐTĐ típ 2 bị NAFLD đa số xơ
hoá nhẹ (F0-1)
Đánh giá mối tương quan giữa nhiễm mỡ và
độ cứng của gan ở BN ĐTĐ típ 2 có NAFLD có hệ
số tương quan r = 0,0937, nhưng không có ý
nghĩa thống kê (p=0,1614)
Biểu đồ 2. Tương quan giữa nhiễm mỡ và
độ cứng ca gan ở BN ĐTĐ típ 2 có NAFLD
IV. BÀN LUẬN
4.1. Mối tương quan giữa mức độ nhiễm
mỡ và xơ hoá gan ở bệnh nhân đái tháo
đường týp 2 bị NAFLD
BN NAFLD có BMI cao hơn và tỉ lệ béo phì cao
hơn BN không NAFLD. Béo phì đã được chứng
minh là yếu tố nguy cơ của NAFLD. Tỉ lệ béo phì
ở NAFLD trong y văn là 51,3 % (3), gần tương
tự như nghiên cứu của chúng tôi là 54,7 %.
Tác giả Kwok cũng cho thấy BN NAFLD có
vòng eo lớn hơn, glucose máu cao hơn, nồng độ
Triglyceride máu cao hơn và HDL – C thấp hơn
(4). Tất cả thành phần của hội chứng chuyển
hoá (HCCH) đều có tương quan với hàm lượng
mỡ trong gan, độc lập với BMI, cho nên sự hiện
diện của NAFLD sẽ dẫn đến sự hiện diện của các
thành phần của HCCH. Ngược lại, HCCH và các
thành phần của HCCH rất phổ biến ở BN NAFLD.
Giá trị CAP trung bình trong nghiên cứu của
chúng tôi là 270,9 dB/, tương tự so với nghiên
cứu của Kwok và cs là 266 dB/m (4). Sự khác
biệt này có thể giải thích dựa trên những nguyên
do sau: BMI trung bình trong nghiên cứu của
Demir M là 33,2 kg/m2 cao hơn nhiều so với
nghiên cứu của chúng tôi là 24,9 kg/m2 và cỡ
mẫu trong nghiên cứu này cũng tương đối nhỏ là
124 BN. Trong khi đó, nghiên cứu của chúng tôi
và Kwok có cỡ mẫu đủ lớn và BMI trung bình
giữa 2 nghiên cứu không có sự khác biệt nhiều.
Về mức độ nhiễm mỡ gan trên FibroScan,
nghiên cứu của Demir và Kwok cũng đều cho
thấy tỉ lệ S3 cao nhất, lần lượt là 75,2% và
52,3%, tương tự như nghiên cứu của chúng tôi.
Khi so sánh giữa các mức độ nhiễm mỡ gan,
chúng tôi nhận thấy BN có mức độ nhiễm mỡ S3
có BMI, vòng eo, tỉ lệ béo phì và béo phì trung
tâm, triglyceride máu cao hơn so với BN mức độ
nhiễm mỡ S1 và S2. Kết quả này của chúng tôi
tương tự so với của tác giả Roulot (5). Giá trị
CAP cao liên quan đến BMI cao, HCCH và các
biểu hiện của HCCH. BN ĐTĐ típ 2 và NAFLD
thường có tình trạng béo phì và HCCH đi kèm.
Bên cạnh đó, ALT, AST và độ đàn hồi gan
cũng cao hơn có ý nghĩa thống kê ở BN có mức
độ nhiễm mỡ cao hơn, cũng tương tự như
nghiên cứu của Roulot.
4.2. Giá trị độ đàn hồi gan và các giai
đoạn xơ hóa gan trên FibroScan
4.2.1. Giá trị độ đàn hồi gan. Độ đàn hồi
gan trong nghiên cứu của chúng tôi có giá trị
trung tâm là 5,1 kPa, tương tự nghiên cứu của
Roulot và của de Lédingen lần lượt là 5,3 kPa và
5,4 kPa (5).
