Nhà thơ Mỹ Robert Frost (Rô bớt Phờ rót hoặc Phót) có viết:
"Trong rừng có nhiều lối đi
Và tôi chọn lối đi không có dấu chân người".
Suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến trên?
1. Giải thích câu nói
- Trong rừng: nơi hoang vu rậm rạp.
- Lối đi: Con đường, cách thức dẫn ta tới đích.
- Có nhiều lối đi: Cuộc sống có rất nhiều con đường, cách thức khác nhau để ta lựa
chọn. Cách diễn đạt hình ảnh chỉ sự phong phú, đa dạng của cuộc sống để con người
có nhiều sự lựa chọn.
- Lối đi không có dấu chân người: Con đường chưa được khai mở, khám phá, nơi ẩn
chứa những điều mới mẻ nhưng cũng nhiều hiểm họa khôn lường.
- Tôi chọn: Khẳng định bản lĩnh, sự chủ động tích cực của con người trong việc lựa
chọn hướng đi cho chính mình. Chọn con đường khó khăn là thái độ dũng cảm đương
đầu với thử thách, là khát vọng khám phá, sáng tạo.
Ý nghĩa của câu nói: Đề cao bản lĩnh, sự chủ động tích cực của con người trong việc
lựa chọn, khám phá và chinh phục cái mới để tạo ra những giá trị thực sự có ý nghĩa
cho cuộc sống.
2. Bàn luận, mở rộng vấn đề
- Vì sao lại như vậy?
+ Vì cuộc sống luôn vận động, phát triển, nếu lặp lại lối đi mà người khác đã chọn, có
thể ta sẽ trở nên lạc hậu, lỗi thời và không tìm được thành công. (Dẫn chứng minh hoạ)
+ Vì Lối đi không có dấu chân người: thường ẩn chứa những điều mới mẻ, thú vị, hấp
dẫn, hứa hẹn nhiều thành công.
+ Vì mỗi người có một khả năng nhận thức, suy nghĩ, quan niệm, cách nhìn khác nhau
về giá trị sống và giá trị bản thân nên không thích lặp lại những điều đã cũ. Bản chất
của con người là ưa tìm tòi, khám phá.
- Điều đó có ý nghĩa gì?
NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Chủ đề: “Ở đời này không có con đường cùng…”
2
Thuvientoan.net
+ Ý thơ tôn vinh những người dũng cảm, dám đi tiên phong, sáng tạo, có tư duy độc
lập không lệ thuộc. Dám mở đường là dám chinh phục những đỉnh cao, thể hiện sự tồn
tại có ý nghĩa của mỗi cá nhân.
+ Đứng trước cuộc sống, con người có nhiều sự lựa chọn: hoặc là những con đường có
sẵn, hoặc là con đường chưa được khai phá. Việc chọn con đường nào thể hiện tính
cách và bản lĩnh mỗi người. Những người nhút nhát, yếu đuối, ngại va chạm thường
chọn con đường đã được vạch sẵn, đi trên con đường đó có thể họ sẽ không bao giờ
thất bại, vấp ngã, cuộc sống sẽ dễ dàng hơn. Ngược lại, những người cố mở đường
thường phải trải qua nhiều chông gai, có khi phải chịu nhiều thiệt thòi, phải trả giá đắt.
Nhưng không vì thế họ nản chí sờn lòng. Họ có được hạnh phúc của sự sáng tạo.
+ Việc chọn con đường sẽ ảnh hưởng tới cuộc đời của mỗi con người trong cuộc sống.
Chọn con đường đã được khai mở thương an toàn, nhưng cuộc đời vô vị, nhàm chán.
