TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 476 - THÁNG 3 - SỐ 1&2 - 2019
77
bệnh nhân trong nghiên cứu này đều có kích
thước khối u lớn và kèm theo xơ gan.
Phân tích tổng hợp của Huang K (2014) trên
7 nghiên cứu với 700 bệnh nhân UTBMTBG cho
biết: Tỉ lệ sống thêm 1 năm, 2 năm, 3 năm cũng
cao hơn có ý nghĩa ở nhóm điều trị DEB-TACE so
với nhóm TACE (p= 0,001).
4.4. Tác dụng phụ sau điều trị: Các tác
dụng phụ sau điều trị đều có thể gặp ở cả hai
phương pháp điều trị. Trong nghiên cứu của
chúng tôi (bảng 3.3) cho biết: Sốt, mệt mỏi gặp
ít hơn ở nhóm điều trị bằng DEB-TACE. Tuy
nhiên, triệu chứng đau vùng gan lại gặp nhiều ở
bệnh nhân dùng DEB-TACE. Các tác dụng phụ
trong nghiên cứu của chúng tôi cũng tương tự
như nghiên cứu trong nước [7],[8].
V. KẾT LUẬN
Tắc mạch hóa chất sử dụng hạt vi cầu (DEB-
TACE) có hiệu quả tốt hơn so có ý nghĩa so với
tắc mạch truyền thống (TACE) về đáp ứng khối,
giảm nồng độ AFP huyết thanh và thời gian sống.
Các tác dụng phụ đều gặp cả 2 nhóm điều trị.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ môn Ung thư - Trường Đại học Y Hà Nội
(1997),
Ung thư gan nguyên phát
, Bài giảng ung
thư học, Nhà xuất bản Y học, 205.
2. Hiệp hội quốc tế chống ung thư (1991), "
Ung thư
học lâm sàng"
, Nhà xuất bản Y học, tr. 382-386.
3. SC Ulmer. (2000), "Hepatocellular carcinoma: A
concise guide to its status and mamagement
"
,
Postgrad Med
, 107(5), pp. 117-124.
4. Varela M., Isabel RM., et al (2007),
"Chemoembolization of hepatocellular carcinoma
with drug eluting beads: Efficacy and doxorubicin
pharmacokinetics
"
,
Journal of Hepatology
, 46(3),
pp. 474-481.
5. Lammer J, Malagari K., et al (2010), "Prospective
Randomized Study of Doxorubicin-Eluting-Bead
Embolization in the Treatment of Hepatocellular
Carcinoma: Results of the PRECISION V Study
"
,
Cardiovascular Intervention Radiology
, 33, pp. 41-52.
6. Song MJ, Chun HJ, Song D., et al (2012),
"Comparative study between Doxorubicin-eluting beads
and conventional transarterial chemoembolization for
treatment of hepatocellular carcinoma
"
,
Journal of
Hepatology
, 57(6), pp. 1244-1250.
7. Lê Văn Trường (2006), "Nghiên cứu điều trị ung
thư biểu mô tế bào gan kích thước trên 5 cm bằng
phương pháp tắc mạch hóa dầu chọn lọc
"
, Luận án
Tiến sỹ Y học, Học viện Quân y.
8. Thái Doãn Kỳ (2015), "Nghiên cứu kết quả điều
trị ung thư biểu mô tế bào gan bằng phương pháp
tắc mạch hóa chất sử dụng hạt vi cầu DC Beads
"
,
Luận án Tiến sỹ Y học, Viện Nghiên cứu Khoa học
Y dược Lâm sàng 108.
NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ KẾT QUẢ
ĐIỀU TRỊ BỆNH NHÂN ĐUỐI NƯỚC TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY
Nguyễn Ngọc Tú*, Trần Thị Quỳnh Chi**, Phạm Thị Ngọc Thảo*
TÓM TẮT21
Đặt vấn đề: Đuối nước là nguyên nhân đứng
hàng thứ ba gây tử vong không chủ ý trên toàn thế
giới. Nghiên cứu các kiến thức để dự phòng và điều trị
đuối nước là việc làm cần thiết và cấp bách. Mục tiêu
nghiên cứu: Mô tả đặc điểm dịch tễ học, lâm sàng,
cận lâm sàng và kết quả điều trị của bệnh nhân đuối
nước nhập bệnh viện Chợ Rẫy. Đối tượng và
phương pháp: Mô tả hồi cứu. Tiêu chuẩn chọn là
bệnh nhân có chẩn đoán đuối nước nhập bệnh viện
Chợ Rẫy từ tháng 01 năm 2015 đến tháng 06 năm
2018. Kết quả: Có 37 trường hợp được đưa vào
nghiên cứu. Nhóm tuổi cao nhất từ 21-60 tuổi, chiếm
59,5%, có 95% là nam. Tình huống xảy ra tai nạn đa
số là do uống rượi bia chiếm 37,8%. Ngưng hô hấp
tuần hoàn chiếm 24,3%. Tỉ lệ có suy hô hấp, ARDS,
viêm phổi, tổn thương thận cấp, toan chuyển hóa, tổn
thương não cấp lần lượt là: 100%, 51,4%, 89,2%,
*Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh.
**Viện Y Học Biển Việt Nam.
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Ngọc Tú
Email:
drnguyenngoctu1604@gmail.com
Ngày nhận bài: 11.1.2019
Ngày phản biện khoa học: 25.2.2019
Ngày duyệt bài: 4.3.2019
29,7%, 61,1%, 54,1%. Bất thường trên X-quang ghi
nhận ở 91,9% bệnh nhân. Nội soi phế quản bất
thường là 62,2% bệnh nhân. Có 13,5% bệnh nhân
được phát hiện phù não trên CT-scan. Tỷ lệ tử vong là
35,1%, hồi phục hoàn toàn là: 59,5%, chuyển tuyến
cơ sở khác điều trị tiếp là 5,4%. Kết luận: Đuối nước
là bệnh lý có tỷ lệ tử vong cao. Cần khuyến cáo người
dân hạn chế uống rượu bia, đồng thời tiếp tục tuyên
truyền, huấn luyện kỹ năng sơ cứu đuối nước cho
cộng đồng.
Từ khóa:
đuối nước, đặc điểm lâm sàng, kết quả
điều trị.
SUMMARY
CLINICAL, LABORATORYFINDINGS AND
RESULTS OF DROWNING PATIENTS AT
CHO RAY HOSPITAL
Background: Drowning is not only the third
leading cause of unintentional injury death worldwide
but also one of the mostcommon reasons causing
neurologic morbidity. Studying the knowledge and for
preventing and treating drowning. Objectives: We
aimed to describe epidemiologic characteristics,
clinical manifestations, laboratory tests, radiology
findings and the outcomes of drowning patients
treated at Cho Ray hospital. Methods: A
vietnam medical journal n01&2 - MARCH - 2019
78
retrospectivecross sectional study was done in all
patients admitted to Cho Ray hospital from January
2015 to June 2018with diagnosisof drowning.
Results: There were 37 patients enrolled. The most
common age group was 21-60 years old, accounting
for 59.5%, male was 95%. A leading cause of
drowning was alcohol consumption (37.8%).
Respiratory and circulatory depression accounted for
24.3%. The proportions of respiratory failure, ARDS,
pneumonia, acute kidney injury, metabolic acidosis,
brain damage were: 100%, 51.4%, 89.2%, 29.7%,
61.1%, 54.1% respectively. Abnormal findings on
chest X-rays were recorded in 91.9% of patients.
Abnormalities at bronchoscopy were recorded in
62.2% of patients.Cerebral edema diagnosed on head
CT-scan was 13.5%. The mortality was 35.1%, fully
recovery rate was 59.5% and referral rate to other
hospitals was 5.4%. Conclusions: The mortality rate
in drowning patients was high. Recommendation for
limited alcohol and basic life support for community
should be done to prevent and early treatment for
these patients.