4.2.2. Giai đoạn xơ hóa gan và phân loại
mức độ xơ hóa gan trên FibroScan. Tỉ lệ BN
có xơ hóa gan tiến triển và xơ gan trong nghiên
cứu của chúng tôi lần lượt là 5,9% và 3,6%.
Chúng tôi chọn điểm cắt 7 kPa; 8,7 kPa và 10,3
kPa lần lượt cho các mức độ xơ hóa đáng kể trở
lên; xơ hóa gan tiến triển và xơ gan, theo nghiên
cứu trước đó của tác giả Wong (6). Đa phần các
nghiên cứu khác đều chọn điểm cắt dựa trên
nghiên cứu này.
Tại cơ sở của chúng tôi, máy FibroScan chưa
có trang bị đầu dò XL, điều này có thể ảnh
hưởng đến độ chính xác của kết quả đàn hồi gan
ở những BN có BMI cao. BMI ≥ 28 có thể làm
giảm độ chính xác của kết quả đo độ đàn hồi
gan. Trong khi đó, số lượng BN có BMI ≥ 28 của
chúng tôi là 55 BN, chiếm gần 20%.
Khảo sát trên toàn bộ BN nghiên cứu, chúng
tôi không thấy có sự tương quan giữa độ nhiễm
mỡ và độ cứng của gan. Một nghiên cứu khác có
sử dụng FibroScan cũng cho thấy không có
tương quan giữa độ nhiễm mỡ và độ cứng của
gan ở BN NAFLD (7). Trong khi đó đối với BN có
ĐTĐ, một nghiên cứu tại Pháp cho thấy có sự
tương quan tuyến tính giữa nhiễm mỡ đo bằng
CAP và độ cứng của gan với hệ số tương quan là
0,4 (8). Nhìn chung, tuy có sự khác nhau giữa
các nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy nhiễm mỡ
đo bằng CAP và độ cứng của gan trên FibroScan
hầu như không có tương quan tuyến tính hoặc
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 488 - THÁNG 3 - SỐ 1 - 2020
25
tương quan nếu có chỉ ở mức độ thấp. Do đó,
khi đánh giá BN qua FibroScan, chúng ta nên
cẩn trọng và cần thiết khảo sát cùng lúc cả giá
trị CAP và giá trị độ đàn hồi gan. Bệnh nhân có
nhiễm mỡ gan thấp trên FibroScan không đồng
nghĩa có độ đàn hồi gan thấp hay không có xơ
hóa gan tiến triển.
V. KẾT LUẬN
Qua kết quả nghiên cứu trên các bệnh nhân
đái tháo đường (ĐTĐ) típ 2 và bệnh gan nhiễm
mỡ không do rượu, chúng tôi nhận thấy mức độ
nhiễm mỡ và tình trạng xơ hoá gan không có
mối tương quan.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Association AD. Classification and Diagnosis of
Diabetes: Standards of Medical Care in Diabetes
2018. In: Riddle M, editor. STANDARDS OF
MEDICAL CARE IN DIABETES—2018. 41. USA2018.
p. pp. 13-27.
2. Karlas T, Petroff D, Garnov N, Bohm S. Non-
Invasive Assessment of Hepatic Steatosis in
Patients with NAFLD Using Controlled Attenuation
Parameter and H-MR Spectroscopy. PLoS ONE
2014;9(3):e91987.
3. Chalasani N, Younossi Z, Lavine J, Charlton
M, Cusi K, Rinella M, et al. The Diagnosis and
Management of Nonalcoholic Fatty Liver Disease:
Practice Guidance From the American Association
for the Study of Liver Diseases. Hepatology.
2018;67(1):pp. 328 - 57.
4. Kwok R, Choi K, Wong G, Zhang Y. Screening
diabetic patients for non-alcoholic fatty liver
disease with controlled attenuation parameter and
liver stiffness measurements: a prospective cohort
study. Gut. 2015;o:pp. 1-10.
5. Roulot D, Roudot-Thoraval F, NKontchou G,
Kouacou N. Concomitant screening for liver
fibrosis and steatosis in French type 2 diabetic
patients using Fibroscan. Liver International.
