MỸ THUẬT ĐỀ TÀI: LỰC LƯỢNG VŨ TRANG, CHIẾN TRANH CÁCH
MẠNG TRONG NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY
Từ năm 1991 đến nay, 5 năm một lần vào các năm chẵn kỷ
niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam Tổng cục
Chính trị phối hợp với Bộ VHTT&DL, Hội Mỹ thuật Việt
Nam tổ chức các cuộc vận động sáng tác và triển lãm Mỹ thuật với quy mô toàn
quốc về đề tài “LLVT, CTCM”, thu hút được đông đảo các hoạ sỹ, nhà điêu khắc
trong cả nước tham gia, có năm lên tới hàng nghìn tác phẩm tham dự. Trong đó
nhiều tác phẩm có chất lượng nghệ thuật cao và nội dung sâu sắc.
Mặc dù vậy, nhìn lại xu hướng sáng tác của các hoạ sĩ, nhà điêu khắc trong mấy
năm qua, tranh, tượng về đề tài “LLVT, CTCM” đã thưa vắng dần trong các cuộc
triển lãm toàn quốc cũng như các triển lãm chuyên đề kể cả triển lãm khu vực của
Hội ở các địa phương. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, một mặt đây
là đề tài rất khó, bản thân nó bị khống chế về không gian và thời gian, đòi hỏi trách
nhiệm của người nghệ sĩ rất cao. Hơn nữa các tác phẩm về đề tài: “LLVT -
CTCM” của lớp cha anh đI trước, những tác giả, tác phẩm gắn liền với các giải
thưởng cao của Nhà nước đã là cái bóng quá lớn mà các tác giả, tác phẩm sau này
khó vượt qua được, nếu không nói chỉ là những minh hoạ về cuộc chiến. Một yếu
tố quan trọng nữa là đầu ra cho các tác phẩm rất khó khăn nếu Nhà nước, Quân
đội, các bảo tàng không sử dụng mặc dù các tác giả đã dày công sáng tạo và đầu tư
thích đáng cho từng tác phẩm, Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến số lượng và
chất lượng sáng tác của cuộc vận động.
Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt nam - đơn vị thường trực cuộc vận động sáng tác
mỹ thuật toàn quốc về đề tài: “LLVT, CTCM” đã triển khai kế hoạch ngay từ
những năm đầu. Cụ thể:
- Tổ chức lễ phát động ở cả 3 khu vực: miền Bắc tại Hà Nội, miền Trung tại Đà
Nẵng và miền Nam tại thành phố Hồ Chí Minh. Hàng năm Bảo tàng đều gửi thông
báo về cuộc vận động sáng tác Mỹ thuật tới các tác giả, các hội VHNT, các trung
tâm VHNT các tỉnh thành trên phạm vi toàn quốc.
- Phối hợp với Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, Hội Mỹ thuật Việt Nam và
nhận được sự ưu ái của Trung tâm hỗ trợ sáng tác Bộ VHTT&DL tổ chức 3 trại
sáng tác cho gần 60 tác giả ở cả 3 miền thu được kết quả tốt.