Chọn con đường chưa ai khai phá sẽ phải chịu nhiều thiệt thòi, có khi gặp nguy hiểm,
đòi hỏi phải hi sinh, nhưng ta sẽ có được niềm vui, cảm thấy cuộc đời có ý nghĩa. (Bác
Hồ tìm đường cứu nước, các nhà khoa học dành cả cuộc đời nghiên cứu, phát hiện ra
những học thuyết, định lí phục vụ cho sự phát triển của cả cộng đồng; niềm hạnh phúc
khi ta có một lời giải hay, tổ chức buổi sinh hoạt Đoàn có ý nghĩa... những người thanh
niên dũng cảm, dám nghĩ, dám làm...)
3. Liên hệ, rút ra bài học nhận thức và hành động cho bản thân
- Bản thân mỗi chúng ta cũng nên có tư duy mở, luôn sẵn sàng tiếp nhận cái mới.
- Cuộc đời luôn có nhiều cơ hội và khả năng lựa chọn. Vì vậy mỗi người muốn tìm ra
cho mình một lối đi riêng dẫn đến thành công thì cần phải có sự hiểu biết về thực tế
cuộc sống; chủ động, phát huy năng lực, sở trường; cần nhạy bén nắm bắt cơ hội, rèn
luyện ý chí bản thân để nâng cao giá trị cuộc sống. Nếu chưa đủ khả năng tạo một con
đường mới (thực tế không phải ai cũng tạo được con đường mới) thì có thể đi những
con đường đã có dấu chân người mà vẫn tìm được giá trị tốt đẹp cho cuộc sống của
mình. (Dẫn chứng minh họa) Tránh lối sống cực đoan, “húc đầu vào đá”. Phải biết tự
lượng sức mình.
TƯ LIỆU
Khi bước vào tầm tuổi đôi mươi, tôi nghĩ trong mỗi người, dù ít hay nhiều cũng đều
có cái gọi là sự trưởng thành. Sở dĩ nói như vậy bởi đó là khi chúng ta bắt đầu phải suy
nghĩ, phải lựa chọn một hướng đi cho cuộc đời mình. Nối gót những bậc tiền bối trên
con đường họ đã mở ra hay tự chọn cho mình một lối đi mới? Ta cũng phải suy nghĩ
nhiều lắm để trả lời câu hỏi ấy. Còn với nhà thơ người Mỹ Robert Frost – một trong
những nhà thơ danh tiếng nhất của Hoa Kỳ thì:
Trong rừng có nhiều lối đi
3
Thuvientoan.net
Và tôi chọn lối đi không có dấu chân người
“Lối đi” là con đường, cách thức dẫn ta đến cái đích, cái kết quả mà mình mong muốn.
Và thực tế có rất nhiều lối đi! Lối mòn, ngõ cụt, đường quanh co, có con đường dài,
còn có cả đường tắt.... Cuộc đời thực cũng có rất nhiều con đường tựa như “một khu
rừng có nhiều lối đi”, ngã rẽ, tựa như một bó những sợi dây định mệnh ta cầm trên tay
mà không biết sợi nào là dành cho mình. Cuộc đời cũng như một cái mạng nhện khiến
ta dễ đi lạc để rồi “mắc bẫy” nếu thiếu sự chủ động và tỉnh táo. “Tôi chọn” là sự chủ
động, tích cực trong việc lựa chọn hướng đi cho chính mình. Và ở đây, nhà thơ người
Mỹ chọn một “lối đi không có dấu chân người”. Đó là con đường mà chưa ai từng men
theo, là một con đường mới, cách thức mới, là kết quả của sự sáng tạo, của những nỗ
lực tự khẳng định chính mình. Có thể thấy, Robert Frost có sự chiêm nghiệm sâu xa về
lẽ ở đời của riêng ông, rằng những con đường đi tới thành công, tới một cuộc sống
hạnh phúc cũng giống như sáu tỉ cánh cửa dẫn tới cõi Niết Bàn, nhiệm vụ của chúng
ta là phải tìm ra cánh cửa của riêng mình với một sự chủ động tích cực, để tạo ra những
giá trị thực sự cho cuộc sống.