Keywords:
drowning, clinical signs, treatment results
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới
(WHO) có khoảng 360.000 người chết vì đuối
nước hàng năm trên toàn thế giới. Tại Việt Nam
mỗi năm có khoảng 6,400 người bị chết đuối
nước [5] con số thực tế còn nhiều hơn vì có
nhiều trường hợp không được báo cáo. Có nhiều
hoàn cảnh xảy ra đuối nước, nguyên nhân cả
chủ quan và khách quan nhưng trước hết là môi
trường sống không an toàn, nước ta có nhiều
sông, suối, ao, hồ, bờ biển dài nên nguy cơ đuối
nước ngày càng gia tăng [6]. Cơ chế bệnh sinh
chính của đuối nước là làm tổn thương màng
phế nang–mao mạch, bất thông hợp giữa thông
khí và tưới máu dẫn đến thiếu oxy máu. Từ đó
gây ra nhiều hậu quả gồm: suy đa cơ quan, phù
não, hội chứng nguy kịch hô hấp cấp... Tác dụng
của những biện pháp cấp cứu ban đầu nhằm
khôi phục hoạt động của hệ tuần hoàn và hô
hấp, điều này có ảnh hưởng lớn đến kết quả
điều trị sau này. Hiện nay trên thế giới và tại Việt
Nam có rất ít nghiên cứu về đuối nước.Trên bản
đồ đuối nước của WHO, Việt Nam là một trong
số các quốc gia chưa có số liệu chính thức.
Chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm xác
định một số đặc điểm dịch tễ, lâm sàng, cận lâm
sàng và kết quả điều trị của bệnh nhân đuối
nước nhập bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng 01 năm
2015 đến tháng 6 năm 2018. Qua đó đóng góp
một phần kiến thức cho việc dự phòng và điều
trị đuối nước.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Thiết kế nghiên cứu: Mô tả hồi cứu.
Đối tượng nghiên cứu
Tiêu chuẩn lựa chọn:
Bệnh nhân có chẩn đoán
đuối nước theo định nghĩa của Tổ chức Y tế thế
giới năm 2005.
Tiêu chuẩn loại trừ:
Bệnh nhân có chẩn đoán
chậm phát triển tâm thần vận động trước đó,
bệnh nhân không đủ thông tin ghi nhận trong hồ
sơ bệnh án theo mẫu thu thập số liệu.
Địa điểm nghiên cứu: Bệnh viện Chợ Rẫy.
Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 01 năm
2015 đến tháng 06 năm 2018.
Phương pháp thu thập số liệu: Thu thập
số liệu dựa vào phiếu thu thập xây dựng sẵn.
Các biến số thu thập dựa vào hồ sơ lưu trữ.
Xử lý số liệu: Số liệu thu thập từ phiếu thu
thập dữ liệu được nhập vào máy tính thông qua
phần mềm Epidata phiên bản 3.1. Sau đó dữ liệu
được chuyển sang định dạng sử dụng cho phần
mềm STATA 13 để kiểm tra, biên tập và phân tích.
Phân tích dữ liệu: Quá trình phân tích dữ
liệu được thực hiện trên phần mềm STATA 13
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Phân bố theo tuổi và giới tính: Tuổi có tỷ
lệ cao nhất trong nghiên cứu là nhóm tuổi trong
độ tuổi lao động từ 21-60 tuổi, chiếm 59,5%.
Tiếp đến là nhóm tuổi từ 20 tuổi trở xuống
chiếm tỷ lệ 21,6%. Nhóm tuổi từ 60 trở lên
chiếm tỷ lệ 18,9%. Tỷ lệ nam nhiều hơn nữ
trong mọi nhóm tuổi, giới tính nam chiếm 95%,
nữ chiếm 5%.
Nghề nghiệp: Nông dân chiếm tỷ lệ cao
nhất là 32,5%, tiếp đến là học sinh - sinh viên và
không lao động chiếm tỷ lệ 16,2%. Ngư nghiệp
chiếm 10,8% trong nghiên cứu. Ngoài ra các
nghề nghiệp khác chiếm 24,3% trong các bệnh
nhân đuối nước.
Nơi sinh sống: Khu vực đồng bằng sông
Cửu Long chiếm tỷ lệ cao nhất trong nghiên cứu
là 43%. Trong khi đó, nơi sinh sống của nạn
nhân bị đuối nước tại Đông Nam Bộ chiếm 38%.