2017;37:pp. 1897-906.
6. Wong V, Vergniol J, Wong G, Foucher J.
Diagnosis of Fibrosis and Cirrhosis Using Liver
Stiffness Measurement in Nonalcoholic Fatty Liver
Disease. Hepatology. 2010;51:pp. 454-62.
7. Paul J, Venugopal R, Peter L. Measurement of
controlled attenuation parameter: a surrogate
marker of hepatic steatosis in patients of
nonalcoholic fatty liver disease on lifestyle
modification – a prospective follow-up study. Arq
Gastroenterol. 2017;55(1):pp. 7 - 13.
8. Marty M, Hiriart J, Vergniol J, Foucher J.
Steatosis, Glycation and Liver Fibrosis in Patients
with Diabetes. Journal of Diabetes & Metabolism.
2015;6(12).
MẤT RĂNG VÀ MỐI LIÊN QUAN VỚI
CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG NGƯỜI CAO TUỔI
H Hương Quỳnh*, Lê Thị Thu Hằng*, Nguyn Thị Hạnh**
TÓM TẮT7
Mục tiêu: Xác định tình trạng mất răng và mối
liên quan với chất lượng cuộc sống ở người cao tuổi.
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô cắt
ngang được thực hiện trên 186 người từ 60 tuổi trở
lên ở các xã đặc biệt khó khăn tỉnh Bắc Kạn. Phân loại
mất răng theo Kenedy qua khám lâm sàng (1923). Chỉ
số đo lường ảnh hưởng của sức khỏe răng miệng đến
chất lượng cuộc sống (OHIP-14) được đánh giá dựa
trên bộ câu hỏi phỏng vấn được chuyển ngữ từ bản
gốc tiếng anh (Slade 1997).Thông tin về các yếu tố
nhân chủng – xã hội học, thói quen, tiền sử bệnh
được thu thập dựa vào phỏng vấn trực tiếp theo phiếu
điều tra thiết kế sẵn. Kết quả: Số răng mất trung
bình của đối tượng nghiên cứu là 6,24 ± 7,92. Ở cả
hai hàm, nhóm không mất răng chiếm tỷ lệ cao nhất
(33,9% ở hàm trên; 35,5% ở hàm dưới). Tỷ lệ mất
răng cao nhất ở răng hàm lớn thứ nhất hàm dưới
*Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên
**Phòng khám đa khoa quốc tế Mỹ Đình.
Chịu trách nhiệm chính: Hà Hương Quỳnh
Email: haquynh16@gmail.com
Ngày nhận bài: 6/1/2020
Ngày phản biện khoa học: 23/1/2020
Ngày duyệt bài: 18/2/2020
(40,3% ở cả hai bên) và thấp nhất ở răng nanh hàm
dưới bên phải (11,8%). Điểm trung bình OHIP-14
trong nghiên cứu là 9,88 ± 9,08. Số răng mất càng
tăng thì điểm OHIP-14 càng cao. Kết luận: Số răng
mất có liên quan với chỉ số đo lường ảnh hưởng của
sức khỏe răng miệng đến chất lượng cuộc sống
(OHIP-14).
Từ khóa:
Mất răng, chất lượng cuộc sống, người
cao tuổi.
SUMMARY
RELATIONSHIP BETWEEN TOOTH LOSS
AND QUALITY OF LIFE IN ELDERLY PEOPLE
Objectives: To identify the relationship between
tooth loss the quality of life in the elderly. Subjects
and method: A descriptivecross-sectional study was
conducted on 186 people aged 60 and older in
extremely difficult communes in Bac Kan province.
Tooth loss was classified according to Kennedy by
clinical examining (1923). The index of the impact of
oral health on quality of life (OHIP-14) was assessed
based on the interview questionnaire translated from
the English original (Slade 1997). Other related
information on sociodemographic characteristics, habit
were collected by using a structured questionnaire.
Results: The average number of teeth lost was 6.24
± 7.92. In both jaws, the group without tooth loss