Có lẽ giờ bạn đang tự hỏi tại sao việc chủ động lựa chọn một lối đi riêng lại cần thiết
đến vậy? Có nhất thiết ta cứ phải đứng ra ngoài đám đông thay vì hòa lẫn nó?
- Vậy thì đầu tiên, hãy nhìn vào chính con người bạn. Mỗi người chúng ta có một khả
năng nhận thức, suy nghĩ, quan niệm và cách nhìn khác nhau về giá trị sống và giá trị
bản thân. Bạn khác tôi, chúng ta khác nhau và cũng khác rất nhiều người. Biết đến bao
giờ, khi nào ta mới có thể tìm giữa bảy tỉ dân số thế giới kia một con người cùng chí
hướng, cùng chung bản chất như ta để cùng đi một con đường, rồi lại san sẻ nhau cùng
một số phận. Có thể một lúc nào đó, ta sẽ tìm được nhưng chẳng lẽ ta lại cứ phải đợi
chờ như vậy sao? Hãy dám tự bước đi. Cuộc sống có nhiều lối đi, thật phong phú biết
bao và ở mỗi lối đi lại chứa đựng cả những cơ hội và thử thách. Nếu bạn chọn học theo
ngành Y hay Kinh doanh, bạn khởi động chuyến đi bằng việc xin đi du học nước ngoài,
thì có thể bạn sẽ có cơ hội để học tập ở môi trường thực tế hơn, năng động hơn nhưng
cũng phải đối mặt với những khó khăn như sốc văn hóa, phải tự kiểm soát cuộc sống
chính mình, hay tự quản lí thời gian làm sao cho “ngon lành” ...
- Không chỉ vậy, bạn cần nhận thức một thực tế là cuộc sống luôn vận động, phát triển
theo quy luật tiến hóa của loài người và cộng đồng. Không ai tắm hai lần trên một dòng
sông. Bởi vậy, nếu ta lặp lại một lối đi người khác đã chọn, có thể ta sẽ trở nên lạc hậu,
lỗi thời, và không tìm được tới cái đích thành công. Đời cũng như biển vậy, có lúc nào
biển ngừng động đâu, và có khi nào con tàu lại không khỏi rung lắc trên sóng cả.
- Tuổi mười tám, ta cứ loay hoay như một con rối ở giữa những ngã rẽ cuộc đời vậy.
Làm thế nào để tìm được một lối đi cho riêng bản thân mình? Dù làm điều gì đi chăng
nữa, trước hết ta cần nhận thức về thực tế đời sống và chính bản thân mình. Hiểu đời
và hiểu mình là hai lẽ tất yếu để tạo nên thành công. Khi bạn có sự hiểu biết về điều
kiện, môi trường xung quanh, bạn sẽ nắm bắt được những cơ hội và may mắn. Khi bạn
4
Thuvientoan.net
có sự hiểu mình, bạn biết mình cần làm gì, ứng dụng kiến thức gì để đạt được điều bạn
muốn. Bạn lắng nghe bản thân mình, hãy tìm xem mình đâu là sở trường, là điểm mạnh
của mình. Tận dụng thế mạnh cũng có nghĩa là bạn đang tận dụng tối đa năng lực của
mình để hoàn thành công việc một cách tốt đẹp nhất. Cũng như chỉ có những hạt mầm
tốt mới có thể gieo trồng nên những cái cây đầy sức sống nhất. Bạn biết không, trong
thế giới của chúng ta có những “ông trùm” - họ rất thú vị và khôn khéo từ khi còn nhỏ.