Các khu vực khác bao gồm Miền Trung, Tây
Nguyên, Bắc Bộ chiếm tỷ lệ 19%.
Phân bố theo thời gian: Thời điểm xảy ra
tai nạn nhiều nhất là quý 2 trong năm chiếm
46%. Kế đến là thời điểm quý 1 chiếm 32,4%.
Quý 4 và quý 3 lần lượt chiếm tỷ lệ 16,2% và
5,4%. Tai nạn đuối nước xảy ra nhiều nhất từ 12
giờ đến 18 giờ trong ngày với tỷ lệ là 49%. Thời
điểm từ 06 giờ sáng đến 12 giờ trưa chiếm tỷ lệ
27%, từ 18 đến 0 giờ sáng chiếm 13%, và
không rõ thời gian xảy ra tai nạn chiếm 11%.
Trong tuần thời điểm xảy ra tai nạn nhiều
nhất là thứ 4 chiếm 21,6%, kế đến là thứ 7
chiếm 18,9%. Các ngày khác bao gồm thứ 2, thứ
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 476 - THÁNG 3 - SỐ 1&2 - 2019
79
3, thứ 5, thứ 6, chủ nhật chiếm tỷ lệ lần lượt là
13,5%, 10,8%, 18,9%, 5,4%, 10,8%.
Địa điểm xảy ra tai nạn: Nơi xảy ra tai nạn
đuối nước có tỷ lệ cao nhất là xảy ra tại sông,
ao, hồ chiếm 40,6%. Tiếp theo là các tai nạn
đuối nước xảy ra tại biển chiếm 32,4%. Tai nạn
tại kênh mương, hồ bơi chiếm tỷ lệ lần lượt là
18,9% và 5,4%. Nơi xảy ra tai nạn thấp nhất là
các vật dụng chứa nước chiếm tỷ lệ 2,7%.
Tình huống xảy ra tai nạn: Sau uống rượu
bia là tình huống xảy ra cao nhất chiếm tỷ lệ
37,8%. Các tình huống khác bao gồm đi bơi, vấp
ngã, tai nạn giao thông chiếm tỷ lệ lần lượt 27%,
24,3%, 5,4%. Ngoài ra còn có các tai nạn khác
chiếm tỷ lệ 5,4%.
Thời gian bệnh nhân bị chìm trong nước:
Nghiên cứu ghi nhận 16 đối tượng có thời gian
chìm trong nước dưới 3 phút chiếm khoảng
43%, số bệnh nhân chìm trong nước từ 4-5 phút
chiếm tỷ lệ 33%,số bệnh nhân chìm trong nước
trên 6 phút là 9 chiếm tỷ lệ lên đến 24%.
Đặc điểm lâm sàng
Bảng 1. Một số đặc điểm lâm sàng bệnh
nhân đuối nước (n=37)
Đặc điểm
Số lượng
Tỷ lệ
Ngưng hô hấp tuần hoàn
Có
9
24,3%
Không
28
75,7%
Được đặt Nội khí quản khi nhập cấp cứu
Có
21
56,8%
Không
16
43,2%
Điểm Glasgow
14-15 điểm
13
35,1%
9-13 điểm
6
16,2%
Dưới 9 điểm
18
48,7%
Thân nhiệt lúc nhập viện
(0C)
36,5-38,5
31
83,8%
>38,5
6
16,2%
Suy hô hấp
37
100%
Viêm phổi
33
89,2%
Tổn thương não cấp
20
54,1%
Hội chứng nguy kịch hô
hấp cấp (ARDS)
19
51,4%
Tổn thương thận cấp
11
29,7%
Có chấn thương đi kèm
6
16,2%
Đặc điểm cận lâm sàng
Bảng 2. Một số đặc điểm cận lâm sàng
bệnh nhân đuối nước (n=37)
Đặc điểm
Số lượng
Tỷ lệ
PaO2/FiO2
<100
15
40,6%
100-199
14
37,8%
200-299
4
10,8%
300-400
4
10,8%
>400
0
0
pH < 7,35
22
PaCO2> 45 mmHg
2
Tổn thương trên X-quang
ngực thẳng
34
Bất thường trên hình ảnh
nội soi phế quản
23
Hình ảnh phù não trên
CT-scan.
