- 1 -
B GIÁO DC VÀ ĐÀO TO
ĐI HC ĐÀ NNG
BÙI VĂN VĨ
NGHIÊN CU H THNG ĐIU KHIN
MÁY PHÁT ĐIN GIÓ CM NG KÍCH T KÉP
Chuyên ngành: T ñng a
Mã s: 60.52.60
TÓM TT LUN VĂN THC SĨ K THUT
Đà Nng, Năm 2012
- 2 -
Công trình ñưc hoàn thành ti
ĐI HC ĐÀ NNG
Ngưi hưng dn khoa hc: TS. NGUYN ĐC THÀNH
Phn bin 1: PGS.TS. NGUYN HNG ANH
Phn bin 2: TS. TRN ĐÌNH KHÔI QUC
Lun văn ñưc bo v ti Hi ñng chm Lun văn tt
nghip thc sĩ k thut hp ti Đi hc Đà Nng vào ngày 9 tháng
6 năm 2012
Có th tìm hiu lun văn ti:
- Trung tâm Thông tin - Hc liu, Đi hc Đà Nng
- Trung tâm Hc liu, Đi hc Đà Nng.
- 3 -
M ĐU
1) Lý do chn ñ tài:
- Năng lưng là mt trong nhng nhu cu thit yu ca con ngưi
và là mt yu t ñu vào không th thiu ñưc ca hot ñng kinh t.
- Ngày nay, tr lưng than, du, kñang ngày càng cn kit.
- Hin nay Vit Nam nhiu thun li phát trin ñin
gió.Cùng vi s phát trin ca công ngh sn xut, l!p ñ"t r# hơn cũng
như vic ñiu khin các máy phát ñin gñưc d dàng.
- Qua ñây chúng ta nhn thy r&ng tình hình khai thác năng lưng
gió chưa x'ng tm vi tim năng hin có, vic khai thác tt tim
năng này ñ ph(c v( cho nhu cu năng lưng là vic làm cp thit.
- Vi các do trên, tác gi ñã l a chn tài “Nghiên c!u h
thng ñi u khi"n máy phát ñin gió cm !ng kích t# kép’’ làm ñ tài
nghiên c'u vi mong mun th)a mãn các yêu cu ñã ñ ra.
2) M$c tiêu c%a ñ tài:
- Nghiên c'u thut toán ñiu khin ph)ng máy phát ñin
gió cm 'ng trên Matlab.
3) Đi tư'ng và ph(m vi nghiên c!u:
- Phân tích hot ñng, ñiu khin máy phát ñin gió cm 'ng kích
t* kép DFIG (Doubly Fed Induction Generator).
- Mô hình hóa ca các thành phn trong h thng năng lưng gió.
- S+ d(ng Matlab mô ph)ng máy phát ñin gcm 'ng kích t*
kép DFIG vi s thay ñ,i vn tc gió.
4) Phương pháp nghiên c!u:
- Nghiên c'u thuyt và tìm hiu cu to và cu trúc truyn
ñng ca turbine gió .
- S+ d(ng phn mm Matlab ñ tính toán và mô ph)ng.
- Đánh giá kt quñ xut hưng phát trin ca ñ tài.
- 4 -
5) Ý nghĩa khoa hc và thc ti+n c%a ñ tài:
Hin nay trên th gii trong ñó Vit nam vic phát trin và
trin khai d án năng lưng gió ñ ñáp 'ng s+ d(ng ñin hin nay cũng
như trong tương lai là nhu cu cp thit.
Vic nghiên c'u thut ñiu “khin máy phát ñin gió cm 'ng
kích t* kép” góp phn kh-n ñ.nh vn ñ phát trin và kh năng trin
khai 'ng d(ng lý thuyt ñiu khin cho máy phát ñin gió.