Như ông trùm xứ Omaha, người giàu thứ ba thế giới Warren Buffett, từ khi chỉ mới là
một đứa trẻ mười một tuổi, thường lân la đến nơi cha làm việc đã tự mình tìm hiểu về
những con số khô khan trên bản niêm yết giá ở Harris Upham. Ông còn có một khả
năng tính toán rất nhanh và chính xác và từ khi lên tám tuổi đã đọc các cuốn sách
về thị trường chứng khoán. Những tư duy đầu đời đó đã khơi nguồn cho ý tưởng mua
cổ phiếu và đầu tư, những bước đi đầu tiên trên chặng đường làm giàu. Ta tự hỏi nếu
như những con số kia không lọt vào óc của cậu bé Warren Buffett, nếu như cậu bé đó
không biết tận dụng những đồng tiền nhỏ lẻ của mình để mua cổ phiếu, nếu như cậu
bé không biết tận dụng khả năng tính toán chính xác của mình vào các chiến lược đầu
tư kinh doanh, thì hẳn ta đã không biết đến một nhà đầu tư tài ba bậc nhất Warren
Buffett của ngày hôm nay. Còn ông trùm máy tính Bill Gates thì sau khi đã nạp đầy bộ
nhớ của mình những cuốn tạp chí kinh doanh khi mới mười lăm tuổi, đã cùng một
người bạn thân đi kinh doanh huy hiệu trong cuộc vận động tranh cử tổng thống. Cậu
bé này đã bỏ tiền ra mua năm nghìn huy hiệu với giá năm xu một cái. Sau đó, khi
những chiếc huy hiệu này được những người sưu tầm săn lùng, cậu bán lại với giá hai
mươi lăm đô một cái. Câu chuyện này không liên quan đến máy tính, nhưng lại là một
bài học cho tất cả những người theo đuổi giấc mơ kinh doanh. Không phải ai đi rồi
cũng sẽ đến đích theo ý mình. Bởi một con đường mới đem đến cho ta cả cơ hội và cả
những khó khăn thử thách. Để vượt qua những trở ngại đó, ta không chỉ dựa trên năng
lực bản thân mà còn cần tự củng cố cho mình về mặt tinh thần. Giả dụ như bạn hình
thành một ý tưởng lớn, một ý tưởng mới, một ý tưởng có khả năng thay đổi chính bạn
một cách tích cực nhất. Có thể đồng nghiệp yêu quý bạn, nói rằng họ ủng hộ bạn,
nhưng thực chất không phải ai cũng mong chờ sự thay đổi của bạn đâu. Có rất nhiều
người mà sâu trong thâm tâm họ muốn mọi thứ cứ nguyên vẹn, để họ không phải làm
quen lại với con người mới sau này của bạn, và thay đổi động lực của họ với bạn. Đó
là bởi ý tưởng mới, con đường mới hoàn toàn có thể thay đổi cán cân quyền lực. Lúc
này chỉ còn lại mình bạn bơ vơ ở chính nơi mình làm việc, và đó cũng là lúc bạn cần
tỉnh táo và củng cố niềm tin của mình hơn bao giờ hết. Bạn cần có một thái độ sống
can đảm, dám đương đầu với dư luận, chịu trách nhiệm về công việc của mình. Ngay
trong thực tế, bạn cũng có thể tìm thấy những tấm gương nổi bật. Đó là Khánh Thy -
kiện tướng dancesport, người đã mang bộ môn khiêu vũ thể thao của thế giới đến với
Việt Nam. Có thể nói đây là một điều rất khó khăn bởi đã có thời điểm, người dân ta
có cái nhìn không tích cực lắm về bộ môn nghệ thuật này. Đó còn là LK, Mr.T, ...
những cái tên còn rất trẻ nhưng đã xây dựng và phát triển nền rap Việt, một hình
5
Thuvientoan.net
thức nghệ thuật rất mới ở Việt Nam và thậm chí, những người lớn tuổi còn cho
rằng nó rất điên loạn, trở nên phổ biến và được nhiều bạn trẻ đón nhận và yêu thích.