- Tổ chức các triển lãm cá nhân, triển lãm nhóm tác giả cho tác giả chuyên sáng tác
về đề tài “LLVT, CTCM” tại bảo tàng LSQSVN và nhà triển lãm của Hội MTVN
vào các năm 2006, 2007, 2008, 2009, triển lãm sơ kết cuộc vận động: “Học tập và
làm theo tấm gương đạo đức HCM” trong Quân đội, tại Bảo tàng LSQSVN. Ngoài
ra, Bảo tàng còn tổ chức triển lãm lưu động tranh cổ động nhân dịp các ngày lễ lớn
tại Quân khu 7, Quân khu 9 chào mừng 35 năm ngày giải phóng hoàn toàn miền
Nam thống nhất đất nước, 120 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và
1000 năm Thăng Long - Hà Nội…Tất cả các hoạt động đó được rải đều ở các năm
như một cuộc chạy ma - ra - ton để hướng tới cái đích: Triển lãm Mỹ thuật toàn
quốc đề tài LLVT, CTCM vào tháng 12/2009
Cuộc vận động sáng tác về đề tài: “LLVT, CTCM” với quy mô toàn quốc 5 năm
(2005 -2009) được sự hưởng ứng nhiệt nhiệt, sự giúp đỡ có hiệu quả của các đơn
vị trong quân đội. Nhờ vậy đã tổ chức được các đoàn hoạ sĩ đi thực tế sáng tác và
triển lãm Việt Bắc - QK1, Quân chủng PKKQ, Binh chủng Đặc công, Bộ đội Biên
phòng, Quân chủng Hải quân, BTL bộ đội Biên phòng BTL Thủ đô Hà Nội, BTL
Thông tin liên lạc, Quân Đoàn 3 - Tây Nguyên và Tổng công ty xây dựng Trường
Sơn...
Chiến tranh đã lùi xa hơn 35 năm, nhưng đề tài: “LLVT, CTCM” có lẽ không bao
giờ cũ. Nếu có sự quan tâm và tổ chức tốt hơn thì nó vẫn có sức cuốn hút, gây
nhiều cảm hứng cho các văn nghệ sĩ tư duy và sáng tạo nhiều tác phẩm đẹp có giá
trị nghệ thuật cao. Trong cuộc vận động sáng tác Mỹ thuật toàn quốc đề tài:
“LLVT, CTCM” và xét thưởng 5 năm của Bộ Quốc phòng, BTC đã nhận được hơn
800 tác phẩm của hơn 500 tác giả trên khắp các tỉnh thành cả nước gửi về tham dự.
Hội đồng nghệ thuật đã chọn được 161 tác phẩm của 161 tác giả; trong đó có 110
tác phẩm hội hoạ, 17 tác phẩm đồ hoạ, 34 tác phẩm điêu khắc để trưng bày triển
lãm tại Bảo tàng LSQSVN, nhân dịp kỷ niệm 65 năm ngày thành lập QĐNDVN
tháng (12/2009). Triển lãm là kết quả của một giai đoạn sáng tác (2005 - 2009) về
đề tài “LLVT, CTCM” có nhiều chuyển biến rõ rệt trong không khí “Đổi mới” của
Đảng và Nhà nước. Triển lãm đã hội tụ được đầy đủ các thế hệ nghệ sĩ. Có tác giả
đã ở tuổi 90, tác giả trẻ tuổi nhất là 25. Thế hệ tác giả thời kỳ chống Pháp, chống
Mỹ vẫn thể hiện được bản lĩnh nghề nghiệp, sự sung sức, tư duy sáng tạo và trình
độ nghề nghiệp vững vàng với đề tài, mang nặng hồi ức về cuộc chiến các tác
phẩm của họ thể hiện chiều sâu của sự nghiên cứu, tìm tòi công phu, bố cục chặt
chẽ, bút pháp già dặn. Các tác giả trẻ đã tích cực tìm đến bản sắc riêng, ngày càng
tỏ ra tự tin và táo bạo, những trăn trở, suy tư, thể nghiệm trong ngôn ngữ biểu đạt,
trong kỹ thuật, chất liệu và phong cách được thể hiện khá đậm nét trong tác phẩm.
Ngôn ngữ tạo hình bộc lộ rõ hơn trong từng tác phẩm, tính mô phỏng, minh họa
giảm rõ rệt.
Hội đồng nghệ thuật chấm chọn được 29 giải thưởng các loại: (2 Giải A, 8 Giải B,
7 Giải C và 12 Giải Khuyến khích) đề nghị Bộ Quốc Phòng trao thưởng
Bảo tàng LSQSVN đã tuyển chọn mua và lưu giữ 29 tác phẩm của 29 tác giả có
hình thức và nội dung phù hợp để phục vụ cho công tác trưng bày và tuyên truyền