5
Tăng Hct
7
Tăng bạch cầu
26
Tăng AST
32
Tăng ALT
22
Tăng BUN
16
Tăng Creatinin máu
15
Tăng CRP
36
Natri máu bình thường chiếm tỷ lệ 62,2%, số
trường hợp có tăng natri máu và hạ natri máu lần
lượt là 2,7% và 35,1%. Tăng kali máu chiếm tỷ lệ
8,0%, trong khi đó giảm kali máu và kali máu
bình thường đều có tỷ lệ là 46% trên tổng số các
trường hợp bệnh nhân đuối nước được khảo sát.
Bảng 3. Mối liên quan giữa đuối nước
ngọt với tăng Kali máu (n=37)
Đặc điểm
K+
p-Fisher’s
Tăng
Không tăng
Nước mặn
1
11
1,000
Nước ngọt
2
23
Bảng 4. Mối liên quan giữa đuối nước
mặn với tăng Hct (n=37)
Đặc điểm
Hct
p-Fisher’s
Tăng
Không tăng
Nước mặn
2
10
1,000
Nước ngọt
5
20
Kết quả điều trị: Trong nghiên cứu chỉ có
21,6% trường hợp ứng với 8 bệnh nhân được sơ
cứu đúng cách tại hiện trường với các kỹ thuật
hà hơi thổi ngạt và ép tim ngoài lồng ngực. Tỷ lệ
không sơ cứu lên đến 75,7% ứng với 28 bệnh
nhân. Có 1 bệnh nhân khác được sơ cứu nhưng
không đúng cách chiếm tỷ lệ 2,7%.
Có 46% bệnh nhân đuối nước được điều trị trị
khoa ICU (săn sóc đặc biệt). Còn lại bệnh nhân
nằm điều trị tại các khoa khác chiếm tỷ lệ 54%
bệnh nhân. Có 57% bệnh nhân có thời gian điều
trị trên 7 ngày, và 43% bệnh nhân có thời gian
điều trị trên 7 ngày.
Các phương pháp điều trị được áp dụng trên
bệnh nhân bao gồm hỗ trợ oxy, đặt nội khí quản,
xoa bóp tim ngoài lồng ngực, sử dụng thuốc vận
mạch, kháng sinh chiếm tỷ lệ lần lượt là 100%,
70,3%, 21,6%, 48,7%, 97,3%. Hai phương pháp
sử dụng lọc máu và tuần hoàn ngoài cơ thể
không thấy có chỉ định trong nhóm bệnh nhân
nghiên cứu.
Bảng 5. Kết quả điều trị bệnh nhân đuối
vietnam medical journal n01&2 - MARCH - 2019
80
nước (n=37)
Kết quả điều trị
Số lượng
Tỷ lệ
Hồi phục hoàn toàn
22
59,5%
Tử vong (bao gồm
nặng xin về)
13
35,1%
Chuyển tuyến cơ sở
2
5,4%
IV. BÀN LUẬN
Tỷ lệ nam chiếm đa số trong nghiên cứu của
chúng tôi, tỷ lệ này cũng phù hợp với báo cáo về
đuối nước của WHO 2015 [5]. Nguyên nhân này
được cho là do nam giới là đối tượng có liên
quan đến nhiều yếu tố nguy cơ của đuối nước:
lao động trên các tàu thuyền đánh cá, tham gia
các hoạt đông thể lực dưới nước, và các hành vi
có liên quan đến nguy cơ té ngã xuống nước như
sau uống rượu bia và tai nạn giao thông. Nhóm
tuổi thường gặp nhất trong nghiên cứu là 21-60
tuổi, với độ tuổi trung bình là 31 tuổi, nguyên
nhân được giải thích do đây là độ tuổi lao động
và có nhiều hoạt động thể lực nên tiếp xúc cao
với các yếu tố nguy cơ đuối nước.