6) C,u trúc lu-n văn:
Ngoài phn m ñu, phn kt thúc và ph( l(c. Lun văn gm có 4
chương. C( th như sau:
Chương 1: T,ng quan v năng lưng gió th gii và Vit Nam
Chương 2: Nguyên lý máy phát ñin gió.
Chương 3: hình thut toán máy phát ñin gió cm 'ng kích
t* kép.
Chương 4: Thut toán ñiu khin và mô ph)ng h thng máy
phát ñin gió cm 'ng kích t* kép.
- 5 -
CHƯƠNG 1
T0NG QUAN V NĂNG LƯ1NG GIÓ
1.1 Thc tr(ng năng lư'ng và môi trư2ng
Năng lưng mt trong các ñiu kin thit yu trong ñi sng
con ngưi mt yu t ñu vào không th thiu ñưc ca mi hot
ñng kinh t.
Ngày nay, tr lưng than, du, khí ñang ngày càng cn kit. M"t
khác, khi dùng chúng ñ phát ñin s/ phát thi khí nhà kính vào khí
quyn, trái ñt ngày càng nóng lên, gây bin ñ,i khu toàn cu. Các
tai ha như hn hán, o l(t xy ra trên toàn th gii ngày càng trm
trng.
1.2 Tình nh s3 d$ng ñin gió hin nay nh4ng tri"n vng
trong tương lai
Trong gn 10 năm tr li ñây mi kh-ng ñ.nh ñưc v. trí trên
th. trưng năng lưng th gii khi sn lưng ñin gió tăng trưng mt
cách ngon m(c vi tc ñ 28%/năm, cao nht trong tt c các ngun
năng lưng hin có.
Tin b v công ngh có tính ñt phá ñã giúp gim giá thành ñin
gió xung nhiu ln, ñng thi tăng công sut, hiu qu ñ tin cy
ca các trm ñin gió.
1.3 Ti m năng và tình hình khai thác ñin gió t(i Vit Nam
1.3.1. Kh năng khai thác năng lưng gió ti Vit Nam
- Theo bn ñ phân b các cp tc ñ gió ca t, ch'c Ktưng
th gii và bn ñ phân b c cp tc ñ gca khu v c Đông Nam
Á, do t, ch'c True Wind Solutions LLC (M) lp theo yêu cu ca
Ngân hàng Th gii, xut bn năm 2001, cho thy: Khu v(c ven bin t
Bình Đ.nh ñn Bình Thun, Tây Nguyên, dãy Trưng Sơn phía b!c
trung b, nhiu nơi tc ñ gió ñt t* 7.0; 8.0 9.0 m/giây, có th
phát ñin vi công sut ln (ni lưi ñin quc gia), hu ht ven bin
- 6 -
còn li trên lãnh th,, mt s nơi, vùng núi trong ñt lin... tc ñ gió ñt
t* 5.0 ñn 6.0 m/giây, th khai thác gió kt hp ñiêden ñ to ngun
ñin ñc lp cung cp cho hi ño, vùng sâu, vùng xa.
1.3.2 Kh năng khai thác năng lưng gió Vit Nam ti các ñ cao
khác nhau
1.3.2.1 Ti ñ cao 10m trên mt ñt
1.3.2.2 Ti ñ cao 20m trên mt ñt
1.3.2.3 Ti ñ cao 40m trên mt ñt
1.3.2.4 Ti ñ cao 60m trên mt ñt
1.3.3. Bn ñ phân b năng lưng g Vit Nam
Bn ñ phân b năng lưng gió Vit Nam trên ñt lin và trên
bin.
Hình 1.3 Ti m năng gió trong ñ,t li n 5 ñ cao 65m.