- Chọn một lối đi cho riêng mình, đôi khi cũng là một cách thử bản lĩnh của chính
mình. Bên cạnh đó, ta cần có sự nhạy bén với những cơ hội. Hãy tự biến mình thành
chiếc ra - đa bén nhạy để có thể bắt “sóng” cơ hội ở mọi thời điểm. Và hơn hết là khả
năng hành động, giải quyết yêu cầu của công việc. Một người bị câm thì không thể trở
thành một nhà diễn thuyết nổi tiếng được. Thay vì cứ mông lung giữa những suy nghĩ
không rõ ràng về con đường riêng mà ta chọn, tôi nghĩ chúng ta nên cầm bút và viết ra
những gì ta có thể làm, những gì ta tự tin mình hoàn thành tốt. Như tôi đã nói ở trên,
bạn cần phải nhìn ra điểm mạnh của mình, và đặc biệt là hãy sử dụng nó như những
chiếc chìa khóa mở cánh cửa dẫn tới thành công.
- Tuy vậy, ta cũng cần nhận thức một điều rằng không phải chỉ có tạo ra một con đường
riêng, ta mới có thể thành công. Trong cuộc sống xung quanh ta vẫn có rất nhiều những
người, dù không có một định hướng mới mẻ, khác biệt, họ vẫn tạo nên dấu ấn của riêng
mình. Dù bạn đi trên con đường đã từng có dấu chân người, thì bằng trí óc, tâm hồn
mình, bạn vẫn tạo nên hương sắc riêng cho những tạo vật trên đường.
- Có thể nói hai câu thơ của Robert Frost là một nguồn độc lực thôi thúc con người,
đặc biệt là những người trẻ tuổi trẻ lòng đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời có nhiều cơ
hội cũng như rủi ro. Và cũng chính nó đã tạo nên một nguồn cảm hứng sáng tạo để con
người tìm ra một con đường mới chủ động hơn.
- Không chỉ vậy, tác giả của hai câu nói này là một nhà thơ - người hoạt động trong
lĩnh vực nghệ thuật, một lĩnh vực đòi hỏi sự sáng tạo dồi dào. Bởi vậy, tiếng thơ kia
còn là một yêu cầu nghiêm khắc người nghệ sĩ cất lên để nhắc nhở bản thân mình cũng
như những ai cầm bút sáng tác, rằng nghệ thuật phải đi cùng với sự sáng tạo. Sáng tạo
làm nên giá trị và ý nghĩa cho cả tác phẩm và người viết, như Suối nguồn, cuốn tiểu
thuyết hay nhất thế kỷ XX của Ayn Rand (ayran) Một thiết kế mạnh mẽ về con người
- Ayn Rand (1905-1982) nói về những lý do cơ bản khiến tác phẩm này liên tục tái
bản hằng năm (đến nay là 60 năm): "Nó tái khẳng định tinh thần của tuổi trẻ, nó tuyên
bố về chiến thắng của con người, nó chỉ ra người ta có thể làm được những gì”. Và
Ayn Rand đã đúng. Cuốn tiểu thuyết của bà có thể làm cho những ai quen bị cuốn đi
trong tâm lý bầy đàn phải giật mình, buộc phải tự hỏi về chính kiến của mình, giá trị
riêng có và sự tự tin tối thiểu của mình, hay một Harry Potter kinh điển của bà góa phụ
J. K. Rowling của thế kỷ XXI ...Tuổi hai mươi bạn thấy mình như một con thiêu thân
vậy, luôn khát khao hướng về ánh sáng bất chấp sức nóng của lửa đèn. Đã đến lúc
những người trẻ tuổi trẻ lòng như tôi, như bạn cần tỉnh táo tìm cho mình một lý
tưởng, một lối đi. Lối đi đó có thể riêng, có thể chung nhưng điều quan trọng là hãy
để tâm hồn và trí óc bạn lan tỏa tinh hoa cho nhân loại. Và dù bạn ở đâu, làm gì, cuộc
sống có ra sao, bạn cũng cần luôn thôi thúc mình sáng tạo và bản lĩnh đi tới cùng những
ý tưởng, định hướng của mình. Hãy trở nên khác biệt một cách tích cực, cho dù xung