Nghề nghiệp chính chiếm tỷ lệ cao nhất trong
nghiên cứu là nông dân, ngư dân là những người
thường xuyên tiếp xúc với sông, ao, hồ, biển nên
có nguy cơ đuối nước cao hơn. Sự xuất hiện
ngày càng nhiều của các thiên tai, bão lũ đã làm
tăng hơn tình trạng đuối nước.
Thời điểm xảy ra tai nạn thường vào quý 1 và
quý 2 trong năm (78,4%). Bên cạnh các nguyên
nhân do các tai nạn lao động và tai nạn sinh
hoạt, quý 1 và quý 2 còn có liên quan đến các
hoạt động vui chơi, bơi lội làm tăng tỷ lệ đuối
nước trên tất cả các đối tượng. Có 76% các
trường hợp xảy ra từ 06 đến 18 giờ, đây là thời
gian diễn ra các sinh hoạt hằng ngày mà đối
tượng có thể tiếp xúc với nguy cơ đuối nước.
Trong đó phổ biến nhất là tai nạn xảy ra vào
buổi chiều từ 12 đến 18 giờ. Thời điểm này liên
quan đến các hành vi uống rượu bia sau giờ làm
việc, và liên quan đến các hoạt động đánh bắt cá
trên các ngư trường. Đồng thời các hoạt động
tắm biển, vui chơi giải trí trên mặt nước cũng
xảy ra vào thời gian trên.
Nghiên cứu ghi nhận có tới 40,6% địa điểm
xảy ra tại các sông, ao, hồ. Phù hợp với đặc
điểm lao động, sinh hoạt của người dân khu vực
miền Nam. Có 32,4% là tai nạn xảy ra tại biển,
liên quan đến các hoạt động tắm biển, giải trí tại
các bãi biển vùng Đông Nam Bộ. Còn lại là xảy
ra tại kênh mương, hồ bơi và vật dụng chứa
nước. Trong nghiên cứu của chúng tôi, tình
huống xảy ra tai nạn phổ biến chủ yếu liên quan
đến các tai nạn không chủ đích tiếp xúc với nước
gồm tai nạn do say xỉn, vấp ngã, tai nạn giao
thông với tổng tỷ lệ đến 67%. Các trường hợp
tai nạn xảy ra trong lúc đi bơi chỉ chiếm 27%.
Phù hợp với các tình huống xảy ra tai nạn trên,
các địa điểm tai nạn chủ yếu là sông, ao hồ, biển
và kênh mương. Các nghiên cứu tại Việt Nam và
thế giới cũng cho thấy các địa điểm tai nạn phần
lớn là các vùng nước tự nhiên. Đáng chú ý trong
nghiên cứu của chúng tôi đuối nước do tình
trạng say xỉn chiếm tỷ lệ cao nhất lên đến 38%.
Sử dụng rượu bia dẫn đến tai nạn thương tích là
một vấn đề phổ biến đáng lưu ý.
Thời gian chìm trong nước dưới 3 phút chiếm
tỷ lệ 43%, chỉ có 24% số bệnh nhân chìm trong
nước trên 6 phút. Nhìn chung, trên đối tượng
người lớn, thời gian chìm trong nước ngắn hơn
so với các nghiên cứu trên trẻ em. Thời gian
chìm trong nước càng dài, tiên lượng nặng càng
cao. Chính vì vậy nhiều nghiên cứu cho thấy
rằng tỷ lệ tử vong và di chứng trên đối tượng nhi
cao hơn người lớn [1].
Tại thời điểm nhập viện, các tình trạng bất lợi
liên quan đến hô hấp tuần hoàn biểu hiện rõ.