Ngu6n : Ngân hàng th7 gi8i
1.4 Tình hình khai thác ñin gió t(i Vit Nam
Cũng ngay t* ñu thp k0 90 ca th k0 trưc, mt s nhà ñu tư
chuyên gia v năng lưng g ca Đ'c, Tây Ban Nha, B1, Italia,
M... ñã tip xúc tìm hiu v ngun năng lưng gió Vit Nam,
cũng ñã ñ xut hp tác ho"c tài tr, xây d ng các trm phát ñin s'c
gió ti Viêt Nam như: Nhà máy ñin gió ti huyn ño Bch Long Vĩ,
- 7 -
TP. Hi Phòng. Công sut 800kW, Phú Quý vi công sut thit k (giai
ñon 1) 3MW, công trình Nhà máy phong ñin Phương Mai 3 chính
th'c ñưc khi công xây d ng ti ñ.a bàn hai Cát Chánh và Cát
Tin, bán ño Phương Mai (huyn Phù Cát, t1nh Bình Đ.nh), D án ñin
gió ti huyn Tuy Phong-Bình Thun…
1.5 Các d án phát tri"n ñin gió ñang thc hin
Hai d án ñin gió ti Quy Nhơn: Công sut d kin là 51MW và
84MW do công ty Gravbovski ca Đ'c th c hin.
D án ñin gió ti huyn Tuy Phong-Bình Thun công ty c, phn Năng
lưng i to Vit Nam (REVN) vi t,ng công sut d án là 120 MW.
N máy ñin gió vi công sut 50MW, ti xã Phưc Minh, huyn Ninh
Phưc.
- 8 -
CHƯƠNG 2
C9U TO VÀ NGUYÊN LÝ C:A H THNG
NĂNG LƯ1NG GIÓ
2.1 Năng lư'ng gió
Xét mt khi không khí khi lưng m chuyn ñng vi vn
tc v. Đng năng ca nó E ñưc cho bi.
2.2 Đư2ng cong công su,t c%a turbine gió
Hình 2.1. Đ6 th; mi tương quan gi4a công su,t và v-n tc gió
v
m
A
] [J
2
1
2
ν
mE =
WINDSPEED
(m/s)
- 9 -
2.3 C,u t(o c%a turbine gió.
2.3.1 Các b phn chính trong turbine gió (Trc ngang)
2.3.2 Các dng turbine gió
2.3.2.1 Turbine gió trc ñng.
2.3.2.2 Turbine gió trc ngang.
2.4 Máy phát trong h thng turbine gió
2.4.1 Máy phát ñng b.
2.4.2 Máy phát không ñng b:
2.5 H thng ñi u khi"n turbine gió
2.5.1 H thng ñiu khin góc pitch và ñiu chnh hưng turbine
Vi các turbine gió góc pitch thay ñ,i, các cánh qut có kh năng
xoay quanh ñu tr(c ñ2, ñiu ch1nh din tích b m"t h'ng gió ca cánh
turbine ñ ,n ñ.nh tc ñ.
2.5.2 Công sut thu ñưc ca turbine gió
p
32
p
3
C
1
C
2
1
νρπνρ
RP
m
=Α=
[W]
Đưng cong hiu sut turbine
Hình 2.17. Đư2ng cong hiu su,t turbine
Cp
0
1
/3
1
0.6
ν
ν
d
- 10 -
Vy công sut ln nht mà turbine gió có th thu ñưc :
P
m max
=
3
2
1
27
16 vΑ
ρ
2.5.3 Tương quan gia tc ñ và công sut ngõ ra ca turbine gió
Hình 2.18. Quan h công su,t ngõ ra v8i v-n tc gió và tc ñ
T* ñ th. nhn thy r&ng 'ng vi m3i vn tc gió, tn ti mt tc
ñ ca turbine cho công sut ngõ ra c c ñi.
2.5.4 B phn chuyn ñi công sut.
Hin nay trong các turbine g thưng s+ d(ng b chuyn ñ,i
ngun ñin áp back-to-back.
Đưng cong công sut
t
i
ưu
Tc ñ turbine ωwtr (pu)
Công su
t ngõ ra
DC
Hình 2.21. C,u trúc c%a b chuy"n ñ<i ngu6n ñin áp back-to-back