Trong số 37 bệnh nhân, có 9 trường hợp bệnh
nhân có biểu hiện ngưng hô hấp tuần hoàn; 28
trường hợp còn lại ứng với 76% vẫn duy trì hô
hấp tuần hoàn. Mặc dù vẫn duy trì được hô hấp,
có 58,8% bệnh nhân được chỉ định hỗ trợ hô
hấp bằng nội khí quản. Tỷ lệ được đặt nội khí
quản cao này chứng tỏ hệ hô hấp là hệ bị ảnh
hưởng chính và trực tiếp trên bệnh nhân đuối
nước. Bên cạnh vấn đề hô hấp, có bệnh nhân
được can thiệp vận mạch nhằm đảm bảo hoạt
động tuần hoàn. Trong 94,6% bệnh nhân không
chỉ định vận mạch, có 65,7% gặp tình trạng
mạch nhanh từ 100 nhịp/phút trở lên. Huyết áp
lúc nhập viện của đối tượng thấp hơn bình
thường cả ở tâm thu và tâm trương. Tình trạng
mạch nhanh và huyết áp thấp là kết quả của
thiếu hụt oxy máu do suy hô hấp.
Tỷ số Oxy hóa máu PaO2/FiO2 giảm mạnh ở
tất cả các trường hợp, hơn 75% được xác định
suy hô hấp cấp mức độ nặng (PaO2/FiO2 < 200
mmHg). Các cơ chế nhằm giải thích cho tình
trạng giảm oxy hóa máu bao gồm: co thắt phế
quản, hư surfactant, tổn thương hàng rào phế
nang – mao mạch, tắc nghẽn đường thở do chất
hít, bất thông hợp thông khí tưới máu, giảm độ
đàn hồi của phổi…[2]. Bệnh nhân có thể có
những biểu hiện của tình trạng suy hô hấp, hội
chứng nguy kịch hô hấp cấp, hay phù phổi cấp…
Chỉ số PaCO2 trong nghiên cứu đa số ở mức bình
thường (59,5%). Điều này được giải thích do khi
bị đuối nước, tình trạng giảm thông khí hoặc
ngưng hô hấp sẽ làm cho chỉ số PaCO2 tăng
nhanh, biểu hiện tình trạng toan hô hấp. Do đó,
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 476 - THÁNG 3 - SỐ 1&2 - 2019
81
khí máu động mạch thường thể hiện tình trạng
toan chuyển hóa, có hoặc không có kiềm hô hấp
bù trừ (PaCO2 bình thường hoặc giảm) [3].
Các chỉ số về lượng hồng cầu, Hemoglobin và
Hematocrit và tiểu cầu đều ở mức bình thường.
Một số trường hợp có tăng Hematocrit, phù hợp
với sinh bệnh học của tình trạng đuối nước mặn.
Tuy nhiên phân tích số liệu trên nghiên cứu này
thấy sự khác biệt chưa rõ ràng về tăng chỉ số
Hematocrit giữa đuối nước ngọt và đuối nước
mặn. Số đối tượng có bạch cầu tăng chiếm tỷ lệ
70,3% trong nghiên cứu. Hầu như rất ít các trường
hợp giảm tiểu cầu làm rối loạn đông cầm máu.
Các chỉ số về Na+ máu, K+ máu, BUN và
Creatinin đa số cũng đều ở mức bình thường.
Một số trường hợp có biểu hiện tăng Kali máu có
thể được giải thích do hai nguyên nhân: một là
tình trạng thiếu oxy máu trong bệnh cảnh đuối
nước có thể dẫn đến suy thận và làm tăng kali
máu, hai là sinh bệnh học của đuối nước ngọt
tạo nên tình trạng tán huyết và gây ra tăng kali
máu [7]. Tuy nhiên phân tích số liệu trên nghiên
cứu này cho thấy không có sự khác biệt có ý
nghĩa thống kê về tăng chỉ số kali máu giữa đuối
nước ngọt và đuối nước mặn.
Đa số các đối tượng (75,7%) không được sơ
cấp cứu trước khi đến cơ sở y tế, ngoài ra có 1
trường hợp (3%) được sơ cấp cứu sai cách. Như
vậy, kỹ năng sơ cấp cứu tại cộng đồng còn cho
thấy nhiều điểm hạn chế khi phần lớn các đối tượng
không được sơ cấp cứu kịp thời và đúng cách.
Sau khi điều trị có 59,5% bệnh nhân khỏi
hẳn, tuy nhiên tỷ lệ tử vong do đuối nước vẫn
còn cao (35,1%) so với những nghiên cứu của
nhiều tác giải khác [4]. Sự khác biệt tỷ lệ tử vong
chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Nguyên nhân
tỷ lệ tử vong của nghiên cứu này cao hơn nhiều
so với các nghiên cứu các vì bệnh viện Chợ Rẫy
là tuyến cuối nên hầu hết bệnh nhân được
chuyển đến trong tình trạng nặng và có nhiều
biến chứng. Cần có những nghiên cứu với cỡ
mẫu lớn hơn với phân tích hồi quy đa biến để
xác định các yếu tố liên quan đến tử vong ở
nhóm bệnh nhân này.
V. KẾT LUẬN
Đuối nước xảy ra chủ yếu trên nam giới,
những người trong độ tuổi lao động và sống tại
vùng sông nước. Đuối nước có thể ảnh hưởng
đến nhiều hệ cơ quan với những biểu hiện lâm
sàng và cận lâm sàng phức tạp, gây nên tỷ lệ tử
vong cao. Để góp phần phòng ngừa đuối nước
cần khuyến cáo người dân hạn chế uống rượu
bia đồng thời tuyên truyền, huấn luyện kỹ năng
sơ cứu đuối nước cho cộng đồng
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Hoàng Thanh Uyên, Bùi Quốc Thắng
(2009) "Đặc điểm Dịch tễ, lâm sàng, cận lâm
sàng và điều trị ngạt nước tại Bệnh viện Nhi Đồng
1 từ năm 2003 đến năm 2007".
Tạp chí Y học TP
HCM,
13 (11), tr.1-7.
2. Phạm Thị Ngọc Thảo (2013) Ngạt nước.
Hồi
sức cấp cứu và chống độc.
Nhà xuất bản Y
học,Thành phố Hồ Chí Minh, tr.220-223.
3. Jones N. S. (2017) "Competitive Diving Principles
and Injuries".
Curr Sports Med Rep,
16 (5),
pp.351-356.
4. US Lifesaving Association (2018)
American
Lifeguard Rescue And Drowning Statistics For
Beaches
, www.usla.org/Statistics/public.asp,
access on 4 Sep 2018.
5. World Health Organization (2015)
Global
report on drowning: Preventing a leading killer
,
Geneva, p.5.
6. World Health Organization (2018)
Fact sheet:
Drowning
, http://www.who.int/news-room/fact-
sheets/detail/drowning, access on 28 Oct 2018.
7. Xu J. (2014) "Unintentional drowning deaths in
the United States, 1999-2010".
NCHS Data Brief,
(149), pp.1-8.
NGHIÊN CỨU TÍNH KHÁNG KHÁNG SINH CỦA CÁC CHỦNG
ESCHERICHIA COLI PHÂN LẬP Ở BỆNH NHÂN NHIỄM KHUẨN HUYẾT
TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 103
Trần Viết Tiến*
TÓM TẮT22
Mục tiêu: Xác định tỷ lệ sinh ESBL (Extended
Spectrum β lactamase) và tính kháng kháng sinh của
*Bệnh viện Quân y 103
Chịu trách nhiệm chính: Trần Viết Tiến
Email: tientv@vmmu.edu.vn
Ngày nhận bài: 14.1.2019
Ngày phản biện khoa học: 4.3.2019
Ngày duyệt bài: 11.3.2019
các chủng
E. Coli
. Đối tượng và phương pháp:
Nghiên cứu được tiến hành trên 59 bệnh nhân nhiễm
khuẩn huyết do
E. coli
nhập viện và điều trị tại Bệnh
viện Quân y 103 từ tháng 01/2012 đến tháng 6/2015.
Kết quả và kết luận: Có 18/59 chủng sinh ESBL
chiếm 30,5%. Vi khuẩn đã đề kháng cao với các
kháng sinh cổ điển như: ampixillin 86,7%;
trimethoprim + sulphamethoxazol 70,3%. Tiếp theo là
các kháng sinh nhóm cephalosporin bị kháng từ
30,3% đến 44,2%; các kháng sinh nhóm quinolon bị
kháng từ 28,6 đến 34%. Kháng sinh nhóm